Καταπονημένο το Ηρώδειο από τη συνεχή χρήση

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, παρότι αναγνωρίζει ότι το Ηρώδειο είναι πολύ καταπονημένο από τη συνεχή χρήση, εντούτοις ενέκρινε όλες τις προτάσειςπου έγιναν απο το Φεστιβάλ Αθηνών αλλά και 18 ακόμη εκδηλώσεις που θα γίνουν το καλοκαίρι στον χώρο εκτός προγράμματος Φεστιβάλ.

Όμως το ΚΑΣ ενέκρινε όλες τις προτάσεις από το Φεστιβάλ Αθηνών – αλλά ακόμη 18 εκδηλώσεις για το καλοκαίρι

Σύμφωνα με πρόταση της γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, πάντως, επιτροπή επιστημόνων θα μελετήσει τις αντοχές του μνημείουκαι θα καταθέσει τις απόψεις της για το αν και ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την προστασία του. Η παράδοση όμως του πορίσματος θα γίνει τον Σεπτέμβριο, όταν δηλαδή θα βαίνουν προς ολοκλήρωση οι φετινές εκδηλώσεις.

Από τις εκδηλώσεις που θα γίνουν τον Ιούνιο ξεχωρίζουν οι όπερες «Καβαλερία Ρουστικάνα» και «Παλιάτσοι» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία Γκρέιαμ Βικ (1, 3 και 5 Ιουνίου, το αφιέρωμα στον Λιστ με σολίστ τον Κυπριανό Κατσαρή υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ (12 Ιουνίου), η συναυλία στη μνήμη του Οδυσσέα Ελύτη με την Ορχήστρα των Χρωμάτων (24 Ιουνίου). Η συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Σκάλας του Μιλάνου, υπό τη διεύθυνση του Σεμιόν Μπίτσκοφθα, είναι αφιερωμένη στον Γκουστάβ Μάλερ με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατό του.

Μελίνα Μερκούρη, Μάνος Κατράκης, Έλλη Λαμπέτη, Δημήτρης Χορν: Στο πέρασμά τους δημιούργησαν Ιστορία και έργο

Μελίνα Μερκούρη

• «Ολοι πιστεύουν» – έγραφε ο Αλέξης Μινωτής στο βιβλίο «πορεύεσθαι κατά τέχνην» – «πως σαν ο ηθοποιός πεθαίνει, πεθαίνει και το έργο του. «Οι ηθοποιοί είναι τα εφήμερα χρονικά της εποχής» είχε πει ο Σαίξπηρ. Δε μένει μεταθανάτια μαρτυρία της παρουσίας τους στο γήινο κόσμο. Μόνο αναμνήσεις και βιογραφικά, κι ακόμα στον καιρό μας κινηματογραφικά και τηλεοπτικά τεκμήρια ή και ηχογραφικά της φωνής τους. Ομως, αυτά δεν είναι παρά θρύμματα μόνον από την τέχνη και την προσωπικότητά τους, όταν μάλιστα τα μεγέθη είναι μεγάλα. Οι λογοτέχνες και οι εικαστικοί τεχνίτες, αν είναι σπουδαίοι, επιζούν μέσα στο έργο που αφήνουν «εσαεί». Του ηθοποιού η τέχνη σβήνει μαζί του, όταν παύει να συμμετέχει στη σκηνική δημιουργία…».

• Κρύβουν μια μεγάλη αλήθεια αυτά τα λόγια. Αλλά μένει σε μας να μην τους ξεχνάμε, να μνημονεύουμε το πέρασμά τους και το γεγονός ότι «δεν άνθισαν ματαίως». Αυτή τη δυνατότητα μας τη δίνει η εδώ και επτά χρόνια αναβίωση της «Ημέρας του Ηθοποιού», που μπορεί τους μεγάλους ηθοποιούς που έφυγαν, να τους «διαρκεί», να τους καθιστά ζωντανές ψυχές πάντα, όπως ήταν τότε που ζούσαν στη σκηνή, «εμπιστευμένοι» να φωτίζουν, να δίνουν πνοή και υπόσταση στα εφήμερα πλάσματα της ποιητικής ανάγκης, τα γεμάτα από αιώνια ουσία.

