Το ελληνικό θέατρο «πατάει» στη Λωρίδα της Γάζας

• ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΑΘΗΝΑΪΚΕΣ ΣΚΗΝΕΣ

• Το ελληνικό θέατρο γίνεται όλο και πιο γόνιμο έδαφος για την πολιτική: ξαφνικά ανεβάζονται αρκετά έργα με άξονα το ισραηλινοπαλαιστινιακό ζήτημα. Ένας Ισραηλινός συγγραφέας μιλάει με το στόμα των Παλαιστινίων. Μια Αγγλίδα συγγραφέας μιλάει με το στόμα των Εβραίων. Κι ένας ακόμη Ισραηλινός δραματοποιεί πραγματικές ιστορίες Αραβοεβραίων. Το «Σφαγείο» του Ιλάν Χατσόρ, τα «Επτά Εβραιόπουλα: ένα έργο για τη Γάζα» της Κάριλ Τσέρτσιλ και ο «Αραβο-Ισραηλινός τσελεμεντές» του επίσης Ισραηλινού Ρόμπιν Σόανς, που παίζονται σε σκηνές εκτός θεατρικής πιάτσας, φωτίζουν τις δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος: της διαμάχης Ισραηλινών και Παλαιστινίων με κοινό παρονομαστή ιστορίες μέσα από τις οποίες εκφράζεται η επιθυμία για ειρηνική συνύπαρξη με την ελπίδα η δύναμη των ανθρώπων για αξιοπρεπή ζωή να υπερβεί τη δύναμη των πολιτικών και των όπλων.

• Στο «Σφαγείο», που παίζεται στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου» με κεντρικούς χαρακτήρες τρία αδέλφια από την Παλαιστίνη, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο ο πόλεμος μεταφέρεται στο εσωτερικό μιας οικογένειας. Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε ένα ημιυπόγειο σφαγείο κάποιου αποκλεισμένου παλαιστινιακού χωριού, λίγο πριν από την εισβολή των ισραηλινών δυνάμεων στο πλαίσιο εκκαθαριστικής επιχείρησης. «»Σαν να το ΄γραψε Παλαιστίνιος», μου είπε ένας Παλαιστίνιος που είδε την παράσταση», διηγείται ο σκηνοθέτης του έργου Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. «Αν είναι έτσι, πρέπει να είναι ζόρικα εκεί κάτω», ψιθύρισε θεατής μπροστά μου στον διπλανό του που είχαν πάει να δουν την παράσταση βράδυ Τετάρτης, στην κατάμεστη αίθουσα, την ίδια ώρα που η τηλεόραση μετέδιδε αγώνα ποδοσφαίρου της Εθνικής για τα προκριματικά του Μουντιάλ.

• «Έργο που μιλάει για τα δεινά του πολέμου από τη σκοπιά του «εχθρού». Όπως έκανε ο Ευριπίδης στις «Τρωάδες»», σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, παρατηρώντας ότι μιλάει για έναν άτυπο παλαιστινιακό εμφύλιο. «Σκεφτείτε πως στην πρώτη ιντιφάντα, περίοδο κατά την οποία γράφτηκε το έργο, οι Παλαιστίνιοι μετρούσαν 1.000 νεκρούς και οι Ισραηλινοί 160. Μετά τον τερματισμό της, οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι είχαν άλλους 1.000 νεκρούς. Αλληλοσκοτώνονταν».

Το «Θέατρο του Νέου Κόσμου» μοιάζει με πλάστιγγα.

Από τη μια το «Σφαγείο», από την άλλη τα «Επτά Εβραιόπουλα: ένα έργο για τη Γάζα». Λίγο πριν περάσει στην αίθουσα για το «Σφαγείο», ο θεατής θα παρακολουθήσει στο φουαγιέ και στη μικρή αυλή του κτιρίου- χωρίς επιπλέον εισιτήριο- και τους ηθοποιούς να παίζουν αφιλοκερδώς, σύμφωνα με την επιθυμία της Αγγλίδας συγγραφέως, τη μόλις δέκα λεπτών παράσταση- δρώμενο, σε μετάφραση Δημήτρη Τάρλοου και σκηνοθεσία Θανάση Χαλκιά (σε συνεργασία με τους άλλους έξι συναδέλφους του). Θα δει επτά Εβραιόπουλα να δέχονται με καταιγιστικούς ρυθμούς αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες για το παρελθόν, το παρόν και την αλήθεια της αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης. Παράλληλα υψώνουν την φωνή τους με την ελπίδα να ακουστεί αυτή η αλήθεια που σχηματίζεται από την κοινή συνισταμένη των τραγικών βιωμάτων των αμάχων και από τις πλευρές.

