Αγώνας για να σωθεί το Θέατρο Δωδώνης

• Δύσκολο το έργο αναστήλωσης του αρχαίου μνημείου, το οποίο βρίσκεται σε τραγική κατάσταση

• ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ | Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

Από μακριά εντυπωσιάζει με το μέγεθος και το σχήμα του, τις καμπύλες επιφάνειες και τους επιβλητικούς αναλημματικούς τοίχους. Από κοντά όμως η εικόνα είναι απελπιστική. Το Αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης αυτοκαταστρέφεται, καθώς η τοπική ασβεστολιθική πέτρα με την οποία κατασκευάστηκε τρίβεται και διαλύεται. Προβλήματα όμως συναντά και ο δύσκολος αγώνας που έχουν ξεκινήσει οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού για την αναστροφή αυτής της κατάστασης. Η πρώτη κερκίδα του θεάτρου στην οποία έγιναν πιλοτικά οι δραστικές επεμβάσεις στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου ολοκληρώθηκε, αλλά οι παρατηρήσεις είναι πολλές όσον αφορά τη συνέχιση του έργου. Ο λόγος; Αισθητικός.

Ψεύτικος- όπως και είναι άλλωστε- φαντάζει ο τεχνητός λίθος που χρησιμοποιήθηκε για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων εδωλίων αυτής της κερκίδας. Τόσο ώστε στην προχθεσινή συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) να ζητηθούν ορισμένες αισθητικές επεμβάσεις. Η λάξευση αυτού του τεχνητού λίθου είναι το κυριότερο, ενώ ζητούμενο είναι και η καλύτερη χρωματική προσαρμογή στο αυθεντικό υλικό. Το αποτέλεσμα όμως θα κριθεί εκ νέου στο ΚΑΣ ώστε να υπάρχει βεβαιότητα για το εγχείρημα. Τότε μόνο το έργο θα προχωρήσει και στις υπόλοιπες κερκίδες, που συνολικά είναι εννέα! Με την ελπίδα πάντα ότι η πατίνα του χρόνου θα λειτουργήσει κι αυτή υπέρ του μνημείου.

«Σε τέτοια έργα δεν βιαζόμαστε, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους» ανέφερε χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ κυρία Λίνα Μενδώνη, η οποία μάλιστα είχε επισκεφθεί τον περασμένο Απρίλιο τη Δωδώνη ως επικεφαλής κλιμακίου του ΚΑΣ. «Το μνημείο είναι σε τραγική κατάσταση. Τα εδώλιά του είναι ρηγματωμένα και παρατοποθετημένα, το ίδιο και οι λίθοι επάνω στους οποίους εδράζονται » λέει εξάλλου ο έφορος Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων κ. Κ. Ζάχος, ο οποίος επισημαίνει ότι κατά την προηγούμενη αναστήλωση δεν είχε γίνει εξυγίανση αυτής της έδρασης, ούτε καν υπήρχε αρχείο των επεμβάσεων εκείνων. Ετσι τώρα αντιμετωπίζονται όλα από την αρχή.

«Το καλό είναι ότι ο φυσικός βράχος βρίσκεται πολύ ψηλά, έτσι δεν μεσολαβούν επιχώσεις» προσθέτει ο κ. Ζάχος. «Οι αρχαίοι όταν έφτιαχναν το κοίλο ξήλωναν αυτόν τον ηπειρωτικό ασβεστόλιθο που εξορύσσεται κατά στρώσεις και τον ξαναχρησιμοποιούσαν στην κατασκευή του θεάτρου.Εχουμε βρει μάλιστα σε κάποια σημεία και τα σημάδια από τα εργαλεία τους».

Οπως ανακοινώθηκε, πάντως, το έργο εντάσσεται στο ΕΣΠΑ με 3 εκατ. ευρώ αρχικώς, ποσόν το οποίο θα αυξηθεί στο μέλλον ανάλογα με τις απαιτήσεις.

• Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=344582&dt=22/07/2010#ixzz0uOwD6dNr

«Χρήματα υπάρχουν» (για τη Δωδώνη)!

• Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

• Οσοι βιάζονται να χρησιμοποιήσουν το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης θα απογοητευθούν.

Θα γίνουν αισθητικές βελτιώσεις στην αναστηλωμένη κερκίδα του αρχαίου θεάτρου Δωδώνης και οι εργασίες θα συνεχιστούν μέχρι την εξυγίανση όλου του μνημείου

Γιατί η κατάσταση του μνημείου απεδείχθη χειρότερη απ’ ό,τι φαινόταν πριν από την πιλοτική αναστήλωση μιας κερκίδας. Εχουν ρηγματωθεί ακόμη και τα λαξεύματα του βράχου πάνω στα οποία εδράζονται τα εδώλια, είπε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ο νέος πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής Δωδώνης, επ. καθηγητής Γιώργος Σμύρης, παρουσιάζοντας λεπτομερώς την παθολογία του θεάτρου και τον τρόπο που έγινε η αναστήλωση της ακραίας ανατολικής κερκίδας.

Το αναστηλωμένο αυτό τμήμα του θεάτρου είχε πάει να επιθεωρήσει τον περασμένο Απρίλιο το ΚΑΣ στη Δωδώνη, με επικεφαλής τη γεν. γραμματέα του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη, όταν τα μέλη του δέχθηκαν φραστικές (και όχι μόνο) επιθέσεις από κάποιους κατοίκους της περιοχής που επιθυμούν την άμεση εκμετάλλευση του μνημείου και των ακινήτων τους. Ενας κάτοικος μάλιστα περιέλουσε με ζεματιστό καφέ μια αρχαιολόγο και ένας άλλος κατέφερε γερό χτύπημα στην πλάτη της καθηγήτριας Λίλας Μαραγκού!

Αφήνοντας πίσω τα θλιβερά αυτά γεγονότα η κ. Μενδώνη επανέλαβε προχθές στην ολομέλεια του Συμβουλίου ότι «σημασία έχει να σωθεί το μνημείο με τον σωστό επιστημονικά τρόπο, τον πλέον ενδεδειγμένο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται» και τόνισε: «Χρήματα υπάρχουν, έχουν εξασφαλιστεί 3 εκατομμύρια ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ και θα δοθούν όσα ακόμη χρειαστούν, χρόνος υπάρχει, έτσι ώστε μέχρι το 2015 να έχει πλήρως αναστηλωθεί».

Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης ήταν σε χρήση σαράντα χρόνια. Από την αναστήλωσή του, το 1960, μέχρι το 2000 που η κατάσταση διατήρησής του ήταν απαγορευτική για να μπει κόσμος. Οι λίθοι του ήταν γεμάτοι τρύπες, έλιωνε από την υγρασία. Το 2000 άρχισε να μελετάται η συντήρηση και στερέωσή του. Προηγήθηκαν εργαστηριακές δοκιμές στο αποσαθρωμένο υλικό (τοπικός σχιστόλιθος) και το 2003 έγινε η μελέτη συντήρησης του σκηνικού του οικοδομήματος.

Η αναστήλωσή του Σ. Δάκαρη είχε βάλει τάξη στη χαοτική εικόνα που είχε ώς τότε το θέατρο. Τοποθέτησε όμως τους λίθους σε ομόλογες και όχι τις αρχικές θέσεις τους. Ετσι, υπάρχουν πολλές παρατοποθετήσεις εδωλίων που δεν μπορούν τώρα να αντιμετωπιστούν. Τότε, το μνημείο απέκτησε την εικόνα του μεγάλου θεάτρου που είχε στην αρχαιότητα, ενός από τα καλύτερα σωζόμενα χωρητικότητας 18.000 θεατών. Ο κόσμος θαύμαζε και τη γεωμετρία του, παρ’ όλο που σήμερα οι ειδικοί θεωρούν προβληματική λόγω της αυθαίρετης μεταπολεμικής αναστήλωσης.

Στην αρχαιότητα το θέατρο αποτελούσε τμήμα του ιερού της Δωδώνης. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Το κοίλο του διαμορφώθηκε μέσα σε μια φυσική κοιλότητα, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος. Χωριζόταν σε τρία διαζώματα (με 19 σειρές εδωλίων το κάτω, 15 το μεσαίο και 21 το επάνω) και εννέα κερκίδες. Η πρόσβαση των θεατών γινόταν από τις δύο μεγάλες κλίμακες των παρόδων. Μία από τις κλίμακες αυτές ανακατασκευάστηκε πλήρως με τοπικό ασβεστόλιθο «από φλέβες της Πίνδου», μας είπε ο προϊστάμενος της ΙΒ’Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κων. Ζάχος, όταν παρατηρήσαμε ότι φαντάζουν η σκάλα και οι λίθοι του αναλήμματός της υπερβολικά καινούργια και λευκά.

«Σε 4-5 χρόνια δεν θα διακρίνεται καμία διαφορά. Θα έχει γεμίσει από την υγρασία λειχήνες, όπως όλο το θέατρο» μας είπε ο κ. Ζάχος, θυμίζοντάς μας πως και τα μνημεία της Ακρόπολης έχουν αναστηλωθεί με νέο υλικό. Αλλωστε, τη μελέτη στερέωσης του θεάτρου της Δωδώνης υπογράφει ο αναστηλωτής του Ηρωδείου Διονύσιος Μονοκρούσος.

«Το έργο είναι δύσκολο, επίπονο και γίνεται κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες» τόνισε και ο κ. Σμύρης, περιγράφοντας με μελανά χρώματα την υφιστάμενη κατάσταση. «Μέρα με τη μέρα χάνουμε το λίθο, αποσαθρώνεται, διαλύεται. Κάθε χρόνο μαζεύουμε τόνους αρχαίου υλικού».

Μέχρι στιγμής έχουν καταμετρηθεί και συντηρηθεί 982 αρχαίοι λίθοι. Εχουν γίνει συγκολλήσεις και συμπληρώσεις από τεχνητό λίθο στα κατώτερα τμήματα, πάνω στα οποία εδράζονται τα εδώλια. Το πρόβλημα είναι ότι το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα στη σύνδεση του τεχνητού λίθου με τον αρχαίο δεν είναι το καλύτερο. «Θα έπρεπε να υπάρχει μια κανονικότητα στη σχέση τους που τώρα προβάλλει ως αφύσικη» παρατήρησε ο διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Δημοσθένης Ζιρώ.

Για «αισθητικές και τεχνικές βελτιώσεις», όπως και για «επανεξέταση της συμβατότητας του τεχνητού λίθου με τον αρχαίο» έκανε λόγο και η εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Συντήρησης. Προτάθηκε μέχρι και η αφαίρεση των λειχήνων που κατακλύζουν την επιφάνεια των αρχαίων λίθων. «Αλλά σε ένα μνημείο με τόσα προβλήματα, οι λειχήνες μάς πείραξαν;» παρατήρησε μέλος του ΚΑΣ. «Ασε που η αφαίρεσή τους μπορεί να επιταχύνει την αποσάθρωση των εδωλίων».

«Ο σκοπός μας είναι να μεριμνήσουμε έτσι ώστε να σωθεί το μνημείο» επανέλαβε η κ. Μενδώνη, εγκρίνοντας την πιλοτική αναστήλωση της μιας κερκίδας, όπως και σύσσωμο το Συμβούλιο, με τον όρο ότι θα ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις που τέθηκαν κατά τη συζήτηση, θα γίνουν οι απαραίτητες αισθητικές βελτιώσεις και θα προχωρήσουν στην πιλοτική αναστήλωση της διπλανής κερκίδας, το αποτέλεσμα της οποίας θα ελεγχθεί επίσης από το ΚΑΣ. *

«Δίκοπο μαχαίρι» για τους αρχαιολόγους η αποκατάσταση του Αρχαίου Θεάτρου της Δωδώνης

Απογοητευτικό το πρώτο δείγμα

Η διαφορά στους λίθους είναι εμφανής (Φωτογραφία:  Το Βήμα )

• Προβληματισμός επικρατεί στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού αναφορικά με την αποκατάσταση του Αρχαίου Θεάτρου της Δωδώνης, καθώς με το πέρασμα των χρόνων το μνημείο καταστρέφεται, αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα από τις εργασίες συντήρησης της πρώτης κερκίδας απογοητεύει.

