- Μονολογώ, μονολογείς, μονολογεί. Μονολογούμε, μονολογείτε, μονολογούν. Το ρήμα «μονολογώ» κλίνεται πια πολύ τακτικά στο ελληνικό θέατρο. Και δεν μιλώ ούτε για σταντ απ ούτε για παραμυθάδες. Μιλώ για μονολόγους θεατρικούς. Στη στήλη των θεαμάτων μετρώ δεκαεννέα!
- Κάποτε, μόνο μία Έλλη Λαμπέτη- τη δεκαετία του ΄50 με την «Ανθρώπινη φωνή» και, κατόπιν, του ΄70 με ένα πρόγραμμα μονολόγων- ή ένας Δημήτρης Χορν με «Το ημερολόγιο ενός τρελού» τη δεκαετία του ΄60 θα τολμούσαν να σταθούν μόνοι τους στη σκηνή ενώπιον του κοινού. Από τη δεκαετία του ΄80, εφαρμόζοντας, όπως πάντα, τα εξ Εσπερίας παραδείγματα, η ελληνική σκηνή αρχίζει να παραδίδεται στους μονολόγους. Διστακτικά στην αρχή, ολοκληρωτικά και αμαχητί στη συνέχεια. Και φτάνουμε στο 2002 και το 2003 που η Πολιτιστική Ολυμπιάδα οργανώνει δύο προγράμματα μονολόγων με το άνθος των πρωταγωνιστών μας και με εξαιρετική επιτυχία. Ο μονόλογος πια γίνεται κοινή πρακτική που την ακολουθούν από παλαίμαχοι μέχρι νέοι, σχεδόν πρωτάρηδες και άσημοι. Και με αντίκρυσμα στο κοινό.
- Είναι οι λόγοι οικονομικοί- φτηνή παραγωγή- που οι μονόλογοι έχουν τόση ρέντα; Μήπως έγινε μόδα; Ή μήπως έχει εισπραχτεί το ενδιαφέρον του κοινού; Ο Γιώργος Μεσσάλας κάνει το «Ημερολόγιο ενός τρελού» για ένατη συνεχή χρονιά! Η Άννα Κοκκίνου επανέρχεται για πολλοστή φορά στο εξαιρετικό «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού» και, παράλληλα, παίζει για δεύτερη σεζόν το «Λα Πουπέ» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Τέταρτη σεζόν για τον Άγγελο Αντωνόπουλο και το «Ο Μαρξ στο Σόχο». Η Νένα Μεντή θριαμβεύει για δεύτερη χρονιά με το «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου». «Πριν από λίγα χρόνια θα λέγαμε «ποιος θα ΄ρθει να δει έναν μονόλογο και να τον πληρώσει όσο μία κανονική παράσταση;» λέει η Νένα Μεντή. «Σήμερα η προσέλευση δηλώνει πως ο κόσμος βρίσκει στον μονόλογο κάτι το ιδιαίτερο. Ναι, οι μονόλογοι αρέσουν στον κόσμο. Και ναι, είναι πιο εύκολο να ανεβεί ένας μονόλογος. Αλλά με τίποτα δεν μπορώ να το δω σαν μόδα. Οι ηθοποιοί, κάποιας πείρας τουλάχιστον, το κάνουμε ίσως γιατί με έναν μονόλογο εκφράζεσαι πολύ πιο προσωπικά». Η Όλια Λαζαρίδου που παίζει το «Δεσποινίς Μαργαρίτα» αλλά έχει ήδη πείρα στην ερμηνεία μονολόγων συμφωνεί- «είναι μία ευκαιρία να εκφραστεί κάποιος πιο προσωπικά»- έχει όμως και ένα δικό της επιχείρημα: «Είναι όλοι αυτοί οι λόγοι αλλά είναι και αποτέλεσμα αμηχανίας. Γιατί ζούμε σε μία περίοδο που το συλλογικό δεν ευνοείται. Οι ομάδες με πυρήνα μακροχρόνιο και με παράδοση είναι πολύ λίγες πια».
- «Σαφώς και υπάρχουν οικονομικοί λόγοι» λέει ο Άγγελος Αντωνόπουλος, πρωτάρης στους μονολόγους. «Αλλά υπάρχει και το προσωπικό ενδιαφέρον. Εγώ μόνο γι΄ αυτό ανέβασα το «Ο Μαρξ στο Σόχο». Και ξαφνικά το αντίκρυσμα ήταν πρωτοφανές».
- «Εμένα σαν ανάγκη μου προέκυψε- να βρεθώ αντιμέτωπος με κάτι καινούργιο». Είναι η άποψη του Χρήστου Στέργιογλου που κάνει τον μονόλογο του Αλέξη Σταμάτη «Το παιδί για τα θελήματα» στην παράσταση μονολόγων «Γένεση». «Στην αρχή, πέρσι, που πρωτοέκανα μονόλογο, όταν μου το πρότειναν φοβήθηκα. Αλλά όταν άρχισα να ασχολούμαι τον είδα σαν ένα έργο κανονικό. Δεν είναι καθόλου εύκολο να κάνεις μονόλογο. Είσαι μόνος με το κοινό».
