Ελληνες καλλιτέχνες στο Τείχος της Παλαιστίνης

• CUT PROJECT: ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΕ ΔΙΧΟΤΟΜΗΜΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ

Παλαιστίνη. Κόσοβο. Μπέλφαστ. Λευκωσία. Πόλεις, χώρες και έθνη με κοινή εμπειρία. Τη διχοτόμηση. Ακριβώς αυτός ο διχασμός των τόπων και των βίων μπαίνει στο στόχαστρο της θεατρικής αναζήτησης της δραματουργού και σκηνοθέτιδος Μαρίλης Μαστραντώνη και του θεάτρου «Εντροπία». Τι κάνουν;

«Πιάνουν» το νήμα των διχοτομημένων πόλεων in situ. Ητοι, βιωματικά. Ταξιδεύουν στους άτυχους τόπους και έρχονται σε επαφή με ντόπιους καλλιτέχνες, διατηρώντας ανοιχτές όλες τις προσλαμβάνουσές τους στο ζωντανό περιβάλλον. Το υλικό, που θα προκύψει έπειτα από 8 ημέρες επί τόπου εντατικών εργαστηρίων και διαδράσεων, δεν είναι προκαθορισμένο.

«Η επέτειος των 20 χρόνων από την πτώση του Τείχους στο Βερολίνο συνέπεσε με την ανάγκη μου να μιλήσω για τη γεωγραφία που άλλαξε», εξηγεί η Μαστραντώνη, η οποία έχει ζήσει στη γερμανική πρωτεύουσα την κοσμοϊστορική πτώση του Τείχους. «Ηθελα, δηλαδή, να διερευνήσω τι γίνεται μετά την πτώση ή μετά την ανέγερση ενός τείχους. Τι έγινε με όσα έμειναν στη θέση τους και τα επόμενα που στήθηκαν. Ηθελα να μιλήσω για τα εναπομείναντα και τα νεότερα». Ετσι γεννήθηκε το διεθνές «Cut project», που ξεκίνησε από τα παλαιστινιακά εδάφη.

Ηδη από την περασμένη Παρασκευή η Μαστραντώνη και το team της, η βοηθός σκηνοθέτη Αθηνά Αρσένη, ο visual artist Δημήτρης Νασίκας και η χορογράφος Βίκυ Σαχπάζη, βρίσκονται στη Δυτική Οχθη, την πρώτη διαμονή (residency) του ενδιαφέροντος εγχειρήματος. Θα κορυφωθεί στις 25 του μήνα με ένα ανοιχτό για το κοινό site-specific παραστατικό γεγονός, που η Μαστραντώνη δεν ξέρει ακόμη πού ακριβώς θα εκτυλιχθεί -«είτε στον δρόμο είτε στο Τείχος».

Οι «οικοδεσπότες» που τους υποδέχτηκαν είναι τα μέλη του βραβευμένου παλαιστινιακού θεάτρου «Αλ-Χάρα», που έχει έδρα τη Βηθλεέμ. Οι Ελληνες «επισκέπτες» σκοπεύουν να περάσουν πάντως και στην αντίπερα όχθη, παρακινημένοι «απ’ την ανάγκη να διερευνήσουμε και τις δύο όψεις και τις δύο πλευρές του Τείχους». Θα συνομιλήσουν με κοινωνικούς φορείς αλλά και απλούς πολίτες.

«Δεν πρόκειται να περιοριστούμε, δηλαδή, στους χώρους του στούντιο. Θα βγούμε στους δρόμους και θα πάρουμε ως performance artists συνεντεύξεις από ανθρώπους που ζουν μέσα σ’ αυτή την κατάσταση. Αυτό που θέλουμε είναι να εκτεθούμε σε μια κοινωνική διάδραση», τονίζει η Ελληνίδα σκηνοθέτις.

«Ενώ έχω συγκεκριμένη μεθοδολογία, θέλω να αφήσω όσο γίνεται μεγαλύτερο περιθώριο στην έρευνα και στον αυτοσχεδιασμό», λέει. «Ετσι κι αλλιώς, όσο και αν οργανώνεις και προετοιμάζεις κάτι, πάντα υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης. Αλλωστε θέλουμε να εκτεθούμε στον χώρο, στην πόλη και στους ανθρώπους της – όχι μόνο στους Παλαιστίνιους καλλιτέχνες».

Η τέχνη θέτει ερωτήματα

Δεν τρέφει η Μαστραντώνη την αυταπάτη ότι το «Cut Project» θα λύσει το Μεσανατολικό ή το Κυπριακό. «Δεν έχω τέτοια ψευδαίσθηση – δεν υπάρχουν άλλωστε απλοϊκές λύσεις για τα προβλήματα των συγκεκριμένων περιοχών. Η τέχνη δεν λύνει προβλήματα. Αλλά μπορεί να θέτει τα σωστά ερωτήματα. Θα χαρώ αν καταφέρουμε να ανοίξουμε έναν διάλογο μεταξύ καλλιτεχνών και κοινού. Ομως, ως ενεργός πολίτης και καλλιτέχνης έχω ανάγκη να μιλήσω για κάποια φλέγοντα ζητήματα και ας ρισκάρω κάτι».

Επόμενη στάση (residency) της θα είναι το Κόσοβο (από 13 μέχρι 20 Οκτωβρίου). Θα ακολουθήσουν το Βερολίνο, η Λευκωσία και το Μπέλφαστ. «Είναι ένα ρίσκο το όλο εγχείρημα», παραδέχεται η Μαστραντώνη. «Αλλά ως καλλιτέχνις οφείλω να ρισκάρω. Κι αυτό με ενδιαφέρει ολοένα και περισσότερο στη δουλειά μου. Η ασφάλεια σε κάνει να κολλάς».

Η κατακλείδα του Cut Project θα λάβει χώρα στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2010. Τότε τα πάντα θα συνοψιστούν στην πολύγλωσση, πολυμεσική παράσταση «De-fences», που θα κινείται «μεταξύ web installation και performance art». Ο,τι συμβαίνει στην Αθήνα θα παρουσιάζεται ζωντανά ταυτόχρονα σε 3 σκηνές στην Αθήνα, το Κόσοβο και τη Δυτική Οχθη. Ενώ, παράλληλα, θα προβάλλεται στο Διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο στη Λευκωσία και στο Βερολίνο μέσω live-streaming. *

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2009