Όπως διαπίστωσαν τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, ο τεχνητός λίθος που χρησιμοποιήθηκε φαντάζει πέρα για πέρα ψεύτικος. Στο πλαίσιο αυτό ζητήθηκε να γίνουν ορισμένες επεμβάσεις, όπως η λάξευση αυτού του λίθου και η καλύτερη χρωματική προσαρμογή του στο αυθεντικό υλικό. Σύμφωνα με το Βήμα, το αποτέλεσμα θα κριθεί εκ νέου στο ΚΑΣ ώστε να υπάρχει βεβαιότητα για το εγχείρημα. Τότε μόνο το έργο θα προχωρήσει και στις υπόλοιπες κερκίδες, που συνολικά είναι εννέα.

«Σε τέτοια έργα δεν βιαζόμαστε, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους» ανέφερε χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη, η οποία είχε επισκεφθεί τον περασμένο Απρίλιο τη Δωδώνη ως επικεφαλής κλιμακίου του ΚΑΣ. «Το μνημείο είναι σε τραγική κατάσταση. Τα εδώλιά του είναι ρηγματωμένα και παρατοποθετημένα, το ίδιο και οι λίθοι επάνω στους οποίους εδράζονται» υποστήριξε ο έφορος Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων κ. Κ. Ζάχος. Όπως ανακοινώθηκε, το έργο αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου εντάσσεται στο ΕΣΠΑ με 3 εκατ. ευρώ αρχικώς, ποσόν το οποίο θα αυξηθεί στο μέλλον ανάλογα με τις απαιτήσεις. [Newsroom ΔΟΛ]

Ενταση και σκηνές… γηπέδου στην Αρχαία Δωδώνη

Σκηνές που παραπέμπουν σε γήπεδο εκτυλίχτηκαν στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης από κατοίκους της περιοχής, που υποδέχτηκαν με προπηλακισμούς, ύβρεις, εκτόξευση καφέδων και φτυσίματα αντιπροσωπεία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και της τοπικής αρχαιολογικής υπηρεσίας, με επικεφαλής τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.

Περίπου 40 άτομα, κυρίως ιδιοκτήτες γης στην ευρύτερη περιοχή του αρχαίου θεάτρου, περίμεναν το απόγευμα της Παρασκευής την αντιπροσωπεία του υπουργείου Πολιτισμού, που θα έφτανε για επίσκεψη αυτοψίας. Εχοντας απλώσει πανό διαμαρτυρίας για την ένταξη της περιοχής στην Α’ Ζώνη απόλυτης προστασίας, που δεν επιτρέπει οποιαδήποτε δόμηση ή εμπορική δραστηριότητα, υποδέχτηκαν με αποδοκιμασίες τα μέλη του ΚΑΣ. Κάποια στιγμή ένας απ’ αυτούς πέταξε έναν καφέ εναντίον αρχαιολόγου της τοπικής εφορίας και άρχισε να τον βρίζει και να τον φτύνει.

Οπως έγινε γνωστό, ο συγκεκριμένος κάτοικος έχει μηνυθεί στο παρελθόν από την αρχαιολογική υπηρεσία γιατί έχει μάντρα με οικοδομικά υλικά στην περιοχή απαγόρευσης.

Η ένταση γενικεύτηκε, με άλλους κατοίκους να επιτίθενται με ύβρεις κατά των αρχαιολόγων και άλλους πιο ψύχραιμους να προσπαθούν να τους ηρεμήσουν. Μέλη του κλιμακίου των αρχαιολόγων έθεσαν θέμα αποχώρησης, αλλά αυτό αποτράπηκε με την παρέμβαση της κ. Μενδώνη, η οποία παρά την ένταση δέχτηκε να συζητήσει με τους κατοίκους. Ο δήμαρχος Δωδώνης Γ. Μπούκας ζήτησε την αναθεώρηση της υπουργικής απόφασης για τον καθορισμό των ζωνών προστασίας, ενώ κάποιοι αντιπρότειναν την απαλλοτρίωση των κτημάτων τους. Μάλιστα την απείλησαν πως θα προχωρούσαν από χθες Κυριακή σε αποκλεισμό του αρχαιολογικού χώρου.

Η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού τούς ξεκαθάρισε πως «δεν κάθομαι στο τραπέζι με την απειλή κινητοποιήσεων» και ο δήμαρχος υπαναχώρησε, με τη δέσμευση της κ. Μενδώνη να μελετήσει τις γραπτές προτάσεις και να απαντήσει έως τις 15 Μαΐου. Το κλιμάκιο του ΚΑΣ έκανε αυτοψία του πιλοτικά αποκατεστημένου τμήματος της κερκίδας του αρχαίου θεάτρου, για να αποφασιστεί αν θα προχωρήσει η αναστύλωση με αυτήν τη μέθοδο ή με τροποποιήσεις. Σκηνές που θύμιζαν… γήπεδο εκτυλίχθηκαν στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης κατά την επίσκεψη αντιπροσωπείας του ΚΑΣ. [ΕΘΝΟΣ, 26/04/2010]

Θα ξηλωθεί για να σωθεί. ΤΟ ΚΑΣ ΜΕΛΕΤΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΔΩΝΗΣ

Ηρθε η ώρα να αρχίσει το μεγάλο έργο αναστήλωσης του θεάτρου της Δωδώνης μετά την ολοκλήρωση της πιλοτικής επέμβασης σε μια κερκίδα. Μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο γίνονταν αισθητικές βελτιώσεις σε αυτό το τμήμα του αρχαίου θεάτρου για να τύχει της έγκρισης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου -θα μεταβεί επιτόπου για να αποφανθεί για την ποιότητα του παραχθέντος έργου.

Η ολοκλήρωση της συνολικής παρέμβασης στο 18.000 θέσεων θέατρο θα πάρει χρόνο και πολλά χρήματα. Εφτά εκατομμύρια είχε υποσχεθεί πέρυσι ο Αντώνης Σαμαράς

Μόνο τότε θα δοθεί «πράσινο φως» για να συνεχιστεί η επέμβαση σε όλο το μνημείο. Το ΚΑΣ έχει εγκρίνει στο παρελθόν τις μελέτες για τη συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων του αρχαίου θεάτρου. Συνεπώς, δεν λείπουν οι μελέτες. Λείπουν, όμως, τα χρήματα. Το έργο δεν έχει ακόμη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Στο ταμείο δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ από τα 7 εκατομμύρια, που είχε υποσχεθεί πέρυσι ο Αντώνης Σαμαράς.

