Ποιος φοβάται το… κοινό;

• Είναι Κυριακή απόγευμα κι έχω υποστεί για δύο ημέρες έναν ανελέητο βομβαρδισμό «πληροφοριών» για το διαζύγιο της Μενεγάκη με τον Λάτσιο, όταν αποφασίζω να πάω να δω το Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ του Έντουαρντ Άλμπι στο Απλό Θέατρο.

Μετά από τόση ακατάσχετη μπουρδολογία, είναι πραγματική ανακούφιση να φτάσω μέχρι εκεί και να δω στο ταμείο μια μεγάλη «ουρά» από ανθρώπους που περιμένουν υπομονετικά για να δουν την παράσταση. Υπάρχει ακόμα ελπίδα, σκέφτομαι. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που «διψάνε» για καλές παραστάσεις με βάθος και ουσία, που είναι έτοιμοι να γίνουν συλλειτουργοί του τραγικού πριν φτάσουν -αν φτάσουν- στην πολυπόθητη κάθαρση. Άλλωστε, οι συντελεστές της παράστασης είναι από μόνοι τους αυτό που λέμε «εγγύηση».

Η απογοήτευση ήρθε όταν όλοι πήραμε τις θέσεις μας. Όποιος γνωρίζει αυτό το έργο, ένα από τα σημαντικότερα στη σύγχρονη δραματουργία, γνωρίζει ότι δεν είναι εύκολο. Οι πρωταγωνιστές «ξεσκίζουν» κυριολεκτικά τις σάρκες τους πάνω στη σκηνή, συνθλίβονται κάτω από τις αυταπάτες τους, ματώνουν κάτω από το βάρος της ίδιας τους της ασημαντότητας…

Κι όμως, την ώρα που η Μάρθα (Ράνια Οικονομίδου) ξεστομίζει την πρώτη βρισιά, τη στιγμή που ο Τζωρτζ (Δημήτρης Καταλειφός) φτύνει την πρώτη δηλητηριώδη ειρωνεία στο πρόσωπο της συζύγου του, το κοινό… γελάει! Ναι, ναι, γελάει, όπως ακριβώς ξεκαρδίζεται το τηλεοπτικό κοινό του Λάκη Λαζόπουλου κάθε φορά που ο «εθνικός διασκεδαστής» λέει τη λέξη «κλανιά»! Στριφογυρίζω στη θέση μου, φυσάω και ξεφυσάω, στο διάλειμμα μου ‘ρχεται να σηκωθώ και να ουρλιάξω ότι δεν είμαστε στο Δελφινάριο, δεν βλέπουμε παράσταση με τον Μάρκο Σεφερλή… Φεύγω απογοητευμένη, έχοντας χάσει τη μισή από την απόλαυση που θα μπορούσα να νιώσω. Μήπως, τελικά, δεν υπάρχει ελπίδα; Αισθάνομαι έναν ανεπαίσθητο φόβο. Και δεν είναι για τη Βιρτζίνια Γουλφ… [Λαζαρίδου Ε., Η ΑΥΓΗ: 12/02/2010]

«ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ» ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΥΠΑ

Ποιος φοβάται τις ψευδαισθήσεις;

• «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;» του Έντουαρντ Άλμπι ανεβάζει ο Αντώνης Αντύπας με Δημήτρη Καταλειφό και Ράνια Οικονομίδου

Καθηγητής Ιστορίας σε περιφερειακό πανεπιστήμιο είναι ο Τζορτζ. Και παντρεμένος εδώ και πάνω από είκοσι χρόνια με την Μάρθα, κόρη του πρύτανη του πανεπιστημίου- του Μεγάλου Αφεντικού. Ο Νικ, νεαρός καθηγητής Βιολογίας, έφθασε πολύ πρόσφατα για να διδάξει στο πανεπιστήμιο. Με την Χάνι, τη γυναίκα του. Τα δύο ζευγάρια μόλις πρωτοσυναντήθηκαν σε δεξίωση που έδωσε ο πατέρας της Μάρθας. Ο Τζορτζ και η Μάρθα έχουν καλέσει το νεαρό ζευγάρι στο σπίτι τους να συνεχίσουν με ένα ποτό- ή και πολλά…

Αυτή η νύχτα θα μείνει. Γιατί θα είναι καταλυτική για όλους. Τα μυστικά που έκρυβαν φανερώνονται, οι ψευδαισθήσεις ξεριζώνονται, οι ομολογίες και οι αλήθειες ορμούν και τους συντρίβουν. Η αυγή θα βρει και τους τέσσερις πληγωμένους. Ίσως όμως και λυτρωμένους.

Το έργο του Έντουαρντ Άλμπι «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;», ένα από τα αριστουργήματα του θεάτρου του 20ού αιώνα, κλασικό πια, επανέρχεται στην ελληνική σκηνή. Το ανεβάζειο Αντώνης Αντύπας με τον Καλλιτεχνικό Οργανισμό του «Φάσμα» καιμε Τζορτζ τον Δημήτρη Καταλειφό και Χάνι την Ράνια Οικονομίδου.

