«Θέατρο πέρα από τα όρια»

«Θέατρο πέρα από τα όρια» για πέμπτη χρονιά. Αναφερόμαστε στο φεστιβάλ γνωριμίας του ελληνικού θεατρόφιλου κοινού με παραστάσεις φημισμένων ξένων δημιουργών, που φέτος παρουσιάζει τον διάσημο σκηνοθέτη Μπομπ Γουίλσον και ως ηθοποιό σε έργο του Μπέκετ, τον Στίβεν Μπέρκοφ με σαιξπηρικό έργο και την παράσταση «Η κολασμένη κωμωδία» με τον Τζον Μάλκοβιτς.Συγκεκριμένα στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (τηλ. 212-2540315), ο Μπομπ Γουίλσον θα παρουσιάσει το μονολογικό έργο του Σάμουελ Μπέκετ «Η τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ», υποδυόμενος ο ίδιος το πρόσωπο του έργου, για τρεις μόνον παραστάσεις: 8/5 9.30μμ, 9/5 6.30μμ, 9.30μμ. Τη μετάφραση του έργου στους ελληνικούς υπέρτιτλους υπογράφει η Εύα Γεωργουσοπούλου.

Ο Γουίλσον αυτοσκηνοθετεί την εμφάνισή του ως ηθοποιού, δίνοντας στο θεατή την ευκαιρία για να καταδείξει πώς συνθέτει αισθητικά την υποκριτική του ηθοποιού με την κίνηση, τους φωτισμούς, τους ήχους, την εικαστική όψη των παραστάσεών του. Σ’ όλο το έργο του, ο Μπέκετ υπαινίσσεται ότι όλος ο κόσμος είναι γεμάτος απορίες – αναπάντητα ερωτήματα. Ο σκηνοθέτης «διαβάζει» το μπεκετικό κείμενο, με απλότητα και σαφήνεια, αφήνοντας να φανεί το ειρωνικά δραματικό νόημά του όσον αφορά στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η δεύτερη παράσταση θα δοθεί (18-20/5) στο θέατρο του Ιδρύματος «Μ. Κακογιάννης», με τον Στίβεν Μπέρκοφ στους «Shakespeare’s Villains» («Οι κακοί του Σαίξπηρ»). Η τρίτη παράσταση θα δοθεί (25,26/5) στο «Θέατρον» του «Ελληνικού Κόσμου», σε σκηνοθεσία Michael Sturminger, με την παράσταση «The Infernal Comedy» («Κολασμένη κωμωδία»), με πρωταγωνιστή τον Τζον Μάλκοβιτς.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

29/4/2005– ΑΤΙΤΛΟ

28/2/2004– «Χορός» νέων έργων

5/11/2003– Αφηγηματικό θέατρο και Φεστιβάλ Μπέκετ

25/9/2003– Φεστιβάλ Μπέκετ στη «Σφενδόνη»

28/4/1998– Φεστιβάλ με «σολίστες» της σκηνής

«Θραύσματα» Μπέκετ, Μπρουκ, Κάφκα… Από τον Πίτερ Μπρουκ

Μία σύνθεση μονόπρακτων του Ιρλανδού συγγραφέα από τον διάσημο Αγγλο σκηνοθέτη και μία διασκευή της «Αναφοράς στην Ακαδημία» στο «Θέατρο Πέρα από τα Ορια»

 

Η παράσταση «fragments» θα παρουσιαστεί στις 9,10 και 11 Μαΐου στο θέατρο «Δημήτρης Χορν». 

• Δύο γκουρού του θεάτρου: ο συγγραφέας ψηλός και γεμάτος ρυτίδες, ο σκηνοθέτης μικρόσωμος και καλοδιατηρημένος. Σάμιουελ Μπέκετ και Πίτερ Μπρουκ. Συναντιούνται στη σκηνή του θεάτρου «Δημήτρης Χορν», μέσα από τα «Fragme­nts»(Θραύσματα) που παρουσιάζονται στις 9, 10 και 11 Μαΐου από το φεστιβάλ «Θέατρο Πέρα από τα Ορια» που οργανώνει η «Αττική Πολιτιστική Εταιρεία» σε συνεργασία με το θέατρο Bouffes Du Nord (Παρίσι).

