Οπως Αριστοφάνης

• Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

• ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010

Ενα από τα σατιρικά δοµικά στοιχεία του Αριστοφάνη ήταν η παρατραγωδία, σάτιρα δηλαδή γνωστών σκηνών από πρόσφατα παιγµένες τραγωδίες, όπου στο αυθεντικό συχνά κείµενο παρενέβαλε «σφήνες». Συνήθως παρέπεµπε σε τραγωδίες του Ευριπίδη, γνωστές σε εµάς σήµερα αλλά και άγνωστες, έτσι ώστε οι παραποµπές του κωµικού ποιητή να χρησιµεύουν στους φιλολόγους ως τεκµήρια των χαµένων τραγικών έργων. Παρατραγωδία έκανε και κάνει συχνά η Επιθεώρηση. Πόσες φορές δεν σατίρισε την ερµηνευτική άποψη Ροντήρη µε το οµαδικό σπρεχ-κορ; Αλλά και η σάτιρα τηλεοπτικών σίριαλ ή ριάλιτι σόου στην ίδια λογική αναφέρεται.

Πριν από χρόνια ο Φλερύ στο Θεσσαλικό Θέατρο είχε διδάξει ένα έξοχο παραχορογράφηµα, αν επιτρέπεται ο νεολογισµός, όπου µαντράχαλοι άντρες ντυµένοι κύκνοι µε πουάντ χόρευαν µε τη µουσική του Τσαϊκόφσκι τη «Λίµνη των κύκνων». Αυτό το έξοχο εύρηµα ο Τσιάνος το επαναφέρει στη φετινή παράσταση των «Αγαπητικών της βοσκοπούλας». Εκεί όµως όπου η «παρα-µόρφωση» έδωσε ρέστα (γι’ αυτό και εξαίρω το πράγµα ξεχωριστά) ήταν το φινάλε της επιθεώρησης του Θεσσαλικού, όπου όλος ο θίασος ντυµένος µε σοβαρό συναυλιακό ένδυµα «παραποίησε» (να το πω «παρα-συναυλία», «παραορατόριο», «παρα-όπερα»;) ένα ορατόριο ή ρέκβιεµ τύπου Χέντελ, Μότσαρτ, Ντβόρζακ µε µιµήσεις φούγκας και αντιστικτικής σύνθεσης «φωνών», µε σολίστ την έξοχη ηθοποιό και σοπράνο Καρακάση. Ο Διονύσης Τσακνής εδώ θαυµατούργησε και τα «κείµενα» του Τσιάνου (παραλλαγές πάνω στους «στίχους»: «µπριζόλα µε πατάτες», «παϊδάκια», «στιφάδο µε κρεµµύδια») έσπαγαν κόκαλα, δοξάζοντας τα απλά αστικά φαγητά της παρελθούσης «ευηµερίας» σε εποχή λιτότητας και λόρδας.

Προς ανιστόρητους

• Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ΤΑ ΝΕΑ, Παρασκευή, 13 Αυγούστου 2010

• Η ελληνική επιθεώρηση έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις κωμωδίες του Αριστοφάνη

Το να το ακούς και να το διαβάζεις από άσχετους στην ιστορία του θεάτρου μας (ακόμη και πανεπιστημιακούς), πάει κι έρχεται. Το να το ακούς και να το διαβάζεις από δημοσιογραφικά μειράκια που συντάσσονται και «ενημερώνονται» από την ανωνυμογραφία των μπλογκς, τρώγεται· αλλά και να το ακούς από ανθρώπους του θεάτρου είναι τουλάχιστον ασέβεια σε μια γενναία συντεχνία της θεατρικής μας ιστορίας. Αναφέρομαι στην απαξίωση της Επιθεώρησης. Γιατί τι άλλο σε κάνει να ακούς και να διαβάζεις πως μια παράσταση Αριστοφάνη έπεσε στο χυδαίο επίπεδο της Επιθεώρησης. Είναι ακριβώς σαν να λες και να γράφεις πως μια πολιτική π.χ. αγόρευση ή πράξη ξέπεσε στο βορβορώδες σκάμμα ενός απόπατου.

Ε! Λοιπόν όχι. Η Επιθεώρηση είναι ένα υβρίδιον μεν, ένα μεικτό, αλλά νόμιμο είδος και η τιμή της παρουσίας της στην ιστορία του ευρωπαϊκού θεάτρου είναι ελληνική. Πολιτικό θέατρο με ευθεία κριτική θεσμών και προσώπων δεν υπάρχει σε καμιά άλλη θεατρική παράδοση της Ευρώπης. Είναι αυτό που στην εποχή του Αριστοφάνη (ανιστόρητοι!) ονομαζόταν «ονομαστί κωμωδείν» και ακόμη και η δημοκρατική Αθήνα δεν το άντεξε. Η ελληνική, η αθηναϊκή λεγόμενη, επιθεώρηση υποχρεώθηκε να σιωπήσει μόνο στις δικτατορίες, όπου η εξουσία κατέφυγε στη Λογοκρισία.