«Είναι ένας σταθμός στο παγκόσμιο ρεπερτόριο, αλλά είναι και μέσα στις δυνατότητες που έχω, λόγω περιορισμένου χώρου, να ανεβάζω έργα όχι και τόσο πολυπρόσωπα» εξηγεί την επιλογή του ο Αντώνης Αντύπας, που χρόνια τώρα στις δύο Σκηνές του επιμένει με συνέπεια σε ένα πρώτης γραμμής ρεπερτόριο, όπου συνδυάζει τα κλασικά με τα σύγχρονα κείμενα. «Αλλά είναι και ένα έργο που με συγκινούσε πάντα πολύ. Έχει μία δυναμική τρομερή. Που εκφράζει σύγχρονες καταστάσεις. Γι΄ αυτό και παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο».

Στο έργο ο Αντώνης Αντύπας αναγνωρίζει επιδράσεις από τον Ευριπίδη- «από τις “Βάκχες”. Ο Τζορτζ στο τέλος προσπαθεί να συνεφέρει την Μάρθα από τον παραλογισμό ενός φανταστικού φόνου ενός φανταστικού παιδιού σαν άλλος Κάδμος την Αγαύη»- και από τον Στρίντμπεργκ- «αυτό το αλληλοφάγωμα, οι διαρκείς επιθέσεις μεταξύ άντρα και γυναίκας… Ο Τζορτζ και η Μάρθα, πάντως, δύο ανώριμα άτομα είναι. Δύο παιδιά που δεν έχουν μεγαλώσει».

Και θεωρεί ότι το έργο μας αφορά. «Υπήρχε τότε μία κοινωνία που κρατούσε το άτομο σε απομόνωση και του καλλιεργούσε την ψευδαίσθηση του αμερικανικού ονείρου. Αυτό πια μπορούμε να το δούμε και στην Ευρώπη. Και στην Ελλάδα. Είμαστε πια σε οριακή κατάσταση. Και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε μια άλλη πραγματικότητα. Ο Άλμπι, άλλωστε, αφήνει στο τέλος να αιωρείται μία δυνατότητα λύτρωσης. Το σίγουρο είναι πως και οι τέσσερις δεν θα συνεχίσουν να συντηρούν την ψευδαίσθηση που συντηρούσαν μέχρι σήμερα. Θα πρέπει να δουν τη ζωή με άλλα μάτια».

Για την πολλοστή συνεργασία του με την Ράνια Οικονομίδου και τον Δημήτρη Καταλειφό θα πει:

«Υπάρχει, όντως, πια μια κοινή γλώσσα. Χωρίς να λείπουν οι αντιπαραθέσεις μεταξύ μας. Ο κάθε συγγραφέας, βλέπετε, έχει τις δικές του δυσκολίες και τους δικούς του κώδικες. Αλλά εκείνο που υπάρχει πάνω απ΄ όλα είναι η αμοιβαία εμπιστοσύνη».

Όσο για τη φετινή χρονιά- κρίση στα θέατρα πρώτη φορά έπειτα από χρόνια, το θέατρο έχει στριμωχτεί, οι επιχορηγήσεις καθυστερούν… – ο Αντώνης Αντύπας λέει: «Είναι μία πάρα πολύ δύσκολη χρονιά. Που θα είναι ίσως καθοριστική και για το θέατρο. Θα ξεκαθαρίσουν πολλά πράγματα στο τοπίο. Το θέατρο, ξέρετε, είναι μία δύσκολη αλλά και ακριβή πραγματικότητα…».

Στο «Απλό» το «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;» ανεβαίνει σε μετάφραση Τζένης Μαστοράκη, με σκηνικά και κοστούμια Μαγιούς Τρικεριώτη, μουσική Ελένης Καραΐνδρου και φωτισμούς Λευτέρη Παυλόπουλου. Τους άλλους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους- τον Νικ και την Χάνι- έχουν επωμιστεί ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης και η Σωτηρία Ρουβολή.

Το έργο έκανε την πρεμιέρα του το 1962 στη Νέα Υόρκη σε σκηνοθεσία Άλαν Σνάιντερ και μεταφέρθηκε εξαιρετικά το 1966 στον κινηματογράφο από τον Μάικ Νίκολς με Ρίτσαρντ Μπάρτον, Ελίζαμπεθ Τέιλορ, Τζορτζ Σίγκαλ και Σάντι Ντένις..

ΙΝFΟ

Στην Κεντρική Σκηνή του «Απλού Θεάτρου» (Χαρ. Τρικούπη 4, Καλλιθέα, τηλ. 210-9229.605, 210-9246.991, http://www.aplotheatro.gr). Εισιτήρια: 22, 18, (φοιτητικό) 16 ευρώ.

