…Και Έλληνες στο φθινοπωρινό φεστιβάλ του Παρισιού

• Festival d’ Automne
• http://www.festival-automne.com

Το τρίμηνο φθινοπωρινό φεστιβάλ στο Παρίσι περιλαμβάνει φέτος στο πρόγραμμά του μια πλειάδα εκδηλώσεων σε όλα τα πεδία της καλλιτεχνικής δημιουργίας – θέατρο, εικαστικά, μουσική, χορό, κινηματογράφο. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες, o Ελβετοαμερικανός καλλιτέχνης Ούγκο Ροντινόνε εκθέτει δύο δημιουργίες του, το σύνολο γλυπτών «Sunrise East» και την εγκατάσταση «How does it feel?». Ο Ζαν-Ζακ Λεμπέλ παρουσιάζει την έκθεση «Soulevements», ο Ουίλιαμ Κέντριτζ το έργο «Ο Βόιτσεκ στο Χάιβελντ» (ο ήρωας του Μπύχνερ στο Γιοχάνεσμπουργκ), παράσταση που συνδυάζει ηθοποιούς, μαριονέτες και βίντεο, ο Χάινερ Γκέμπελς το μουσικό θέαμα «I went to the house but did not enter» και ο Μιχαήλ Μαρμαρινός το έργο του Δημήτρη Δημητριάδη «Πεθαίνω σαν χώρα». Παρουσιάζεται, επίσης, η τελευταία χορογραφία του Μερς Κάνινγκαμ «Nearly Ninety», καθώς και η «Ισμήνη» του Γιάννη Ρίτσου σε μουσική του Γιώργου Απέργη, σκηνοθεσία του Ενρίκο Μπανιόλι και με ερμηνεύτρια τη Μαριάν Πουσέρ. Το φεστιβάλ θα διαρκέσει ώς τις 13 Δεκεμβρίου. [Ματιές στον κόσμο, επιμέλεια: Αγγελική Στουπάκη, Η Καθημερινή, 20/09/2009]

Odéon–Théâtre de l’Europe/Ateliers Berthier angle de la rue André Suarès et du boulevard Berthier 75017 Paris 07 au 12 NOVEMBRE Métro : Porte de Clichy 7 au 12 novembre 20h dimanche 15h, relâche lundi 16€ à 32€, Abonnement 16€ et 26€ Spectacle en grec surtitré en français Durée : 1h55 Je meurs comme un pays / Dying as a Country de Dimitris Dimitriadis Mise en scène, Michael Marmarinos Dramaturgie, Michael Marmarinos et Myrto Pervolaraki Décors, Kenny MacLellan Lumière, Yannis Drakoularakos Costumes, Dora Lelouda Musique, Dimitris Kamarotos Danse, Valia Papachristou Film, Stathis Athanasiou Surtitrage, Maria Efstathiadis […]  « Cette année-là, aucune femme ne conçut d’enfant. » Ainsi commence Je meurs comme un pays : sur fond d’antique malédiction, pareille à celle qui frappa Thèbes dans les derniers jours du règne d’Œdipe. Dimitriadis est Grec, et comme le note son traducteur Michel Volkovitch, “il serait difficile de ne pas voir ici un reflet de la Grèce telle que Dimitriadis l’a connue, […] sous la dictature des Colonels, par exemple”. Mais la Grèce des mythes et celle de l’histoire se télescopent violemment pour faire surgir de leur collision “un pays” qui n’a plus de nom et dont le peuple est irrémédiablement entré en déliquescence. Ce texte fragmenté et jaillissant est d’une densité, d’une violence, d’une richesse de langue qui invitent à la profération. Ses quelques feuillets sont pareils aux restes d’un très ancien manuscrit à moitié consumé. Ils font songer au témoignage d’un historien (d’une historienne, peut-être) qui aurait vécu plusieurs siècles après une inconcevable catastrophe. L’œuvre est criblée de points de suspension entre parenthèses signalant des passages manquants ; du coup, ce livre tronqué semble n’avoir ni vrai commencement ni terme, et paraît avoir été relié par erreur avec une poignante lettre d’amour qui s’achève – mais la fin est manquante – en imprécation désespérée. Depuis sa publication, Je meurs comme un pays, hanté par des échos de la Bible et des grands tragiques, fascine les metteurs en scène. Après la version pour voix seule, conçue par Anne Dimitriadis et interprétée par Anne Alvaro à la MC93, la mise en scène monumentale de Michael Marmarinos et du Theseum Ensemble convoque trente comédiens et une centaine de figurants. Production Theseum Ensemble, Hellenic Festival Avec le soutien de la Fondation Alexander S. Onassis et du Ministère grec du tourisme Production déléguée PRO4 Coréalisation Odéon-Théâtre de l’Europe ; Festival d’Automne à Paris