Αλλά ανιστόρητο είναι και το άλλο γραφόμενο: πως τάχα οι αριστοφανικές παραστάσεις καταφεύγουν σε επιθεωρησιακές λύσεις. Το αντίθετο συνέβη ιστορικά για όσους έχουν παιδεία θεατρικής ιστορίας. Η Επιθεώρηση δανείστηκε ευθέως από τα αριστοφανικά και δομικά και περιεχομενικά πρότυπα. Ηδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, ο μέγας Ραγκαβής γράφει μια άγρια πολιτική σάτιρα εναντίον της ξενικής εξάρτησης, του κοινοβουλευτικού βίου και της αργυρώνητης δημοσιογραφίας στο έργο του «Του Κουτρούλη ο γάμος». Στον πρόλογό του ρητά αναφέρει πως αρκείται να μιμηθεί και το σατιρικό αλλά και το δομικό σχήμα του Αριστοφάνη και μάλιστα στα χορικά μιμούνται ευθέως τα μέτρα και τη διάρθρωση των «Ιππέων» του Αριστοφάνη, στη δε παράβαση της κωμωδίας η μίμηση είναι σχεδόν αριστουργηματικά σκανδαλώδης. Αλλά θα μου πείτε άλλο μίμηση αριστοφανικής δομής και άλλο Επιθεώρηση. Αμ δε! Σε άλλο έργο του Ραγκαβή, στο «Γάμος άνευ νύφης» ο κεντρικός ήρωας, ένας χωριάτης που έρχεται στην πρωτεύουσα για να βρει νύφη ονομάζεται αριστοφανικότατα Αγριμογιάννης και στην Αθήνα ανακαλύπτει πόσο τα ήθη τα πατροπαράδοτα έχουν πλέον χαθεί, αυτός ο τύπος που είχε γίνει λαϊκός και δημοφιλής είναι ο κομπέρ της πρώτης Επιθεώρησης που γράφτηκε και παίχτηκε στην Ελλάδα «Λίγο απ΄ όλα». Από τον αριστοφανίζοντα Ραγκαβή και τον πολιτικό σατιρικό του στόχο γεννήθηκε η πολιτική και κοινωνική σάτιρα στη νεώτερη Ελλάδα με τη μορφή μιας νέας και ευρωπαϊκά πρωτότυπης θεατρικής φόρμας.

Αλλά δεν θα περιοριστώ σ΄ αυτήν τη διαδρομή. Στα μέσα του 19ου αιώνα και στην αιχμή του βαυαρικού καθεστώτος που ήκμασε η κοινωνική και πολιτική σάτιρα, ο θαρραλέος δημοσιογράφος Σοφοκλής Καρύδης εκτός από τις κωμωδίες που έγραψε (ανάμεσά τους «Ο υποψήφιος βουλευτής», «Η κοινωνία των Αθηνών») συγκρότησε και θίασο, έβγαλε και πολιτική σατιρική εφημερίδα και τα δύο με τον τίτλο «Αριστοφάνης». Με αυτό τον θίασο ο Χουρμούζης πρωτοανέβασε διασκευασμένη στα ήθη της εποχής τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη!

Αλλά ανάμεσα στο «Λίγο απ΄ όλα» και στην πλεισίστια πλέον αναβίωση της Επιθεώρησης το 1907, 1908, 1909, ο Σουρής, που είχε γίνει σατιρικός πρέσβης του μέσου Ελληνα με τον «Φασουλή» του μεταφράζει σε ύφος και στιχουργική ημερολόγια τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη και εμφανίζεται ο ίδιος στην Παράβαση!

Αλλά και πριν από την αναβίωση της Επιθεώρησης με τα «Παναθήναια» όπως προείπα, ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος ανεβάζει «Μόνον δι΄ άντρας» στην πάλαι ποτέ πρωτοποριακή του «Νέα Σκηνή» τις «Εκκλησιάζουσες» και τη «Λυσιστράτη».

Αρα, η Επιθεώρηση όταν πλέον μέσα στην τολμηρή αλλά μοναδική ίδρυσή της το 1894 (από τον σοβαρό θίασο του Δημ. Κοτοπούλη και σε επανάληψη από τον μεγάλο Παντόπουλο- δηλαδή ηθοποιούς που παίζανε τραγωδία, Σαίξπηρ, Μολιέρο και όχι μπουλούκια!) είχε πίσω της το 1907 μια ολόκληρη αριστοφανική αναφορά και γι΄ αυτό αυτή τη δομική και σατιρική παράδοση αξιοποίησε. Ο Αριστοφάνης στις περισσότερες κωμωδίες του μετά την εξέταση στο πρώτο μέρος της ευρηματικής του καταφεύγει σε «νούμερα», εισβάλλουν στη σκηνή συκοφάντες, βολευτάκηδες, ιερείς κάπηλοι, ποετάστροι, γνωστοί «ευρύπρωκτοι», χωροτάκτες, αστρολόγοι, λυσσασμένες και ματσωμένες γριές, έμποροι όπλων, πεινάλες, τεμπελχανάδες, στρεπτόδικοι νομομαθείς δικολάβοι κ.τλ. Δηλαδή εν περιλήψει όλοι οι τύποι της Επιθεώρησης που τους άρπαξε και τους μιμήθηκε από τους πεινασμένους δημοσίους υπαλλήλους έως το «να κάααθεσαι» του Φωτόπουλου, το «Φάτε, φάτε» του Αυλωνίτη και το αμιγώς ρουμελιώτικο του Χατζηχρήστου.

