Από το πρόσωπο στο προσωπείο

Ο ρόλος του προσωπείου, της θεατρικής μάσκας, στο αρχαίο ελληνικό δράμα θα βρεθεί στο επίκεντρο της ημερίδας που διοργανώνεται τη Δευτέρα [13 Σεπτ.] στην Ελευσίνα, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων «Αισχύλεια 2010», από το Κέντρο Έρευνας και Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος «Δεσμοί».

Σταθερός φιλοξενούμενος των Αισχυλείων εδώ και οκτώ χρόνια, οι «Δεσμοί» στη φετινή διοργάνωση στοχεύουν στη μελέτη όλων των όψεων της θεατρικής χρήσης του προσωπείου, μέσα από σεμινάρια, εργαστήρια και εισηγήσεις.

Η ημερίδα ξεκινά τη Δευτέρα στις 10.00 π.μ., στον χώρο των εκδηλώσεων των Αισχυλείων, το Παλιό Ελαιουργείο, στην παραλία της Ελευσίνας, με το σεμινάριο της φιλολόγου Δήμητρας Μήττα με τίτλο «Όψεις του προσωπείου: Οριακές καταστάσεις». Μέσα από αυτό θα προσεγγιστούν ποικίλες χρήσεις, όπως προσωπεία νεκρικά, αποτροπαϊκά, θρησκευτικά, τελετουργικά, θεατρικά, καρναβαλιού, εθνολογικά, σύγχρονης τέχνης.

Στη συνέχεια, στο δεύτερο μέρος της ημερίδας (5.00 μ.μ.), θα παρουσιαστούν ανακοινώσεις από τον φιλόλογο και κριτικό, πρόεδρο των «Δεσμών», Κώστα Γεωργουσόπουλο («Περσόνα, μάσκα, προσωπείο»), την πανεπιστημιακό Αγγελική Βαράκη («Μάσκες ως στοιχεία λαϊκής έκφρασης και πανηγυριού στις αριστοφανικες παραστάσεις του Κ. Κουν») και τον εικαστικό και κατασκευαστή προσωπείων Μάνο Ποντικάκη («Αναζητώντας προθέσεις και μηνύματα στο πρόσωπο του ‘άλλου’»).

Στη συνέχεια η κατασκευάστρια μασκών Τίνα Παραλή θα παρουσιάσει τη δουλειά της πάνω στις θεατρικές μάσκες, ενώ παράλληλα η Λυδία Κονιόρδου θα παρουσιάσει αποσπάσματα αρχαίου δράματος με χρήση θεατρικών προσωπείων.

Θα ακολουθήσει συζήτηση στρογγυλής τράπεζας των εισηγητών, ενώ η ημερίδα θα τελειώσει με την παρουσίαση του σεμιναρίου με ηθοποιούς της Έρσης Πήττα με θέμα «Πάθος – απάθεια: το αλφάβητο της μάσκας».

Παράλληλα, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει έκθεση θεατρικών προσωπείων από παραστάσεις αρχαίου δράματος, στην οποία παρουσιάζονται και τα αυθεντικά προσωπεία που χρησιμοποιήθηκαν στον Προμηθέα δεσμώτη των Δελφικών Εορτών του 1927, από τη συλλογή του Θεατρικού Μουσείου.

Το ΥΠΠΟ βάζει πλάτη στο θέατρο του Βογιατζή

• Το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού προικίζεται, ξαφνικά, από τον Α. Σαμαρά με 6.250.000 ευρώ για τις άμεσες ανάγκες του

Για την άμεση καταβολή 3.000.000 ευρώ «προς κάλυψη των κατά την κρίση του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού» περισσότερο επειγουσών αναγκών, δεσμεύτηκε ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, σε συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΕΚΕΘΕΧ Γ. Δραγώνα. Ετσι, μαζί με τα 3.250.000 ευρώ για τα ΔΗΠΕΘΕ, το ΕΚΕΘΕΧ μέσα στο α’ τρίμηνο του 2009 θα έχει λάβει συνολικά το ποσόν των 6.250.000 ευρώ. Σαμπάνιες θα ανοίξει με τις χαρμόσυνες ειδήσεις το καταταλαιπωρημένο, χρεωμένο επιχορηγούμενο θέατρό μας.