Η «ζάλη» των Γάλλων για τον Δημητριάδη

• Μεγάλο αφιέρωμα στον έλληνα συγγραφέα με παραστάσεις, εκδόσεις και συζητήσεις ετοιμάζει το θέατρο Οdeon στο Παρίσι ενώ, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, «δεν έχει παιχθεί στην Ελλάδα»

• Ολα ξεκίνησαν πριν από δυόμισι χρόνια, όταν ο γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Πυ ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου Οdeon και ανακοίνωσε ότι τη θεατρική περίοδο 2009-2010 θα κάνει ένα αφιέρωμα στον Δημήτρη Δημητριάδη και στο θεατρικό του έργο. Από εκεί και πέρα τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους: Μια σειρά από θεατρικές παραστάσεις, εκδόσεις, συζητήσεις και συναντήσεις άρχισαν να διοργανώνονται με ορίζοντα την προσεχή σεζόν. Ο έλληνας θεατρικός συγγραφέας και ποιητής θα κυριαρχήσει στη γαλλική σκηνή.

• Στην αφετηρία αυτού του αφιερώματος βρίσκεται ο σύμβουλος του Ολιβιέ Πυ, Πολ Μπλοντέν, ο οποίος και του πρότεινε να διαβάσει τη «Ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή», ένα έργο που το ελληνικό κοινό είχε παρακολουθήσει σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά στο Αμόρε, το 2000.

• «Μόλις το διάβασε ο Πυ»λέει σήμερα ο Δημήτρης Δημητριάδης, «το αποφάσισε. Δεν χρειάστηκε να διαβάσει κανένα άλλο έργο μου για να προχωρήσει στο αφιέρωμα. Μετά ζήτησε να διαβάσει και άλλα έργα μου. Κι αυτό γιατί τον ενδιαφέρει το ποιητικό θέατρο». Και αυτό φάνηκε από τις πρώτες κιόλας ανακοινώσεις της νέας διεύθυνσης του Οdeon, όταν στον προγραμματισμό ανακοινώθηκαν το εφετινό αφιέρωμα στον βρετανό συγγραφέα Χάουαρντ Μπάρκερ και αυτό στον δικό μας Δημητριάδη για του χρόνου.

