Πέρασαν 15 χρόνια από τότε που «έφυγε» ο Στέλιος Λύτρας

Στις 25 Αυγούστου 2008 συμπληρώθηκαν 15 χρόνια από τότε που ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Στέλιος Λύτρας έφυγε βιαστικά και πρόωρα.

Στις 3 Δεκεμβρίου 2008, στις 7.00 μ.μ., στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Κωνσταντινουπολιτών (Δημ. Σούτσου 46, Αθήνα), οι φίλοι και οι συνεργάτες του θα θυμηθούν τον Λύτρα, ποιητή -αλλά και τον Στέλιο φίλο, λάτρη της ζωής, των ταξιδιών, της καλής παρέας και της τέχνης- σε μια βραδιά που οργανώνεται υπό την αιγίδα της Ενωσης Κωνσταντινουπολιτών. Ο Στέλιος Λύτρας (1953-1993) εξέδωσε δύο ποιητικά βιβλία: «Ελπήνωρ» («Εξάντας», 1980) και «Σελίδες από το μυστικό ημερολόγιο του Τοξότη» («Ικαρος», 1988), ενώ στο θέατρο εμφανίστηκε με το «Ασμα Ασμάτων» (Κρατικό βραβείο 1985-1986, σκηνοθεσία Πέπης Οικονομοπούλου). Το 1989 ανέβηκε το έργο του «Ο κήπος των χωρισμένων εραστών» από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Νίκου Αρμάου.

Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ Ο ΡΑΒΙΝΟΣ

ΛΟΝΔΙΝΟ

Nicola Walker as Lori and Jessica Raine as Suzette
©Alastair Muir

Δύο σοβαρές κατηγορίες έχει επισύρει το νέο έργο του Ντέιβιντ Χέαρ, του βρετανού θεατρικού συγγραφέα με τις έντονες πολιτικοκοινωνικές ανησυχίες: είναι, είπαν, αντισημιτικό και αντιδημοσιογραφικό. Η Γεθσημανή, όπως τιτλοφορείται, περιστρέφεται, με τρόπο μόλις συγκεκαλυμμένο, γύρω σε σκάνδαλα της εποχής Μπλερ, και οι πρωταγωνιστές τους, διαβάζουμε, μόνο που δεν αναφέρονται με τα πραγματικά τους ονόματα. Ο σύζυγος της υπουργού των Εσωτερικών αντιμετωπίζει κατηγορίες για παράνομες οικονομικές δραστηριότητες, η 16χρονη κόρη της παίρνει ναρκωτικά, ο χρηματοδότης του κόμματος είναι φίλος του πρωθυπουργού παρά το συζητήσιμο παρελθόν του και πάει λέγοντας. Ο ειδεχθέστερος ήρωας του έργου είναι δημοσιογράφος, πράγμα που θεωρείται επιβεβαίωση της εχθρότητας του συγγραφέα για τους ανθρώπους του Τύπου. Άλλου ήρωα τα χαρακτηριστικά είναι τόσο εντόνως εβραϊκά όπως τα συναντούμε στις αγριότερες αντισημιτικές εκδηλώσεις ώστε, όπως είπε ένας ραβίνος, είναι «χειρότερος και από τον Φέιγκιν» του Όλιβερ Τουίστ, και τούτο παρά το γεγονός ότι η σύζυγος του Χέαρ είναι εβραία. Κατά τα άλλα η κριτική, αν και δεν παραβλέπει τις γνωστές αρετές του Χέαρ, την ευχέρεια στη διάπλαση των ηρώων, το δηλητηριώδες χιούμορ και άλλα, αμφιβάλλει για την ανθεκτικότητα του έργου. Όσο για το καθαρά πολιτικό μέρος, το ευστοχότερο ίσως σχόλιο είναι ότι η Γεθσημανή δεν θα αρέσει ούτε στη συμπολίτευση ούτε στην αντιπολίτευση. Στο θέατρο Cottesloe ως τις 24 Φεβρουαρίου 2009. ARS… BREVIS, της Αναστασιας Ζενακου, Το Βήμα, Κυριακή, 30/11/2008

From The Sunday Times, November 16, 2008

Gethsemane, Cottesloe, National Theatre, SE1 – the Sunday Times review

Art imitates politics too closely in David Hare’s new play: it’s about as subtle as a tabloid

Christopher Hart

In his latest, coruscating outsider’s examination of our ruling classes, Sir David Hare (Lancing; Jesus College, Cambridge; the National Theatre) looks at the business of donations to political parties. Though Hare has claimed that the play is “pure fiction”, there are some remarkable resemblances to reality.

Otto Fallon (Stanley Townsend) is a pop-music multimillionaire and fundraiser for new Labour. When the daughter of the home secretary, Meredith Guest (Tamsin Greig), is threatened with expulsion from school after a minor drugs bust, Fallon steps in and buys the school a placatory new gym. But the daughter, Suzette, only just 16, has got drunk at a party and had sex with four men in a row. One of them was a filthy journalist, and she may have said something to him.

This sensationalist and unlikely scenario is only made worse by Hare’s astonishingly crude characterisation. His portrait of Lord Levy – oops, Otto Fallon – drips the kind of leftist Hampstead snobbery Mrs Thatcher used to attract from people such as that sage and polymath Dr Jonathan Miller. Fallon is supposed to appear vulgar, but really it’s Hare’s conception, his dramaturgy, that is terminally vulgar. Fallon has a substantial girth and a stubby iron-grey ponytail, and actually says he was educated in the “university of life”. Strike a light, guv’nor! And having him declare, in a thick north London Jewish accent, that “Money’s the thing” – well, perhaps that is quite brave in today’s climate, I’m not sure.

Tamsin Greg as Meredith and Anthony Calf as Alec
©Alastair Muir

For his latterday saint, Hare has a former state-school music teacher, Lori Drysdale, who now busks on the Underground. Nicola Walker tries to bring her to life, but there’s about as much chance of reanimating one of Dr Gunther von Hagens’s plasticised corpses.

Even the marvellous Greig, stalking around in her black suit and stilettos – nobody stalks like Greig – can’t do much. The single, glorious exception in this valiant but lifeless cast is Pip Carter as Frank Pegg, Fallon’s gaunt, unsmiling factotum, who creates a fantastically funny performance from only a few lines. Otherwise, Gethsemane is a portentously titled, three-hour state-of-the-nation homily, composed of nothing but meandering dialogue and stilted pseudo-wit. Greig has to deliver lines like “It’s an organised hypocrisy and it’s called democracy” in all seriousness, as if it’s a political aperçu worthy of Walter Bagehot. Even worse, it’s verse. Can’t Hare hear how comically it rhymes?

So far, so bad. Then Geoff Benzine appears (“Benzine” as in toxic and carcinogenic). He is the filthy journalist who had sex with Suzette only weeks after her 16th birthday. To prove that his view of journalists is unarguable, Preacher Hare outs him as a borderline paedophile rapist: the trashiest, laziest way of characterising a villain. I found myself snirtling helplessly. (To snirtle: to try to suppress one’s laughter, a neglected but useful word, especially during Hare plays.)

I snirtled again at the last scene, in which Drysdale – a former state-school teacher, you may recall – is holidaying with Suzette in a “small hotel” that “gives out onto the blue Sicilian sea”. Maybe it comes as a revelation to Sir David Hare, the passionate socialist and people’s playwright, but outside the purlieus of his comfortably upholstered world, not many state-school teachers – my sisters, for instance – holiday in “small hotels” with sea views over the exclusive Italian Med.