Εχει αρχίσει να γκρεμίζεται για την ανακαίνισή του το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων του Λ. Βογιατζή, με τη βοήθεια του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος. Τώρα θα αναλάβει και το ΕΚΕΘΕΧ

Πού ακριβώς θα πάνε αυτά τα χρήματα; Καταρχήν θα διατεθούν για την τεράστια εκκρεμότητα προς τις θεατρικές και χορευτικές ομάδες: την εξόφληση του υπόλοιπου 50% των οφειλομένων επιχορηγήσεων της περιόδου 2007-8. Ακολούθως στην ανακαίνιση (μαζί με το Ιδρυμα Νιάρχος) του Θεάτρου της «Οδού Κυκλάδων» του Λευτέρη Βογιατζή, στην περσινή απλήρωτη ώς σήμερα παραγωγή τής, κατά Βασίλιεφ, «Μήδειας» του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, στην υλοποίηση του «Συστήματος Αθήνα 2009» που προβάλλει παραστάσεις μας σε ξένους φορείς και παράγοντες, και στην κάλυψη των οφειλών του Κέντρου Μελέτης Αρχαίου Δράματος «Δεσμοί», που κινδύνευε να βρεθεί στον δρόμο ελλείψει των χρημάτων για το ενοίκιο.

Για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και του Θεατρικού Μουσείου, θα πραγματοποιηθούν, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΚΕΘΕΧ, ειδικές συναντήσεις του με τον υπουργό. Οσον αφορά στο δεύτερο, η εισήγηση του ΕΚΕΘΕΧ να μεταστεγαστεί στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παπά, βρήκε τον υπουργό θετικό. Μάλιστα στις 7 του μήνα πραγματοποίησε στο χώρο αυτοψία.

Εν τω μεταξύ, έχει ήδη ξεκινήσει μία ακόμη δέσμευση του ΕΚΕΘΕΧ: η δοκιμαστική δωρεάν παραχώρηση χώρων για πρόβες σε άστεγες θεατρικές και χορευτικές ομάδες. Δεκαπέντε χορευτικές και έντεκα θεατρικές ομάδες θα χρησιμοποιήσουν εκ περιτροπής τους διατιθέμενους χώρους έως τις 30 Ιουνίου.

• ΙΩ. ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 16/02/2009

Εξαιρετικές παραστάσεις, απουσία θεσμών

Γιωτα Συκκα, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 1 Iανoυαρίου 2009

Στο θέατρο πια δεν υστερούμε. Παραγωγές υπάρχουν πολλές και ενδιαφέρουσες, όπως ήταν αρκετές οι καλές που μας πρόσφερε και το Ελληνικό Φεστιβάλ. Σε θεσμικό επίπεδο, όμως, μείναμε στα λόγια. Ολα βρίσκονται επί χάρτου. Σαν τον κωδικό του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού από τον οποίο θα εκταμιεύονται τα χρήματα για να μπορέσει να χαράξει πολιτική. Όταν θα πάρει μπροστά. Ετσι, μοιάζει με γρίφο η ανασύνταξη των ΔΗΠΕΘΕ, η δράση των επιχορηγούμενων σχημάτων του ελευθέρου θεάτρου και η ενίσχυση των νεότερων παιδιών στις ομάδες που προσπαθούν να επιβιώσουν με νύχια και με δόντια. Στο μεταξύ, ιστορικά θέατρα, όπως το Θέατρο Τέχνης, δεν έχουν βρει ακόμη τον τρόπο να μας πείσουν αν τελικά θέλουν να συνεχίσουν επί της ουσίας, ξαφνιάζοντάς μας, ή απλώς να επιβιώσουν.