Γνωρίζω τον Αντίλογο, ο Αριστοφάνης ήταν και ποιητής. Σαφώς. Και μέγας. Γι΄ αυτό και οι σύγχρονες παραστάσεις σέβονται όλες τις παραβάσεις του και τις λυρικές του παρόδους (π.χ. των «Νεφελών»). Απόδειξη: οι έξοχες μελοποιήσεις των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Μαρκόπουλου, Λεοντή, Κουρουπού, Δημητρίου, Κραουνάκη, Τόκα, Σάββα, Χριστιανάκη, Τσακνή, Τσαγκάρη, Πλέσσα κ.λπ. που με μελωδίες και ρυθμούς τίμησαν τον λόγο του Αριστοφάνη και δεν έγραψε (κανένας!) φτηνιάρικη μουσική. Απόδειξη: ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης όταν έκαναν Επιθεώρηση κατέφυγαν στην αριστοφανική τους προϊστορία.

Καλή εποχή για επιθεώρηση

• Η πρώτη επιθεώρηση του καλοκαιριού έσκασε μύτη στην πρωτεύουσα στο θέατρο «Αθήναιον». Εχει τίτλο «Πού πας ρε Γιωργάκη με τέτοιο καιρό» και τα κείμενα υπογράφουν ο Ντίνος Σπυρόπουλος και ο Γιώργος Γαλίτης.

Σε πρώτο πλάνο, οι πλάνες και οι παλινωδίες του Γιωργάκη, η ανυποληψία και τα σκληρά μέτρα της νεοφερμένης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ σε συνδυασμό με την υπεροψία των Ευρωπαίων φίλων-δανειστών μας, χωρίς να ξεχνιούνται τα κατορθώματα του Κωστάκη και της γαλάζιας παράταξής του. Η επιθεώρηση ξεκινά με τρία άχρωμα νούμερα και ηθοποιούς χωρίς ιδιαίτερη λάμψη και πείρα (ξεχωρίζει η νεαρή Αλεξάνδρα Καρακατσάνη σαν ατίθασο νιάτο καθημερινής τρέλας). Σε αποζημιώνουν όμως, σε επόμενα σπιρτόζικα νούμερα, έμπειροι του είδους όπως: Η Μάρθα Καραγιάννη με αυθορμητισμό κι αυτοσαρκασμό να διεκτραγωδεί τη σημερινή κατάσταση. Ο Κώστας Ευρυπιώτης σαν άξεστος ταβερνιάρης ψαροταβέρνας «Τα παϊδάκια», να περιγράφει απολαυστικά τις αλχημείες στα φαγητά του, που είναι του… θανατά. Ο Ντίνος Σπυρόπουλος σαν βαρβάτος αγρότης, βλάχος και φαλλοκράτης περιωπής.

Σκηνοθέτης της παράστασης, ο βετεράνος Γιώργος Κωνσταντίνου· στο δικής του γραφής νούμερο «Πεινάω» υποδύεται με λεπτό, σουρεαλιστικό τρόπο έναν περιπλανώμενο κλοσάρ να προσπαθεί να καταλαγιάσει τον θυμό και την πείνα του.

Ο εξπέρ Στάθης Ψάλτης ερμηνεύει έναν αφασικό, αλαφροΐσκιωτο τύπο που σταδιακά τα χώνει στους Ευρωπαίους «προστάτες» μας, θυμίζοντας επίσης δύσκολες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Εξίσου απολαυστικός σαν γιαγιά σεξομανής αλλά και σέξι Τζούλια, διηγούμενη τα ερωτικά κατορθώματά της και τα «βραβεία» που απέσπασε για το DVD της. Στο δεύτερο μέρος όλος ο θίασος παρελαύνει στη γνωστή τηλεοπτική εκπομπή «Ελλάδα έχεις ταλέντο», όπου συμμετέχουν μεταξύ των διαγωνιζομένων ο… Τόλης Βοσκόπουλος (Κωνσταντίνου), ο… Κώστας Πρέκας (Ευρυπιώτης) κ.ά. Η Σόφη Ζανίνου δίνει ένα ζωηρό χρώμα λαϊκής διασκέδασης τραγουδώντας γνωστά τραγούδια και χορεύοντας μαζί μ’ άλλες κοπέλες.

• ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 11 Ιουνίου 2010

Αγανάκτηση για όσους μας έριξαν στα… σκουπίδια

• Λέει «Πού πας Γιωργάκη με τέτοιον καιρό» στο «Αθήναιον», με τον Στάθη Ψάλτη να ντύνεται… Τζούλια

Ο Γιώργος Κωνσταντίνου, που είχε φέτος τη διπλή χαρά να πάρει θερμές κριτικές από κοινό και ειδήμονες για την ερμηνεία του στον «Αμπιγιέρ» και να αποσπάσει το Ειδικό τιμητικό βραβείο στα τηλεοπτικά βραβεία του «TV Εθνος» «Πρόσωπα 2009», πρόκειται να «χτυπήσει» επιθεωρησιακά και πάλι. Οι πληροφορίες μας λένε ότι θα σκηνοθετήσει και θα πρωταγωνιστήσει στην επιθεώρηση «Πού πας Γιωργάκη με τέτοιον καιρό», η οποία θα φιλοξενηθεί στο θέατρο «Αθήναιον» από τα τέλη Μαΐου και μετά.