• Με το «Πεθαίνω σα χώρα», που σκηνοθέτησε ο Μιχαήλ Μαρμαρινός (για το Φεστιβάλ Αθηνών 2007), θα ανοίξει το αφιέρωμα: Η παράσταση θα παιχθεί στο atelier Βerthier- σε συμπαραγωγή με το Festival d΄Αutomne (Φεστιβάλ Φθινοπώρου). Στις 27 Ιανουαρίου θα δοθεί, πάλι στον χώρο του atelier, η πρεμιέρα της παράστασης «Η ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή» σε σκηνοθεσία της ιταλίδας σκηνοθέτριας (που ζει στη Γαλλία) Κατερίνα Γκότζι. Στις 27 Μαΐου (και για έναν μήνα) στην κεντρική σκηνή του θεάτρου Οdeon θα παρουσιασθεί «Ο κυκλισμός του τετραγώνου», μια (άγνωστη σε εμάς) παράσταση που αποτελεί μέρος ενός άλλου, νέου, εγχειρήματος του Δημητριάδη, σε σκηνοθεσία του Ιταλού Τζιόρτζιο Μπαρμπέριο Κορσέτι. Παράλληλα, από τον Ιανουάριο ως τον Μάιο του 2010, θα πραγματοποιηθεί μια σειρά εκδηλώσεων με αναγνώσεις έργων, συναντήσεις και συζητήσεις, ενώ κάποια από τα έργα του θα μεταδοθούν και από το κανάλι France Culture. Αυτή την εποχή άλλωστε μεταφράζεται ουκ ολίγος Δημητριάδης- συνολικά θα ξεπεράσουν τις 10 οι μεταφράσεις έργων του στη γαλλική γλώσσα που θα κυκλοφορήσουν άμεσα. Τέλος, εκτός αφιερώματος, τον Μάρτιο του 2010 θα παρουσιασθεί το τρίπτυχο έργο του «Ομηριάδα» στη Μaison de la Culture στο Παρίσι.

• «Είκοσι επτά έργα μου, εκ των οποίων τα είκοσι είναι ανέκδοτα, έδωσα στον Ολιβιέ Πυ, όταν θέλησε να διαλέξει ποια θα περιλάβει στο αφιέρωμα»λέει ο Δημήτρης Δημητριάδης, τονίζοντας εξαρχής ότι «ξεπερνάει τις προσδοκίες μου αυτό που συμβαίνει. Πρόκειται για κάτι πραγματικά μεγάλο στο οποίο έχει εμπλακεί πολύς κόσμος».

• Θυμάται, ότι πριν από 40 χρόνια, και συγκεκριμένα το 1968, ο Πατρίς Σερό είχε ανεβάσει την «Τιμή της ανταρσίας στη μαύρη αγορά», μια κίνηση που δεν είχε όμως συνέχεια. «Ο Ολιβιέ Πυ πιστεύει στο ποιητικό θέατρο και το αναζητεί. Πρεσβεύει ότι πρέπει να του ξαναδοθεί ο λόγος. Αυτή την εποχή παίζεται στο Οdeon το “Ατλαζένιο γοβάκι” του Πολ Κλοντέλ,σε παράσταση ένδεκα ωρών… Για μένα η γλώσσα παίζει καθοριστικό ρόλο, χωρίς να γράφω γλωσσοκεντρικά. Υπάρχει μια οικονομία. Δεν μιλάμε για να κάνουμε ωραίες φράσεις. Απαιτείται λιτότητα,προσοχή στην κάθε λέξη».

• Αν και εξακολουθεί να πιστεύει ότι το θέατρο που γράφει δεν μπορεί εύκολα να βρει χώρο υποδοχής εντός των τειχών («ίσως γιατί υπάρχουν άλλες ανάγκες», όπως λέει), ωστόσο παραδέχεται ότι νιώθει μέσα του «ανάμεικτα συναισθήματα. Είμαι ένας συγγραφέας που δεν έχει παιχθεί στην Ελλάδα. Υπάρχει μια ιδιομορφία σε σχέση με τη χώρα μου. Είναι αλλόκοτο αυτό που συμβαίνει τώρα- λογικά τα πράγματα θα έπρεπε να γίνουν με άλλη σειρά. Αυτό που γίνεται στη Γαλλία είναι σαν ένα είδος προειδοποίησης, ένα μήνυμα. Τα έργα μου δεν υπάρχουν στις λίστες με τα σημαντικά νεοελληνικά έργα». Ουσιαστικά στην Ελλάδα μόνον ο Γιάννης Χουβαρδάς με το Θέατρο του Νότου, στο Αμόρε, ασχολήθηκε με το έργο του:

• «Πήρε ένα ρίσκο»επισημαίνει ο συγγραφέας. Πρώτα ήταν « Η αρχή της ζωής» σε σκηνοθεσία Στέφανου Λαζαρίδη (1995) ενώ στη συνέχεια ο ίδιος ο Χουβαρδάς ανέβασε τη «Ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή» (2000). «Η Αρχή διασύρθηκε ως παράσταση…» θυμάται- οι κριτικές είχαν ρίξει στο ανάθεμα την παράσταση. Ο ίδιος πάντως πιστεύει ότι«καλλιεργείται η ατολμία και παράλληλα μια κατεύθυνση προς την ελληνικότητα,την ιθαγένεια. Υπάρχει ο φόβος απέναντι στο ξένο. Οι Γάλλοι δεν είναι έτσι». Παράδοξο όλο αυτό που του συμβαίνει;

• «Εδώ και χρόνια δουλεύω μόνος μου και για τον εαυτό μου. Δεν ζητάω τίποτα και από κανέναν. Τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Αυτό που θα γίνει στο Παρίσι είναι μια μεγάλη τιμή για μένα. Και το γεγονός ότι ήρθε μόνη της, χωρίς να κάνω εγώ κάποια προσπάθεια,την κάνει ακόμη μεγαλύτερη. Δεν με ενδιαφέρει πια τι θα γίνει στη χώρα μου- έρχεται λίγο εκ των υστέρων, σαν μόδα. Μακάρι, από την άλλη, να αποτελέσει μιαν απαρχή, μια μικρή αφετηρία που να οδηγήσει μέρος του ελληνικού θεάτρου στην Ευρώπη» καταλήγει.

• Κατά σύμπτωση το γαλλικό κοινό γνώρισε ήδη από εφέτος τον Δημήτρη Δημητριάδη, μέσα από τον μονόλογο της Αν Αλβαρό «Πεθαίνω σα χώρα» που σκηνοθέτησε η Αννα Δημητριάδη (απλή συνωνυμία) στο θέατρο ΜC93 στο Μπομπινί του Παρισιού. Πέρυσι τον μονόλογο είχαν μοιραστεί δύο ηθοποιοί- μία γυναίκα και ένας άνδρας, αλλά, αφού αποχώρησε ο άνδρας- επικράτησε η σκέψη να ανεβεί στο θέατρο με γυναίκα πρωταγωνίστρια. «Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο»σχολιάζει ο έλληνας συγγραφέας, ο οποίος γοητεύθηκε από την ερμηνεύτρια και τη σκηνοθετική ματιά της παράστασης.

• της ΜΥΡΤΩΣ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Σάββατο 18 Απριλίου 2009

Το «Πεθαίνω σα χώρα» του Δημήτρη Δημητριάδη στο Παρίσι

• Ο μονόλογος του Δημήτρη Δημητριάδη «Πεθαίνω σα χώρα» παίζεται σε γαλλική μετάφραση αυτή την εποχή (και ως τις 7 Απριλίου) στο Παρίσι, με την Αν Αλβαρό «να διασχίζει μια γλώσσα όπως διασχίζουμε μια χώρα», όπως γράφει σχετικά ο γαλλικός «Μonde». Στη σκηνή του θεάτρου ΜC 93, στο Μπομπινί, και σε σκηνοθεσία της Αννας Δημητριάδη (απλή συνωνυμία) αναβιώνει αυτή η κραυγή από τη λεπτή, ντυμένη στα κόκκινα σαν το αίμα σιλουέτα της γαλλίδας ηθοποιού. Βαθύς γνώστης της γαλλικής γλώσσας, ο Δημήτρης Δημητριάδης έχει μεταφράσει στα ελληνικά έργα των Ζενέ, Μπλανσό και Μπατάιγ, ενώ για την προσεχή θεατρική χρονιά το θέατρο Οντεόν έχει περιλάβει πολλά έργα του στο ρεπερτόριό του: πρόθεση του Ολιβιέ Πυ είναι να κάνει γνωστό τον έλληνα θεατρικό συγγραφέα στο παρισινό κοινό.