There is no inadvertent humour, alas, to brighten up an interminable scene between Meredith Guest and the PM, Alec Beasley, who wears jeans and plays the drums. Yes, he is very like Tony Blair. Hare may deny these are portraits, may deny that Guest is very like Tessa Jowell, for instance – but why have the National’s lawyers had to check the text for libel? Gethsemane aims to skewer the media for being intrusive and cynical while putting real people on stage, poorly disguised, then spotlighting their careers, hobbies, mannerisms, even their marital difficulties, with an intrusiveness that exceeds that of the worst tabloid. On top of that, it claims the moral high ground. For Hare to claim this work is “pure fiction” is breathtakingly disingenuous.

“There is more independence of thought in the Finchley Rotary Club than there is in the British Establishment,” Fallon says at one point. Quite so. And Hare is at the very heart of that Establishment. Compare his latest work with Harley Granville Barker’smagnificent Waste, at the Almeidarecently, or with Trollope’s Palliser novels, or even The West Wing, and you see just how thin and sour is his political imagination.

GERAINT LEWIS

Adam James, as Geoff Benzine, and Gugu Mbatha-Raw, as Monique Toussaint, perform David Hare’s politically charged new play, ‘Gethsemane’

First Night: Gethsemane, National Theatre, Cottesloe

Hare lampoons the Blair years

A Cabinet Minister’s husband is due in court for charges relating to his «innovative» overseas investment portfolio. The Home Secretary’s child is caught smoking dope. Meanwhile, the Labour Party’s chief fundraiser, a flashy Jewish former pop impresario, is raking in the cash from willing donors via «chance» meetings over chilled white Burgundy .

Sound familiar? That’s the point and no amount of strenuous assertion that Gethsemane is «pure fiction» can disguise that. Half the fun in David Hare’s new play comes from spotting the parallels – a Jowell jibe here, a Deripaska dig there.

This is the third instalment in a series from Britain’s shining knight of political theatre which began in 2003 with The Permanent Way, a verbatim piece about rail privatisation, followed by the urgent Stuff Happens in which real speeches from Bush and Blair were intercut with imagined scenes about the run-up to war in Iraq.

Now Hare has turned his hand to party funding, the peg on which he hangs a wider debate between idealism and pragmatism. He has ramped up the drama with 17 short, often confrontational scenes, added jokes and held back on those verbose sermons/arguments he so often favours. And while some of its striving to be trendy is a touch mid-life crisis-esque – not least the techno remixes of classical music – Howard Davies ‘ production zips along. Bob Crowley’s shape-shifting set, a white box which goes from office to squash court to Sicilian coast, is fabulous.

As usual, Hare interweaves political and professional with the personal. Oleaginous fundraiser, Otto Fallon (Stanley Townsend) recruits the unambitious husband of the fiercely idealistic teacher, Lori (Nicola Walker) to work with him pumping the rich. Across town, the Home Secretary is flapping to cover up the misdemeanours of her sulky, Winehouse-eyed teenage daughter who is dabbling publicly in sex and drugs. Handily, Fallon happens to be a most generous member of the board of governors but, one cover-up successfully in place, Guest’s dodgy husband comes under the spotlight.

Tamsin Greg as Meredith and Anthony Calf as Alec
©Alastair Muir

Hare has drawn these characters with the broadest of brush-strokes: Fallon is a graduate of both the school of tough knocks and the university of life. A hairdresser-turned-music-mogul-turned-party-bigwig with slicked-back ponytail and tasteless designer cardigans, he has pulled himself up «from Hendon to Hampstead», while gimlet-eyed Guest, played with wonderful rigour by Tamsin Greig, is a career automaton who can’t be in a room alone with her daughter. The hip PM – a brilliant Anthony Calf – is found in full Boden gear behind his drum kit. And then there’s a greasy hack – called Geoff Benzine, for goodness’ sake – who provides a sleazy contrast with Lori, a teacher and gifted musician with burning beliefs. The only surprising figure is Fallon’s spivvy henchman – a hilarious turn from Pip Carter, all unpindownable accent, brown suede shoes and social grievances.

You know you’re in a Hare play from the moment Lori walks out on stage, bathed in cool blue light, and gives the opening address. There are a lot of these moments which, combined with the weird way Hare thinks people talk – repetitive ticks and neat aphorisms – add up to an unconvincing play. This is a world where rich men are uncultured oiks, politicians are inhuman, comprehensive school teachers are saints and journalists are slimeballs. Christmas has come early to the National Theatre – go along to boo and hiss at the biggest political panto in town.

Gugu Mbatha-Raw as Monique, Adam James as Geoff and Nicola Walker as Lori
©Alastair Muir

ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: «Τη βαριέμαι την τηλεόραση…»

Σπύρος Παπαδόπουλος: "Στην υγειά μας, βρε παιδιά"!

Συνεχίζει για πέμπτη χρονιά να εύχεται «Στην υγειά μας» από τη ΝΕΤ, πρωταγωνιστεί σε σίριαλ του Αntenna και επαναλαμβάνει στο θέατρο την περυσινή του επιτυχία με το «Φιόρο του Λεβάντε». Γυρίζει την πλάτη του στο lifestyle και δηλώνει ότι εργάζεται ακατάπαυστα, επειδή κάτι του λείπει

Συνέντευξη στην ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΓΡΑΜΜΕΛΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2008

ΦΙΛΟΤΙΜΟΣ, Ολυμπιακός, χαμηλών τόνων, καλός παίκτης, καλλιτέχνης. Στοιχεία του παζλ της εικόνας του Σπύρου Παπαδόπουλου όπως τον ήξερα και απ΄ όσα έμαθα από την κουβέντα μας. Λίγες οι συνεντεύξεις που έχει δώσει, πολλά αυτά που έχει να πει, αρκετά χρόνια στο σανίδι και στην τηλεόραση, με το πρώτο να κλέβει την καρδιά του και το μεγαλύτερο κομμάτι του χρόνου του. Εφέτος κάνει μια υποχώρηση και δίνει το «παρών» με διπλή τηλεοπτική εμφάνιση:στη σειρά του ΑΝΤ1 το «Κλειδί του Παραδείσου» ενώ από τη συχνότητα της ΝΕΤ συνεχίζει να λέει για πέμπτη συνεχή χρονιά «Στην υγειά μας».

– Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στην Παλιά Κοκκινιά. Η λαϊκή καταγωγή σας λειτούργησε ως έναυσμα για να κυνηγήσετε με μεγαλύτερο πάθος τα όνειρά σας;

«Οχι, καθόλου. Κι αυτό γιατί ποτέ δεν είχα όνειρα και δεν κυνήγησα τίποτε και ποτέ».

– Δεν επιθυμήσατε δηλαδή μια καλύτερη ζωή;

«Όχι, γιατί ήταν πολύ περίεργα τότε τα πράγματα· λόγω των πολιτικών φρονημάτων του πατέρα μου μας κυνηγούσαν. Ζούσαμε για το σήμερα. Αυτό μας πέρασαν, να ζούμε για το σήμερα. Γι΄ αυτό και εγώ δεν έχω κάνει ποτέ στη ζωή μου σχέδια και όνειρα. Όλα έγιναν συμπτωματικά. Όπως μου φέρνει η ζωή τα πράγματα, τα διαχειρίζομαι. Και αυτό ισχύει ως σήμερα».