Ο προϊστάμενος της ΙΒ’ ΕΠΚΑ, Κωνσταντίνος Ζάχος, επιθυμεί την άμεση έναρξη της μεγάλης αναστήλωσης του θεάτρου δεδομένου ότι δέχεται κάθε καλοκαίρι έντονες πιέσεις για τη χρήση του.

Το μνημείο είναι σε πολύ κακή κατάσταση γιατί τα εδώλιά του είναι κατασκευασμένα από ένα εύθρυπτο υλικό γεμάτο τρύπες, που μπορεί εύκολα να συνθλιβεί από τα τακούνια των θεατών. Και δεν πάσχουν μόνο τα εδώλια που είναι σπασμένα, ρηγματωμένα και παρατοποθετημένα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι λίθοι, πάνω στους οποίους εδράζονται. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξηλωθεί όλο το θέατρο για να εξυγιανθούν οι βάσεις των εδωλίων. Πρέπει να κολληθούν, να συμπληρωθούν και να επανατοποθετηθούν πριν μπουν τα εδώλια.

Πρόκειται για μια σοβαρή επέμβαση σε ένα μεγάλο θέατρο 18.000 θεατών με ιδιαίτερη σημασία για την πολιτιστική κληρονομιά της Ηπείρου. Η ολοκλήρωσή της θα απαιτήσει πολύ χρόνο και τη συγκρότηση συνεργείου πολλών ειδικοτήτων.

Η μέθοδος που έχει επιλεγεί για τη συμπλήρωση των σπασμένων εδωλίων δεν είναι με φυσικό, αλλά με τεχνητό λίθο, σε μια προσπάθεια να μοιάζει με τον ντόπιο αρχαίο. Παρ’ όλα αυτά η εφαρμογή του στην πιλοτική αναστήλωση ξένισε. Κάποιοι έφθασαν στο σημείο να καταγγείλουν ότι χρησιμοποιήθηκε τσιμέντο. Ωστόσο, η ίδια μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί για τη συμπλήρωση αρχιτεκτονικών μελών στα μνημεία της Ακρόπολης.

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010

Η πρώτη κερκίδα ζητεί… πράσινο φως

Η πρώτη κερκίδα στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης είναι έτοιμη και περιμένει επιθεώρηση από τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Το έργο αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου της Δωδώνης είναι από τα πλέον προβληματικά που ζητούν λύση

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με το μνημείο παλεύουν χρόνια τώρα με τη φθορά, αλλά τελικά κατάφεραν να ολοκληρώσουν τη δύσκολη δουλειά τους: να ετοιμάσουν πιλοτικά μια κερκίδα ώστε να λάβουν το «πράσινο φως» για να προχωρήσουν – πιθανώς και με κάποιες πρόσθετες παρατηρήσεις από τους ειδικούς που θα κάνουν την εξέταση.

Το έργο ολοκληρώθηκε πριν από λίγο καιρό και οι μελέτες που απαιτούνται για τη συνέχιση έχουν εκπονηθεί. Ωστόσο, όσο δεν υπάρχουν ακόμη εντάξεις στο ΕΣΠΑ, δεν υπάρχουν και χρήματα – αν και τα τεχνικά δελτία είναι έτοιμα. Oταν το ΚΑΣ πει τη γνώμη του, θα πρέπει να ακολουθήσει η συμφωνία της Περιφέρειας Ηπείρου για χρηματοδότηση από τα κοινοτικά κονδύλια – μια παλαιότερη υπόσχεση μιλούσε για επτά εκατομμύρια ευρώ.

Σύμφωνα με τους μελετητές, για να σωθεί το θέατρο, πρέπει να αποξηλωθούν σιγά σιγά οι λίθοι των εδωλίων, να εξυγιανθεί το έδαφος επί του οποίου στηρίζονται, να συγκολληθούν και να τοποθετηθούν ξανά στη θέση τους. Ταυτοχρόνως θα πρέπει να διορθωθούν και οι παρατοποθετήσεις που έκανε ο Κ. Δάκαρης, ο αρχαιολόγος που ασχολήθηκε με το θέατρο στη δεκαετία του ‘60 και του έδωσε τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα.

Επίσης, είναι αναγκαία η εξεύρεση λύσης ως προς την αποστράγγιση των υδάτων, αφού το μεγαλύτερο πρόβλημα στο μνημείο δημιουργείται από την υγρασία. Η επιφάνεια των εδωλίων έχει, πάντως, φθαρεί και το μάρμαρο Ιωαννίνων από το οποίο αποτελούνται έχει γεμίσει ρωγμές. Το έργο αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου Δωδώνης είναι ένα από τα μεγάλα αλλά και πλέον προβληματικά έργα του υπουργείου Πολιτισμού. Κατά τα έτη 2000-2003 έγιναν διαδρομές, διευθετήσεις, περιφράξεις, στερεώσεις μνημείων στον αρχαιολογικό χώρο και δημιουργήθηκε εργοτάξιο συγκόλλησης λίθων.

• Αγγελική Κώττη, ΕΘΝΟΣ, 12/02/2010

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΔΩΝΗΣ: «Θύμα» της κρατικής αδιαφορίας

• ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων): «Το πνίγουν στο τσιμέντο»…

Αποψη από τις εργασίες στις κερκίδες

Στην επικαιρότητα αλλά πάλι με αρνητικό τρόπο βρέθηκε το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, που παραμένει κλειστό επί χρόνια για εργασίες συντήρησης, οι οποίες, με ευθύνες όλων των κυβερνήσεων, βρίσκονται ακόμα… στο «πιλοτικό στάδιο», παρά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σημαντικό αυτό μνημείο.

Ο τρόπος που γίνονται αυτές οι εργασίες, έχει συναντήσει αντιδράσεις από μέρος της επιστημονικής κοινότητας, των τοπικών φορέων και του δήμου, οι οποίοι υποστηρίζουν, ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται δεν συνάδουν με το μνημείο.