Ο Κωνσταντίνου θα ηγηθεί πολυμελούς θιάσου έχοντας στο πλάι του τον Στάθη Ψάλτη και τη Μάρθα Καραγιάννη, αλλά και τους Κώστα Ευριπιώτη, Σόφη Ζαννίνου, Βασίλη Ζωνόρο, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, Χριστίνα Ψάλτη, Τίσα Βασιλάκη και Εύα Γαλανού. Ο ίδιος, όπως μας είπε, θα υποδυθεί έναν κλοσάρ που βρίσκεται στα όρια της πείνας και ψάχνει τα σκουπίδια για να επιβιώσει.

«Εβγαινα απ’ το «Κάπα»» μου λέει, «όπου έπαιζα στον «Αμπιγιέρ», κι ήταν καθημερινή αυτή η εικόνα των ανθρώπων που ήταν χωμένοι στους κάδους των σκουπιδιών. Από αυτούς εμπνεύστηκα κι έγραψα το κείμενο που κάνει βιτριολική κριτική σε όσους μας οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση, σε όσους μας έριξαν στα σκουπίδια! Κάποια στιγμή ο ήρωας που θα παίξω θα θέσει στο κοινό το ερώτημα: Πώς χρωστάμε χρήματα που δεν τα έχουμε πάρει και είναι το ερώτημα όλων μας αυτό στη δεινή θέση που βρισκόμαστε. Πώς φτάσαμε σε αυτήν την κατάντια, πώς;».

• Ιδανική εποχή

Ο Κωνσταντίνου πιστεύει ότι η εποχή είναι ιδανική για επιθεώρηση, μια και είναι πολλά τα κακώς κείμενα και ο κόσμος έχει βγει από τα ρούχα του πια! Μου περιγράφει τα νούμερα, σιγοτραγουδά το «Γιατί πέφτει πείνα, πείνα καμπάνα», που παραλλάσσει γνωστό διαφημιστικό, και δίνει τη σκυτάλη στον Στάθη Ψάλτη, που συναινεί ότι «είναι μια ιδανική περίοδος για επιθεώρηση, μια και ο κόσμος θέλει να αρθρώσει μέσα από εμάς το δριμύ του κατηγορώ σε όσα τον καπελώνουν και όσα τον οδηγούν στα σκουπίδια!». Ο ηθοποιός που έχει φάει με το κουτάλι την επιθεώρηση θα ερμηνεύσει την «Απόλυτη Ελληνίδα Σταρ» Τζούλια Αλεξανδράτου και θα φτάσει στο δεύτερο μέρος, που θα είναι όλο στημένο ως «Ελλάδα έχεις ταλέντο», να βγει μ’ ένα μπουκάλι σαμπάνια ανάμεσα στα πόδια, για να πει πώς ένιωσε σε όλο αυτό το σκηνικό. «Το βασικό μου νούμερο είναι το «Ο Στάθης και το… κουπί του», κι όχι, μην πάει το μυαλό σας στον Γιωργάκη και το κανό του. Θα παίξω τον πολύπαθο Ελληνα που τραβάει κουπί και προσπαθεί να μην πνιγεί στα κύματα που έρχονται από το εξωτερικό αλλά και από το εσωτερικό!». Ο ίδιος θα υποδυθεί και μια γριά, «τη Συμπεθέρα απ’ τα Τίρανα, που έρχεται να βρίσει τους πάντες και να μη χαριστεί πια σε κανέναν», ενώ πρόκειται να κάνει δριμεία κριτική και «στην αντισεξουαλική Ανγκελα Μέρκελ, με τρόπο που δεν μπορώ να σου περιγράψω» [γελά]. Και οι δύο πιστεύουν ότι ο κόσμος θα στηρίξει τη δουλειά τους, μια «και έχει ανάγκη να γελάσει, να ξεδώσει, να δραπετεύσει απ’ όλη αυτήν την τρομολαγνεία!».

• Χαμηλό εισιτήριο
  Mε τη σύμφωνη γνώμη των παραγωγών αδελφών Τάγαρη οι παραστάσεις θα έχουν πολύ χαμηλό εισιτήριο -20 και 15 ευρώ- «μια και οι δύσκολοι καιροί μας το επιβάλλουν!».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗΣ, EΘΝΟΣ, 08/05/2010

Ενας… πρωθυπουργός, μαγειρική και ζώδια στη σκηνή

• Ενίοτε «βάρβαρο», πολλές φορές παρεξηγημένο, εν δυνάμει «ευαίσθητο», αλλά πάντοτε αγαπημένο και κατεξοχήν ελληνικό θεατρικό είδος, η επιθεώρηση ανθεί φέτος τον χειμώνα στο θέατρο «Αλίκη».

«Θέλει η Ελλάδα να κρυφτεί» ο τίτλος της παραγωγής που κάνει αύριο πρεμιέρα, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αθερίδη και κείμενα δικά του και των Παντελή Καναράκη, Θοδωρή Πετρόπουλου, Βαγγέλη Νάση και Νίκου Ιωαννίδη.

Γιώργος Μαρίνος, Χρυσούλα Διαβάτη, Αλέξανδρος Αντωνόπουλος και Παύλος Κοντογιαννίδης στην επιθεώρηση «Θέλει η Ελλάδα να κρυφτεί»

«Σπονδυλωτό» χαρακτηρίζει το θέαμα ο σκηνοθέτης, με κείμενα «βγαλμένα από την καθημερινότητα, με έμφαση στη σάτιρα».