– Πώς είναι δυνατόν να μην κάνετε management; Συμμετέχετε και σε μια εταιρεία παραγωγής…

«Αν το πείτε αυτό σε φίλους μου θα γελάνε! Δεν λειτουργώ καθόλου καλά. Είναι τελείως συμπτωματικό. Στη Νoir ήταν δύο σαΐνια του χώρου τα οποία όταν με γνώρισαν μου πρότειναν να κάνουμε εταιρεία αλλά από την αρχή τους ξεκαθάρισα ότι δεν θα είχα καμία ενεργό ανάμειξη επειδή είμαι άσχετος».

– Μοιράζεστε σε διάφορα και διαφορετικά πράγματα επαγγελματικά.Είναι εύκολο να πετύχεις όταν δεν είσαι αφοσιωμένος σε ένα και μόνο είδος;

«Οι δυνατότητες του μυαλού είναι πολύ μεγαλύτερες απ΄ ό,τι νομίζουμε. Έχουμε μάθει στον δυτικό τρόπο σκέψης να κλειδώνουμε μέχρι κάποιο σημείο. Εγώ απλώς τυχαίνει ό,τι κάνω, ακόμη και όταν δεν μου αρέσει- γιατί έχει συμβεί και αυτό- να το υπερασπίζομαι με φανατισμό ηλιθίου. Έχω αυτή τη δύναμη. Στο θέατρο σκέφτομαι ακόμη και όταν είμαι κουρασμένος ότι ξεκίνησαν κάποιοι άνθρωποι, έβαλαν τα καλά τους και ήλθαν να με δουν. Με πιάνει και το κομμουνιστικό μου…».

– Γιατί κάνατε πράγματα που δεν σας άρεσαν;

«Για βιοποριστικούς λόγους. Είχα ανάγκη τα λεφτά και έτσι δέχτηκα να τα κάνω».

– Κάποια στιγμή όμως βγάλατε χρήματα. Οπότε δεν υπήρχε λόγος για υποχωρήσεις…

«Ποτέ δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Αυτό θέλει ταλέντο και εγώ δεν το έχω. Για να μιλήσω ρεαλιστικά, αν αύριο πάθω κάτι με τη μοτοσικλέτα θα υπάρχει πρόβλημα».

– Το οικονομικό τι ρόλο παίζει στις επιλογές σας;

«Κανέναν ρόλο. Δεν έχω χαλάσει ποτέ δουλειά για λεφτά. Απλά μου αρέσει να παίζω. Είμαι παίκτης. Εκεί όπου ο άλλος περιμένει ότι θα του ζητήσω δέκα, άντε δεκαπέντε, του ζητάω εβδομήντα. Το κάνω γιατί είμαι παίκτης και τις εννέα από τις δέκα φορές τα έχω πάρει. Και δεν μιλάω για τώρα αλλά για εποχές όπου δεν ήμουν γνωστός».

– Δουλεύετε πολλές ώρες. Από ανάγκη, από ανασφάλεια;

«Πάντα νιώθω ότι κάτι μου λείπει. Κάθε μέρα περνάω τον ρόλο μου στο θέατρο πριν από την παράσταση για να είμαι σίγουρος. Ενδεχομένως να μην είμαι καλός εξαιτίας αυτής της ενοχής. Δεν έχω πολύ προσωπικό χρόνο ελεύθερο, αν και το θέατρο το αγαπώ πολύ και νιώθω όταν δουλεύω σε αυτό σαν να αφιερώνω προσωπικό χρόνο».

– Την τηλεόραση την αγαπάτε;

«Οχι, δεν θα το έλεγα. Εγώ είμαι της παλαιάς κοπής: ο ηθοποιός στο θέατρο. Τηλεόραση, δεν σας κρύβω, πως αν είχα χρήματα δεν θα έκανα καθόλου. Μπορεί να έκανα μία φορά στα δέκα χρόνια. Εξαιρείται φυσικά το “Στην υγειά σας”. Αυτό ο κόσμος το αγαπάει πολύ».

– Κάνετε όμως και σίριαλ,το «Κλειδί του Παραδείσου»…

«Ναι. Δεν είμαι βέβαια υπέρ των σίριαλ, πρέπει να σας πω. Άλλωστε πιστεύω ότι εγώ έκανα τα χιλιόμετρά μου στην τηλεόραση και δεν το λέω ηλικιακά. Απλά το συγκεκριμένο βλέποντας ένα βράδυ τον “Κύκλο των χαμένων ποιητών”, μου άρεσε, το είπα, και κάποιοι σκέφτηκαν και έστησαν ένα ολόκληρο σίριαλ. Δεν μπορούσα να πω όχι».

– Τουλάχιστον παρακολουθείτε κάποιες εκπομπές ή έστω τις δικές σας δουλειές;

«Τη βαριέμαι την τηλεόραση. Από μικρός. Είμαι νευρικός. Ούτε τον εαυτό μου φυσικά βλέπω. Το μόνο που μπορώ να δω είναι ποδόσφαιρο. Ο Ολυμπιακός είναι η αρρώστια μου. Το γήπεδο μας ενώνει. Παλαίμαχους, νέους, όλους».

-Επιστρέφετε στα μέρη που μεγαλώσατε;

«Μόνο με το μυαλό γιατί είμαι παρελθοντολάγνος. Με το σώμα όχι. Μία φορά πέρασα και είδα τις αυλές των θαυμάτων που εμείς μεγαλώσαμε να έχουν γίνει στενά τριώροφα και απογοητεύτηκα».

– Δεν βρήκα ούτε μία συνέντευξή σας σε lifestyle έντυπο.Είναι επιλογή ή τυχαίο;

«Ασφαλώς είναι επιλογή. Τα σιχαίνομαι. Όταν με παίρνουν τηλέφωνο από κίτρινες εφημερίδες και περιοδικά λέω πως δεν θέλω να δώσω συνέντευξη σε έντυπα τα οποία δεν διαβάζω».

– Το έχετε πληρώσει το τίμημα της άρνησης;

«Όχι, δεν νομίζω. Το να βρίσει κάποιος κάνα δυο φορές και να πει διάφορα, περνάει και τελειώνει. Κάπου στο βάθος πιστεύω ότι σε καταλαβαίνουν. Μπορεί να λένε μεταξύ τους “ποιος νομίζει ότι είναι ο βλάκας”, αλλά κατά βάθος γνωρίζουν και καταλαβαίνουν. Κι εγώ από την πλευρά μου καταλαβαίνω τον Ξαρχάκο ο οποίος μου έχει πει ότι θα ερχόταν στην εκπομπή μου, αλλά σιχαίνεται την τηλεόραση και δεν πάει πουθενά. Το καταλαβαίνω απόλυτα».