Καταγγελία της χρεοκοπίας

Το «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;», που καταγγέλλει την υποκρισία της αμερικανικής κοινωνίας, τη βία, τις καταστροφικές ψευδαισθήσεις και το αδιέξοδο των ανθρωπίνων σχέσεων και που σοκάρισε όταν πρωτοπαρουσιάστηκε, «διατηρεί»- όπως σημειώνεται- «στο ακέραιο την καταγγελτική του δύναμη και μαζί την οξυδερκή του ματιά στην ανθρώπινη ψυχή. Η καταγγελία της χρεοκοπίας όχι μόνο της αμερικανικής κοινωνίας αλλά και κάθε κοινωνίας του καιρού μας, πιο επίκαιρη από ποτέ, το κάνει προφητικό». Η αίσθηση που προκάλεσε καθιέρωσε τον Άλμπι ως έναν από τους κορυφαίους Αμερικανούς συγγραφείς, ενώ η πορεία του στη συνέχεια τον κατέταξε στην ίδια σειρά με τον Ευγένιο Ο΄Νιλ, τον Τενεσί Γουίλιαμς και τον Άρθουρ Μίλερ.

Του Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ: Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009

Νύχτα αποκαλύψεων

Ράνια Οικονομίδου και Δημήτρης Καταλειφός σε μια σκηνή από το έργο του Άλμπη «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;»

Σχεδόν πενήντα χρόνια κουβαλάει στην πλάτη του κι όμως δεν έχει χάσει τίποτε από την ικμάδα και την καταγγελτική του δύναμη… Ήταν Οκτώβριος του 1962 που από τη σκηνή του νεοϋορκέζικου θεάτρου Μπίλλυ Ροζ ο Έντουαρντ Άλμπη, ο σημαντικότερος εν ζωή σήμερα Αμερικανός δραματουργός, σόκαρε το βολεμένο κοινό της καταναλωτικής ευημερίας με το αριστουργηματικό Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;

• «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;» από τον Α. Αντύπα στο «Απλό» με Δ. Καταλειφό – Ρ. Οικονομίδου

Τέσσερις χαρακτήρες και ένα δωμάτιο είναι αρκετά για να ξεδιπλώσει ο Άλμπη μια ανελέητη σύγκρουση που θα αποδομήσει τη σχέση του ζευγαριού, καταγγέλλοντας την υποκρισία, τη βία, τις ψευδαισθήσεις και το αδιέξοδο που κρύβονται κάτω από τη γυαλιστερή επιφάνεια της φαινομενικά επιτυχημένης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής τους.

Μέσα στο σαλόνι του Τζωρτζ, καθηγητή ιστορίας παντρεμένου με την κόρη του πρύτανη του πανεπιστημίου, τη Μάρθα, όπου θα επιστρέψουν μαζί με το φιλικό τους ζευγάρι για ένα τελευταίο ποτό, οι τέσσερις πρωταγωνιστές θα μεταμορφωθούν σε αγρίμια παγιδευμένα στο κλουβί, ξεσκίζοντας τις σάρκες τους με ομολογίες σπαρακτικές, κατεδαφίζοντας μέσα στη νύχτα ό,τι κρυφό τους ένωνε, όποια ψευδαίσθηση τους έτρεφε μέσα στα είκοσι χρόνια του γάμου τους.

Ωστόσο μέσα από το πιο βαθύ σκοτάδι, μέσα από την ανελέητη βιαιότητα και τα εξουθενωτικά ψέματα και ψευδαισθήσεις, ο συγγραφέας οδηγεί τους χαρακτήρες του στην έκρηξη, μια έκρηξη όμως που θα φέρει στο φως την αλήθεια, την κάθαρση και ίσως την λύτρωση.

Το έργο του Έντουαρντ Άλμπη παραμένει ακόμη μια οξυδερκής ματιά στην ανθρώπινη ψυχή. Η καταγγελία της χρεωκοπίας, της διαφθοράς, του συμβιβασμού και της κατάλυσης κάθε έννοιας ηθικής του επιτρέπει ακόμη και σήμερα, αν όχι να σοκάρει, οπωσδήποτε να συγκινεί και να συγκλονίζει.

Επιλέγοντας τον Δημήτρη Καταλειφό και την Ράνια Οικονομίδου στο ρόλο του Τζώρτζ και της Μάρθας, καθώς και τους Αλέξανδρο Μπουρδούμη και Σωτηρία Ρουβολή σε αυτόν του φιλικού ζευγαριού, ο Αντώνης Αντύπας παρουσιάζει στο Απλό Θέατρο μια σύγχρονη εκδοχή του μεγάλου αυτού κειμένου του μοντέρνου θεάτρου. Η μετάφραση είναι της Τζένης Μαστοράκη, τα σκηνικά και τα κοστούμια της Μαγιούς Τρικεριώτη και η μουσική της Ελένης Καραΐνδρου.