Στο κλίμα της γενικότερης αδιαφορίας για τον σύγχρονο πολιτισμό από το ΥΠΠΟ είχαμε και την απαξίωση του Κέντρου Ερευνας και Πρακτικών Εφαρμογών Αρχαίου Ελληνικού Δράματος «Δεσμοί», το οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα πάγια λειτουργικά έξοδά του, επειδή δεν του έχει καταβληθεί η επιχορήγηση του 2008! Χρωστάει 12 ενοίκια και μισθούς τεσσάρων ατόμων και το υπουργείο Πολιτισμού κάνει απλώς ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Όπως έπραξε και στη δεύτερη διοργάνωση του Συστήματος Αθήνα (Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου). Ονειρευόμαστε συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ και διοργανώσεις και δεν είχαμε να πληρώσουμε για τους προσκεκλημένους.

Το κλείσιμο του «Αμόρε» ήταν μια απώλεια που συνδέθηκε με μια καλή παράσταση, «Οικογενειακή υπόθεση», σε σκηνοθεσία Ν. Μαστοράκη. Είχαμε όμως την έντονη και πολύπλευρη παρουσία του Εθνικού Θεάτρου και όχι μόνο. Ο Λ. Βογιατζής έδωσε μια ενδιαφέρουσα «Ημερη», ο Αντώνης Αντύπας το «Μακρύ ταξίδι μέρας μέσα στη νύχτα», η Αντζελα Μπρούσκου τον αιρετικό «Αγαμέμνονα», ο Σίμος Κακκάλας τη διασκεδαστική «Γκόλφω» αλλά και το «Λυωμένο βούτυρο» του Σάκη Σερέφα με την Ελενα Μαυρίδου – μια ενδιαφέρουσα καινούργια πρωταγωνίστρια. Ο Δημήτρης Λιγνάδης με τους «Βατράχους» σόκαρε τους συντηρητικούς του θεάτρου, ενώ ο Βασίλιεφ έδωσε μια «Μήδεια» που επιτέλους προκάλεσε συζητήσεις. Η Λήδα Πρωτοψάλτη μας συγκίνησε στο ρόλο της Σωτηρίας Μπέλου, όπως και η συγγραφέας Σοφία Αδαμίδου, η Νένα Μεντή στο ρόλο της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, η Αννα Κοκκίνου στο «Λα Πουπέ». Το «Ενας στους δέκα» μας αφύπνισε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, όπως το «Εδώ» του Γ. Νανούρη» και η παράσταση «Μολόρα», μια Ηλέκτρα του απαρτχάιντ. Το ίδιο και ο Πατρίς Σερό, η Φιόνα Σο, ενώ οι «Οκτώ γυναίκες κατηγορούνται» έκαναν να γελάσει το χειλάκι μας όπως και ο Αρκάς. Γιατί χρειάζεται κι αυτό.

Απειλούν με έξωση τους «Δεσμούς»

Με έξωση απειλείται το Κέντρο Έρευνας και Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος-«Δεσμοί», που λειτουργεί από το 1991 και επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού – σε μόνιμη βάση σύμφωνα με προγραμματικές συμβάσεις από το 1998.

Το Κ.Ε.Π.Ε.Α.Ε.Δ. αδυνατεί να ανταποκριθεί στα πάγια λειτουργικά του έξοδα, λόγω της μη καταβολής της φετινής επιχορήγησης σύμφωνα με την προγραμματική σύμβαση, και πόσο μάλλον για τη διοργάνωση νέων δραστηριοτήτων.

Απειλείται δε με έξωση από τον χώρο που στεγάζεται από την αρχή της ίδρυσής του, διότι οφείλονται μισθώματα 12 μηνών, ενώ δεν έχουν πληρωθεί οι μισθοί του προσωπικού που είναι μόλις 4 ατόμων (2 θεατρολόγοι, 1 μεταφράστρια, 1 γραμματέας). Επίσης βρέθηκε στην ανάγκη σύναψης δανείου -ληξιπρόθεσμου πλέον- από την τράπεζα και είναι αδύνατον να του χορηγηθεί κι άλλο δάνειο.