Νιώθει δηλαδή μοναξιά ο ηθοποιός του μονολόγου;
- «Είναι άλλου είδους λειτουργία ο μονόλογος» λέει η Όλια Λαζαρίδου. «Με την έννοια ότι στερείσαι τη χαρά της ανταλλαγής ενέργειας με τους άλλους ηθοποιούς, που είναι από τα πιο ωραία του θεάτρου- όταν αυτό πετυχαίνει. Από την άλλη γλιτώνεις από τη μοναξιά που, αν η ανταλλαγή δεν πετύχει, τότε είναι που θα τη νιώθεις στη σκηνή…».
«Φταίει πάντα ο ηθοποιός»
Πώς μπορεί ο ηθοποιός να κρατήσει «ξύπνιο» τον θεατή στον μονόλογο; Είναι θέμα κειμένου, προσωπικής ακτινοβολίας ή τεχνικής;
«Χρειάζεται πείρα» η γνώμη του Άγγελου Αντωνόπουλου. «Πρέπει να βρίσκεις διαρκώς ανανεωτικά στοιχεία. Αλλά το κοινό είναι που σου δίνει το κυρίως έναυσμα. Ποτέ δεν είναι προκατειλημμένο αρνητικά. Έρχεται να εξαργυρώσει το εισιτήριό του. Όταν δεν υπάρχει καλή επικοινωνιακή λειτουργία συνήθως λέμε πως φταίει το κοινό. Εγώ λέω πως φταίει πάντα ο ηθοποιός. Κάποιο ρεφλέξ σου δεν ήταν το ίδιο με το προηγούμενο βράδυ που η επαφή ήταν καλή».
«Όλα παίζουν τον ρόλο τους» λέει η Νένα Μεντή. «Χωρίς καθόλου έπαρση θα πω όμως πως πάνω απ΄ όλα είναι αυτό που ο ηθοποιός φέρει- η προσωπικότητά του. Και το κείμενο».
Ο Χρήστος Στέργιογλου, πάλι, πιστεύει πως το κοινό μπορείς να το κρατήσεις «όταν οι σκέψεις που σου προκαλεί το κείμενο είναι ελεύθερες να βγαίνουνε μέσα από το κείμενο και να έχουν το σωστό τάιμινγκ στην εκφορά τους».
Και η Όλια Λαζαρίδου; «Εκείνο που εγώ έχω νιώσει είναι ότι κάτω από τον μονόλογο τρέχει ένα παράλληλο, βουβό κείμενο που είναι η προσωπική σου επαφή με τους θεατές. Αυτό είναι που μπορεί να τους κρατήσει. Κατά βάθος, πάντως, ιδέα δεν έχω…».
ΜΟΝΟΙ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟ
- Σμαράγδα Σμυρναίου: «Το υπέροχό μου διαζύγιο» («Αγγέλων Βήμα»).
- Γιώργος Μεσσάλας:«Το ημερολόγιο ενός τρελού» («Αλκυονίς»).
- Όλια Λαζαρίδου: «Δεσποινίς Μαργαρίτα» («Απλό»/ Νέα Σκηνή).
- Γιώργος Καπετανάκος: «Αληθινή ιστορία… Ταξίδι για άλλη στεριά» («Αργώ»/ Studio).
- Νένα Μεντή: «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» («Βασιλάκου»).
- Αλίσια Φωτιάδη: «Η πιο δυνατή» («Εκάτη»).
- Άννα Ετιαρίδου: «Αδύνατος… χαρακτήρας» («Ημέρας»/ Μπλε Σκηνή).
- Δημήτρης Κωνσταντίνου: «Το ημερολόγιο ενός τρελού» («Κέλυφος»).
- Ανδρέας Ταρνανάς: «Η σύντομη Οδύσσεια της Κατερίνας Γώγου» («Κέλυφος»).
- Δημήτρης Σακατζής: «Caveman» («Coronet»).
- Γιάννης Τσορτέκης: «Μαύρη γαλήνη» («Νέου Κόσμου» / Δώμα).
- Βαγγέλης Βαφείδης: «Σκουπίδι» («Ράγες»).
- Άννα Κοκκίνου: «Λα Πουπέ» («Σφενδόνη»).
- Άννα Κοκκίνου: «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού» («Σφενδόνη»).
- Κάτια Γέρου: «Από της ζωής τα μέρη χάθηκαν οι ποιητές» («Τέχνης»/ Υπόγειο).
- Άγγελος Αντωνόπουλος: «Ο Μαρξ στο Σόχο» («Τέχνης»/ Υπόγειο).
- Χρήστος Στέργιογλου: «Το παιδί για τα θελήματα».
- Ρηνιώ Κυριαζή: «Καθρέφτης»: παράσταση «Γένεση» («Χώρα» / Μικρή Χώρα).
- Αθηνά Χατζηγιαννάκη:«Ο Μπέκετ ξαναχτυπά» («Χώρος Αλλού»).
θέατρο, théâtre, teatro, theater, theatre... world 