<!–

Νύχτα αποκαλύψεων

–>

Ολέθρια σχέση. Στο Απλό Θέατρο κανείς δεν φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ

Μια νύχτα μόνο είναι αρκετή για να αποδομηθεί ένας γάμος. Η γυναίκα είναι σαν έτοιμη από καιρό για την αναμέτρηση. Και η επίθεσή της είναι άγρια, χωρίς όρια. Ο άντρας θ’ αργήσει να μπει στον πόλεμο, αλλά αυτός είναι που θα τον κερδίσει. Το έργο του Εντουαρντ Αλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» ανεβαίνει στο Απλό Θέατρο στις 18 Δεκεμβρίου σε σκηνοθεσία Αντώνη Αντύπα.

Η Μάρθα, κόρη του προέδρου ενός μικρού κολεγίου στη Ν. Αγγλία, είναι μια γυναίκα δυναμική, αλλά απογοητευμένη. Ο άντρας της, Τζορτζ, δειλός και άτολμος εκ φύσεως, δεν κατάφερε να πετύχει στην καριέρα του όσα εκείνη θα ήθελε. Εγινε ένας μέτριος καθηγητής Ιστορίας, παθιασμένος με την επιστήμη του, «ξοφλημένος» κατ’ αυτήν.

Νύχτα εξομολογήσεων

Επειτα από μια γιορτή η Μάρθα θα καλέσει στο σπίτι ένα νεαρό ζευγάρι, τον Νικ και την Χάνι. Θα τους χρησιμοποιήσει ως «κοινό» για μια παράσταση-επίθεση στον Τζορτζ. Στην ολονυχτία όπου το αλκοόλ ρέει απελευθερώνοντας μυαλό, γλώσσα και σώματα, η Μάρθα και ο Τζορτζ θα αλληλοσπαραχτούν χωρίς έλεος. Θα συγκρουστούν με ματαιωμένα όνειρα, απόρριψη, μοναξιά, ενοχές και κυρίως με τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους. Ο Νικ (Αλέξανδρος Μπουρδούμης) και η Χάνι (Σωτηρία Ρουβολή) θα γίνουν μάρτυρες των πιο μύχιων εξομολογήσεων. Θα αποκαλυφθούν μυστικά και τερατώδη ψέματα, ψευδαισθήσεις που συντηρούσαν την εικοσαετή σχέση τους. Τα ζωτικά ψεύδη θα συντριβούν μαζί με το ξημέρωμα. Αντρας και γυναίκα θα απομείνουν εκτεθειμένοι μπροστά στο ερώτημα: Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ, δηλαδή ποιος φοβάται την πραγματικότητα;

Ο Α. Αντύπας δούλεψε την παράσταση δίνοντας μεγάλη σημασία στην ανάλυση του κειμένου μαζί με τους ηθοποιούς: «Ξεκινάω την πρώτη μέρα μ’ ένα πάκο σημειώσεις και στο τέλος δεν κρατάω ούτε μία σελίδα. Ο,τι έχω σκεφτεί για το έργο γονιμοποιείται στη διάρκεια της πρόβας. Ο ηθοποιός πρέπει να έχει άποψη για τον ρόλο, να τον πιστέψει για να μπορέσει να τον αποδώσει. Γραμμένο το 1960, όταν το αμερικάνικο όνειρο μεσουρανούσε, το έργο έχει αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ο Αλμπι έχει επηρεαστεί από τον Στρίντμπεργκ και τον Ιψεν, συγγραφείς που θαύμαζε. Ο Τζορτζ και Μάρθα, αν και μεσήλικες, δεν ξεπέρασαν τραυματικές σχέσεις με τους γονείς, δεν μεγάλωσαν ποτέ. Επέλεξαν να ζουν στην αυταπάτη. Μέχρι τη μοιραία νύχτα».

Το σκηνικό (Μαγιού Τρικεριώτη) έγινε ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τον σκηνοθέτη. Ο Αλμπι, εκτός από τις ολόσωμες φωτογραφίες όλων των ηθοποιών, ζητούσε να δει το σκηνικό. Αλλά πώς να υπάρχει έτοιμο από τον Απρίλιο; «Ηταν κάθετος» λέει ο Α. Αντύπας. «Αλλιώς δεν έδινε την άδεια. Εγώ, όμως, είχα κλείσει ηθοποιούς και είχα παραγγείλει τη μετάφραση. Ο Αλμπι ήθελε να σιγουρευτεί ότι το σκηνικό θα είναι ρεαλιστικό. Επίσης, απαιτούσε δύο βιβλιοθήκες επί σκηνής. Το ίδιο αυστηρός είναι και με τους φωτισμούς. Οταν βλέπει κάτι μισοφωτισμένο, λέει: «γιατί δεν έχει φως; Επεσε κάποια ασφάλεια;»»…

Η λεκτική βία που αποπνέει το κείμενο -συχνά χρησιμοποιήθηκε ως θελκτικό στοιχείο σε ανεβάσματα του έργου- στην ολοκαίνουρια μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη βρήκε τις σωστές της ισορροπίες.

