Πάμε θέατρο… Ο ουρανός γκρεµίζεται

• Ο Γιώργος Δ.Κ. Σαρηγιάννης , προτείνει και αντιπροτείνει, TA NEA: Σάββατο 5 Ιουνίου 2010

Το έργο. Νέα Υόρκη, 1985. Ο Πράιορ Γουόλτερ. Οµοφυλόφιλος δηλωµένος. Που µαθαίνει πως πάσχει από ΑΙDS. Ο εβραίος φίλος του Λούις θα του συµπαρασταθεί στην αρχή αλλά, τελικά, µη αντέχοντας τη συµβίωση µε την αρρώστια τον εγκαταλείπει.

Ο Τζο. Νεαρός, ανερχόµενος δικηγόρος, στο γραφείο του λοµπίστα δικηγόρου Ρόι Κον – ενός προσώπου σκοτεινού, σαρωτικής προσωπικότητας, ρεπουµπλικάνου που φύτρωσε και άνθησε τον καιρό του µακαρθισµού, έπαιξε ρόλο αποφασιστικό στην εκτέλεση του ζεύγους Ρόζενµπεργκ οι οποίοι καταδικάστηκαν, στην αποκορύφωση του Ψυχρού Πολέµου, ως κατάσκοποι και παραµένει συνδεδεµένος µε υψηλούς κύκλους που φτάνουν έως τον πρόεδρο Ρέιγκαν.

Ο Κον, κρυπτοοµοφυλόφιλος, που έχει επίσης προσβληθεί από ΑΙDS αλλά το αποκρύπτει, προσπαθεί να πείσει τον Τζο να πάει στην Γουόσινγκτον, σε θέση που του έχει εξασφαλίσει στο υπουργείο Δικαιοσύνης, για να έχει στο κέντρο αποφάσεων άνθρωπό του. Ο Τζο διστάζει: η γυναίκα του, η Χάρπερ, βουτηγµένη στα χάπια και τις παραισθήσεις, διαταραγµένη, αρνείται. Οταν ο σκληρά καταπιεσµένος µορµόνος Τζο αποδεχθεί την οµοφυλοφιλία του και την αποκαλύψει στην Χάρπερ, θα της δώσει την χαριστική βολή. Ο Πράιορ φεύγει από τη ζωή µέσα σε µεταφυσικά οράµατα ενώ ο Τζο συναντάει τον Λούις και – ίσως – κάνουν, µαζί πια, µια καινούργια αρχή.

Ο Τόνι Κούσνερ µε το «Αγγελοι στην Αµερική» – το Πρώτο Μέρος «Η χιλιετηρίδα πλησιάζει» της διλογίας, αυτό που παρουσιάζεται τώρα, πρωτοπαίχτηκε το 1991 – έγραψε ένα έργο όπου συµφύρονται γκέι, τραβεστί, ρεπουµπλικάνοι, Ρέιγκαν, Μορµόνοι, Εβραίοι, οράµατα µε αρχαίους προγόνους και τουριστικούς πράκτορες, ΑΙDS και εθισµένοι στα χάπια, φυλετικές διακρίσεις και εσχατολογικές θεωρίες για το επερχόµενο τέλος της δεύτερης χιλιετίας. Το αποτέλεσµα θα µπορούσε να είναι ένας αχταρµάς. Ή, έστω, απλώς ένα γκέι έργο µε θέµα το ΑΙDS. Και όµως! Προέκυψε ένα αριστούργηµα. Γιατί ο Κούσνερ είναι πάνω απ’ όλα ποιητής. Και µυαλό κοφτερό. Που τολµάει ανά πάσα στιγµή να εµβολίζει και να ανατρέπει τις πιο σκληρές, τις πιο άγριες, τις πιο τολµηρές σκηνές µ’ ένα δηκτικό γκέι χιούµορ. Και που καταφέρνει να δέσει όλα αυτά τα εντελώς ανοµοιογενή στοιχεία σε µία ελεγεία για το χωνευτήρι όπου «τίποτα δεν χωνεύτηκε» και που λέγεται Αµερική. Γι’ αυτόν τον «λάκκο µε σκατά» όπου οι «ήρωές» του – που κανένας τους δεν είναι πρόσωπο θετικό – προσπαθούν να επιπλεύσουν. Μια Αµερική που «ο ουρανός γκρεµίζεται» πάνω της.

• Η παράσταση.

Ο Νίκος Μαστοράκης τόλµησε να διατηρήσει την οξύτητα του Κούσνερ. Απέφυγε να στρέψει το έργο προς τη συναισθηµατολογία και το εύκολο µελόδραµα. Εστησε, ακολουθώντας το έργο, µία απολύτως µεταµπρεχτική, λιτή, «στεγνή» παράσταση µε ροκ εντάσεις και χιούµορ που αµβλύνει τα αβάσταχτα: µετωπικό, «κατά µήκος» στήσιµο, οι ηθοποιοί διαρκώς παρόντες στη σκηνή, διαρκώς µε µικρόφωνα στο χέρι ή µπροστά σε µικρόφωνα µε στήριγµα, χωρίς πολλές επαφές µεταξύ τους, που «µπαινοβγαίνουν» στους ρόλους.