Πώς ορίζει ο ίδιος τη σάτιρα; Ως «μια άμυνα, έναν αγώνα, θέατρο στρατευμένο κοινωνικά απέναντι σε αυτόν που επικρατεί. Δεν συμφέρει η σάτιρα τον κυρίαρχο του παιχνιδιού αλλά αυτόν που υπομένει… Οπως και η επιθεώρηση. Φτιάχνεται από τον διαμαρτυρόμενο, από αυτόν που υποφέρει».

Το γιατί και το πόσο υποφέρει ποικίλλουν. Με τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις στο φόρτε τους και με φόντο την πλατεία θεάτρου, όπως την ξέρουμε σήμερα, με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που έχουν κάνει την Αθήνα να μοιάζει με μεγαλούπολη, η παράσταση ξεδιπλώνεται σιγά σιγά.

Μια αλληγορία στην αρχή, ενός προσώπου που μοιάζει με την Ελλάδα που τρέχει πίσω από τα νέα δεδομένα, την παγκοσμιοποίηση, που προσπαθεί να προσαρμοστεί αλλά δεν ξέρει αν θέλει κι αν μπορεί.

Στο μεδούλι της παράστασης, από τη σκηνή του θεάτρου παρελαύνουν ένας πρωθυπουργός (όλο και πιο) κουρασμένος και γύρω του πολιτικοί (όλο και πιο) απελπισμένοι για καριέρα, αλλοδαποί που όσο περνά ο καιρός συμπεριφέρονται όλο και πιο πολύ σαν Ελληνες κι από την άλλη ντόπιοι που νιώθουν όλο και πιο πολύ αλλοδαποί, ένα τηλεοπτικό πανηγύρι με τραγούδια, μαγειρική και ζώδια από τα ξημερώματα μέχρι τη νύχτα, συγγενείς, μετανάστες που για να επιβιώσουν βάζουν ταρίφα στο ξύλο που τρώνε, αγρότες μόνοι που ψάχνουν «διά τηλεοράσεως» το έτερόν τους ήμισυ, όλα αυτά τα καθημερινά για τα οποία «θέλει η Ελλάδα -κυριολεκτικά- να κρυφτεί, αλλά κάτι δεν την αφήνει». Η χαρά ή μήπως η απόγνωση;».

Τον Γιώργο Μαρίνο θα τον δούμε και σε ένα ουάν μαν σόου, τη Χρυσούλα Διαβάτη σε ένα νούμερο που είναι «θεατρικό μονόπρακτο» και τον Παύλο Κοντογιαννίδη ως διεφθαρμένο μπάτσο που γνωρίζει πώς λειτουργεί το σύστημα απέξω κι ανακατωτά. Πρωταγωνιστούν επίσης οι Αλ. Αντωνόπουλος, Αν. Λουδάρος, Ευ. Μουμούρη, Π. Καναράκης, Δ. Παπαδήμα, Π. Μπουσουλόπουλος, Τζ. Θεωνά, Αν. Κωνσταντινίδης, Αν. Ολυμπίου. Τα σκηνικά-κοστούμια φιλοτέχνησε ο Μανώλης Παντελιδάκης, η μουσική είναι του Γιώργη Χριστοδούλου, οι στίχοι του Μίνου Θεοχάρη και η χορογραφία της Αντειας Ολυμπίου.

• Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 15/10/2009

Η κωμωδία μιας Μητρόπολης που τρέχει και δεν φτάνει

Δημοφιλή και έμπειρα πρόσωπα στο σανίδι του θεάτρου «Αλίκη»: Παύλος Κοντογιαννίδης, Χρυσούλα Διαβάτη, Γιώργος Μαρίνος και Αλέξανδρος Αντωνόπουλος

Ενας πρωθυπουργός ολοένα και πιο κουρασμένος. Ολοένα και πιο απών. Μαζί του επαγγελματίες πολιτικοί, λυσσασμένοι για πόστα και εξουσία. Λίγα στενά παρακάτω, αλλοδαποί που όσο περνάει ο καιρός θέλουν και, τελικά, γίνονται πιο Ελληνες από τους Ελληνες. Με όλα τα εγχώρια «χούγια».  Και οι Ελληνες; Εξωθημένοι στο περιθώριο, να νιώθουν τελικά παρείσακτοι, ξένοι στην ίδια τους τη χώρα.

Ισως ακούγεται τραβηγμένο από τα μαλλιά. Αλλά για επιθεώρηση πρόκειται. Στην οποία συμβαίνουν κι άλλα πολλά μέσω της μικρής οθόνης, όπου «οργιάζουν» τα αυτοσχέδια πανηγυράκια, οι μαγειρικές ανακατεύονται με τα ζώδια και τα εσώρουχα και τα τηλεοπτικά «πακέτα» γίνονται «πολτός» με τους άγαμους αγρότες, που ψάχνουν διά της μικρής οθόνης ταίρι. Αλλως, «Θέλει η Ελλάδα να κρυφτεί». Κυριολεκτικά, όνομα και πράγμα η νέα επιθεώρηση των Θοδωρή Αθερίδη, Παντελή Καναράκη και Θοδωρή Πετρόπουλου, που κάνει πρεμιέρα, σε σκηνοθεσία του πρώτου, την Παρασκευή στο «Αλίκη».