Σκιά ο ηθοποιός

• Πρόκειται για μια ετήσια εκδήλωση, που η θεσμοθέτησή της απέβλεπε στην ευρύτερη γνωστοποίηση του πνευματικού και πολιτιστικού λειτουργήματος του ηθοποιού και στην τιμητική αναφορά «απόντων», αλλά ιδιαίτερα σημαντικών ηθοποιών και της ανεπανάληπτης προσφοράς τους, σε εποχές που η τεχνολογία δεν έδινε τη δυνατότητα καταγραφής της τέχνης τους, στερώντας τους τη «δάφνη» της αθανασίας.

Μάνος Κατράκης

• Η κατάργηση του εορτασμού, από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, έγινε μαζί με την κατάργηση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και έκτοτε μέχρι που επανασυστάθηκε το καινούριο σωματείο, δεν υπήρξε δυνατότητα να γίνει. Οι ηθοποιοί, όμως, συνεχιστές του λειτουργήματος, θεώρησαν ανεπίτρεπτη τη διακοπή της «Ημέρας του Ηθοποιού» και αναγκαία τη συνέχισή της, γι’ αυτό έκαναν το πρώτο βήμα πριν από 7 χρόνια για τη δημόσια απόδοση τιμής στους πανάξιους, που έχουν περάσει στο παρελθόν του νεοελληνικού θεάτρου.

• Σε τέσσερις μεγάλους ηθοποιούς που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα και θα μείνουν για πάντα κοντά μας, τον Μάνο Κατράκη, την Ελλη Λαμπέτη, την Μελίνα Μερκούρη και τον Δημήτρη Χορν, είναι αφιερωμένη η φετινή «Ημέρα του Ηθοποιού» που διοργανώνει το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών.

• Και φέτος η γιορτή θα πραγματοποιηθεί στο θέατρο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, τη Δευτέρα 5 Οκτώβρη, με την ηθική και οικονομική συμπαράσταση του ΥΠΠΟ, του Δήμου Αθηναίων και του Φεστιβάλ Αθηνών. Τη σκηνοθετική επιμέλεια της εκδήλωσης έχει αναλάβει ο Σπύρος Ευαγγελάτος, τα σκηνικά, τη διαμόρφωση χώρου και την επιμέλεια κοστουμιών η Λαλούλα Χρυσικοπούλου, βοηθός σκηνοθέτη η Κλεοπάτρα Ροντήρη.

• Τα video-αφιερώματα στους τέσσερις, επιμελήθηκε ο Λεωνίδας Βαρδαρός και σκηνοθέτησαν οι: Νίκος Ξυθάλης, Τάκης Σακελλαρίου και Κώστας Σταματόπουλος. Την εκδήλωση θα παρουσιάσει η Καίτη Ιμπροχώρη και κύριος ομιλητής θα είναι ο Κώστας Γεωργουσόπουλος.

• Για τον Μάνο Κατράκη θα μιλήσει η Αννα Μακράκη, για την Ελλη Λαμπέτη η Βέρα Κρούσκα, για τη Μελίνα Μερκούρη ο Κωνσταντίνος Αλαβάνος και ο Γιώργος Γεωγλερής για τον Δημήτρη Χορν. Αποσπάσματα από έργα στα οποία πρωταγωνίστησαν οι τέσσερις θα ερμηνεύσουν οι: Χρήστος Καλαβρούζος, Εύα Κοταμανίδου, Μαρίνα Ασλάνογλου και Γιώργος Κιμούλης.

Ελλη Λαμπέτη

• Χαιρετισμό θα απευθύνουν ο υπ. Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, ο Δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης και ο Πρόεδρος του ΣΕΗ Λεωνίδας Βαρδαρός. Οργάνωση παραγωγής Ντίνα Δημητροπούλου.