• Η παράσταση αποτελεί μια σύνθεση τεσσάρων (μικρών) μονόπρακτων πυκνού νοήματος του Σάμιουελ Μπέκετ («Θέατρο Ι», «Νανούρισμα», «Πράξη Χωρίς Λόγια ΙΙ», «Πηγαινέλα») καθώς και ενός ολιγόστιχου ποιήματός του, του «Ούτε». Μέρος της δουλεύτηκε από τον Πίτερ Μπρουκ με την ευκαιρία του έτους Μπέκετ και αργότερα το παρουσίασε στο θέατρό του, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Συνεχίζει να περιοδεύει ανά τον κόσμο στην αγγλική του εκδοχή με διαφορετικούς κάθε φορά ηθοποιούς.

Κωμικές φιγούρες

• «Παίρνουμε ένα απόσταγμα από Μπέκετ: το δυσοίωνο όραμα μιας ανθρωπότητας που αγωνίζεται να δώσει νόημα στον κόσμο προτού κατρακυλήσει στον τάφο. Αλλά μας παρουσιάζεται, ακόμη, ο γελωτοποιός Μπέκετ» εξηγεί ο σκηνοθέτης. Στα χέρια του Μπρουκ και των τριών ηθοποιών «η δριμεία παρατήρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς γίνεται απολύτως τρυφερή».

• Οι δύο άνδρες είναι οι κωμικές φιγούρες της παράστασης. Στο «Θέατρο Ι» πρωταγωνιστούν ένας σκυθρωπός τυφλός μουσικός και ένας ευπροσάρμοστος, χαρούμενος σακάτης. Οι δυο τους δημιουργούν μια σχέση αμοιβαίας εξάρτησης γκρινιάζοντας ο ένας στον άλλον προτού αρχίσουν να καβγαδίζουν. Μπορεί κανείς να το δει ως μια μελέτη της ανθρώπινης υπόστασης με δυο λόγια ή μπορεί, απλώς, να απολαύσει τις διασκεδαστικές τους ατάκες.

• Στο «Πράξη Χωρίς Λόγια ΙΙ» οι ηθοποιοί παίρνουν και πάλι αντιθετικούς ρόλους διδύμου, αλλά ακόμα πιο μεγεθυσμένους. Σε ένα βωβό δράμα, οι δυο τους αναδύονται μέσα από τεράστια σακιά για να προβούν σε έναν κωμικό αυτοσχεδιασμό, βγαλμένο σαν από βουβή κινηματογραφική ταινία. «Αεικίνητοι», πηγαινοέρχονται στη σκηνή με φούρια για να διπλωθούν και πάλι στο τέλος, με ιδιαίτερα προσεκτικές κινήσεις, μες στο σακί τους. Κι ενώ εκείνοι παλεύουν με τις αντιξοότητες της ζωής, η γυναικεία φιγούρα γλιστρά στη σκιά του θανάτου. Μοναχική, ντυμένη στα μαύρα, ερμηνεύει τους ρόλους στα μονοπρόσωπα «Ούτε» και «Νανούρισμα». Στο δεύτερο, ο Μπρουκ επιλέγει να απαγγέλλει εκείνη τον μονόλογο αντί να τον ακούει. Νανουρίζεται πάνω στην κουνιστή πολυθρόνα σε έναν ύπνο αιώνιο.

Η παράσταση τελειώνει με το «Πηγαινέλα».

• Τρεις ηλικιωμένες κυρίες κάθονται στο παγκάκι ενός πάρκου. Κάθε φορά που κάποιος φεύγει, οι άλλοι δύο μοιράζονται κάποιο τρομερό μυστικό της. Πρόκειται για ένα κωμικό νούμερο που έχει κάτι από την ελαφρότητα του μιούζικ χολ, αλλά όταν οι τρεις τους πιάνονται χέρι χέρι στο τέλος, η χειρονομία μοιάζει επιθετική. «Ο Μπέκετ ήταν τελειομανής αλλά μπορεί κανείς να είναι τελειομανής χωρίς αίσθηση της τελειότητας; Σήμερα, με το πέρασμα του χρόνου, αντιλαμβανόμαστε πόσο λανθασμένες ήταν οι ετικέτες που πρωτοκόλλησαν στον Μπέκετ: αποκαρδιωτικός, αρνητικός, απαισιόδοξος. Πράγματι, περιεργάζεται τη σκοτεινή άβυσσο της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά το χιούμορ αποτρέπει εκείνον όσο κι εμάς απ’ το να βυθιστούμε ολοκληρωτικά μέσα της. Απορρίπτει κάθε είδους θεωρίες και δόγματα που προσφέρουν εύκολη παρηγοριά, ωστόσο η ζωή του ήταν μια διαρκής, επίπονη αναζήτηση νοήματος», γράφει ο Πίτερ Μπρουκ για τον Σάμιουελ Μπέκετ.