– Γενικά δηλώνετε ευχαριστημένος;

«Ναι, κάνω μια δουλειά που μου αρέσει. Αλλωστε δεν παίρνω τον εαυτό μου τόσο στα σοβαρά. Δεν λέω “εσύ για άλλα πράγματα γεννήθηκες και άλλα κάνεις”. Νομίζω ότι ο δρόμος μας μάς διαλέγει και ακολουθούμε. Επέλεξα απλά με την προσωπική μου αισθητική και το ανδρικό μου φιλότιμο να μην πουλιέμαι. Δηλαδή να μην κάνω πράγματα έξω από το γούστο μου. Για παράδειγμα, όταν έκανα τους “Απαράδεκτους” είχε κάνει αίσθηση η ατάκα: “Τι έγινε, ρε παιδιά;”. Δεν μπορείτε να φανταστείτε από πόσες δεκάδες διαφημίσεις μού ζήτησαν να το χρησιμοποιήσουμε. Είπα όχι, δεν το πουλάω. Είμαι ευχαριστημένος και ευγνώμων στη ζωή, σε έναν καλό άγγελο, δεν ξέρω…».

* Το πρώτο του πικάπ το απέκτησε στα 17. Του το δώρισε ένας ξάδελφός του.

* Μεγάλωσε στην Παλιά Κοκκινιά και στον Κορυδαλλό.

* Η μοτοσικλέτα είναι μεγάλη αδυναμία του. Σε όλη την περιοδεία του, το καλοκαίρι, ταξίδεψε με τη μηχανή του. * Από τότε που τελείωσε τη σχολή μόνο δύο χρονιές δεν έπαιξε στο θέατρο.

* Εχει κλείσει για δέκα χρόνια το θέατρο Ανεσις. * Πιστεύει ότι ο Ολυμπιακός θα στεφθεί πρωταθλητής και την εφετινή σεζόν.

Ο ΓΙΩΡΓOΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ ΣΕ ΔΙΠΛΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΡΟΛO

«Είμαστε πολυγαμικά όντα»

ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2008

«Ο άνθρωπος είναι πολυγαμικό ον. Και ο έρωτας ένα εκ φύσεως βίαιο συναίσθημα», λέει ο Γιώργος Κιμούλης, που καταπιάνεται με την απιστία, την ερωτική αποκλειστικότητα και τη μοναξιά στα θεατρικά «Πιο κοντά» και «Συλλέκτης».  Τέσσερις νέοι έρχονται κοντά με τη βοήθεια του έρωτα μέχρι τη στιγμή που η απιστία μπαίνει ανάμεσά τους. Ένας φιλήσυχος άντρας αποφασίζει να κρατήσει μια νεαρή γυναίκα φυλακισμένη, ώστε εκείνος να δραπετεύσει από τα δεσμά της μοναξιάς και να ζήσει τον έρωτα μαζί της. Είναι τα θέματα που πρωταγωνιστούν στις δύο φετινές παραστάσεις «Πιο κοντά» και «Ο συλλέκτης» (αντίστοιχα), τις οποίες σκηνοθετεί ο Γιώργος Κιμούλης.

«Η παράσταση «Ο συλλέκτης» παρουσιάζει τις καταστροφικές συνέπειες της μοναξιάς και ενός έρωτα που γίνεται φυλακή. Ο έρωτας είναι εκ των πραγμάτων βίαιος. Η βασική έννοια του ερωτευμένου είναι να μεταλλάξει αυτό το επικίνδυνο και δυνατό συναίσθημα που νιώθει σε αγάπη. Ο έρωτας είναι ο βιασμός του άλλου και η αγάπη ο βιασμός του εγώ», λέει ο Γιώργος Κιμούλης σχετικά με την παράσταση που βασίστηκε στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Τζον Φόουλς. Η μεταφορά του στον κινηματογράφο το ΄60 χάρισε τα βραβεία ερμηνείας του Φεστιβάλ Καννών στους τότε πρωτοεμφανιζόμενους Σαμάνθα Έγκαρ και Τέρενς Σταμπ.

Το στόρι του έργου θυμίζει τις τραγικές καταστάσεις που βιώνει η σύγχρονη κοινωνία με άντρες να κρατούν φυλακισμένες τις γυναίκες που ερωτεύονται. Ο Freddi Clegg (Τάσος Ιορδανίδης), ένας υπάλληλος τράπεζας, κερδίζει το λαχείο, αγοράζει το ιδανικό σπίτι στην εξοχή και ερωτεύεται την πανέμορφη Μiranda Grey (Δανάη Οθωναίου). Ο ερωτάς του μετατρέπεται σε εμμονή και καταλήγει σε μια καλά οργανωμένη απαγωγή. Έτσι, η άτυχη κοπέλα βρίσκεται κλειδωμένη στο κελάρι ενός σπιτιού. «Το σκηνικό είναι ένα υπόγειο. Άλλωστε, ο έρωτας ανθίζει στα εγωιστικά υπόγεια», σχολιάζει ο σκηνοθέτης.

Μπορεί κάποιος να μείνει πιστός στον άνθρωπο με τον οποίο είναι μαζί; Η απιστία είναι χαρακτηριστικό του σύγχρονου ανθρώπου ή μήπως είναι έμφυτη; Μερικά από τα ερωτήματα που θέτει η παράσταση του έργου «Πιο κοντά» του Πάτρικ Μάρμπερ. «Ο άνθρωπος είναι πολυγαμικό ον. Για να πάει κόντρα στις ερωτικές διαθέσεις του πρέπει να αγαπήσει πραγματικά το αντικείμενο του πόθου του.

Συχνά, ο καταναγκασμός και η πίεση που ενδεχομένως δέχεται από το άλλο ήμισυ, δεν τον βοηθάει να αφοσιωθεί σε μια σχέση», λέει ο Γιώργος Κιμούλης που σκηνοθετεί και παίζει στην παράσταση. Η ιστορία των τεσσάρων ηρώων της παράστασης (Γιώργος Κιμούλης, Ζέτα Δούκα, Νίκος Ψαρράς, Δώρα Χρυσικού) είναι βασισμένη στην όπερα του Μότσαρτ «Έτσι κάνουν όλες», που δημιούργησε σκάνδαλο λόγω του θέματός της. «Είναι ένα έργο τεσσάρων ηθοποιών και δεν επιδέχεται οποιοδήποτε σκηνοθετικό τρικ. Το κείμενό του κουβαλάει μια ειλικρίνεια. Κουβέντες που όλοι έχουμε πει και κανείς μας δεν το παραδέχεται», προσθέτει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός.

Δ.Κ.

ΙΝFΟ: «Ο συλλέκτης» στο Νέο Ελληνικό Θέατρο (Σπ. Τρικούπη 34, Εξάρχεια, τηλ. 210-8253.489) από 11 Δεκεμβρίου. «Πιο κοντά» στο Θέατρο Αθηνών (Βουκουρεστίου 10, τηλ. 210-3312.343).

Πληγές από την τηλεόραση

Αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης «Πιο κοντά» είναι οι προβολές βίντεο παράλληλα με την επί σκηνής δράση. «Χρησιμοποιώ τα βίντεο ως κλείσιμο του ματιού στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Αυτό που θέλω να δείξω είναι ότι η αλήθεια δεν βρίσκεται στα είδωλα των ανθρώπων, όπως τα βλέπουμε στο γυαλί, αλλά στη συνάντηση με έναν ζωντανό άνθρωπο, όπως συμβαίνει στο θέατρο και στην καθημερινή μας ζωή. Είναι ένα σχόλιο για την πληγή που δέχεται ο σύγχρονος άνθρωπος από τα όσα του πλασάρει η τηλεόραση», λέει ο Γιώργος Κιμούλης για το έργο, που έγινε ευρέως γνωστό από την κινηματογραφική του μεταφορά «Closer» το 2004 με τους Τζούλια Ρόμπερτς, Νάταλι Πόρτμαν, Τζουντ Λο.