Μάνος Κατράκης

• Οι άνθρωποι, που στο πέρασμά τους από τη ζωή, δημιούργησαν Ιστορία και έργο, οι άνθρωποι που άφησαν παρακαταθήκη πνευματική, καλλιτεχνική και πολιτική, δεν ξεχνιούνται ποτέ, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Σ’ αυτούς τους ανθρώπους ανήκει ο Μάνος Κατράκης, ο οποίος υπήρξε υπόδειγμα γενναίου αγωνιστή, σταθερού, ασυμβίβαστου και συνειδητού κομμουνιστή και μοναδικά υπέροχου καλλιτέχνη. Δίδαξε και «ποίησε» ήθος πάνω στη θεατρική σκηνή, αλλά και στην καθημερινή «σκηνή» του αγώνα, στο Μακρονήσι, τον Αϊ – Στράτη, την Ικαρία.

• Οσοι τον γνώρισαν μιλούν για την παλικαριά του Μάνου Κατράκη, να αγαπά και να μοχθεί για τη ζωή, τον αγώνα, την τέχνη. Δυνατός, εργατικός, σεμνός και αταλάντευτος, επέλεξε το δύσκολο δρόμο και στη ζωή και στην τέχνη. Οι προσωπικές του αγωνίες ήταν οι αγωνίες του λαού και η ανησυχία του ήταν η ανησυχία του παθιασμένου εργάτη της τέχνης.

• Ο Μάνος Κατράκης από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση στο θέατρο το 1928, φανέρωσε το υποκριτικό του ταλέντο και ανέβηκε γρήγορα την κλίμακα της θεατρικής ιεραρχίας, για να καταλάβει μια δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους κορυφαίους ηθοποιούς μας.

• Περισσότερα από 50 χρόνια συνεχούς προσφοράς στο θέατρο, με στόχους υψηλούς, με ερμηνείες συγκλονιστικές, με βραβεία και κριτικούς επαίνους. Με το μεγαλόπρεπο ανάστημά του και τη βαριά κρυστάλλινη φωνή του απέδειξε τις υποκριτικές του ικανότητες κυρίως σε ρόλους τραγικούς, όπως στον «Προμηθέα Δεσμώτη» που παρουσίασε τελευταία φορά το 1976. Πρωταγωνίστησε σε πολύ σημαντικούς ρόλους σπουδαίων έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου και σημάδεψε με το παίξιμό του μερικά από τα αρχαία κλασικά δράματα («Ιούλιος Καίσαρας», «Εμπορος της Βενετίας», «Οθέλλος», «Πέερ Γκυντ», «Δον Κιχώτης», «Βασιλεύς Ληρ», «Αντιγόνη», «Μήδεια», «Οιδίπους Τύραννος», «Προμηθέας Δεσμώτης», «Πέρσαι»). Επίσης πρωταγωνίστησε στα περισσότερα από τα φιλμ του παλιού, καλού ελληνικού κινηματογράφου.

Δημήτρης Χορν

• Στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής και στα τραγικά χρόνια του εμφυλίου, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης. Απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, τη Μακρόνησο και τον Αϊ – Στράτη, μέχρι το 1952. Αλλά και αργότερα, ήταν πάντα από τους πρώτους, σε όλους τους λαϊκούς αγώνες και πάντα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ, μέχρι το θάνατό του. Σε εποχές γενικού ξεπουλήματος, ο Μάνος Κατράκης, είτε με το λόγο του «Προμηθέα», είτε με τη συμμετοχή του στην Αντίσταση, στο συνδικαλιστικό κίνημα, στις διεκδικήσεις του ΚΚΕ, τίποτε άλλο δεν επιζητούσε από το να υπηρετήσει τον άνθρωπο.

Ελλη Λαμπέτη

• «Είχα πολλά να κάνω στη δουλειά μου και δεν τα έκανα… Πέντε τάλαντα μου έδωσε ο θεός και τα πέντε του τα επιστρέφω. Δεν τα αξιοποίησα. Δεν καλλιέργησα το ταλέντο μου για να καρποφορήσει όπως έπρεπε».