– Α. Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 2/5/2009

«Ο πίθηκος…» με την Κάθριν Χάντερ

(«…Σεβαστά μέλη της Ακαδημίας, μου κάνατε την μεγάλη τιμή να με προσκαλέσετε ν΄ απολογηθώ για την προηγούμενη ζωή μου ως πίθηκος…». Βασισμένο στο διήγημα του Φραντς Κάφκα, «Αναφορά στην Ακαδημία», ο «Πίθηκος του Κάφκα» είναι μια καινούργια διασκευή από τον συγγραφέα Κόλιν Τίβαν, την οποία θα δούμε στη χώρα μας, στις 15, 16, 17 Μαΐου, σε σκηνοθεσία Walter Meierjohann, με την Κάθριν Χάντερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η παραγωγή θα ανεβεί στο θέατρο «Δημήτρης Χορν», στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Θέατρο Πέρα από τα Ορια» που οργανώνει η «Αττική Πολιτιστική Εταιρεία» σε συνεργασία με το θέατρο Young Vic(Λονδίνο).

Φυλακισμένος σ΄ ένα κλουβί, αναζητώντας απεγνωσμένα την ελευθερία του, ο πίθηκος του Κάφκα αποκαλύπτει πώς εξελίχθηκε σ΄ έναν θεατρίνο που περπατά, μιλά, φτύνει, καπνίζει και πίνει. Η Ακαδημία έχει προσκαλέσει τον «Κόκκινο Πίτερ», έναν χιμπαντζή που μεταλλάχθηκε σε άνθρωπο, προκειμένου να διηγηθεί την προηγούμενή του ζωή ως πιθήκου.

Οταν εμφανίζεται μπροστά στους Ακαδημαϊκούς δηλώνει ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό το αίτημα. Εξηγεί πώς έχασε επαφή με τις ρίζες του και τις αναμνήσεις της νιότης του κατά τη διάρκεια της μετάλλαξής του σε άνθρωπο. Το τίμημα της προσαρμογής του στον κόσμο των ανθρώπων ήταν η απώλεια της μνήμης του. Αντ’ αυτού, μοιράζεται μαζί τους την πορεία των πέντε χρόνων μέσα στα οποία μεταλλάχθηκε σιγά σιγά σε έναν μοναχικό άνθρωπο…

Φεστιβάλ με Κάφκα και Μπέκετ

• Κάφκα και Μπέκετ θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο θέατρο Δημήτρης Χορν μέσα στο Μάιο. Δύο ιδιαίτερες παραστάσεις που παρουσιάζει η Αττική Πολιτιστική Εταιρεία στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Θέατρο Πέρα από τα Ορια». Συγκεκριμένα, στις 9, 10 και 11 Μαΐου, ο Πίτερ Μπρουκ σκηνοθετεί Σάμιουελ Μπέκετ, «Fragments» (Θέατρο Ι, Νανούρισμα, Πράξη Χωρίς Λόγια ΙΙ, Ούτε, Πηγαινέλα). Μια σύνθεση τεσσάρων μονόπρακτων του νομπελίστα Ιρλανδού που μεταφέρει στη σκηνή ο σημαντικός Πίτερ Μπρουκ, σε συνεργασία με την Marie Helene Estienne. «Σήμερα, με το πέρασμα του χρόνου, αντιλαμβανόμαστε πόσο λανθασμένες ήταν οι ετικέτες που πρωτοκόλλησαν στον Μπέκετ: αποκαρδιωτικός, αρνητικός, απαισιόδοξος», έχει γράψει ο Μπρουκ, ο οποίος διατείνεται ότι αυτή είναι μόνον η μία πλευρά του νομίσματος στο έργο του Μπέκετ. Διόλου τυχαία, ο αγγλικός Τύπος έγραψε ότι «Ο Μπρουκ βγάζει τη φωτεινή πλευρά του Μπέκετ». Πρωταγωνιστές στην παράσταση είναι οι Hayley Carmichael, Marcello Magni και Khalifa Natour. Η δεύτερη παράσταση του φεστιβάλ «Θέατρο Πέρα από τα Ορια» είναι ο μονόλογος «Πίθηκος του Κάφκα» (15-17 Μαΐου). Εργο βασισμένο στο διήγημα του Τσεχοεβραίου συγγραφέα «Αναφορά στην Ακαδημία», το οποίο διασκεύασε ο συγγραφέας Colin Teevan. Το έργο έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Young Vic του Λονδίνου τον περασμένο Μάρτιο και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. Πρωταγωνίστρια είναι η ελληνικής καταγωγής Κάθριν Χάντερ (Κατερίνα Χατζηπατέρα), με βραβεία Ολίβιε και Σαίξπηρ στο ενεργητικό της. Η σκηνοθεσία είναι του Walter Meierjohann. Και οι δύο παραστάσεις θα έχουν ελληνικούς υπέρτιτλους.