Χώρος δράσης, η «ρημαγμένη», γκετοποιημένη πλατεία Θεάτρου. «Ολοι ξέρουμε σε ποια κατάσταση έχει φτάσει τα τελευταία χρόνια», υπενθυμίζει ο Αθερίδης. «Ας μη γελιόμαστε. Η Ελλάδα έχει αποκτήσει τα χαρακτηριστικά μιας Μητρόπολης. Αυτό προσπαθήσαμε να βγαίνει στην επιθεώρηση. Να φανεί ότι η Ελλάδα τρέχει να προλάβει τη νέα πραγματικότητα». Πρώτη φορά σκηνοθετεί επιθεώρηση ο ηθοποιός -κι ας είναι η 7η συνολικά σκηνοθεσία του. Αισθάνεται, όμως, όπως λέει, «σαν να το έχω ξανακάνει». Οι προθέσεις του, εξαρχής σαφείς.

«Αυτό που θέλαμε ήταν να συναρμολογήσουμε ένα θέαμα, που κάτω από τον τίτλο του να επαληθεύεται. Δεν έχουμε κολλήσει σε μια τηλεσάτιρα. Τολμήσαμε να κάνουμε πολιτική και κοινωνική σάτιρα. Και φέρνουμε κάτι νέο. Αποφασίσαμε να κάνουμε μια επιθεώρηση που είναι ένα βάρβαρο, αλλά ευαίσθητο είδος, γιατί απαιτεί μαζικότητα. Ο πειρασμός της μαζικότητας πολλές φορές κάνει τη γλώσσα πιο άγρια και οδηγεί σε εκχυδαϊσμούς. Εμείς προσπαθήσαμε να κρατήσουμε το μέτρο», εξηγεί ο Θοδωρής Αθερίδης. Βωμολοχίες, εντούτοις, θα έχει η παράσταση. «Θα ήταν γελοίο να στρογγυλέψουμε τις λέξεις».

Εξάλλου στην «επαφή με την πραγματικότητα» προσβλέπει η επιθεώρηση «Θέλει η Ελλάδα να κρυφτεί». Ετσι προέκυψε, για παράδειγμα, ο γνώριμος στο πανελλήνιο τύπος του μπάτσου, που υποδύεται ο Παύλος Κοντογιαννίδης. «Θα μπορούσε να ξεκινά με το κομμάτι του μια παράσταση στο Berliner Ensemble», λέει με αυτοπεποίθηση ο Αθερίδης. «Μέσα από το διεφθαρμένο πρόσωπο του μπάτσου προκύπτει η ηθική. Αγαπάμε τον Μπρεχτ. Κι ανακαλούμε την αποστασιοποίησή του μέσα από τον τρόπο του καμπαρέ. Το κλείσιμο του ματιού είναι η ελληνική αποστασιοποίηση».

Ο Γιώργος Μαρίνος, «ο πρώτος άνθρωπος», κατά τον Αθερίδη, που τόλμησε στην Ελλάδα να κάνει one man show, κι έχει το copyright του, αυτή τη φορά θα είναι «ο καθαρός Μαρίνος, με τις καταβολές από το καμπαρέ». «Εγώ όμως την επιθεώρηση τη φοβάμαι», αντιτείνει ο πληθωρικός θεατρίνος.

Η Χρυσούλα Διαβάτη έχει χρόνια να κάνει επιθεώρηση. «Πάντα τη φοβόμουν», έρχεται να συμφωνήσει με τον Μαρίνο. «Είναι ένα δύσκολο είδος. Ο ηθοποιός είναι εκτεθειμένος στη σκηνή». Συνήθως η επιθεώρηση έχει τυπίστες. «Ομως, αυτό που θα δείτε εδώ δεν είναι ακριβώς επιθεώρηση -το νούμερό μου είναι ένα μονόπρακτο. Ούτε εμείς είμαστε οι κλασικοί επιθεωρησιακοί τύποι. Είναι πολύ πιο σύνθετο».

Στην παράσταση, μαζί με τον Μαρίνο, τη Διαβάτη και τον Κοντογιαννίδη, θα ντυθούν από μπάτσοι και τσολιάδες μέχρι χανουμάκια οι Αντώνης Λουδάρος, Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, Ευαγγελία Μουμούρη, Παντελής Καναράκης, Δήμητρα Παπαδήμα, Πέτρος Μπουσουλόπουλος, Τζένη Θεωνά, Αντρέας Κωνσταντινίδης και η Αντεια Ολυμπίου.

Η έκπληξη φυλάγεται για το τέλος. Το κοινό θα καληνυχτίζουν δύο …διαφορετικοί Εύζωνοι, σε μια Ελλάδα αληθινή Μητρόπολη: ένας Αφροαμερικανός και ένας Κινέζος. *

• info: Τα κοστούμια και τα σκηνικά είναι του Μανώλη Παντελιδάκη. Μουσική: Γιώργος Χριστοδούλου. Στίχοι: Μίνως Θεοχάρης. Χορογραφίες: Αντεια Ολυμπίου.