• «Το έργο είναι σαφώς τοποθετημένο κατά των Ισραηλινών. Όμως θέλαμε να το ανοίξουμε και να μιλήσουμε γενικότερα για τον εθνικισμό, τη μισαλλοδοξία, την αλήθεια και πώς κατασκευάζεται σε βάρος των παιδιών συντηρώντας πάθη. Δεν αφορά μόνο το Ισραηλινο-παλαιστινιακό, αλλά κάθε τέτοιο ζήτημα σε όλο τον κόσμο», υποστηρίζει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης του έργου.

Η έναρξη παραστάσεων του «Σφαγείου» έγινε τον Γενάρη λίγο μετά τους πρώτους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα. «Συμπάθεια προς τους Παλαιστινίους έχουμε εισπράξει ώς τώρα. Άλλωστε οι Έλληνες διαδηλώνουμε, κάνουμε πορείες υπέρ του παλαιστινιακού λαού. Έχω διαπιστώσει ότι ο κόσμος ταυτίζεται με τους ήρωες του έργου γιατί έχουμε νιώσει στο πετσί μας και την Κατοχή και τον Εμφύλιο», λέει ο Γιώργος Παπαγεωργίου, που υποδύεται έναν Παλαιστίνιο σκληροπυρηνικό αγωνιστή στο «Σφαγείο» ο οποίος δεν διστάζει να ανακρίνει τον αδελφό του, θεωρώντας τον συνεργάτη του ισραηλινού στρατού. «Αν αλλάξει κανείς τα ονόματα, θα μπορούσε να είναι ένα έργο για τον δικό μας Εμφύλιο ή τη χούντα».

ΙΝFΟ

● «Αραβο-Ισραηλινός τσελεμεντές» του Ρόμπιν Σόανς, Δευτερότριτα στο «Χυτήριο» (Ιερά Οδός 44, τηλ.
210-3412.313).
● «Το Σφαγείο» του Ιλάν Χατσόρ και «Επτά Εβραιόπουλα: ένα έργο για τη Γάζα» της Κάριλ Τσέρτσιλ, στο «Θέατρο Νέου Κόσμου» (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, τηλ. 210-9212.900).

«Πολιτικό θέατρο, αλλά χωρίς προπαγάνδα»

• Υπάρχει χώρος για πολιτικό θέατρο στις μέρες μας, συμφωνούν ηθοποιοί και σκηνοθέτες. «Είναι απαραίτητο να υπάρχει πολιτικό θέατρο, που όμως δεν θα λειτουργεί προπαγανδιστικά», θεωρεί ο Γιώργος Παπαγεωργίου. «Το έργο ευαισθητοποιεί. Γνωστοί μου μετά το έργο μού είπαν πως μπήκαν στη διαδικασία να ενημερωθούν περισσότερο για το θέμα». «Η επικρατούσα τάση είναι «να περνάμε καλά μαζί με κάνα δυο φίλους». Έτσι οι περισσότεροι επιλέγουν κωμωδίες, έργα με τα οποία θα διασκεδάσουν και δεν θα προβληματιστούν. Όμως υπάρχουν και κάποιοι πολιτικοποιημένοι, υποψιασμένοι», υποστηρίζει η Ηλέκτρα Γεννατά. «Κανονικά μετά τα επεισόδια του Δεκεμβρίου η ανάγκη για περισσότερα πολιτικά έργα θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερη. Υπάρχει χώρος πάντως», σημειώνει η Κυριακή Σπανού. Οι πρώτοι σπόροι ήδη έπεσαν και φύτρωσαν…

«Ας φάμε χωρίς να αλληλοσκοτωθούμε»