Παρέμβαση για το θέμα έκανε με ανακοίνωσή του και το ελληνικό τμήμα του ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών) το οποίο εκφράζει την «έντονη ανησυχία» του για τις εργασίες στο θέατρο. Συγκεκριμένα αναφέρει, ότι «η αρχαία ύλη που χάνεται λόγω των εργασιών είναι τεράστια», «η αναστηλωτική επέμβαση μπορεί να νοηθεί μόνον ως μερική συμπλήρωση του θεάτρου για στατικούς, μορφολογικούς κλπ. λόγους» αλλά «στην περίπτωση του θεάτρου της Δωδώνης συμβαίνει το αντίθετο: Διατηρούνται νησίδες αρχαίας ύλης, πνιγμένες σε απίστευτες ποσότητες τσιμέντου».

Προσθέτει πως «στον τοπικό Τύπο μάλιστα ο πρόεδρος της Επιτροπής Δωδώνης δήλωσε: «Ισως όταν κάποιος το βλέπει στην αρχή, πριν την επεξεργασία, να νομίζει ότι πρόκειται να παραμείνει έτσι. Ισως επηρεάζει το χρώμα που είναι λευκό. Μετά την επεξεργασία όμως θα βαφτεί σε γκρίζο χρώμα ώστε να ταιριάζει με τη φυσική πέτρα από την οποία είναι φτιαγμένο το θέατρο». Με το θέατρο της Δωδώνης έχουν ασχοληθεί κατά διαστήματα διεθνούς κύρους διακεκριμένοι επιστήμονες, ορισμένοι από τους οποίους διατύπωσαν επιφυλάξεις ή και διαφώνησαν με τη συγκεκριμένη επέμβαση. Για το λόγο αυτό άλλωστε ο Δήμος Δωδώνης έλαβε την πρωτοβουλία σύγκλησης επιστημονικού συνεδρίου με συναφή θεματολογία το προσεχές Φθινόπωρο».

Το ICOMOS ζητά «να σταματήσει άμεσα η κακοποίηση του θεάτρου της Δωδώνης, με επεμβάσεις οι οποίες αντίκεινται προς τις αρχές της Χάρτας της Βενετίας. Το υπουργείο Πολιτισμού να αναθέσει τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος σε επιστήμονες κύρους, συμπεριλαμβανομένων των μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας Ιωαννίνων (οι οποίοι και ανασκάπτουν στη Δωδώνη), προκειμένου να αντιμετωπιστεί το θέατρο όπως αρμόζει στην αξία του ως πολιτιστικό αγαθό και σύμφωνα με τις δόκιμες και διεθνείς αποδεκτές αρχές προστασίας».

Το ΚΚΕ έχει φέρει το θέμα στη Βουλή ήδη από το 1997 ζητώντας από το ΥΠΠΟ να χρηματοδοτήσει άμεσα τη σωτηρία του μνημείου. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο άρχισε να εγκρίνει μελέτες μόλις το 2002, αλλά το 2006 διαπίστωνε ότι το μάρμαρο έχει εξελικτική φθορά, ενώ οι υπάρχουσες ρωγμές εντείνουν τα σπασίματα, τα οποία, στην κερκίδα α’ π.χ. θα φτάσουν το 20% τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, το 70% των λίθων θα μετατραπούν σε χαλίκι μέσα στην επόμενη 20ετία.

Το Νοέμβρη του 2008 ο πρώην υπουργός Πολιτισμού, Μιχ. Λιάπης υποσχέθηκε 7 εκατ. ευρώ για τα έργα, τα οποία «επιβεβαίωσε» και ο νυν υπουργός, Αντ. Σαμαράς, την περασμένη Ανοιξη. Πέρυσι οι κάτοικοι κινητοποιήθηκαν με αίτημα την έναρξη των εργασιών, ενώ τον ερχόμενο Σεπτέμβρη ο Δήμος διοργανώνει διημερίδα για το θέμα. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Πέμπτη 6 Αυγούστου 2009]

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

27/4/1999

— Βήμα στην Αρχαιολογική Υπηρεσία

17/1/1999

— «Αναστήλωση» δεικτών απορρόφησης

3/1/1999

— «Της μιας δραχμής τα γιασεμιά»

4/10/1998

— Αναζητώντας λύσεις αποκατάστασης

2/8/1998

— Νομοθετική ανεπάρκεια, έλλειψη εξειδίκευσης

Τα αρχαία θεσσαλικά θέατρα. Στα ίχνη των αρχαίων θεάτρων των Φερών και της Δημητριάδος

Η αρχαία πόλη των Φερών στη Θεσσαλία

• Πού εντοπίζεται η πιθανή θέση του αρχαίου θεάτρου των Φερών; Ποια είναι η αρχιτεκτονική μορφή του αρχαίου θεάτρου της Δημητριάδος; Σε αυτά τα ερωτήματα απάντησαν η Δρ Aργυρούλα Δουλγέρη – Iντζεσίλογλου Διευθύντρια της IΓ΄ Eφορείας Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων Bόλου και ο κ. Μπάμπης Γ. Ιντζεσίλογλου Αρχαιολόγος -Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, σε εκδήλωση – συζήτηση με θέμα «Αρχαία Θέατρα στη Θεσσαλία» που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο. Στη θέση του σημερινού Βελεστίνου, αναφέρει στο Αθηναϊκό Πρακρορείο Ειδήσεων η Δρ Aργυρούλα Δουλγέρη – Iντζεσίλογλου βρίσκεται η αρχαία πόλη των Φερών, μια από τις πιο σημαντικές της Θεσσαλίας, που ιδρύθηκε ως γνωστόν στα τέλη της Νεολιθικής Εποχής και διήνυσε μια τρισχιλιετή και πλέον λαμπρή πορεία μέχρι το τέλος της αρχαιότητας.