• Τα λόγια αυτά ανήκουν σε μια από τις σπουδαιότερες Ελληνίδες ηθοποιούς, την Ελλη Λαμπέτη. Μια ακόμη ένδειξη του μεγαλείου της. Η Ελλη Λούκου, κόρη της Αναστασίας και του Κωνσταντίνου Λούκου, γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1926 στα Βίλλια της Αττικής. Λίγα λεπτά πριν η μητέρα της είχε φέρει στον κόσμο τον δίδυμο αδερφό της Ελλης, Τάκη. Η οικογένεια του Κωνσταντίνου Λούκου είχε ήδη άλλα τέσσερα κορίτσια, τη Φωτεινή, την Κούλα, την Ειρήνη και την Αντιγόνη.

• Από έξι χρόνων ήξερε ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός αλλά δεν το αποκάλυπτε σε κανέναν, το 1941 όμως αποφάσισε να δώσει εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Απορρίφθηκε. Λίγο αργότερα παρουσιάστηκε μπροστά στην επιτροπή της σχολής Κοτοπούλη. Απορρίφθηκε και πάλι. Χρειάστηκε η μεσολάβηση του Σπύρου Μελά για να πειστεί η Μαρίκα Κατοπούλη να δεχτεί στη σχολή την Ελλη Λούκου που είχε πλέον αλλάξει το όνομά της σε Λαμπέτη. Λίγο αργότερα, ανακοίνωσε στην οικογένειά της ότι θα γινόταν ηθοποιός. Χάρη στην πίστη τελικά της Μαρίκας Κοτοπούλη, χρίστηκε πρωταγωνίστρια ερμηνεύοντας τη Χάννελε στο έργο «Η Χάννελε πάει στον Παράδεισο». Η ερμηνεία της έκανε πολλούς κριτικούς να της γράψουν λόγια διθυραμβικά.

• Ως το 1945 η Λαμπέτη συνεργάστηκε με την Μαρίκα Κοτοπούλη και τον Κώστα Μουσούρη, ενώ τη διετία 1946-48 βρέθηκε στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν ερμηνεύοντας ρόλους όπως η Λάουρα στον Γυάλινο Κόσμο του Τένεσι Ουίλιαμς, η νύφη στο Ματωμένο Γάμο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, η Βιργινία στο Φιόρο του Λεβάντε του Ξενόπουλου κ.ά. Το 1949 στο θέατρο της πλατείας Αγ. Γεωργίου Καρύτση, δίπλα στον Κώστα Μουσούρη, ερμηνεύει τον ρόλο της κληρονόμου στο ομώνυμο έργο Ρουθ του Αύγουστου Γκαιτς. Είναι η ώρα της μεγάλης αναγνώρισης. Η ερμηνεία της στην Κληρονόμο και στην Πεγκ (Πεγκ καρδούλα μου, του Τζον Χάρτλεϊ Μάνερς) χάρισαν στη Λαμπέτη το Επαθλο Μαρίκας Κοτοπούλη (1951). Το 1952 άρχισε τη θιασαρχική της πορεία συγκροτώντας θίασο με τους Γιώργο Παππά και Δημήτρη Χορν. Η συνεργασία τους κράτησε μέχρι και το 1955. Στη συνέχεια η Λαμπέτη και ο Χορν συγκρότησαν θίασο με τον Κώστα Μουσούρη και ένα χρόνο μετά η Ελλη και ο Δημήτρης, μόνοι πλέον, συγκρότησαν το δικό τους θίασο.

• Η σχέση της Ελλης Λαμπέτη με τον κινηματογράφο κάθε άλλο παρά σχέση στοργής υπήρξε. Αν και οι ερμηνείες της σε ταινίες όπως: «Κυριακάτικο ξύπνημα» (του Μιχάλη Κακογιάννη, 1954), «Κάλπικη Λίρα» (του Γιώργου Τζαβέλλα, 1955), «Το κορίτσι με τα μαύρα» (του Μιχάλη Κακογιάννη, 1956), και «Το τελευταίο ψέμα» (του Μιχάλη Κακογιάννη, 1958) υπήρξαν εξαιρετικές, η Λαμπέτη δεν αγαπούσε την μεγάλη οθόνη, «πάντα αισθανόμουν ότι σκοτώνω κάτι κάθε φορά που έκανα μια ταινία» έλεγε. Η Ελλη Λαμπέτη έφυγε στις 2 Σεπτεμβρίου 1983.