Ο έρωτας σε καλούπι – στο «Παλλάς» το «Σχολείο γυναικών» με τον Ντανιέλ Οτέιγ

Ενας διεστραμμένος μεσήλικας και μια κοπέλα που προορίζεται να γίνει μια «εκπαιδευμένη, ανόητη, υποταγμένη σύζυγος». Μια «κεντημένη» σκηνοθεσία κι ένας πρωταγωνιστής από τους πιο αγαπημένους των Γάλλων. Με ένα έργο γραμμένο το 1662, που όμως μια χαρά αναδεικνύει τη σημερινή αγωνία των ανδρών για κυριαρχία, ανεβαίνει πρώτη φορά σε αθηναϊκή σκηνή ο διάσημος ηθοποιός Ντανιέλ Οτέιγ. Στο πλαίσιο του «Θεάτρου Πέρα από τα Ορια» παρουσιάζει την Τετάρτη και την Πέμπτη στο «Παλλάς» το «Σχολείο γυναικών», μια παραγωγή του παρισινού Οντεόν σε σκηνοθεσία του καταξιωμένου Ζαν-Πιερ Βενσάν -με ελληνικούς υπέρτιτλους.

«Οπως έλεγε και ο Ερνστ Μπλοχ, «το να δουλεύεις πάνω σε ένα κλασικό έργο είναι σαν να ανάβεις ένα κερί και από τις δύο μεριές». Δίχως ιστορικότητα, το έργο είναι ακατανόητο. Δίχως απόηχο στο σήμερα, δεν έχει χρησιμότητα. Με αυτή την αρχή θα προσεγγίσουμε το «Σχολείο Γυναικών» του Μολιέρου», έχει πει ο Ζαν-Πιέρ Βενσάν. Μετά τον «Μισάνθρωπο», τις «Κατεργαριές του Σκαπίνου» και τον «Ταρτούφο» θα περίμενε κανείς πως ο Οτέιγ και ο Βενσάν μάλλον έχουν ξεμπερδέψει με τον Μολιέρο. Αλλά να που επανέρχονται.

• Πλάθοντας την ιδανική γυναίκα

Στο «Σχολείο γυναικών», που γράφτηκε το 1662, ο Ντανιέλ Οτέιγ υποδύεται τον Αρνόλφ, έναν άντρα που έχει εμμονή με τη γυναικεία μοιχεία. Προκειμένου να πλάσει την ιδανική γι’ αυτόν γυναίκα, παίρνει υπό την προστασία του τη μικρή Αγνή.

Την κλείνει στο σπίτι και την υποχρεώνει στην άγνοια και το σκοτάδι, την απομακρύνει από τους πειρασμούς του κόσμου. Μεγαλώνει μέσα σε αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «αφέλεια» και μετατρέπεται σε «μια συναρπαστική ηλίθια». Ομως, μια μέρα, το κορίτσι ερωτεύεται έναν νεαρό περαστικό, τον γκαφατζή Οράτιο. Για να την αποσπάσει από τον νεανικό έρωτα, ο Αρνόλφ επικαλείται την ορθή κρίση του κοριτσιού. «Δεν έχει νόημα να μου ζητάς ορθή κρίση. Είμαι ανόητη», του απαντά η ίδια και καταφέρνει να του ξεφεύγει.

Παρά το ευαίσθητο θέμα του, το «Σχολείο γυναικών» προσφέρει άφθονο γέλιο. «Σήμερα το ποιοτικό θέατρο έχει απολέσει το γέλιο, το οποίο έχει γίνει κομμάτι των «one man shows» και της τηλεόρασης. Η τάση της εποχής ρέπει προς την τραγωδία, λες και το θέατρο έχει πλέον μοναδική αποστολή να ανταγωνίζεται την πραγματικότητα. Κατά τη γνώμη μου η επιστροφή στο γέλιο βάζει μπρος μια διαδικασία εξυγίανσης. Γελάμε μόνο με αυτό που κατανοούμε, ενώ αυτό που δεν καταλαβαίνουμε μπορεί να μας προκαλέσει φόβο. Το γέλιο, όμως, παραμένει ευφυΐα», σχολιάζει ο Βενσάν.