Ξανά «Λιωμένο βούτυρο» στο θέατρο «Χώρα»

Μετά την επιτυχία της περσινής σεζόν, το «Λιωμένο βούτυρο» του Σάκη Σερέφα φιλοξενείται στο θέατρο «Χώρα» με τους ίδιους συντελεστές, σε μία συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο. Όσοι δεν πρόλαβαν να το απολαύσουν πέρυσι, έχουν την ευκαιρία, έως τις 28 Δεκεμβρίου, να το παρακολουθήσουν και φέτος στη σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα και με ερμηνευτές τους Έλενα Μαυρίδου, Μανώλη Μαυροματάκη, Θοδωρή Οικονομίδη.  Με αφορμή ένα πρωτοσέλιδο έγκλημα στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του 60, (ξανα)γεννιέται μια ιστορία επικίνδυνου ερωτικού πάθους και ακραίων συναισθημάτων. Η Λούλα θέλει να ξεφύγει από τη ζωή της στο χωριό. Νομίζει ότι ο Τάσος θα τη βοηθήσει. Οταν καταλαβαίνει ότι εκείνος δεν μπορεί να κρατήσει την υπόσχεσή του, τον εγκαταλείπει και κυνηγά μόνη της το όνειρό της στη Θεσσαλονίκη. Ο Τάσος την αναζητά, τη θέλει πίσω, όμως η Λούλα έχει πια φύγει. Η ηλεκτρισμένα αυθεντική ατμόσφαιρα της εποχής εισέρχεται αποφασιστικά στο σήμερα…

Παίζουμε και για ένα μόνο παιδί!

Για 6 χρόνια με πάνω από 1.000 παραστάσεις η «κινητή μονάδα» θεάτρου για παιδιά πηγαίνει σε νοσοκομεία και ιδρύματα

Το σφίξιμο στον θάλαμο του νοσοκομείου. Ως ασθενής, ως επισκέπτης… ίδια γεύση. Ενα τράβηγμα στα χαρακτηριστικά του προσώπου, ένα σώμα που νιώθει άβολα, άνθρωποι στα όρια αυτής καθαυτής της ύπαρξης. Και ξάφνου, μια εισβολή. Μια ανατροπή τόσο γλυκιά. Ο κόσμος της ζωής, το θέατρο έρχεται ν αλλάξει το σκηνικό. Τα μάτια φωτίζονται, στα χείλη ζωγραφίζονται χαμόγελα κι αυτή η μελαγχολία μοιάζει να «σβήνει» για λίγο. Μια αύρα, ένα αεράκι παρηγοριάς φυσάει… Τι συνέβη;

Ο Αλμπερτ και ο Μπάμπεκ προσγειώνονται σ’ ένα παιδικό νοσοκομείο. Γυρίζουν τα δωμάτια, διηγούνται την ιστορία τους και ζητούν τη βοήθεια των παιδιών για να βρουν την κοπέλα που μάγεψε με το τραγούδι της τον Αλμπερτ. Ο Αλμπερτ, μέσα από περιπέτειες σε στεριές και θάλασσες, μαθαίνει σιγά σιγά τον κόσμο. Γνωρίζει τους ανθρώπους, ανακαλύπτει το ταλέντο του στη γλυπτική, κάνει φίλους, ερωτεύεται μέσα από το έργο του Βασίλη Μαυρογεωργίου «Τι γλώσσα μιλάμε, Αλμπερτ;», που παρουσιάζει η «κινητή μονάδα» θεάτρου για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα του «Θεάτρου του Νέου Κόσμου».

«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα αγόρι που το έλεγαν Αλμπερτ. Ο Αλμπερτ δεν είχε φίλους. Ζούσε μόνος του και βαριόταν…». Κάπως έτσι αρχίζει η ιστορία του «Τι γλώσσα μιλάμε, Αλμπερτ;» του Βασίλη Μαυρογεωργίου, που παρουσιάζει το «Θέατρο του Νέου Κόσμου» για τα παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα

Σε μια πρωτεύουσα που πάσχει από πληθωρισμό παιδικών σκηνών, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος πρότεινε κάτι διαφορετικό, ένα είδος θεάτρου που δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα. Ενα θέατρο που θεραπεύει, μια απόπειρα που απαλύνει τον πόνο. Εχουν περάσει έξι χρόνια από τότε που δημιουργήθηκε η μονάδα κι έχοντας ήδη ξεπεράσει τις 1.000 (δωρεάν) παραστάσεις, βαδίζει φέτος στον έβδομο χρόνο αυτής της δράσης. Το πρόγραμμα είναι το μόνο στην Ελλάδα που γίνεται από επαγγελματικό θέατρο σε σταθερή και καθημερινή βάση. Η ιδέα είναι να «προσφέρουμε τη χαρά του θεάτρου σε παιδιά που βρίσκονται σε ιδρύματα ή νοσηλεύονται σε νοσοκομεία, εκεί δηλαδή που υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ψυχαγωγία», τονίζει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και εξηγεί ότι οι παραστάσεις δίνονται σε «διαδρόμους ή σε δωμάτια ασθενών παιδιών που δεν μπορούν να μετακινηθούν, ακόμα κι αν χρειάζεται να παίξουμε το έργο για ένα μόνο παιδί. Κάθε χρόνο δίνουμε 150-180 παραστάσεις, οι οποίες προσφέρονται δωρεάν, χάρη και στην υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς».

Η αρχή έγινε από τα νοσοκομεία και τα ιδρύματα αλλά «σιγά σιγά, αυτά τα χρόνια απλωθήκαμε και σε άλλους χώρους, όπου μπορεί να βρίσκονται ευαίσθητες ομάδες παιδιών, όπως φυλακές, προσφυγικοί καταυλισμοί, ειδικά σχολεία». Κι επειδή το «Θέατρο του Νέου Κόσμου» θέλει να προσφέρει τη «χαρά του θεάτρου και σε παιδιά από άλλες χώρες, με άλλες γλώσσες», να «επικοινωνούν με την παράστασή μας όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από εθνικότητα», το φετινό έργο είναι… χωρίς γλώσσα ή μάλλον με μια επινοημένη γλώσσα, ακαταλαβίστικα, που όμως όλοι μπορούν να καταλάβουν.