Δημήτρης Χορν

• «Το επάγγελμα του ηθοποιού είναι το πιο ερημικό. ΕΦΗΜΕΡΟ! Ολοι οι εκτελεστές ΦΕΥΓΑΛΕΟΙ». Ποιος είχε αυτή την αυτογνωσία; Ενα «γέννημα και θρέμμα του θεάτρου», το οποίο προσωποποιούσε, κυριολεκτικά, το «ηθοποιός σημαίνει φως». Ο λαμπερότερος από τη γενιά των παλιών μεγάλων ηθοποιών, αλλά και ο πιο τολμηρά αυτοκριτικός για τη δουλειά του. Ενας άνθρωπος ευαίσθητος, σκεπτόμενος, με σεβασμό στις μεγάλες πνευματικές αξίες και ευφυέστατος, με μοναδικής χάρης, χιούμορ – συχνότατα αυτοσαρκαστικό.

• Παιδί του αυστριακής καταγωγής, γεννημένου στην Ελλάδα, δραματουργού Παντελή Χορν (από τους σπουδαίους πρωτεργάτες της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας), βαφτιστήρι της Κυβέλης, ο Δημήτρης Χορν γεννήθηκε το 1921. Οκτώ μηνών πρωτοβγήκε στη σκηνή, «παίζοντας» στην αγκαλιά της Κυβέλης στο έργο του πατέρα του «Γειτόνισσες». Δίχρονος έπαιξε στην «Νταλμανοπούλα», επίσης του πατέρα του. Υστερα στην ιψενική «Νόρα».

• Μαθητής του δημοτικού φανέρωσε το ραφινάτο κωμικό ταλέντο του, παίζοντας στο έργο «Βιολαντώ», το γελωτοποιό «Μπουμπουρίκο». Στα γυμνασιακά χρόνια, στο Κολέγιο Αθηνών, συμμετείχε στις μαθητικές παραστάσεις που ανέβαζε ο καθηγητής των Αγγλικών Κάρολος Κουν. Δεκατετράχρονος έπαιξε στη «Μαμά Κολιμπρί» του Μπατάιγ, πλάι στην Κοτοπούλη. Αυτή η παράσταση καθόρισε την επιλογή του: «Δεν πεθύμησα ποτέ να γίνω τίποτα άλλο από ηθοποιός».

• Επί Μεταξά, δίνει εξετάσεις στη Σχολή του Εθνικού, απαγγέλλοντας τους απαγορευμένους «Μοιραίους» του Βάρναλη. Την επομένη, συναντά στο δρόμο τον Αιμίλιο Βεάκη (ήταν καθηγητής της σχολής), ο οποίος του λέει: «Δεν ξέρεις πόσο μας δρόσισες απ’ αυτή την ανομβρία».

• Ευτύχησε να διδαχθεί το κλασικό θέατρο από μεγάλους δασκάλους – Παπαγεωργίου, Βεάκης, Μουζενίδης, Ροντήρης – στη σχολή του Εθνικού, όπου άρχισε η σταδιοδρομία του με την οπερέτα του Γ. Στράους «Νυχτερίδα». Το δεύτερο, επίσης τραγουδιστικό, ρόλο του, τον έπαιξε δίπλα στην πρωτοεμφανιζόμενη τότε «αποκάλυψη», την Μαρία Κάλλας. Ο ρόλος που περισσότερο αγάπησε, «γιατί είναι βαθιά μελαγχολικός», ήταν ο «Τρελός» στη σαιξπηρική «Δωδέκατη νύχτα», για τον οποίο έλεγε, αποκαλύπτοντας και την ψυχοπνευματική λειτουργία του: «Ενας ρόλος που δεν πρόδωσα, τον οποίο νομίζω ότι κάνω και στη ζωή. Νομίζω πως είναι το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει. Ο μόνος ρόλος που δεν αισθάνομαι ενοχές απέναντί του».

Μελίνα Μερκούρη

• Η Μελίνα Μερκούρη (Αθήνα, 18 Οκτωβρίου 1920 – Νέα Υόρκη, 6 Μαρτίου 1994) καταγόταν από οικογένεια πολιτικών. Ηθοποιός βραβευμένη με διεθνή βραβεία και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα, διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ.