Στη Ράνια Οικονομίδου δεν έφτασαν τρεισήμισι μήνες πρόβα: «Η διάθεση χρόνου δεν είναι πολυτέλεια στη δουλειά μας, αλλά αναγκαιότητα. Υπάρχει μια εντύπωση που θέλει τη Μάρθα μοιραία γυναίκα, ερμηνευμένη κυρίως από σταρ. Αλλά πέρα απ’ το σχήμα του ρόλου υπάρχει και η ουσία του, που απαιτεί δουλειά. Η Μάρθα έχει αγγίξει τα όριά της. Η συσσώρευση δεκάδων πραγμάτων μέσα της ξεχείλισε το ποτήρι. Της ανήκει το μεγαλύτερο μερίδιο ανωριμότητας, ίσως επειδή οι προσδοκίες, οι απαιτήσεις της ήταν κυρίαρχες. Δεν συμβιβάζεται μ’ αυτό που της προσφέρει ο Τζορτζ».

Θύτες και θύματα μαζί

Ο Δ. Καταλειφός έχει συνυπάρξει πολλές φορές στη σκηνή με τη Ράνια Οικονομίδου. «Ξέρουμε ο ένας τον άλλον και ξεπερνάμε ορισμένες δυσκολίες, αφού υπάρχει ένα κοινό ζητούμενο και συχνά κοινό γούστο. Ομως μ’ ένα καινούριο έργο ξαναβρισκόμαστε στο μηδέν. Αλλωστε, έχουμε τόσο διαφορετικό τρόπο να δουλεύουμε το ρόλο μας. Το έργο είναι ρευστό, φορτωμένο, πολύπλοκο. Χρειάζεται χρόνος για να το διερευνήσεις και να καταλήξεις στο απλό τελικά θέμα του: η πραγματικότητα και η ψευδαίσθηση. Ο Τζορτζ δεν διαφέρει από έναν παντρεμένο άντρα της εποχής μας. Ο φόβος της αλήθειας, η φενάκη μέσα στην οποία έχει βυθιστεί το ζευγάρι, δηλητηριάζει τη ζωή του. Στην ουσία, δεν είναι παρά το αρχετυπικό σχήμα άντρα-γυναίκας στην αιώνια πάλη επικράτησης. Και οι δυο είναι θύτες και θύματα».*

Προφητικό και μετά από 47 χρόνια… Eντουαρντ Aλμπι: «Ποιος φοβάται τη Bιρτζίνια Γουλφ;»

Δημήτρης Kαταλειφός και Pάνια Oικονομίδου στο «Ποιος φοβάται τη Bιρτζίνια Γουλφ»

O Aντώνης Aντύπας μιλάει για το έργο του Eντουαρντ Aλμπι, που ανεβαίνει από τις 18 του μήνα στο «Aπλό Θέατρο». Tο «Ποιος φοβάται τη Bιρτζίνια Γουλφ;» του Eντουαρντ Aλμπι, έργο-σταθμός για την παγκόσμια ιστορία του θεάτρου, πρωτοανέβηκε στις 13 Oκτωβρίου το 1962 στη Nέα Yόρκη (στο θέατρο «Mπίλι Pοζ»), συγκλονίζοντας και σοκάροντας τον κόσμο ολόκληρο και σημαδεύοντας ιδιαίτερα τη μεταπολεμική Aμερική.

Mε αυτό ο σημαντικότερος εν ζωή Aμερικανός συγγραφέας καθιερώνεται ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Aμερικής, μαζί με τον Eυγένιο O’Nιλ, τον Tένεσι Oυίλιαμς και τον Aρθρουρ Mίλερ. Tο έργο, που έχει γνωρίσει εκατοντάδες ανεβάσματα σε όλο τον κόσμο, παρουσιάζουν ο Aντώνης Aντύπας και ο καλλιτεχνικός οργανισμός «Φάσμα», στην Kεντρική Σκηνή του Aπλού Θεάτρου, από τις 18 του μήνα. Πόσο όμως αντέχει σήμερα, ύστερα από 47 χρόνια, ο λόγος του Aλμπι; «Tο έργο διατηρεί στο ακέραιο την καταγγελτική του δύναμη και μαζί την οξυδερκή ματιά μέσα στην ανθρώπινη ψυχή», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

«H καταγγελία της χρεοκοπίας, όχι μόνο της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά και κάθε κοινωνίας του καιρού μας, πιο επίκαιρη από ποτέ, κάνει το έργο του Aλμπι προφητικό και εξαγγελτικό της διαφθοράς, του συμβιβασμού και της κατάλυσης κάθε έννοιας ηθικής». Kι ωστόσο «μέσα από το πιο βαθύ σκοτάδι, μέσα από την ανελέητη βιαιότητα και τα εξουθενωτικά ψέματα και ψευδαισθήσεις, ελλοχεύει η έκρηξη της καλά κρυμμένης ωρολογιακής βόμβας που έχει στήσει ο συγγραφέας, και αυτή η έκρηξη θα φέρει στο φως την αλήθεια, την κάθαρση και ίσως τη λύτρωση».