Το ΥΠ.ΠΟ. από την πλευρά του, ενώ ενημερώνεται συνεχώς με επιστολές, αλλά και με προσωπικές ενέργειες των μελών του ΔΣ, για την οικονομική δυσχέρεια του μοναδικού στην Ελλάδα Κέντρου για τη μελέτη και διάδοση του αρχαίου ελληνικού δράματος, εξακολουθεί να μην προβαίνει σε καμία από τις απαραίτητες ενέργειες για την τήρηση της προγραμματικής σύμβασης.

Το Κ.Ε.Π.Ε.Α.Ε.Δ.-«Δεσμοί», που ιδρύθηκε το 1991 από την Ασπασία Παπαθανασίου και άλλους επίλεκτους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών (το ΔΣ προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του), είναι μοναδικός φορέας αποκλειστικής ενασχόλησης, μελέτης και διάδοσης του αρχαίου ελληνικού δράματος.

Στα χρόνια λειτουργίας του έχει αναπτύξει πλούσια δραστηριότητα, τόσο στην Αθήνα, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα με εκδηλώσεις, εκδόσεις, πιλοτικά προγράμματα, ημερίδες, διεθνή και εθνικά συμπόσια (για τη μετάφραση, τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τη χορογραφία, την ενδυματολογία κ.ά. στο αρχαίο δράμα) όπου έχουν συμμετάσχει σημαντικοί Ελληνες και ξένοι επιστήμονες.

Οι «Δεσμοί» δίνουν μεγάλη έμφαση στην εκπαίδευση του αρχαίου ελληνικού δράματος.

Τα τελευταία χρόνια έχει, επίσης, αναπτύξει δεσμούς με κέντρα και φορείς του εξωτερικού, στοχεύοντας στη διάδοση της κληρονομιάς, στη μελέτη και έρευνα του αρχαίου δράματος και στο εξωτερικό.

Εξίσου σημαντικό είναι και το μεγαλόπνοο πρόγραμμα που εκπονεί τα τελευταία χρόνια και αφορά στην ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων με αποδελτιωμένα στοιχεία που αφορούν σε επαγγελματικές και σχολικές παραστάσεις του αρχαίου ελληνικού δράματος, όπως επίσης και σε σχετικά δημοσιεύματα Τύπου.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 20/12/2008

«Δεσμοί» υπό έξωση

Σε… δραματική κατάσταση βρίσκονται οι «Δεσμοί». Το μοναδικό εν Ελλάδι Κέντρο για τη μελέτη και διάδοση του αρχαίου ελληνικού δράματος απειλείται με έξωση!

Το Κέντρο, που ιδρύθηκε το ’91 από την Ασπασία Παπαθανασίου, αδυνατεί να ανταποκριθεί στα πάγια λειτουργικά του έξοδα λόγω της μη καταβολής της φετινής επιχορήγησης του υπουργείου Πολιτισμού σύμφωνα με την προγραμματική σύμβαση. Μια καθυστέρηση που οδηγεί στην έξωση, αφού οφείλονται μισθώματα 12 μηνών, ενώ δεν έχουν πληρωθεί οι μισθοί του προσωπικού (δύο θεατρολόγοι, μια μεταφράστρια και μια γραμματέας). Ηδη έχει συνάψει ένα δάνειο ληξιπρόθεσμο και είναι αδύνατον να του χορηγηθεί άλλο.

Δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση του αρχαίου δράματος με σεμινάρια για ηθοποιούς, θεατρολόγους και εκπαιδευτικούς, οι «Δεσμοί» έχουν αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα στην Αθήνα και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας με καταξιωμένους ηθοποιούς, σκηνοθέτες και μεταφραστές. Στις δραστηριότητές του περιλαμβάνονται εκδηλώσεις, πιλοτικά προγράμματα, ημερίδες, διεθνή κι ελληνικά συμπόσια για τη μετάφραση, τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τη χορογραφία, την ενδυματολογία στο αρχαίο δράμα.