Οι καταπληκτικές µουσικές, που πάντα παίζουν ρόλο αποφασιστικό στις παραστάσεις του Μαστοράκη και που ο ίδιος έχει επιλέξει, καθορίζουν το ύφος ενώ οι σκηνές σε συνεχή ροή λειώνουν εκπληκτικά η µια µέσα στην άλλη µε ρυθµούς εξαίρετους που στηρίζουν την επιδέξια δραµατουργική επεξεργασία από τον σκηνοθέτη της πολύ καλής µετάφρασης του Γιώργου Δεπάστα. Την παράσταση στοιχειώνει το έξοχο – σαν µετά «Ζαµπρίσκι Πόιντ» – σκηνικό του Μανώλη Παντελιδάκη που υπογράφει και τα λιτά αλλά καίρια κοστούµια. Οι φωτισµοί – µια µεταφυσική αίσθηση κόλασης – του Σάκη Μπιρµπίλη, το ήµισυ του παντός.

• Οι ερµηνείες.

Ο Νίκος Μαστοράκης στηρίχτηκε σ’ έναν πρώτης τάξεως θίασο. Ζέτα Δούκα – θα την ήθελα, πάντως, πιο «στεγνή» –, Θανάσης Ευθυµιάδης – σπάνιος ο τρόπος που χρησιµοποιεί ερµηνευτικά το σώµα του –, Χρήστος Λούλης – µε στιγµές εξαιρετικές και χιούµορ ευεργετικό –, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος – θα ήθελα πιο συγκρατηµένα τα γκέι στοιχεία –, Σοφία Σεϊρλή και Νίκος Χατζόπουλος – απολαυστικά αγνώριστος! – στηρίζουν µε αυταπάρνηση την πρόταση. Θα ξεχωρίσω τον απόλυτα ώριµο πια ρολίστα Δηµήτρη Λιγνάδη. Η Μάγια Λυµπεροπούλου ανήκει στη ράτσα των Μεγάλων. Ακόµα και λίγους στίχους να πει, ακόµα και τον µικρό ρόλο µιας επαρχιώτισσας µάνας να αναλάβει, ακόµα κι ένα γέρο ραβίνο να κληθεί να παίξει γράφεται στη µνήµη.

• Εν ολίγοις.

Μια παράσταση που, παρά τη µεγάλη της διάρκεια, µε καθήλωσε.

info: «Αγγελοι στην Αµερική»από το Φεστιβάλ Αθηνώνστο θέατρο«Πειραιώς 260» – Χώρος Δ(Πειραιώς 260, τηλ. 210-3272.000). Μέχρι 7 Ιουνίου.

• Προσκήνιο

Σφιχτό, νευρώδες, µε χιούµορ το καινούργιο θέαµα «Ρhobia» της Οµάδας «Vasistas» που φιλοξενήθηκε στο «Group Ηostel» του Εθνικού Θεάτρου (Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας» / Β΄ Σκηνή). Θέµα του, οι φοβίες. Μετωπικές αφηγήσεις µε µικρά «τρικ», µία µινιµαλιστική παράσταση της Αργυρώς Χιώτη, απόλυτη σκηνική λιτότητα και τέσσερις διαφορετικής µεταξύ τους εθνικότητας ηθοποιοί – Ευθύµης Θέου, Νάιµα Καρµπαχάλ, η υπέροχη Αριάν Λαµπέντ, Πέτρος Σταθακόπουλος – που µιλούσαν τη γλώσσα τους ο καθένας. Αλλά το σύνολο έπλεε µέσα στην αοριστία και στην ασάφεια, παραµένοντας, για µένα, ένα παιχνίδι χωρίς εξέλιξη και µέλλον.

Πρώιµο «ρωµαϊκό» δράµα εκδίκησης του Ουίλιαµ Σαίξπηρ, µε αιµατηρές ακρότητες που σήµερα αγγίζουν τα όρια της παρωδίας ο «Τίτος Ανδρόνικος» αντιµετωπίστηκε από την Αντζελα Μπρούσκου ακραία µοντερνιστικά (Εθνικό Θέατρο / Σκηνή «Κοτοπούλη»). Η παράστασή της είχε ενδιαφέροντα στοιχεία και χιούµορ που άγγιζε την παρωδία αλλά δεν κατάφερε, κατά τη γνώµη µου, να καταλήξει σε ολοκληρωµένο αποτέλεσµα παραµένοντας άγονο πεδίο έκθεσης σκηνοθετισµών. Μηνάς Χατζησάββας, Μαρία Κεχαγιόγλου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Θέµης Πάνου, Κώστας Βασαρδάνης, Κώστας Φαλελάκης, Δηµήτρης Αγαρτζίδης και οι υπόλοιποι ηθοποιοί την υπερασπίστηκαν λίγο – πολύ. Σε υπερβολική δόση οι µουσικές του Απόλλωνα Ρέτσου.