• ΣΤΟΥΣ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΟΥΣ

Ο θίασος του «Τι γλώσσα μιλάμε, Αλμπερτ;» έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδρομή του, αρχής γενομένης από την ΕΛΕΠΑΠ. Συνεχίζει σε νοσοκομεία και ιδρύματα της Αττικής, ενώ μέσα στον Δεκέμβριο θα επισκεφθεί ξανά τις πυρόπληκτες περιοχές της Ηλείας. «Θεωρούμε ότι η παρουσία μας σε περιοχές που δοκιμάστηκαν είναι καθήκον μας. Θα παίξουμε σε όλα τα σχολεία αυτών των περιοχών», αναφέρει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. Το κείμενο είναι του Βασίλη Μαυρογεωργίου και η σκηνοθεσία του Παντελή Δεντάκη, η επιμέλεια κίνησης της Σεσίλ Μικρούτσικου, τα σκηνικά-κοστούμια της Μαρίας Χανιωτάκη και η μουσική του Κώστα Γάκη. Παίζουν: Ντίνη Ρέντη, Γιούλη Τσαγκαράκη, Σεραφείμ Ράδης.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 01/12/2008

Ξένια Καλογεροπούλου: «Το παιδικό θέατρο βράζει στο ζουμί του»

Με απόλυτη επιτυχία στέφθηκε η πρώτη διημερίδα που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού (ΕΚΕΘΕΧ) με θέμα «Παιδί-Θέατρο-Χορός». Ως φορέας αρμόδιος για το σχεδιασμό της εθνικής πολιτικής για τις παραστατικές τέχνες, συνένωσε ανθρώπους της τέχνης και της εκπαίδευσης προς ένα κοινό σκοπό: να αποτελέσουν τα παιδιά το πολιτισμικό στοίχημα της κοινωνίας μας. Περισσότεροι από 30 καλλιτέχνες και εκπαιδευτικοί κατέκλυσαν την περασμένη Παρασκευή την Αίθουσα Συγκλήτου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Αντάλλαξαν απόψεις, κατέθεσαν τις εμπειρίες τους, εξέφρασαν τα παράπονά τους και σκιαγράφησαν το σκοτεινό, όπως αποδείχθηκε, τοπίο του παιδικού θεάτρου και της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης των νέων.

Με εμπειρία χρόνων στις παιδικές σκηνές, η Ξένια Καλογεροπούλου [φωτογραφία] ήταν καυστική: «Δυστυχώς, το ελληνικό παιδικό θέατρο βράζει στο ζουμί του. Η ευθύνη ανήκει σε εμάς, τους θιάσους, και στην Πολιτεία. Είναι λυπηρό οι καλλιτέχνες να ζουν διαρκώς με το άγχος αν θα επιζήσουν την επόμενη χρονιά. Είναι λυπηρό το υπουργείο Πολιτισμού και το Παιδείας να μη συνεργάζονται και το πρώτο να απαιτεί ωριμότερα δείγματα δουλειάς από τους θιάσους, χωρίς να προσφέρει οικονομική ενίσχυση. Είναι λυπηρό να μη διοργανώνονται φεστιβάλ παιδικού θεάτρου και χορού στην Ελλάδα. Είναι λυπηρό να βλέπεις δασκάλους που φέρνουν τους μαθητές σε μια παράσταση, να κάθονται στο φουαγιέ. Σε μια εποχή που τα παιδιά έχουν στη διάθεσή τους θεάματα αμφιβόλου περιεχομένου, οφείλουμε να τους προσφέρουμε ποιοτικές και μη συμβατικές παραστάσεις, που θα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο».

• Eλλιπής εκπαίδευση

Η κυρία Αύρα Αυδή, διδάσκουσα στο Τμήμα Θεάτρου ΑΠΘ, μίλησε για «την ελλιπή και αποσπασματική διδασκαλία της θεατρικής τέχνης στην εκπαίδευση». «Στόχος της διημερίδας», όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΚΕΘΕΧ κ. Β. Παπαβασιλείου, «ήταν να δημιουργηθεί ένα φόρουμ κοινού προβληματισμού ώστε να τεθούν επί τάπητος τα προβλήματα του χώρου και να πραγματοποιηθεί μια πρώτη καταγραφή τους».

ΦΑΡΑΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Δευτέρα, 01.12.08

Κατά λάθος… ήρωας

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

Γραφή απλή, με στέρεα ψυχογραφημένους χαρακτήρες από τη συμβατική αλλά και φασαριόζικη καθημερινότητα της ιρλανδέζικης επαρχίας. Παλλόμενα αισθήματα κι ένστικτα. Διαβρωτικό χιούμορ. Σαν παλιό καλό κρασί, το έργο του Τζον Μίλινγκτον Σινγκ «Ενας ήρωας, το καμάρι της Δύσης» (1907) στο θέατρο «Μεταξουργείο». Εξαιρετικά σερβιρισμένο από την ομάδα του Στάθη Λιβαθινού στο φιλόξενο θέατρο της Αννας Βαγενά. Σ’ απομακρυσμένο χωριό της Ιρλανδίας φθάνει αλαφιασμένος νεαρός και σ’ ένα καπηλειό θα εξομολογηθεί πως σκότωσε τον αυταρχικό πατέρα του, αποκτώντας… ηρωική υπόσταση στα μάτια κάποιων. Αλλοι τον θαυμάζουν, άλλοι τον φθονούν, ενώ γυναίκες τον λιμπίζονται και τον πολιορκούν ερωτικά. Η αυτοπεποίθησή του θα γκρεμιστεί, όταν εμφανιστεί ξαφνικά ο διασωθείς πατέρας του. Έπονται απρόβλεπτες εξελίξεις.

Μια… αγροτική συμφωνία περί τύχης, παραλόγου, προκαταλήψεων και ήττας, ερμηνευμένη υποδειγματικά από ενδεκαμελή «ορχήστρα», καθοδηγούμενη με σκηνοθετική μαεστρία από τον Στάθη Λιβαθινό. Στα συν: το αχυρένιο δάπεδο του φτωχικού καπηλειού με πάγκο, σκαμπό, ράφια γεμάτα μπουκάλια ουίσκι (σκηνικό Ελένης Μανωλοπούλου). Τα ιρλανδέζικης υφής τραγούδια του Κώστα Μαγγίνα, που συνοδεύει τους ηθοποιούς με κιθάρα μερικές στιγμές.

Σολίστες επιδέξιοι, ο κατά λάθος ήρωας-Νίκος Καρδώνης, η ασφυκτιώσα αλλά θαρραλέα κόρη του ταβερνιάρη-Αννα Κουτσαφτίκη με τον υποβόσκοντα απατηλό έρωτά τους. Κοντοκουρεμένη, αγέρωχη και στωική, η Μαρία Ναυπλιώτου ξαφνιάζει ευχάριστα ως στραπατσαρισμένη χήρα, διψασμένη ερωτικά. Αντάξιοι στους μικρότερους ρόλους οι ηθοποιοί: Αρης Τρουπάκης, Δημήτρης Παπανικολάου, Στέλιος Ιακωβίδης, Βασίλης Κουκουλάνι, Γιώργος Δάμπασης, Μαρία Σαββίδου, Καλλιόπη Σίμου, Σοφία Τσινάρη. Η μαγεία του θεάτρου δεν έχει χαθεί ακόμα. Αξίζει να την ανακαλύψετε.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 02/12/2008

Γρηγόρης Βαλτινός: «Εάν δεν παίξω εγώ Κάουαρντ ποιος θα παίξει;»

Συνέντευξη: Γρηγόρης Βαλτινός

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ

Ο Γρηγόρης Βαλτινός επέστρεψε στο θέατρο, έπειτα από τρία χρόνια αποχής, με έναν Νόελ Κάουαρντ -ήθελε διακαώς να ξανασυστηθεί με το κοινό μέσα από γέλια. Σκηνοθετεί στο «Βρετάνια» το «Μη γελάτε… είναι σοβαρό», υποδυόμενος… τον εαυτό του: έναν φιλάρεσκο πρωταγωνιστή σκηνής. Είχαμε ξεχάσει πόσο φίνος και αυτοειρωνικός μπορεί να είναι στην κωμωδία. Ευτυχώς, μας το ξαναθυμίζει με μια ερμηνεία απολαυστική. «Ηθελα να επιστρέψω στο θέατρο με γέλιο», μας ξεκαθάρισε στο καμαρίνι του.