• Σπουδαίο κέντρο της περιοχής ήδη από τη μυκηναϊκή περίοδο, έφθασε στο απόγειο της ακμής της κατά το πρώτο ήμισυ του 4ου αιώνα π.Χ., εποχή της διακυβέρνησής της από τους τυράννους Λυκόφρονα, Ιάσονα και Αλέξανδρο.  Τη σημαντικότερη θέση μεταξύ τους κατέχει ο Ιάσων, ο οποίος εξελέγη ταγός ολόκληρης της Θεσσαλίας, επικεφαλής του Κοινού των Θεσσαλών (371 π.Χ.), επεδίωξε την ηγεμονία όλων των ελληνικών πόλεων και οραματίστηκε πρώτος μια πανελλήνια εκστρατεία κατά των Περσών, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Ισοκράτης στον «Πανηγυρικό» του. Μια πόλη με αυτή την ιστορική διαδρομή- τονίζει η ίδια- δεν είναι δυνατόν να μην διέθετε θέατρο. Πράγματι, την παρουσία αρχαίου θεάτρου στην πόλη των Φερών μαρτυρούν φιλολογικές πηγές.

• Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Πελοπίδας, ΧΧΙΧ, 5), ο τύραννος των Φερών Αλέξανδρος (369-359 π.Χ.) παρακολουθούσε την τραγωδία «Τρωάδες» του Ευριπίδη στο θέατρο της πόλης. Η μαρτυρία αυτή θεωρείται ενδεικτική για την κατασκευή του θεάτρου πιθανότατα στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., εποχή της μέγιστης ακμής της πόλης. Χαρακτηριστική είναι, επίσης, η ανεύρεση ενός μολύβδινου σφραγίσματος («συμβόλου») ελληνιστικής εποχής με παραστάσεις της θεάς Ενοδίας, που ίσως χρησίμευε ως εισιτήριο σε θεατρική παράσταση.

• Η πιθανή θέση του αρχαίου θεάτρου των Φερών, σύμφωνα με τη Διευθύντρια της IΓ΄ Eφορείας Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων Bόλου, εντοπίζεται στη ΒΑ πλαγιά του χαμηλού λόφου «Καστράκι», εκτός Σχεδίου Πόλης του Βελεστίνου του Ν. Μαγνησίας, αλλά σε επαφή σχεδόν με το βόρειο όριό του. Εμπίπτει σε κεντρικό σημείο της αρχαίας πόλης των Φερών, όπου τοποθετείται η «Ελευθέρα Αγορά», της οποίας η ταύτιση βασίζεται σε αρκετά ισχυρά αρχαιολογικά δεδομένα.

• «Θα πρέπει με την ευκαιρία αυτή να υπενθυμίσουμε- εξηγεί η αρχαιολόγος- ότι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη (Πολιτικά, 7, 2, 1331 α-β), στις θεσσαλικές πόλεις υπήρχε η Ελευθέρα Αγορά, όπου ασκούντο οι δημόσιες λειτουργίες και η οποία βρισκόταν σε διαφορετική θέση από την «των ωνίων αγοράν ή αναγκαίαν», όπου λάβαιναν χώρα οι καθημερινές εμπορικές δραστηριότητες». Για την πρόταση ταύτισης της «Ελευθέρας Αγοράς» καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε η αποκάλυψη τμήματος στοάς ελληνιστικής εποχής με ημίεργους κίονες δωρικού ρυθμού στη θέση τους πάνω στο στυλοβάτη, πολύ κοντά στην πιθανή θέση του θεάτρου, το οποίο είναι εύλογο να εντάσσεται σε ένα χώρο δημόσιων λειτουργιών.

• Ο χώρος, επισημαίνει η αρχαιολόγος, είναι απαλλοτριωμένος και ανήκει στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού. Στην χαρακτηριστική κοίλη διαμόρφωση της πλαγιάς του λόφου διαγράφεται το κοίλο του θεάτρου, ενώ ένας παλιός δρόμος που βρίσκεται ακόμη σε λειτουργία φαίνεται να ακολουθεί την καμπύλη πορεία του διαζώματος. Στους πρόποδες του λόφου, στο σημείο της κοιλότητας, διαμορφώνεται επίπεδος χώρος που θα μπορούσε να ταυτισθεί με την ορχήστρα. Η πιθανή θέση του θεάτρου των Φερών, παρατηρεί η αρχαιολόγος, ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που θέτει ο Βιτρούβιος (Περί Αρχιτεκτονικής, 5, 3, 1-2, 5-8) και συγκεκριμένα βρίσκεται σε υγιεινή περιοχή, μακριά από έλη, δεν είναι εκτεθειμένη στο Νότο, αλλά στραμμένη προς ΒΑ, προς την ανατολική θεσσαλική πεδιάδα και τη λίμνη Βοιβηϊδα, σε χώρο ανοιχτό, όπου δεν εμποδίζεται η διάδοση του ήχου και δεν δημιουργείται ηχώ.

• Πρόσφατες, μικρής κλίμακας δοκιμαστικές γεωφυσικές διασκοπήσεις έδωσαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, αλλά απαιτείται η διενέργεια δοκιμαστικών ανασκαφικών τομών για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη του θεάτρου στο σημείο αυτό. Έτσι, θα κερδίσουμε ένα ακόμη μνημείο που θα ενταχθεί στο δημιουργούμενο Αρχαιολογικό – Ιστορικό Πάρκο Φερών – Βελεστίνου, αλλά και έναν ακόμη χώρο πολιτισμού όχι μόνο για το σημερινό Βελεστίνο, αλλά και για το Νομό Μαγνησίας και για ολόκληρη τη Θεσσαλία, καταλήγει η ίδια.

Το θέατρο της Δημητριάδος

• Το θέατρο της Δημητριάδος, σύμφωνα με τον Μπάμπη Γ. Ιντζεσίλογλου Αρχαιολόγο-Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου κατασκευάστηκε το 294-2 π.Χ. ταυτόχρονα με την ίδρυση της πόλης. Για κάποια χρονικά διαστήματα (το μεγαλύτερο ήταν μεταξύ του 1ου αι. π.Χ. και του 1ου αι. μ.Χ.) περιέπεσε σε αχρηστία λόγω καταστροφών του και τελικά εγκαταλείφθηκε τον 4ο αι. μ.Χ., όταν με την επικράτηση του Χριστιανισμού και την ανάπτυξη των νέων κοινωνικοπολιτικών δομών στις πόλεις, το θέατρο σταμάτησε να φιλοξενεί εκδηλώσεις της δημόσιας ζωής και όχι μόνον δεν χρησιμοποιείτο, αλλά μεταβλήθηκε σε ένα μεγάλο λατομείο γωνιασμένων λίθων που ήταν έτοιμοι να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των νέων χριστιανικών Βασιλικών, οι οποίες αποτελούσαν τους λατρευτικούς χώρους της νέας θρησκείας.