• Εν αντιθέσει με το «Σφαγείο», ο «Αραβο-Ισραηλινός τσελεμεντές» του Ρόμπιν Σόανς (Δευτερότριτα) στο θέατρο «Χυτήριο» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «θεατροποιημένο ντοκιμαντέρ». Δεν έχει πλοκή. Ο συγγραφέας αποτύπωσε στο χαρτί μαρτυρίες- προσωπικές ιστορίες Εβραίων και Παλαιστινίων από την καθημερινότητά τους εκεί, με αφετηρία και τερματισμό το φαγητό. «Δείχνει με άλλα λόγια πώς μπορούμε να καθήσουμε γύρω από ένα τραπέζι όχι μόνον για να επιλύσουμε διαφορές, αλλά και πώς θα φάμε όλοι μαζί χωρίς μετά να αλληλοσκοτωθούμε», εξηγεί η Κυριακή Σπανού, που έκανε τη μετάφραση και τη σκηνοθεσία. «Το έργο είναι ισότιμα μοιρασμένο. Και γίνεται σαφές με συμβολικό τρόπο, διότι τη μια στιγμή βλέπεις έναν ηθοποιό να υποδύεται Ισραηλινό και στην επόμενη σκηνή να κάνει Παλαιστίνιο». «Εβραίοι που είδαν την παράσταση το βρήκαν φιλοπαλαιστινιακό. Αντιστοίχως σε Παλαιστίνιους θεατές φάνηκε φιλοϊσραηλινό», εξηγεί η Κυριακή Σπανού. «Γέρνει λίγο προς τη μεριά των Παλαιστινίων», θεωρεί η Ηλέκτρα Γεννατά με ρόλο και στον «Αραβο-Ισραηλινό τσελεμεντέ» και στα «Επτά Εβραιόπουλα». «Οι Παλαιστίνιοι είναι τα θύματα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως έτσι κι αλλιώς δεν υποφέρουν και οι δύο λαοί».

• Του Χρήστου Ν.Ε. Ιερείδη, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 29 Απριλίου 2009

Οταν το θύμα γίνεται θύτης. Ηδη από τις 6 Φεβρουαρίου παίζεται στο Royal Court του Λονδίνου

• Στο φουαγιέ του Θεάτρου του Νέου Κόσμου «Επτά Εβραιόπουλα» διατρέχουν μέσα από τις ιστορίες τους το ολοκαύτωμα, τη δημιουργία του ισραηλινού κράτους, τις μακροχρόνιες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την πρόσφατη αιματηρή επίθεση στη Γάζα. Το νέο και πολυσυζητημένο έργο της Βρετανίδας συγγραφέως Κάριλ Τσέρτσιλ, «Επτά Εβραιόπουλα», είναι ένα δεκάλεπτο θεατρικό κείμενο που γράφτηκε τον περασμένο Ιανουάριο ως άμεση αντίδραση στα πρόσφατα γεγονότα στη Γάζα. Ηδη από τις 6 Φεβρουαρίου παίζεται στο Royal Court του Λονδίνου, προκαλώντας την οργή εβραϊκών οργανώσεων και Αγγλων διανοουμένων που κατηγορούν την Τσέρτσιλ για αντισημιτισμό.

• «Το έργο είναι ένα σχόλιο για το φαινόμενο της εποχής: να μην αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα, αλλά να μονολογούμε, επιρρίπτοντας ευθύνες ο ένας στον άλλο», σημειώνει ο Γεράσιμος Γεννατάς, ένας εκ των πρωταγωνιστών.

• Μέσα σε επτά σύντομες σκηνές, η παράσταση παρουσιάζει επτά διαφορετικά Εβραιόπουλα, τα οποία δέχονται ένα μπαράζ αλληλοσυγκρουόμενων πληροφοριών για το παρελθόν, το παρόν και την Ιστορία του εβραϊκού έθνους από γονείς, παππούδες και συγγενείς. Αλλοτε συμφωνούν, άλλοτε διαφωνούν και συνεχώς αμφιταλαντεύονται για το ποιο είδος αλήθειας θα πρέπει να γνωρίζει, κάθε φορά, ένα Εβραιόπουλο κοριτσάκι. «Μέσα από τα λόγια τους», όπως εξηγεί ο ίδιος, «αποκαλύπτεται πόσο εύκολα τελικά μπορεί να διαμορφωθεί μια συνείδηση μέσα από κρυμμένες αλήθειες και προπαγανδισμούς».