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

«Μπάχαλο» με τις… τρελές

• Παλαιοκώστας, Πετρούλα, πολιτικοί και «Στιγμή της αλήθειας» στο στόχαστρο των επιθεωρήσεων

Η Μάρω Κοντού στη «Βουλή με τις… τρελές» στο θέατρο «Αθήναιον»

• Ολο και λιγοστεύουν οι θερινές αθηναϊκές σκηνές. Τρία θέατρα ωστόσο ανθίστανται στον καύσωνα και προσφέρουν στιγμές δροσιάς σε μια Αθήνα που… βράζει.

Δύο επιθεωρήσεις και μία κωμωδία είναι ο απολογισμός με τη Μάρω Κοντού στη «Βουλή με τις… τρελές» στο θέατρο «Αθήναιον» και τον Μάρκο Σεφερλή ως… «Μπαχαλόγατο» στο «Δελφινάριο». Στο θέατρο «Παρκ», τέλος θα παρουσιαστεί η κωμωδία «Παρ το χρήμα και τρέχα» του Ρέι Κούνεϊ σε μετάφραση-απόδοση Γιώργου Ηλιόπουλου με τον ίδιο και τους Κ. Ζαχάρωφ, Χρ. Παπά, Ν. Παλληκαράκη κ.ά. «Η Βουλή με τις… τρελές » των Ντίνου Σπυρόπουλου – Γιώργου Γαλίτη που παρουσιάζεται ήδη στο «Αθήναιον» θίγει τα κακώς κείμενα πολιτικο-κοινωνικώς σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόρτζου και με τους Μ. Κοντού, Τ. Αντονυ, Τ. Παπαματθαίου, Κ. Ευρυπιώτη, Γ. Καπετάνιο, Β. Ζωνόρο, Ντ. Σπυρόπουλο, Αλ. Καρακατσάνη κ.ά.

«Μπαχαλόγατος» ο Μάρκος Σεφερλής

Ενα σεξουαλικό έγκλημα στα παρασκήνια της «Στιγμής της αλήθειας» φέρνει τα πάνω-κάτω στη φτωχή τηλεοπτική ελληνική γειτονιά. Η φιλόδοξη στάρλετ Κωστούλα Πετρίδου «βγαίνει» από τα ρούχα της, καθώς ο γνωστός καταζητούμενος Βασίλης Παλαιοκώστας αποδέχεται την πρόσκληση δύο αστυνομικών στο «Πάμε Πακέτο» της Βίκυς Χατζηβασιλείου και δραπετεύει για τρίτη φορά με ελικόπτερο, ενώ μια παρέα από πανέξυπνες ξανθιές αποφασίζει να πάρει εκδίκηση.

Ποιος θα βρει τη λύση στο μυστήριο; Ποιος θα αποκαλύψει τον δολοφόνο; Ο «Μπαχαλόγατος» των Μ. Σεφερλή, Στ. Παπαδόπουλου, Γ. Βάλαρη που κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 25 του μήνα με τους Μ. Σεφερλή, Ελ. Τσαβαλιά, Γ. Πετρόχειλο, Σ. Τασίου, Θ. Ρωμανίδη κ.ά.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 19/6/2009

Νίκου Αθερινού «Πάμε σαν άλλοτε…» [επιθεώρηση]

Πάμε σαν άλλοτε… «Υπερ- επιθεώρηση» την ονοματίζει ο Νίκος Αθερινός (για να γιορτάσει τα 115 χρόνια της ελληνικής επιθεώρησης). Στο θέατρο «Λάμπρος Κωνσταντάρας» ας πούμε κι εμείς ότι «ξαναζεί η χρυσή εποχή του μουσικού θεάτρου σ’ ένα μουσικό, σατιρικό και νοσταλγικό ταξίδι» που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Νίκος Αθερινός. Συμμετέχει ζωντανή ορχήστρα. Δεκαοκτώ ηθοποιοί στη σκηνή δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους με επικεφαλής: τους Δέσποινα Στυλιανοπούλου, Γιώργο Παπαζήση, Λουίζα Μελίντα, Χρήστο Κάλλοου, Μαριαλένα Οικονομίδου, Λευτέρη Μελέτη, Αντώνη Σάραλη και Μαρία Βλουτή. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Νίκος Αθερινός. Τη μουσική της παράστασης επιμελήθηκε η Μαριαλένα Οικονομίδου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Μαρίας Δημητρίου, με εξαίρεση τα κοστούμια της Δέσποινας Στυλιανοπούλου που επιμελήθηκε η Σύλια Δεμίρη. Θέατρο «Λάμπρος Κωνσταντάρας», Κουντουριώτου 40 Αιγάλεω, Τηλ: 210 5911370

Κώστας Βουτσάς: «Γελάτε γιατί δοκιμαζόμαστε»

Του Χρήστου Ν. Ε. Ιερείδη, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2008

«Η αγανάκτηση του κόσμου για τα πολιτικά κόμματα βγαίνει μέσα από το γέλιο στην επιθεώρηση» λέει ο Κώστας Βουτσάς.

Βλέπεις το όνομά του στους τίτλους της ταινίας «Βank Βang» και περιμένεις να τον δεις όπως τον έχεις μάθει από τις ασπρόμαυρες κωμωδίες και τα μιούζικαλ του Δαλιανίδη. Και όμως ο Ερμόλαος, ο ρόλος του, ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί.