Tο «Ποιος φοβάται τη Bιρτζίνια Γουλφ» καταγγέλλει την υποκρισία της αμερικανικής κοινωνίας, τη βία, τις καταστροφικές ψευδαισθήσεις και το αδιέξοδο των ανθρώπινων σχέσεων. O συγγραφέας ξετυλίγει την ανελέητη δράση του μέσα στο σπίτι ενός πανεπιστημιακού. Oι τέσσερις χαρακτήρες, τα τέσσερα πρόσωπα που παγιδεύει, θα μοιάζουν με τέσσερα αγρίμια σε κλουβί, ζώντας την πιο παράξενη, την πιο σκληρή αλλά ίσως και την πιο ανθρώπινη νύχτα της ζωής τους. O Tζορτζ είναι ένα καθηγητής Iστορίας και παντρεμένος με τη Mάρθα πάνω από είκοσι χρόνια. H Mάρθα είναι κόρη του πρύτανη ενός περιφερειακού πανεπιστημίου, του «Mεγάλου αφεντικού». O Nικ, νεαρός καθηγητής Bιολογίας, και η Xάνι, η γυναίκα του. H επίσκεψη του νεαρού ζευγαριού είναι καταλυτική…

Tη μετάφραση υπογράφει η Tζένη Mαστοράκη, τη σκηνοθεσία ο Aντώνης Aντύπας, τα σκηνικά – κοστούμια η Mαγιού Tρικεριώτη και τη μουσική η Eλένη Kαραΐνδρου. Παίζουν: Δημήτρης Kαταλειφός, Pάνια Oικονομίδου, Aλέξανδρος Mπουρδούμης και Σωτηρία Pουβολή.

Aντιγόνη Kαράλη, ΕΘΝΟΣ, 09/12/2009

Στη σκηνή με μια «βόμβα»

Ετσι χαρακτηρίζει ο Γάλλος συγγραφέας Ζαν Κο το έργο του Εντ. Αλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;», που ανεβαίνει στο Απλό Θέατρο

Ο Δημήτρης Καταλειφός και η Ράνια Οικονομίδου πρωταγωνιστούν τον χειμώνα στο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;». Στη φωτογραφία οι δύο πρωταγωνιστές από την παράσταση «Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα»

Ο Τζορτζ και η Μάρθα είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά ζευγάρια της σύγχρονης δραματουργίας, διά χειρός Εντουαρντ Αλμπι. Αγαπιούνται, αλληλοσπαράσσονται, απογυμνώνονται.

Ο Δημήτρης Καταλειφός και η Ράνια Οικονομίδου, δύο καλλιτέχνες που τους συνδέουν καλλιτεχνικοί δεσμοί συγγένειας, αναλαμβάνουν να υποδυθούν αυτό το ζευγάρι επί σκηνής, να του δώσουν σάρκα και οστά, σε μία παράσταση με τη σκηνοθετική υπογραφή του Αντώνη Αντύπα.

Το έργο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» του σημαντικότερου εν ζωή Αμερικανού συγγραφέα Εντουαρντ Αλμπι θα παρουσιαστεί από τις αρχές Δεκεμβρίου στην Κεντρική Σκηνή του Απλού Θεάτρου.

Ο Αλμπι, στο εν λόγω έργο, παγίδευσε τέσσερα αγρίμια μέσα στο κλουβί. Τέσσερα πρόσωπα μέσα σε ένα σαλόνι θα ζήσουν την πιο παράξενη, την πιο σκληρή, αλλά και την πιο τρυφερή νύχτα της ζωής τους.

Ο συγγραφέας πιστεύει πως το έργο αυτό, πέμπτο κατά σειρά στη λίστα των έργων που έχει γράψει, συνέβαλε, χάρη στη μεγάλη επιτυχία του, στο να νιώσει πιο ελεύθερος. Θεωρεί επίσης πως θα είναι το έργο που θα ταυτιστεί με το όνομά του ή το όνομά του με το έργο αυτό.