• Το έργο της Τσέρτσιλ, μας φέρνει αντιμέτωπους με το ερώτημα: Κατά πόσο η δική μας ελευθερία επιτρέπει την αντίστοιχη ελευθερία του άλλου; «Σκοπός του κειμένου είναι να καταδείξει το γεγονός πως ένας κατατρεγμένος άνθρωπος μπορεί ξαφνικά όταν αποκτήσει δύναμη να διαμελίσει έναν άλλο, πως μπορεί να μετατραπεί από θύμα σε θύτη. Οι ρόλοι εναλλάσσονται τόσο εύκολα που ξαφνικά αναρωτιέσαι αν υπάρχει κάπου γραμμένη στο DNA μας η άσκηση εξουσίας στον άλλο».

• Η παράσταση θα παίζεται πριν από την έναρξη των υπόλοιπων προγραμματισμένων παραστάσεων, χωρίς την καταβολή εισιτηρίου, σύμφωνα με επιθυμία της συγγραφέως, αλλά με εθελοντικές εισφορές για την οργάνωση «Medical Aid for Palestinians».

Ιnfo

«Επτά Εβραιόπουλα»
– Μετάφραση: Δημήτρης Τάρλοου
– Σκηνοθεσία: Θανάσης Χαλκιάς
– Παίζουν: Γ. Γεννατάς, Η. Γεννατά, Ι. Κανελλοπούλου, Ε. Κουνάδη, Α. Πελεκάνος, Β. Τσακίρη, Θ. Χαλκιάς
– Θέατρο του Νέου Κόσμου: Αντισθένους 7 & Θαρύπου, ΦΙΞ, τηλ. 210-9212900
– Παραστάσεις: Τετ., Πέμπ., Σάβ. 20.30, Κυρ. 18.30 (δεν θα πραγματοποιηθούν εκτάκτως παραστάσεις στις 22, 25-28/3).

• ΦΑΡΑΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Δευτέρα, 23.03.09

ΛΟΝΔΙΝΟ. ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ

• Πολιτικά ζητήματα με κεντρικό τον ρατσισμό και με διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες και αναφορές της κριτικής χρωματίζουν αυτόν τον καιρό τη βρετανική θεατρική σκηνή. Η κωμωδία του Ρίτσαρντ Μπιν Αγγλία άνθρωποι πολύ καλοί (Εθνικό Θέατρο ως 30 Απριλίου), για τους μετανάστες του Ανατολικού Λονδίνου κατά τους τρεις τελευταίους αιώνες, κατηγορείται ως ρατσιστική εις βάρος της μειονότητας από το Μπανγκλαντές. Κατά τα άλλα φαίνεται ότι είναι άκρως διασκεδαστική.

• Τα Επτά εβραιόπουλα της Κάριλ Τσέρτσιλ (που παιζόταν ως πρόσφατα στο θέατρο Royal Court), γύρω από το ερώτημα πόση αλήθεια για τα γεγονότα πρέπει να λέμε στα παιδιά, καταγγέλλονται ως αντισημιτικό έργο, το οποίο διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Οι καταγγελλόμενοι, μεταξύ των οποίων κύριος στόχος είναι ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Νίκολας Χάιτνερ, απορρίπτουν τις κατηγορίες και οι καβγάδες καλά κρατούν.
  
• Στη σαιξπηρική Τρικυμία, που παρουσιάζεται από νοτιοαφρικανικό θίασο (θέατρο Courtyard του Στράτφορντ ως τις 14 Μαρτίου), επισημαίνονται οι αναφορές στη ρατσιστική αποικιοκρατία αλλά φαίνεται ότι πρόκειται για εξαίρετη παράσταση με λαμπρούς ηθοποιούς. Αντίθετα, στον επίσης σαιξπηρικό Οθέλλο (Ρlayhouse του Λιντς ως τις 14 Μαρτίου) το πρόβλημα δεν είναι τόσο οι ρατσιστικές αναφορές όσο η καταδίκη της απροσδιόριστα «εκσυγχρονιστικής» παράστασης από την κριτική, καταδίκη διαφορετικού είδους, καλλιτεχνική, ιδίως όσον αφορά τον εικονιζόμενο πρωταγωνιστή Λένι Χένρι ο οποίος, φαίνεται, δεν τα καταφέρνει καθόλου καλά στον ρόλο του μαύρου της Βενετίας.

ARS… BREVIS, της αναστασιας ζενακου, ΤΟ ΒΗΜΑ, 01/03/2009