• Το θέατρο της Δημητριάδος, όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο αρχαιολόγος, ως αρχιτεκτονική μορφή έχει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά των ελληνιστικών θεάτρων, δηλαδή το κοίλο, την ορχήστρα και τη σκηνή. Το κατώτερο τμήμα του κοίλου, έχοντας ύψος 18 μ. και κατά πάσα πιθανότητα εννέα κλίμακες και οκτώ κερκίδες, αγκαλιάζει την ορχήστρα που είχε μορφή πετάλου. Ψηλότερα, το επιθέατρο εκτείνεται σε μικρότερη έκταση και καταλαμβάνει τα δυο τρίτα του εύρους του κάτω τμήματος του κοίλου. Από τη λίθινη επένδυση του κοίλου με τα εδώλια σώθηκαν μόνο δυο ομάδες εδωλίων πάνω στους βατήρες. Το υλικό κατασκευής των εδωλίων της πρώτης ομάδας είναι ο μαλακός πωρόλιθος. Τα εδώλια αυτά αποτελούν τα μόνα δείγματα των αρχικών εδωλίων που βρίσκονται ακόμη στο κοίλο, πα’ ρόλο που στη θέση που βρίσκονται σήμερα αποτελούν δείγμα μιας επιδιόρθωσης που έγινε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.

• Κομμάτια εδωλίων- συνεχίζει ο αρχαιολόγος- βρέθηκαν κατά την περίοδο ανασκαφών του Δ. Ρ. Θεοχάρη, αλλά αναγνωρίστηκαν μόνον πρόσφατα και μάλιστα σε ένα από αυτά τα κομμάτια υπάρχουν χαραγμένα δυο γράμματα που δείχνουν αυτό που ήταν σύνηθες σε πολλά θέατρα να αναγράφονται, ονόματα, συντεχνίες, ή και ονόματα πόλεων όταν το θέατρο χρησιμοποιήθηκε ως χώρος συνεδριάσεων των Κοινών, πράγμα που συνέβαινε στη Λάρισα με το Κοινό των Θεσσαλών και όπως φαίνεται γινόταν και στη Δημητριάδα με την περίπτωση του Κοινού των Μαγνήτων.

• H πεταλόσχημη ορχήστρα, η οποία δεν έχει ιδιαίτερα διαμορφωμένο δάπεδο, έχει άνοιγμα 24.20 μ. Αποτελείται από πατημένο χώμα και ορίζεται περιμετρικά από έναν κτιστό αγωγό που περισυνέλεγε τα νερά της βροχής και τα απομάκρυνε νότια του θεάτρου. Tα νερά έμπαιναν στον αγωγό από κυκλικά ανοίγματα που υπήρχαν κατά διαστήματα στα καλύμματα του αγωγού, τα οποία ήταν απλές ακανόνιστες πλάκες από πράσινο σχιστόλιθο. Το τμήμα της σκηνής που είναι σήμερα ορατό (μήκους 23.75 μ., πλάτους 8.75 μ.) ανήκει στη περίοδο των αυτοκρατορικών χρόνων που κατασκευάστηκε μετά την περίοδο βασιλείας του αυτοκράτορα Tιβερίου (14-37 μ.X.). Στο συμπέρασμα αυτό, διαπιστώνει ο αρχαιολόγος, μας οδηγεί ένας ενεπίγραφος λίθος που είναι εντοιχισμένος στη σκηνή και αναγράφει Σεβαστώ Τιβερίω.

• Η σκηνή είχε τρία δωμάτια στη σειρά κάθε ένα από τα οποία είχε πρόσβαση προς την ορχήστρα. Την περίοδο αυτή είχε τουλάχιστον ένα όροφο, όπως συμπεραίνεται από τα σωζόμενα πρώτα τρία κτιστά σκαλοπάτια μιας σκάλας στη NA γωνία του βόρειου δωματίου. Κατά τις ανασκαφές των τελευταίων ετών διαπιστώθηκε ότι, υπήρχαν αναλήμματα για τη συγκράτηση των χωμάτων στο πίσω μέρος, στην πλάτη του κοίλου, τουλάχιστον από τη βόρεια πλευρά, τα οποία αποτελούσαν ταυτόχρονα και το όριο του θεάτρου. Κατά μήκος των αναλημματικών αυτών τοίχων, εξωτερικά, το φυσικό έδαφος ισοπεδώθηκε πιθανόν για να δημιουργηθεί πρόσβαση προς το επιθέατρο εξωτερικά του θεάτρου ή ακόμη για να δημιουργηθεί ένα μονοπάτι από το οποίο θα μπορούσε να φθάσει κανείς στην κορυφή του λόφου πάνω από το θέατρο, όπου βρισκόταν το ηρώο των αρχηγετών και κτιστών της πόλεως.

• ΤΟ ΒΗΜΑ, Τετάρτη 29 Απριλίου 2009  [ 11:01 ]

Επαναλαμβάνονται από την 1η Απριλίου οι εργασίες στο θέατρο της Δωδώνης

Eurokinissi

• Από την 1η Απριλίου αναμένεται να επαναληφθούν οι αναστηλωτικές εργασίες στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, που είχαν σταματήσει λόγω του χειμώνα. Σύμφωνα με την Ελευθεροτυπία, η χρηματοδότηση του έργου ανέρχεται σε 7 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ και 400.000 ευρώ από τα αδιάθετα του Γ’ ΚΠΣ. Στόχος του υπουργείου Πολιτισμού είναι να απορροφηθούν τα κοινοτικά κονδύλια μέχρι το τέλος Ιουνίου. Το χώρο επισκέφθηκε την Τρίτη ο υπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος δήλωσε: «Να είστε σίγουροι ότι θα υπάρχει ικανοποιητική ροή χρημάτων για τη Δωδώνη, προκειμένου να ολοκληρωθεί με τρόπο επιτυχημένο η αναστήλωση». Το επόμενο διάστημα, κλιμάκιο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου θα μεταβεί επί τόπου προκειμένου να διαπιστώσει την ποιότητα του έργου και το αισθητικό αποτέλεσμα των επεμβάσεων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί.