Σύμφωνα με τον Ζαν Κο, Γάλλο συγγραφέα και μεταφραστή του έργου του στα Γαλλικά, ο Αλμπι κατασκεύασε μία βόμβα της οποίας τα εκρηκτικά συστατικά μάς διαφεύγουν και τη ρύθμισε και την πυροδότησε με τρόπο ανελέητο. Η αυλαία ανοίγει και η βόμβα εκρήγνυται… Δημιουργούνται αμείλικτες και συνεχείς αντιδράσεις. Η μία φράση μετά την άλλη, η μία πράξη μετά την άλλη είναι καταλυτικά μαστιγώματα.

Ο Τζορτζ είναι ένας καθηγητής ιστορίας και παντρεμένος με τη Μάρθα πάνω από είκοσι χρόνια. Η Μάρθα είναι κόρη του πρύτανη του Πανεπιστημίου, του «Μεγάλου αφεντικού». Ο Νικ νεαρός καθηγητής βιολογίας και η Χάνι η γυναίκα του.

Το έργο αρχίζει στις 3 το πρωί, όταν ο Τζορτζ και η Μάρθα γυρίζουν σπίτι τους από τη δεξίωση που έδωσε ο πατέρας της Μάρθας. Σε λίγο φτάνουν καλεσμένοι από τη Μάρθα για ένα ποτό το νεαρό ζευγάρι. Η επίσκεψή τους είναι καταλυτική. Θα ξεσπάσει η πιο συγκλονιστική σκηνή που συνέλαβε θεατρικός συγγραφέας, ομολογίες σπαρακτικές και αμετάκλητες, ό,τι κρυφό τους ένωνε, όποια ψευδαίσθηση τους έτρεφε θα ξεριζωθεί με ανελέητο τρόπο αυτή τη νύχτα. Η αυγή βρίσκει τους ήρωες γυμνούς, πληγωμένους αλλά λυτρωμένους.

Το έργο του Εντουαρντ Αλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» πρωτοανέβηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1962 στη Νέα Υόρκη (Θέατρο Μπίλι Ροζ) και προκάλεσε ένα πρωτοφανές σοκ και ξάφνιασμα στην Αμερική, όχι μόνο για το θέμα του αλλά και για τη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν άνθρωποι ακαδημαϊκού επιπέδου.

Τη μετάφραση στην παράσταση του «Απλού Θεάτρου» υπογράφει η Τζένη Μαστοράκη, τη σκηνοθεσία ο Αντώνης Αντύπας, τα σκηνικά-κοστούμια η Μαγιού Τρικεριώτη, τη μουσική η Ελένη Καραϊνδρου και τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος. Πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Καταλειφός, Ράνια Οικονομίδου, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Σωτηρία Ρουβολή. [Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 07/09/2009]

Με τον συγγραφέα που του έλειπε

• Τον πρώτο Αλμπι της καριέρας του σκηνοθετεί φέτος ο Αντώνης Αντύπας στο «Απλό Θέατρο». Αργησε, αλλά θα «παλέψει» με το αξεπέραστα διαχρονικό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;», παρέα με τους μόνιμους συνεργάτες του, τον Δημήτρη Καταλειφό (Τζορτζ) και τη Ράνια Οικονομίδου (Μάρθα).

Η «τετράδα» του «Φύλλα από γυαλί», του Φίλιπ Ρίντλεϊ: Θ. Δόβρης, Θέμιδα Μπαζάκα, Μαρία Παρασύρη, Γ. Τσαμπουράκης

Κι ο ίδιος παραδέχεται ότι καθυστέρησε να ασχοληθεί με τον βραβευμένο με τρία Πούλιτζερ, κορυφαίο εν ζωή, Αμερικανό δραματουργό -τη στιγμή που έχει ανεβάσει σχεδόν τα άπαντα του Βρετανού Χάρολντ Πίντερ. «Μου έλειπε αυτός ο συγγραφέας», προσθέτει.

Επιθυμούσε να αναπληρώσει τον χαμένο… χρόνο στήνοντας τη σεζόν 2009-2010 στο «Απλό» ένα μεγάλο αφιερώμα στον 81χρονο Αλμπι. Σχεδίαζε την παράλληλη παρουσίαση τριών έργων του. Εκτός απ’ τη «Βιρτζίνια Γουλφ», θα ανέβαζε το «Τρεις ψηλές γυναίκες» και το «Ζοο story». Ηταν ανέφικτο όμως να στηθούν οι τρεις διανομές ταυτόχρονα και έτσι το «ραντεβού» με τα δύο έργα σκοπεύει να το ανανεώσει ξανά μέσα στα προσεχή χρόνια.

Ο Αλμπι, έπειτα από επικοινωνία με τον Ελληνα σκηνοθέτη, έχει εκφράσει την επιθυμία να έρθει στην Αθήνα για να δει την ελληνική σκηνική εκδοχή του κορυφαίου ίσως θεατρικού έργου του. Μάλιστα, ενδιαφέρθηκε να δει από τώρα και τη μακέτα του σκηνικού της Μαγιού Τρικεριώτη.