Ευφυής, όμως, σύμφωνα με τον γαλλικό τύπο υπήρξε και η προσπάθειά του. «Η σκηνοθεσία του θα αφήσει εποχή», έγραψε ο «Νουβέλ Ομπζερβατέρ». Είχε, όμως, και για πρωταγωνιστή έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του.

Ο Οτέιγ ξεκίνησε την κινηματογραφική του καριέρα το 1974 και μέχρι σήμερα έχει γυρίσει περίπου 70 ταινίες. Ανάμεσά τους και αξέχαστοι ρόλοι: αστυνομικός στο ψυχολογικό δράμα του Αντρέ Τεσινέ «Τις μικρές ώρες της νύχτας», μεσήλικας γυναικάς και κομμουνιστής δημοσιογράφος στις «Μικρές πληγές» του Πασκάλ Μπονιτζέρ, δολοφόνος με φρικτό τέλος στον «Αντίζηλο» της Νικόλ Γκαρσιά, μετρ σε εστιατόριο του Παρισιού στο «Μετά από σας» του Πιέρ Σαλβατορί, «Κρυμμένος» στην ομώνυμη ταινία του Μάικλ Χάνεκε. Και παρ’ όλο που για πολλές από τις παραπάνω έχει βραβευτεί (12 φορές υποψήφιος για Σεζάρ) η ερμηνεία του στο «Σχολείο γυναικών» του χάρισε εξαιρετικά γενναιόδωρες κριτικές. Οπως αυτή του «Νουβέλ Ομπζερβατέρ» που έγραψε πως «Η ικανότητά του να προκαλεί γέλιο μοιάζει με αυτήν του Τσάπλιν και του Μπάστερ Κίτον».

• Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 08/02/2009

Μέθοδοι εκπαίδευσης στο «Σχολείο Γυναικών»

Από την Αττική Πολιτιστική Εταιρεία στο θέατρο «Παλλάς»

Το «Θέατρο Πέρα από τα Ορια», που διοργανώνει κάθε χρόνο η Αττική Πολιτιστική Εταιρεία, ξεκινάει φέτος με την παράσταση «Σχολείο Γυναικών» του Μολιέρου. Πρωταγωνιστής, ο Ντανιέλ Oτέιγ, ένας καταξιωμένος Γάλλος ηθοποιός που ακούει στην καθοδήγηση ενός εξίσου καταξιωμένου σκηνοθέτη, του Ζαν-Πιερ Βενσάν. Για παραπάνω από 30 χρόνια, κάθε δεκαετία, ο Βεσάντ κλείνει ένα ραντεβού με τον Μολιέρο. Ο Oτέιγ συνεχίζει να είναι πάντα συνοδοιπόρος, στον «Μισάνθρωπο» και τις «Κατεργαριές του Σκαπίνου», στον «Ταρτούφο» και πιο πρόσφατα, στο «Σχολείο Γυναικών». Από το Παρίσι στην Αθήνα, αυτή την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου, το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει μια παράσταση που απέσπασε ενδιαφέρουσες κριτικές την προηγούμενη θεατρική περίοδο στο Παρίσι.

Ο Oτέιγ είναι ο Αρνόλφος, που έχει μια λανθασμένη άποψη για το πώς θα πρέπει να χειρίζεται ένας άνδρας τις γυναίκες. Η διαμόρφωση μετατρέπεται σε παραμόρφωση, καθώς οι μέθοδοι «εκπαίδευσης» του πρωταγωνιστή μπορούν να εξοργίσουν τη σύγχρονη γυναίκα. Κι ενώ η ιστορία μπορεί να χαμογελάσει στο τέλος στην Αγνή, τη νεαρή «εκπαιδευόμενη» του Αρνόλφου, τα θέματα που θίγει ο Μολιέρος φτάνουν πιο βαθιά από ένα επιφανειακό χάπι εντ. Στις 11 και 12 Φεβρουαρίου, στο Παλλάς. Ωρα έναρξης: 8.30 μ.μ. Βουκουρεστίου 5, τηλ. 210-32.13.100