• Το Σεπτέμβρη του 1938 γίνεται δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με συμμαθητές, μεταξύ άλλων, τη Δέσπω Διαμαντίδου, την Αλέκα Παΐζη, τον Ανδρέα Φιλιππίδη, τον Αλέξη Δαμιανό κ.ά. Πρωτοεμφανίζεται στη θεατρική σκηνή το 1944 στο Θέατρο Βρετάνια με το θίασο των Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, με το έργο του Αλέξη Σολομού «Το μονοπάτι της Λευτεριάς». Από το 1951 αρχίζει να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στην Γαλλική θεατρική σκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς, του Μαρσέλ Ασάρ. Συνεχίζει την παράλληλη πορεία της και στις δύο σκηνές.

• Το 1960 παίζει με το θέατρο Τέχνης το «Γλυκό πουλί της νιότης» με τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη. Επόμενος σημαντικός σταθμός στην θεατρική της καριέρα είναι το «Illya Darling» που ανεβάζει, με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων και με συμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, στο Broadway στις ΗΠΑ, ενώ είχε ήδη κάνει περιοδεία σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το έργο είναι η θεατρική διασκευή του κινηματογραφικού έργου «Never on Sunday» (Ποτέ την Κυριακή), που της είχε χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. Το 1975 και ενώ έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, ανεβάζει στο θέατρο Κάππα με τον Νίκο Κούρκουλο την «Οπερα της πεντάρας», το 1976 την «Μήδεια» με το ΚΘΒΕ, ενώ το 1978 το «Συντροφιά με τον Μπρεχτ» από το Ελληνικό θέατρο του Μάνου Κατράκη, παράσταση για την οποία γράφτηκε από το Θάνο Μικρούτσικο το «Αννα μην κλαις», για να τραγουδηθεί από τη Μελίνα Μερκούρη και τον Γιάννη Κούτρα.

• Τέλος το 1980 ξανανέβασε το «Γλυκό πουλί της νιότης» με τον Γιάννη Φέρτη και έκλεισε ουσιαστικά την θεατρική της καριέρα με το «Ορέστεια», στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από το Θέατρο Τέχνης.

• Σημαντική ήταν και η πορεία της στον διεθνή και ελληνικό κινηματογράφο. Της χάρισε αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείο πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών και επίσης μία υποψηφιότητα για Οσκαρ για το «Ποτέ την Κυριακή», το οποίο έχασε απ’ την Ελίζαμπεθ Τέιλορ το 1960. Το κινηματογραφικό της ντεμπούτο έγινε με ένα θεατρικό έργο που είχε γραφτεί από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη ειδικά για τη Μελίνα Μερκούρη, το «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια», που στην ταινία είχε τον τίτλο «Στέλλα» (1955). Το 1956, συνεργάζεται με το μεγάλο έρωτα της ζωής της, τοv Ζιλ Ντασσέν και γυρίζουν την ταινία «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» βασισμένη στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη και ακολούθησαν πολλές ακόμη.

• Ριζοσπάστης, 30/08/2009, Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

30/8/2009

— Στο πέρασμά τους δημιούργησαν Ιστορία και έργο

7/12/2008

— Βαθιές «ρίζες» ζωής, ιδεών και τέχνης

31/1/2007

— Εχασε τη μάχη

3/9/2002

— Κατράκης – Λαμπέτη – Παξινού

15/11/1998

— Το «κορίτσι» του Κακογιάννη

Το «άνω διάζωμα» του Ηρωδείου κατέβηκε στην Πειραιώς. Νέοι, περίεργοι, ώριμοι, φιλότεχνοι, το κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών

• Για ενάμιση μήνα το κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών είχε συγκεκριμένες διαδρομές: Πειραιώς 260, Ελληνικός Κόσμος, Σχολείον, Μέγαρο, Ηρώδειο. Σ’ αυτούς τους χώρους συναντήθηκαν θεατρόφιλοι, φιλόμουσοι, πάρα πολλοί νέοι, άνθρωποι του θεάτρου, των γραμμάτων, του χορού, Αθηναίοι και αρκετοί ξένοι. Για ποιο κοινό ακριβώς πρόκειται όμως; Μήπως αφορά μια συγκεκριμένη μερίδα του κοινού, που αναζητεί το νέο και το διαφορετικό και είναι «εκπαιδευμένο» στις νέες τάσεις και στην avant garde ή στόχο έχει και τα ευρύτερα στρώματα;

• Η απάντηση δεν είναι μία. Υπήρχαν παραστάσεις που συγκέντρωσαν ευρύτερο κοινό, διαφορετικό από τους φανατικούς «πιστούς» του φεστιβάλ. Υπήρχαν κι εκείνες με τα μεγάλα ονόματα και τη μεγάλη προσμονή που έγιναν sold out όχι μόνο για την καλλιτεχνική τους πρόταση, αλλά και εξαιτίας της φήμης που τις συνόδευε. Υπήρχαν και οι πειραματικές, που αφορούσαν λίγους.

• «Αυτό που διαπιστώσαμε από την αρχή, ήταν ότι υπήρχε ένα εν δυνάμει κοινό, που ακόμα κι από περιέργεια έρχονται να δουν τι προτείνει το φεστιβάλ, κι αυτό μας αρέσει», λέει στην «Κ» η υπεύθυνη επικοινωνίας του Ελληνικού Φεστιβάλ, Γιούλη Παπαθεοδώρου, που έχει πληρέστερη προσωπική άποψη για τις εκδηλώσεις σοβαρής μουσικής. «Πιστεύω ότι σ’ αυτό το κομμάτι, που ήταν πάντα το πιο αδύναμο από πλευράς κοινού, πήγαμε καλύτερα φέτος, παρ’ όλο που μας κατηγόρησαν ότι το πρόγραμμά μας δεν ήταν το αναμενόμενο. Σε εκδηλώσεις που πέρυσι ή πρόπερσι η ανταπόκριση ήταν από κακή έως μέτρια, φέτος ήταν από μέτρια έως καλή. Και δεν εννοώ τη συναυλία του Μπαρενμπόιμ, που ήταν αναμενόμενη η επιτυχία της. Για παράδειγμα οι συναυλίες του Μινκόφσκι ή του Πεντερέτσκι, πήγαν πολύ καλά. Οι συναυλίες στον “Παρνασσό”, με νέους εκτελεστές, είχαν το κοινό τους. Επίσης δούλεψαν πολύ καλύτερα από πέρυσι τα πακέτα των εισιτηρίων. Ενα στοιχείο που κρατάμε για του χρόνου –και μας το έδειξε η μεγάλη συμμετοχή παιδιών στις παραστάσεις του “Αόρατου τσίρκου” – είναι θεάματα που απευθύνονται σε παιδιά, και τα ζητάνε πολλοί. Νομίζω, πάντως, ότι μπορούμε να ελπίζουμε», πρόσθεσε η Γιούλη Παπαθεοδώρου.

• Οι θεατές, για τους θεατές

• Και οι άνθρωποι που είναι μέρος των θεατών, και μάλιστα των πιο σταθερών, πώς περιγράφουν το κοινό του φεστιβάλ; Ο μεταφραστής Γιάννης Χάρης πιστεύει ότι «επί Λούκου πραγματοποιήθηκε ένα ουσιαστικό άνοιγμα στο ευρύτερο κοινό, αν συμφωνούμε ότι “ευρύ κοινό” δεν είναι αυτό που γέμιζε ασφυκτικά τις παραστάσεις λ. χ. του Μπολσόι. Μιλάμε λοιπόν για ευρύτερο φιλότεχνο κοινό, αυτό στο οποίο απευθύνεται αυτομάτως και εξ ορισμού ένα φεστιβάλ, ένα φεστιβάλ με πρόσωπο και με προτάσεις. Με έμφαση στην πρωτοπορία, οι προτάσεις του καινούργιου φεστιβάλ καλύπτουν ένα φάσμα που εκτείνεται από την πιο ενημερωμένη αβάν γκαρντ έως την παραδοσιακή μουσική και τέχνη – ακόμα και τσίρκο είδαμε φέτος. Ελπιδοφόρα πράγματα».

