Ημίγυμνη Τζούλια στα βόρεια προάστια

• Στην Ελλάδα του σήμερα με τους οικονομικούς μετανάστες και τις επιχειρήσεις-σκούπα εναντίον των αλλοδαπών μετέφερε ο Δημήτρης Φοινίτσης το έργο του Στρίντμπεργκ

• Η Δεσποινίς Τζούλια του Στρίντμπεργκ γίνεται κόρη πάμπλουτου επιχειρηματία από τα βόρεια προάστια της Αθήνας και είναι Τζούλια -χωρίς το «Δεσποινίς»!- ο υπηρέτης της Ζαν είναι πλέον Γιάννης, οικονομικός μετανάστης και εκτελεί χρέη σοφέρ του πατέρα της που προκειμένου να ανέλθει και να επιβληθεί στον χώρο κοιμάται με… ό,τι βρει μπροστά του και η υπηρέτρια του σπιτιού γίνεται οικιακή βοηθός, ακούει στο όνομα Χριστίνα -κι όχι Κριστίν- και είναι νιγηριανής καταγωγής.

• Σύγχρονη εκδοχή

Να σας το πιάσω όμως από την αρχή. Ερχεται ένα άκρως πειραγμένο ανέβασμα του αριστουργήματος του Στρίντμπεργκ που θα φιλοξενηθεί σε εναλλακτικό χώρο -στην κινηματογραφική αίθουσα «Nixon».

Πού να το ήξερε ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ το 1888 που έγραφε την περίφημη «Δεσποινίδα Τζούλια» του ότι 121 χρόνια μετά το έργο του θα ανέβαινε σε μια εξαιρετικά πρωτότυπη ανάγνωση, μετατοπισμένο στην Ελλάδα του σήμερα, αυτή των ΒΠ -Βορείων Προαστίων- και των οικονομικών μεταναστών.

Ο Δημήτρης Φοινίτσης, που έκανε τη διασκευή του έργου και έχει αναλάβει τη σκηνοθεσία του μιλά για την παράστασή του. «Ενα μεγάλο πάρτι με αναπάντεχη κατάληξη. Η μουσική χαλαρώνει τις -όποιες – αναστολές, ο χορός ενώνει τα σώματα, το αλκοόλ ρέει στο αίμα, η εξουσία δυναμώνει και αλλάζει χέρι, το γενετήσιο ένστικτο τελικώς υπερισχύει. Μια ακατάλληλη εικόνα τη λάθος στιγμή. Οι… αυτόχθονες θα πληρώσουν ακριβά την αλαζονεία τους ενόσω ο Τζέιμι Ολιβερ θα μαγειρεύει λιπαρά κρέατα στην… κουζίνα και τα διαφημιστικά μηνύματα με πολυμίξερ και αποχυμωτές θα υγραίνουν τα όνειρα της έγχρωμης οικιακής βοηθού. Μια συνομιλία οθόνης και σκηνής».

Πρόκειται για ένα πειραγμένο ανέβασμα, τον ρωτώ. «Δεν μου αρέσει το «πειραγμένο»! Προτιμώ να το πούμε σύγχρονη εκδοχή ενός κλασικού έργου. Η παράστασή μου μετακινεί τη δράση στο σήμερα για να αφορά πιο πολύ τον σύγχρονο θεατή. Το ζητούμενό μου είναι να κάνω μια σύγχρονη ανάγνωση ενός σπουδαίου έργου και όχι να το καπελώσω ή να το παραμορφώσω. Κρατάω ίδια τα πρόσωπα του Στρίντμπεργκ, απλά τους δίνω μια σημερινή διάσταση αν θες.

Η Τζούλια είναι γόνος εύπορης οικογένειας, ο Γιάννης είναι οικονομικός μετανάστης -και γίνεται ένα σχόλιο σε αυτό το φλέγον θέμα με τις επιχειρήσεις-σκούπα εναντίον των αλλοδαπών!- που δουλεύει ως σοφέρ και δεν έχει την παραμικρή αναστολή, τον παραμικρό ηθικό φραγμό και τα κάνει όλα για να ανέλθει και να καταξιωθεί.

Και πλάι τους η Κριστίν γίνεται Χριστίνα και αν τί για υπηρέτρια είναι οικιακή βοηθός από τη Νιγηρία».Υπάρχει και γυμνό στην παράσταση, τον ρωτώ. «Δεν υπάρχει… γυμνό για το γυμνό. Σε ένα κομμάτι που θα παίζεται βιντεοσκοπημένο η ερωτική σκηνή Τζούλιας-Γιάννη γίνεται για τον Γιάννη και την Τζούλια ένας άγριος βιασμός, στον οποίο βλέπουμε γυμνό εκείνον και εκείνη μισόγυμνη».

• Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Η «Τζούλια» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ ανεβαίνει στο «Nixon» και συγκεκριμένα στο «Screening Room» του, σε απόδοση-διασκευή και σκηνοθεσία του Δημήτρη Φοινίτση, σε βίντεο της Αλίκης Πίτερσον, σε φωτισμούς της Χριστίνας Θανάσουλα, σε κοστούμια του Δημήτρη Πέτρου, σε σκηνογραφική επιμέλεια των Αλεξάνδρας Μπουσουλέγκα-Ράνιας Υφαντίδου, σε μουσική επιμέλεια του Δημήτρη Πάντσου και σε επιμέλεια κίνησης της Νερίνας Ζάρμπα. Παίζουν οι ηθοποιοί Ελευθερία Γεροφωκά, Κρις Ραντάνοφ και Χαρίκλεια Μπέλλο. Από τις 24 Σεπτεμβρίου στο «Nixon».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 06/09/2009

Εκδήλωση για τον Άγγελο Τερζάκη και μονόπρακτα των Πούσκιν και Στρίντμπεργκ

Ο Αγγελος Τερζάκης γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1907 και απεβίωσε το 1979

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη στις 18/2 (7 μ.μ.), στο «Cotsen Hall» (Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι) οργανώνει εκδήλωση με θέμα «Ο πολυδιάστατος Αγγελος Τερζάκης και το Αρχείο του στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη». Θα μιλήσουν οι Σπύρος Ευαγγελάτος, Μένης Κουμανταρέας, Λήδα Κωτσάκη, Δημήτρης Τερζάκης, Μπαρτ Σέδερ. Θα εκτεθούν φωτογραφίες από το αρχείο του συγγραφέα και κοστούμια από το Εθνικό Θέατρο και θα προβληθούν αποσπάσματα της ταινίας «Νυχτερινή περιπέτεια», σε σενάριο – σκηνοθεσία Αγγελου Τερζάκη.

• Κάθε Τρίτη και Τετάρτη, στο θέατρο «Εκάτη» (Υακίνθου και Εκάτης 11, πλατεία Κυψέλης, τηλ. 211.1152.399) παίζονται τα μονόπρακτα του Ευγένιου Πούσκιν «Φθόνος Μότσαρτ και Σαλιέρι» και του Α. Στρίντμπεργκ «Η πιο δυνατή», σε σκηνοθεσία Βαλεντίνης Λουρμπά. Παίζουν: Αλίσια Φωτιάδη και Καλλίστη Αγγελάκη.

Από τη φυλακή στον Στρίντμπεργκ [«Οι δανειστές» και στο θέατρο «Μεταξουργείο»]

Εχει περάσει καιρός από το «Πέναλτι», ένα από τα πιο πετυχημένα ελληνικά θεατρικά έργα των τελευταίων χρόνων. Στο διάστημα αυτό, ο δημιουργός του Γιώργος Παλούμπης σκηνοθέτησε κι άλλα έργα σύγχρονου, σκληρού ρεαλισμού, γραφή που έχει αποδείξει ότι ξέρει να χειρίζεται καλά. Φέτος, πρώτη φορά, ισορροπεί ανάμεσα σε δυο είδη: στο θέατρο «Επί Κολωνώ» σκηνοθετεί το κλασικό έργο του Αυγ. Στρίντμπεργκ «Οι δανειστές» και στο θέατρο «Μεταξουργείο», στη σειρά «Βιογραφίες» που ενέταξε στο ρεπερτόριο ο Στάθης Λιβαθινός, ένα έργο σημερινό, το «Νο 44», που βασίζεται στην πραγματική ζωή ενός φυλακισμένου και κάνει πρεμιέρα στα μέσα Φεβρουαρίου.

* Στο θέατρο «Μεταξουργείο» ο Γ. Παλούμπης συνέθεσε τη βιογραφία ενός φυλακισμένου, τον οποίο υποδύεται ο Γιάννης Λεκάκος. Το «Νο 44», ο αριθμός του κελιού του, αντλεί στοιχεία από την προσωπικότητα και την πραγματική ιστορία ενός 30χρονου που βρίσκεται στις φυλακές Κορυδαλλού για κατοχή και εμπορία ναρκωτικών. Είχε καταδικαστεί σε 15 χρόνια φυλάκισης που στο Εφετείο έγιναν 12. Κάπως έτσι αρχίζει η ζωή του ήρωα μέσα στη φυλακή αλλά και στην παράσταση: «Το πράγμα έχει ως εξής: στην αρχή φοβάσαι, μετά μαθαίνεις, μετά συνηθίζεις, μετά βαριέσαι, μετά σαπίζεις. Είναι λίγο όπως στη ζωή. Μόνο που στη ζωή σαπίζεις όταν πεθαίνεις. Στη φυλακή είσαι ζωντανός-σαπισμένος και συνεχίζεις»…

Το έργο δημιουργήθηκε από το θίασο μέσα από μελέτη και αυτοσχεδιασμούς. Μια παράσταση ανάμεσα στο φιξιόν και το ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί τον ήρωα την ημέρα της αποφυλάκισής του (αν και ο πραγματικός εκτίει ακόμα την ποινή του). Μέσα από φλας μπακ, μονολόγους και διαλόγους, γνωρίζουμε το παρελθόν, τις σκέψεις και τα αισθήματά του, όταν συναντά την πρώην κοπέλα του (Εκάβη Ντούμα) και τον αδελφό του (Μάνος Κανναβός).