Ξανά μαζί ο Δημήτρης Καταλειφός και η Ράνια Οικονομίδου για έναν Αλμπι. Μαζί τους στο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» η Σωτηρία Ρουβολή και ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης

Το «κενό» που δημιουργήθηκε απ’ το μη ανέβασμα των δύο έργων του Αλμπι αναπλήρωσε ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης αγγλικής δραματουργίας: το «Φύλλα από γυαλί» του γνωστού και για την πολυβραβευμένη ταινία «Διάφανο δέρμα» (1990) συγγραφέα, κινηματογραφιστή και ζωγράφου Φίλιπ Ρίντλεϊ. Θα είναι η δεύτερη παράσταση στο «Απλό» (στη Νέα Σκηνή) τη σεζόν 2009-2010.

Ο Αντύπας διαισθάνεται ότι έρχεται μια δύσκολη για το θέατρο σεζόν, λαμβάνοντας υπόψη και «τον πανικό που έχει προκαλέσει η νέα γρίπη».

Γνωρίζει όμως καλά ότι «το θέατρο είναι ένα ρίσκο». Και ρίχνεται με όρεξη εφήβου στην προετοιμασία του «ανθρωποφαγικού Αλμπι», που κάνει πρεμιέρα αρχές Δεκεμβρίου στην Κεντρική Σκηνή του «Απλού» (στη μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη). Τη μουσική θα συνθέσει η Ελένη Καραΐνδρου. Ανάμεσα σε ουίσκι, τσιγάρα, υστερίες, μέσα από έναν ανελέητο «αλληλοσπαραγμό», σιγά σιγά «ξηλώνεται» ο μύθος του ζευγαριού, τόσο απ’ το κουρασμένο, πνιγμένο στα κατά συνθήκη ψεύδη μεσήλικο ζευγάρι του Τζορτζ (Δημήτρης Καταλειφός) και της Μάρθα (Ράνια Οικονομίδου), όσο και και από τους νιόπαντρους φερέλπιδες Νικ (Αλέξανδρος Μπουρδούμης) και Χάνι (Σωτηρία Ρουβολή). Η «αποκαθήλωση» συντελείται μέσα σε μια βασανιστικά ατέλειωτη βραδιά.

«Ξαφνικά μου γεννήθηκε μια βαθιά επιθυμία να ανεβάσω το έργο», αποκαλύπτει ο Αντύπας. «Είμαι ενθουσιαμσένος που θα δουλέψω τη «Βιρτζίνια Γουλφ». Παρ’ όλο που το έργο έχει γραφτεί το ’61, ανταποκρίνεται στο σημερινό παρόν. Μιλά για τη δυσκολία που υπάρχει στα σύγχρονα ζευγάρια και το ζωτικό ψέμα που τα «πνίγει»».

Θεωρεί τη Μάρθα, κόρη του «μεγάλου αφεντικού», του πρύτανη του Πανεπιστημίου, «ένα συγκλονιστικό πλάσμα». «Είναι τα εντελώς αντίθετα με τον σύζυγό της Τζορτζ, καθηγητή Ιστορίας. Το τερατώδες είναι ότι και το νεαρό ζευγάρι, ο καθηγητής Βιολογίας και η γυναίκα του, παρουσιάζουν τα σημάδια της κόπωσης των γηραιότερων».

Οταν όμως συνέγραφε το έργο με την παροιμιώδη διεισδυτικότητά του ο Αλμπι, «μαζί με την κόπωση του ζευγαριού απέδιδε και την κόπωση της αμερικανικής κοινωνίας», υποστηρίζει ο σκηνοθέτης. «Πιστεύω ότι αυτό ταιριάζει «γάντι» με τη σημερινή δύσκολη κατάσταση. Ανεβάζουμε το έργο σε μια κρίσιμη στιγμή».

Σ’ αυτό το σημείο έρχεται να συναντηθεί η δεύτερη παράσταση του «Απλού Θεάτρου», το σύγχρονο «Φύλλα από γυαλί», που θα σκηνοθετήσει η Βίκυ Γεωργιάδου, με πρωταγωνίστρια τη Θέμιδα Μπαζάκα. Η πρεμιέρα προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο.

«Είναι κι αυτό ένα έργο σκληρό για τις οικογενειακές σχέσεις και όλα όσα κρύβουμε κάτω απ’ το χαλάκι», σχολιάζει ο Αντύπας. Εχει ήδη αναθέσει τη μετάφρασή του στον Ευάγγελο Τυρόγλου. Το «σκηνικό» στο «Φύλλα από γυαλί» (2007) είναι ένα νεκροταφείο. Σε αυτό ο κεντρικός ήρωας θα συναντήσει μια νεαρή που ψωνίζει πελάτες. Την Μπαζάκα θα πλαισιώσουν οι Μαρία Παρασύρη, Γιωργής Τσαμπουράκης και Θανάσης Δόβρης. *

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009