• Η συγγραφέας και μεταφράστρια Μαρία Ευσταθιάδη λέει: «Νομίζω ότι δεν απευθύνεται σ’ ένα πολύ μεγάλο κοινό, αλλά σ’ ένα κοινό που ψάχνει καινούργια πράγματα, παρακολουθεί καινούργιες τάσεις και σ’ ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας. Ενα κοινό που τελικά προσανατολίζεται κυρίως στην Πειραιώς. Ακόμα κι όταν δεν ξέρουν τι θα δουν, την εμπιστεύονται ανεπιφύλακτα. Για μένα, πάντως, έχει ενδιαφέρον ότι πάρα πολλά πράγματα από αυτά που βλέπουμε έχουν πολιτικές νύξεις και θίγουν θέματα που απασχολούν τον κόσμο γύρω μας».

• Ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, κάνει έναν ενδιαφέροντα παραλληλισμό: «Εκείνοι που παλιά ήταν το άνω διάζωμα του Ηρωδείου, μετακινήθηκαν στην Πειραιώς. Με τις νεότερες γενιές θεατών φυσικά». Δεν πιστεύει όμως ότι αφορά συγκεκριμένο κοινό το φεστιβάλ. «Το βλέπω στον κόσμο που στέκεται στις ουρές. Είναι ένα θεατρόφιλο, εκλεκτικό κοινό, με πολλούς νέους, που το έχει αγκαλιάσει και θέλει να βλέπει τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Και ανάμεσά τους είναι ελάχιστοι οι άνθρωποι του θεάτρου που το παρακολουθούν συστηματικά».

• Της Ολγας Σελλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 18 Iουλίου 2009

ΗΡΩΔΕΙΟ: Στο ίδιο έργο θεατές

• ΜΠΟΡΕΙ η επανάληψη να θεωρείται μήτηρ της μαθήσεως, στην προκειμένη περίπτωση όμως ουδείς μανθάνει. Το Ελληνικό Φεστιβάλ εξακολουθεί να αγνοεί το ΚΑΣ και εκείνο από την πλευρά του εξακολουθεί να εξανίσταται κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπο με ένα εκπρόθεσμο αίτημα. Ποιος νικάει; Μα, φυσικά, το πρώτο. Η σύγχρονη χρήση αρχαιολογικών χώρων και μνημείων παραμένει αγκάθι και όχι μόνον ανάμεσά τους. Ολοι θέλουν να αναδείξουν τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες στο Ηρώδειο, στην Επίδαυρο, αλλά ακόμη και σε θέατρα όπου απαγορεύεται ακόμη και να πατήσει κάποιος, πόσο μάλλον να παραχωρηθούν για παραστάσεις.

• Και εκεί που οι αρχαιολόγοι και το ΚΑΣ αρχίζουν να διαμαρτύρονται, ξαφνικά, σαν μια παγκόσμιατρόπος του λέγειν- συνωμοσία να τίθεται σε κίνηση και όλοι πέφτουν επάνω τους: Ναι, μπορεί το σκηνικό της «Αΐντας» για παράδειγμα, που θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο, να προεξέχει του μνημείου (!) αλλά τι να κάνουμε; Είναι έτοιμο. Και είμαστε δέκα ημέρες μόνον πριν από τις παραστάσεις… Επιχειρήματα τα οποία το ΚΑΣ αδυνατεί να αντιμετωπίσει. Αλλωστε, όποτε προσπάθησε να αντισταθεί σθεναρά, ερχόταν ο ίδιος ο υπουργός να αναλάβει την ευθύνη της απόφασης.

• Προς τι λοιπόν να παίζεται η ίδια κωμωδία κάθε καλοκαίρι; Μόνον και μόνον για να επιβεβαιώνεται η υποτίμηση ενός συμβουλίου, που υποτίθεται πως όλοι πρέπει να σέβονται;

• μαρια θερμου | το βήμα, Κυριακή 10 Μαΐου 2009