Η Δωδώνη αναστηλώνεται – Από ΕΣΠΑ και Γ’ ΚΠΣ

• Ο Αντώνης Σαμαράς όχι μόνο ξεναγήθηκε στο θέατρο από τον προϊστάμενο της ΙΒ’ ΕΠΚΑ, Κ. Ζάχο, αλλά και διάβασε στο κέντρο της ορχήστρας, στα αγγλικά, ποίημα του Ρίτσου

• Με προίκα 7 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ και 400.000 ευρώ από τα αδιάθετα του Γ’ ΚΠΣ, αρχίζει σε λίγες μέρες η μεγάλη αναστήλωση του θεάτρου της Δωδώνης. Το έργο δρομολογείται τώρα, μετά την πιλοτική αναστήλωση μίας κερκίδας, που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Οι εργασίες είχαν σταματήσει τους τελευταίους μήνες λόγω του χειμώνα και ξαναρχίζουν την 1η Απριλίου προκειμένου να απορροφηθεί η κοινοτική χρηματοδότηση μέχρι το τέλος Ιουνίου.

• «Στόχος είναι να προχωρήσουν και στις άλλες κερκίδες με βάση τη γνώση που αποκτήθηκε κατά την πιλοτική εφαρμογή της μελέτης συντήρησης και αναστήλωσης της πρώτης», μας είπε χθες ο προϊστάμενος της ΙΒ’ΕΠΚΑ, Κωνσταντίνος Ζάχος.

• Κι επειδή τίποτα δεν γίνεται χωρίς τη στενή παρακολούθηση και έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, θα μεταβεί επιτόπου κλιμάκιό του προκειμένου να διαπιστώσει εκ του σύνεγγυς την ποιότητα του έργου και το αισθητικό αποτέλεσμα των επεμβάσεων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Ετσι, σε λίγες μέρες οι ντόπιοι, που τόσο ενδιαφέρονται και πιέζουν για την ολοκλήρωση του έργου, θα δουν μια στρατιά αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, συντηρητών και εργατοτεχνιτών να ρίχνονται στη δουλειά.

• Αυτή την εικόνα αισιοδοξίας έδωσε προχθές και ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς επισκεπτόμενος μαζί με τους τοπικούς αξιωματούχους το θέατρο της Δωδώνης. «Να είστε σίγουροι ότι θα υπάρχει ικανοποιητική ροή χρημάτων για τη Δωδώνη, προκειμένου να ολοκληρωθεί με τρόπο επιτυχημένο η αναστήλωση», τόνισε μετά την ξενάγησή του από τον έφορο Αρχαιοτήτων της περιοχής.

• Οσο για τις ενστάσεις κάποιων ντόπιων για τη συμπλήρωση των σπασμένων εδωλίων με τεχνητό λίθο (έφτασαν να καταγγείλουν την Αρχαιολογική Υπηρεσία ότι βάζει τσιμέντα στο αρχαίο), η απάντηση ήταν αποστομωτική. Με τεχνητό λίθο συμπληρώθηκαν και οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου, τα εδώλια στο θέατρο Διονύσου της Ακρόπολης των Αθηνών και τα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού του Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες.

• Πριν από δύο μήνες επισκέφθηκε τη Δωδώνη η καθηγήτρια Ισμήνη Τριάντη, ειδικευμένη στην αρχαία ελληνική γλυπτική, με μεγάλη πείρα στις συμπληρώσεις των αρχαϊκών γλυπτών της Ακρόπολης. «Βρήκε την αναστήλωση εξαιρετική», μας είπε ο κ. Ζάχος. Βεβαίως, το πρόβλημα του θεάτρου Δωδώνης δεν είναι απλό. Εδώ δεν πάσχουν μόνο τα εδώλια, πολλά από τα οποία είναι σπασμένα, ρηγματωμένα και παρατοποθετημένα. Βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση οι λίθοι στους οποίους εδράζονται.

• Σε πολλές περιπτώσεις μοιάζουν τα εδώλια να ακουμπούν σε ένα υπόστρωμα γεμάτο τρύπες. Συνεπώς, πρέπει να ξηλωθούν όλα, να εξυγιανθούν οι βάσεις τους, να κολληθούν, να συμπληρωθούν και να επανατοποθετηθούν.

• «Το ευτύχημα είναι ότι εδράζονται πάνω σε βράχο, σε στέρεο έδαφος και όχι σε επιχώσεις», επισήμανε ο έφορος ξεναγώντας το ζεύγος Σαμαρά στον μαγικό αυτό αρχαιολογικό χώρο. Μάλιστα, όταν βρέθηκαν κάτω από την Ιερή Βελανιδιά, όπου οι αρχαίοι ιερείς χρησμοδοτούσαν ακούγοντας το θρόισμα των φύλλων και τον ήχο από τους χάλκινους λέβητες που περιέβαλλαν το δέντρο, ο κ. Ζάχος θυμήθηκε πως πριν από κάποια χρόνια βρέθηκε στη Δωδώνη ο Εντμουντ Κίλι. Ο σπουδαίος αυτός μεταφραστής της νεοελληνικής ποίησης στάθηκε καταμεσής της ορχήστρας του θεάτρου, δίπλα στην Ιερή Βελανιδιά, κι άρχισε να απαγγέλλει στα αγγλικά δύο ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου για τη Δωδώνη. Τη συλλογή αυτή πρόσφερε αντί άλλου δώρου στον υπουργό ο κ. Ζάχος. Κι εκείνος άνοιξε το βιβλίο κι άρχισε να απαγγέλλει το ένα από τα δύο ποιήματα. Εκπληκτοι οι παριστάμενοι σκέφτηκαν, βρε μπας και η αύρα του Μαντείου της Δωδώνης κάνει ακόμη θαύματα… *

• Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ,ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 26/03/2009