Ο μπάτλερ κι ο ανικανοποίητος πρωταγωνιστής: Κώστας Φλωκατούλας και Γρηγόρης Βαλτινός

• Γιατί ειδικά με γέλιο;

«Μαύρισε η ψυχή μου! Μαύρισε με τρία χρόνια καθημερινό γύρισμα στην τηλεόραση. Μαύρισε, γιατί τα τελευταία έργα μου ήταν πολύ «μαύρα» -η «Βιρτζίνια Γουλφ», η «Αθέατη θέα»».

• Οπότε με τον Κάουαρντ χαίρεστε κι ευθυμείτε;

«Πάρα πολύ. Με γαργαλάει…».

• Το κείμενο μοιάζει να σας αφορά απόλυτα. Υποδύεστε έναν πρωταγωνιστή του θεάτρου, με όλα τα χούγια και τα ελαττώματά του. Θα μπορούσε να είναι απλούστατα… εσείς.

«Το έργο ήταν αυτοαναφορικό και για τον ίδιο τον Κάουαρντ. Σκιαγραφεί όλο το παρασκήνιο ενός σταρ του θεάτρου. Το γεγονός ότι ο ήρωας είναι σταρ συνιστά πταίσμα μπροστά στα άλλα του ελαττώματα -που είναι όλα τα ελαττώματα των ανδρών, από τα οποία φυσικά δεν έχω γλιτώσει ούτε εγώ. Το ζήτημα είναι πόσο μπορείς να τα τιθασεύσεις. Δεν μπορείς να τα εκδηλώνεις στην οικογένειά σου, στα παιδιά σου, γιατί τότε γίνεσαι αφόρητος».

• Εσείς παραμένετε… φυσιολογικός στο οικογενειακό πλαίσιο;

«Είμαι φυσιολογικός, γιατί δεν βρήκα έδαφος να καλλιεργήσω τα ελαττώματά μου. Συμβαίνει πάντως κάτι περίεργο μ’ εμένα και το θέατρο. Είμαι πολύ χορτασμένος. Τα έχω ζήσει τα πάθη μου εγώ: έκανα και τον «Βιολιστή στη στέγη» και τον «Οιδίποδα». Επειτα, απ’ τα πρώτα πέντε λεπτά που βγήκα στο θέατρο μπήκα σε μια μεγάλη σε μια ζεστή αγκαλιά: της Μελίνας, του Ντασσέν, του Φέρτη, της Καρέζη, της Βουγιουκλάκη, της Γαληνέα, του Καζάκου, της Δανδουλάκη, της Καλογεροπούλου. Δεν χρειάστηκε να υποκριθώ κάποιον άλλο. Δεν χρειάστηκε να κάνω τον σπουδαίο. Εγώ μπήκα στο θέατρο χορτασμένος και συνεχίζω να είμαι χορτασμένος».

• Δεν φοβηθήκατε ωστόσο ότι θα σας κατηγορήσουν πως επιστρέφετε στο θέατρο με ένα παλιό, παρωχημένο έργο;

«Κατ’ αρχάς, εάν δεν παίξω εγώ Κάουαρντ, ποιος θα παίξει! Να το πω έτσι, τελείως αλαζονικά. Είναι ένα είδος θεάτρου που μου πάει τρομερά. Κάποια στιγμή θα τον έκανα τον Κάουαρντ. Επέλεξα αυτή η στιγμή να είναι τώρα. Πολλοί βεβαίως με κατηγορούν, γιατί περίμεναν να γυρίσω με κάτι πιο βαρύγδουπο. Περίμεναν να επιστρέψω έπειτα από τρία χρόνια με το «Θωρηκτό Ποτέμκιν»! Για μένα όμως βαρύγδουπη είναι κάθε παράσταση που κάνω. Εκτός αν ξέρουν κάτι που δεν ξέρω εγώ».

Στο «Μη γελάτε… είναι σοβαρό», ο Γρηγόρης Βαλτινός υποδύεται έναν αστέρα του θεάτρου, δηλαδή τον εαυτό του

• Τι εννοείτε;

«Οτι θα πεθάνω του χρόνου και το τελευταίο μου έργο θα έπρεπε να είναι ο «Βασιλιάς Λιρ». Αν το ξέρουν, παρακαλώ να μου το πουν. Αποδείχτηκε ότι η επιλογή του Κάουαρντ είναι σοφή. Γιατί ήθελα να ξανασυστηθώ με τον κόσμο πιο απλά, πιο άμεσα. Γελώντας. Σίγουρα έχω πολλά σχέδια για το μέλλον, όπως έχω και μεγάλη αμηχανία. Δεν υπάρχουν έργα. Αν σκεφτώ κάτι για του χρόνου, μπορεί να καταφύγω πάλι σε κλασικό -είτε είναι δράμα είτε είναι κωμωδία. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάτι καινούργιο στον ορίζοντα. Το βλέπεις το έλλειμμα και στο εξωτερικό. Υπάρχει μεγάλη αμηχανία. Ας τελειώνουμε λοιπόν με το παραμύθι «τα καλά έργα είναι πολλά». Τα καλά έργα είναι πολύ λίγα. Αν έχω υγεία, τα χρόνια που μου απομείναν, θα τα παίξω. Νομίζω ότι μου επιτρέπονται κάποια διαλείμματα με κωμωδίες. Αυτή η παράσταση -επιμένω- είναι θέατρο, όπως εν πάση περιπτώσει το έχουμε συνηθίσει και οι χειρώνακτές του και οι θεατές. Είναι μια κλασική κωμωδία χωρίς τερτίπια, χωρίς μοντερνισμούς. Τόσο συμπαγής, μασίφ κι αληθινή, τόσο θέατρο με κεφαλαία γράμματα, που δεν σηκώνει επάνω της σκηνοθετισμούς. Εμένα αυτό το θέατρο μου αρέσει. Γιατί απ’ όλα έχει ο μπαξές».

• Δηλαδή;

«Υπάρχουν έργα και παραστάσεις που είναι πιο μοντέρνες, πιο μεταμοντέρνες, πιο λαϊκές, πιο βαρειές, πιο τηλεοπτικές, πιο σαχλές ή πιο αφόρητες. Εγώ όμως πιστεύω στην αισθητική και στην αρμονία. Πιστεύω ότι η φόρμα πρέπει να έχει σχέση με το περιεχόμενο. Αλλιώς, κάνεις άλλα αντ’ άλλων».

• Ανέκαθεν υπήρξατε συντηρητικός στις επιλογές σας. Ποτέ δεν κάνατε κάτι ριψοκίνδυνο ή πειραματικό. Δεν θέλετε να διακυβεύσετε την εικόνα-πρότυπο του λαμπερού πρωταγωνιστή;

«Εχω αντιστάσεις. Γιατί έχω γνώση και πείρα τώρα πια».

• Δεν χρειάζεται, δηλαδή, να συντηρείτε την εικόνα σας;

«Ισα ίσα που εγώ χαίρομαι να τη σπάω. Γι’ αυτό κι έχω κινηθεί απ’ το δράμα στην κωμωδία, απ’ την κωμωδία στην επιθεώρηση κι απ’ το μιούζικαλ στη σύγχρονη πρόζα. Από σεβασμό ξεκινά ο δισταγμός μου προς την αποδόμηση. Αλλωστε γιατί να αποδομήσω κάτι όταν ακόμα δεν το έχω κατακτήσει; Αναμφίβολα, όμως, την πιο τρελή παράστασή μου δεν την έχω ακόμα κάνει!».