Η παράσταση δεν έχει τάσεις αγιοποίησης του ήρωα, δεν γέρνει καθόλου προς το δραματικό. Οι καταστάσεις είναι πεζές -αυτές της φυλακής πολύ κωμικές- το πολιτικοκοινωνικό σχόλιο βγαίνει ανάλαφρα, με χιούμορ. Ενας ράπερ (Παναγιώτης Στραβαλέξης) σχολιάζει σε ρυθμούς χιπ-χοπ τις σκέψεις του ήρωα.

Σκηνικό πακέτο

Πολύ ενδιαφέρον είναι το σκηνικό της Λουκίας Μινέτου: ένα κουτί-πακέτο που ανοίγουν οι ηθοποιοί και γίνεται σκηνή, «ταχυδρομείο», φυλακή, σαλονάκι, κοινωνία: «Η κοινωνία σαν πακέτο, με όλες τις έννοιες, είναι το μέγα ζήτημα για το φυλακισμένο», σχολιάζει ο Γ. Παλούμπης. «Επισήμως, είναι ο μοναδικός έξω απ’ αυτήν. «Κοινωνία», μια λέξη που εμείς χρησιμοποιούμε ανέμελα αλλά για κείνον έχει πολύ συγκεκριμένη σημασία. Οταν τον ακούω να την προφέρει, ο τρόπος είναι πολύ ξεχωριστός».

Αλλά πώς αντιμετώπισε ο πραγματικός φυλακισμένος την θεατροποίηση της ζωής του;

«Ψύχραιμα. Είναι καλό παιδί. Αλληλογραφούσαμε και συναντηθήκαμε τρεις φορές στις άδειές του. Πιστεύει ότι η ποινή του ήταν σκληρή σε σχέση με το αδίκημα – στο εξωτερικό οι νόμοι είναι επιεικέστεροι. Ψάχνεται σχετικά με την πράξη του, αλλά, όταν τον ρωτήσεις περί σωφρονισμού του, ακόμα κι αν αυτό έχει συμβεί, θα σου πει θυμωμένος ένα κάθετο «όχι». Το θέμα είναι ότι αυτός έχει οικογένεια, χρήματα να στηριχτεί όταν αποφυλακιστεί. Οι περισσότεροι όμως βγαίνουν στο τίποτα. Και με μαθηματική ακρίβεια επιστρέφουν ξανά στον Κορυδαλλό».

* Κι αν στο θέατρο «Μεταξουργείο» ο ήρωας μετράει τις μέρες της αποφυλάκισής του, στο θέατρο «Επί Κολωνώ» δυο άντρες εκτίουν μια άλλου είδους ποινή: ισόβια καταδικασμένοι από τον έρωτα για την ίδια μοιραία γυναίκα.

Το ερωτικό τρίγωνο σχηματίζεται στο απλό σκηνικό του Γιώργου Χατζηνικολάου: ένα τραπέζι, δυο πολυθρόνες, μια κρεμάστρα. Μια γυναίκα (Αθηνά Αλεξοπούλου) είναι το μήλον της Εριδος ανάμεσα σε δυο άντρες (Θάνος Αλεξίου, Αγης Εμμανουήλ), τον πρώην και τον νυν. Ο πρώτος οργανώνει ένα σατανικό σχέδιο εκδίκησης συμπαρασύροντας τον δεύτερο που τον λιώνει η αγωνία μήπως χάσει τη γυναίκα του. Κι οι τρεις ήρωες βρίσκονται συνεχώς στη σκηνή -στο έργο μόνο στην τελευταία σκηνή συναντιούνται- εγκλωβισμένοι σ’ αυτό το αιώνιο τρίγωνο. Η γυναίκα, παρούσα απ’ την αρχή με τη μορφή του αγάλματος, ως το γλυπτό αντικείμενο του πόθου τους, κάποτε ζωντανεύει. Είναι το απόλυτο θηλυκό που αλλάζει ρόλους…

Η τραυματική εμπειρία και τα πάθη του Στρίντμπεργκ από τον περιπετειώδη γάμο του διατρέχουν το έργο. Στοιχεία αυτοβιογραφικά μοιράζονται και στους δυο ήρωες μέσα από συμπεριφορές, ιδεοληψίες, αδυναμίες.

«Το δέος του κλασικού λειτούργησε σε ό,τι αφορά την πυκνότητα των νοημάτων, τη σημασία κάθε λέξης, κάθε στιγμής», λέει ο σκηνοθέτης. «Οσα γίνονται στη σκηνή είναι τόσο σημαντικά που δεν μπορείς να πάρεις ανάσα. Ενα κείμενο τόσο εύθραυστο που μια αδεξιότητα μπορεί να το σπάσει. Αν και γράφτηκε το 1888, είναι τόσο οικείο που μια παράσταση μπορεί ν’ αναδείξει το σημερινό ενδιαφέρον του. Αναζητούσα το άχρονο στην όψη της παράστασης που σε συνδυασμό με το διαχρονικό του έργου θα οδηγούσε με ξεκάθαρο τρόπο στην ουσία».

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 15/02/2009