Το τωρινό Διοικητικό Συμβούλιο των «Δεσμών» έχει πρόεδρο τον Κώστα Γεωργουσόπουλο, αντιπρόεδρο τον Γιώργο Μιχαλακόπουλο και διευθύνουσα σύμβουλο τη Λυδία Κονιόρδου.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 17/12/2008

Κίνδυνος έξωσης των «Δεσμών»

Το Κέντρο Έρευνας – Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος – «Δεσμοί», που ίδρυσαν το 1991 η Ασπασία Παπαθανασίου και επίλεκτοι άνθρωποι των Γραμμάτων και του Θεάτρου και επιχορηγείται από το ΥΠΠΟ – με προγραμματικές συμβάσεις από το 1998 – ανακοίνωσε ότι αδυνατεί να καλύψει τα πάγια λειτουργικά του έξοδα και τις δραστηριότητές του. Μην έχοντας λάβει τη φετινή επιχορήγηση, κινδυνεύει να εξωθεί από τη στέγη του, καθώς οφείλει ενοίκια 12 μηνών. Οι τέσσερις εργαζόμενοι σ’ αυτό (2 θεατρολόγοι, 1 μεταφράστρια, 1 γραμματέας) μένουν απλήρωτοι. Το αναγκαστικό τραπεζικό δάνειο που πήρε, για να καλύψει επείγουσες ανάγκες, είναι ληξιπρόθεσμο και δεν τού χορηγείται άλλο.

Παρότι το ΥΠΠΟ έχει ενημερωθεί κατ’ επανάληψη, με επιστολές και προσωπικές ενέργειες των μελών του ΔΣ, για την οικονομική δυσχέρεια του μοναδικού στην Ελλάδα κέντρου έρευνας περί αρχαίου ελληνικού δράματος, δεν κάνει «καμία από τις απαραίτητες ενέργειες για την τήρηση της προγραμματικής σύμβασης», όπως επισημαίνει με ανακοίνωσή του το Κέντρο.

Το Κέντρο έχει αναπτύξει πλούσια δραστηριότητα στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα, με εκδηλώσεις, εκδόσεις, πιλοτικά προγράμματα, ημερίδες, διεθνή και εθνικά συμπόσια (για τη μετάφραση, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, χορογραφία, ενδυματολογία κ.ά. στο αρχαίο δράμα), με συμμετοχή σημαντικών Ελλήνων και ξένων ειδικών. Δίνοντας μεγάλη έμφαση στην Παιδεία γύρω από το αρχαίο ελληνικό δράμα, διοργανώνει σεμινάρια για ηθοποιούς, θεατρολόγους και εκπαιδευτικούς. Για να ενισχύσει τη διδασκαλία του αρχαίου ελληνικού δράματος στη Μέση Εκπαίδευση, οργανώνει, τα τελευταία 3 χρόνια, επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που ανεβάζουν παραστάσεις αρχαίου δράματος σε διάφορες εκπαιδευτικές περιφέρειες. Εχει, επίσης, αναπτύξει δεσμούς με κέντρα και φορείς του εξωτερικού, στοχεύοντας στη διάδοση της κληρονομιάς, της μελέτης και έρευνας του αρχαίου δράματος και στο εξωτερικό. Εκπονεί μια ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων, με αποδελτιωμένα στοιχεία επαγγελματικών και σχολικών παραστάσεων αρχαίου ελληνικού δράματος και δημοσιευμάτων. Το πρόγραμμα αυτό ήδη εφαρμόζεται και εμπλουτίζεται συνεχώς.

Το σημερινό ΔΣ που προσφέρει αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του, αποτελούν οι: Κώστας Γεωργουσόπουλος (πρόεδρος), Γιώργος Μιχαλακόπουλος (αντιπρόεδρος), Λυδία Κονιόρδου (διευθύνουσα σύμβουλος), Κώστας Τσιάνος, Δημήτρης Σπάθης, Ερση Πήττα, Δημήτρης Λιγνάδης (μέλη).

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

26/7/2008

— Τεχνών «Αισχύλεια»

15/11/2002

— ΑΤΙΤΛΟ

21/1/1999

— Αρχαίο δράμα και μετάφραση

14/7/1998

— Τριετής προγραμματισμός

15/4/1997

— Μορφές υποκριτικής τέχνης