• Μπορεί να τη δούμε του χρόνου;

«Μπορεί του χρόνου να το γυρίσω και στον… Καλαματιανό. Δεν ξέρω. Μπορεί να ανεβάσω ένα βουκολικό δράμα. Ολα είναι θέατρο. Αρκεί να είναι καλό».

**Στο «Μη γελάτε… είναι σοβαρό» την απόδοση υπογράφει ο Γρηγόρης Βαλτινός. Μαζί του στη σκηνή οι Πέγκυ Σταθακοπούλου, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Κώστας Φλωκατούλας, Βύρων Κολάσης, Χρήστος Ευθυμίου, Κατερίνα Μάντζιου, Φώτης Σπύρος, Τζένη Θεωνά και Ιωάννα Χιώτη.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 02/12/2008

Ο αυτοαμυνόμενος θεατής

ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΑΤΣΟΥΛΗ*

«Το κοινό «μαθαίνει» θέατρο μέσα από το ίδιο το θέατρο, από το «ταξίδι» που του προσφέρει ο ηθοποιός, λειτουργώντας ως οδηγός και καθοδηγητής του», υποστήριζε η Αριάν Μνουσκίν μια εικοσαετία πριν. Κατά πόσο, όμως, μια τέτοια σχέση «κοινωνίας» υπάρχει αδιαμεσολάβητη από την όλη σκηνοθετική σύνθεση αφ’ ενός και από τους διαμορφωμένους ορίζοντες αναμονής του ίδιου του θεατή αφ’ ετέρου; Κατά πόσο το κοινό, κινούμενο ήδη στα όρια που επιβάλλει το κυρίαρχο «φιλολογικό γούστο» (όπως θα έλεγε ο Schucking) είναι έτοιμο να διασχίσει το «μήνυμα» της παράστασης αφηνόμενο στα χέρια των ηθοποιών της;Η φεστιβαλική εμπειρία του φετινού καλοκαιριού με τις ποικίλες αντιδράσεις κοινού, κριτικών και σχολιογράφων που είδαν το φως της δημοσιότητας φαίνεται να έδωσε αρνητική απάντηση: γνωστοί ηθοποιοί λοιδωρίστηκαν διότι ακολούθησαν τις σκηνοθετικές οδηγίες, καταξιωμένοι ξένοι σκηνοθέτες αποκαθηλώθηκαν από το πάνθεον των σύγχρονων «δασκάλων», άλλοι νεότεροι έλληνες συνάδελφοί τους χαρακτηρίστηκαν «μαϊμούδες» ξενόφερτων αντιλήψεων. Δημιουργήθηκε η παρακαταθήκη για να αποπεμφθεί κάθε παρόμοια απόπειρα το επόμενο καλοκαίρι και πριν από αυτό τη χειμερινή περίοδο που διανύουμε. Ητοι, το κοινό να μην ακολουθήσει ανάλογες εγχώριες προτάσεις-«μιμητισμούς» ξενόφερτων μοντέλων, με τη στάση του να τις οδηγήσει στην εκ προοιμίου καλλιτεχνική και οικονομική κατάρρευση. Αλλά και οι κρατικοί επιχορηγούντες και ιδιώτες χορηγοί να γίνουν επιφυλακτικότεροι. Ολα τα παραπάνω είχαν ως στόχο τους συντελεστές και φίλα κείμενοι του διαφορετικού να επανασυνταχθούν με το κυρίαρχο γούστο.

Στο μεταξύ, η πρώτη νίκη επετεύχθη: το μέγα επίτευγμα της νέας καλλιτεχνικής διευθύντριας του μέχρι πρότινος παρακμάζοντος ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Λυδίας Κονιόρδου να αναθέσει στον Ανατόλι Βασίλιεφ τη σκηνοθεσία της «Μήδειας» -δημιουργώντας έτσι νέο «παράδειγμα» για τις δυνατότητες καλλιτεχνικής δημιουργίας των περιφερειακών θεάτρων γενικά- εξαργυρώθηκε με την υπερχρέωση του ΔΗΠΕΘΕ που διευθύνει: το κοινό δεν την εμπιστεύθηκε στο «παιδευτικό ταξίδι» που του πρότεινε μετά τα επεισόδια της Επιδαύρου, τα σχόλια και την κατακραυγή τύπου και κριτικής. Και ας χειροκροτήθηκε θερμά στα υπόλοιπα θέατρα της περιοδείας από το περιορισμένο κοινό που θέλησε να έχει δική του αντίληψη για το γεγονός. Η πιθανότητα να επαναληφθεί το πείραμά της από το ίδιο ή άλλα (ψυχομαχούντα) ΔΗΠΕΘΕ απομακρύνθηκε προς ανακούφισιν των κρατούντων, εκτός κι αν το αναλαμβάνον ενεργή λειτουργία ΕΚΕΘΕΧ αποδειχτεί τολμηρά ανανεωτικό στις κατευθύνσεις του για τα ΔΗΠΕΘΕ.

Η παράσταση, όπως και άλλες φετινές παραγωγές που αμφισβητήθηκαν, πρότεινε νέους κώδικες ανάγνωσης της αρχαίας τραγωδίας: Μια νέα ερμηνεία που όπως κάθε ερμηνεία προσαρμόζει το νόημα του έργου στο παρόν. Η πολυσύνθετη διαπολιτισμική οπτική του Βασίλιεφ απαιτεί τη διαθεσιμότητα του θεατή (και του κριτικού) να συλλάβει το νέο αισθητικό νόημα, αποποιούμενος ένα μέρος του εαυτού του: τότε, το ξένο νόημα καθίσταται μέρος της συνείδησής του που δεν είχε ως τώρα αναγνωρίσει, όπως θάλεγε ο Iser αντιμετωπίζοντας, στην Αναγνωστική Θεωρία του, τη διάσπαση του υποκειμένου από τον εαυτό του ως «όξυνση της αυτοσυνειδησίας του».

Το διαφορετικό καλεί σε στοχασμό. Την παρορμητική απόρριψή του από τον μη επαρκή θεατή οσμίζονται οι φύλακες του κυρίαρχου γούστου και πρωτοστατούν στην εκπεφρασμένη κρίση του κοινού, όντας στην ουσία και πάλι οι καθοδηγητές του. Ο διάλογος έργου τέχνης και θεατή του στραγγαλίζεται πριν ακόμη αρχίσει. Το μήνυμα της παράστασης μένει διφορούμενο εσαεί. Και ο θεατής χάνει την ευκαιρία να αναπροσδιοριστεί μέσω της ετερότητας που του προσφέρθηκε.

Εντέλει, ο αυτοαμυνόμενος θεατής δεν είναι εκείνος που απορρίπτει μια παράσταση που δεν κατανοεί διότι αυτή υπερβαίνει τους (έτερο)διαμορφωμένους πολιτισμικούς του κώδικες, αλλά ο εκτιθέμενος στην πιθανότητα να αποξενωθεί, χάριν αυτής, από ένα μέρος του εαυτού του. Αυτοαμυνόμενος είναι ο διαθέσιμος σε κινδύνους νέας παιδευτικής εμπειρίας θεατής.

• Ο Δ. Τσατσούλης είναι κριτικός θεάτρου, επίκουρος καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.
• ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 30/11/2008