Έναν ηλικιωμένο χήρο, με κόρη κι εγγονή στην εφηβεία, υποδύεται ο Κώστας Βουτσάς στη γλυκόπικρη κωμωδία του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου που σκηνοθέτησε ο Αργύρης Παπαδημητρό- πουλος. Και ξαφνιάζει ευχάριστα. Η παρουσία του σύντομη, αλλά διόλου αδιάφορη. Προσπαθεί με διάφορους τρόπους να δώσει τέλος στη χωρίς νόημα για εκείνον ζωή του από τη στιγμή που έχασε την αγαπημένη του σύζυγο αλλά πάντα κάτι στο «παρά πέντε» δεν τον αφήνει.

«»Τα τέρατα στην υποκριτική τα βρίσκεις στους κωμικούς» είχε πει ο Βάιντα. Ο κωμικός έχει μέτρο. Δεν υπάρχει περίπτωση να παίξει κωμικός δραματική σκηνή και να μην αγγίξει τον θεατή. Ξέρεις γιατί; Διότι ο κωμικός απλοποιεί τη σκηνή, ενώ ο δραματικός ηθοποιός τη μεγαλοποιεί».

Τι τον έκανε να δεχθεί την πρόταση του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου να παίξει στην ταινία; «Μου άρεσαν ο ρόλος και η ιστορία. Έχει ρυθμό και είναι γρήγορη». Δηλώνει, εξάλλου, φαν του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου. «Οι νέοι ηθοποιοί είναι καλύτεροι από εμάς. Καμιά φορά ακούω να λένε για μένα «ο μύθος», «ο θρύλος» και θυμώνω. Δεν είμαι τίποτα. Ένας μαθητής των νέων ηθοποιών είμαι. Έχουμε πολύ καλούς ηθοποιούς. Φιλιππίδης, Παπαδόπουλος, Μπέζος, Ράντου, Ρώπα, Μακρυπούλια, Χαρα λαμπόπουλος, Μεντή, στα λέω ανάκατα. Στην εποχή μου και παλαιότερα οι ηθοποιοί δουλεύαμε με το ένστικτο και την αλήθεια μας. Οι νεώτεροι έχουν μόρφωση και έχουν πάρει πολλά από εμάς. Το θέατρο προχωρεί αλματωδώς και είναι καλό να υπάρχουν πολλά θέατρα. Δοκιμάζουν οι ηθοποιοί και ό,τι πειραματικό προχωρεί και πετυχαίνει το παίρνει το κατεστημένο θέατρο και το αναδεικνύει».

• Από την άλλη, όμως, έχουμε πολλούς άνεργους ηθοποιούς. Γιατί;

«Είμαστε περίπου 14.000 ηθοποιοί και υπάρχουν πολλά θέατρα. Έχουν πέσει τα στάνταρτ. Ο ηθοποιός πρέπει να έχει διάρκεια και να καθιερωθεί από το σινάφι του».

Αυτόν τον καιρό είναι σε περιοδεία με την επιθεώρηση «Σκύψε Ν.Δ. ευλογημένη, ο Εφραίμ σε περιμένει» (σε κείμενα Ντίνου Σπυρόπουλου) μαζί με τους Μάρω Κοντού, Κατερίνα Γιουλάκη, Τόνυ Άντονυ, Κώστα Καπετάνιο και άλλους. Με 60 χρόνια στο ενεργητικό του, συνεχίζει με αμείωτη διάθεση.

Είναι φορτσάτος και μιλάει για την επιθεώρηση. «Τα κείμενα είναι επίκαιρα και διαρκώς προστίθενται καινούργια. Η δεύτερη μέρα πάντα έχει περισσότερο κόσμο από την πρώτη, όπου κι αν παίζουμε. Ο κόσμος έχει ανάγκη την πληροφόρηση μέσα από την επιθεώρηση. Βομβαρδίζεται από πλήθος πληροφοριών και ειδήσεων, στις οποίες εμείς δίνουμε σχήμα. Είναι πικραμένος και από τη Ν.Δ. και από το ΠΑΣΟΚ».

• Πώς φαίνεται η πίκρα του κόσμου;

Στο χειροκρότημα βγαίνει η αγανάκτηση. Λέω για παράδειγμα σε ένα νούμερο: «Η Ν.Δ. είναι ακλόνητη. Δεν θα τη ρίξει κανείς. Μόνη της θα πέσει για μην έχει υποχρέωση σε κανέναν» και από κάτω ο κόσμος χειροκροτεί.

• Γιατί επιμένετε στην επιθεώρηση;

Έχω παίξει όλα τα είδη. Απλώς προσπαθώ ώστε να συνεχίσει να υπάρχει και αυτό το είδος.

• Γιατί;

Πώς αλλιώς θα πούμε στον κόσμο αυτά τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας; Είναι όμως κι ένας τρόπος για να έχουν οι συνάδελφοί μας δουλειά. Μ΄ ενδιαφέρει να μπορούμε να κάνουμε διά της επιθεώρησης τους δημοσιογράφους. Να ξυπνάμε τον κόσμο. Διότι τα ΄χει μπερδεμένα μέσα του κι εμείς τους δίνουμε φόρμα. Έτσι νομίζω εντυπώνονται περισσότερο στον νου. Και νιώθω ότι επηρεάζω με κάποιον τρόπο, διότι όταν για παράδειγμα σατιρίζω τον Εφραίμ βλέπω εκφράσεις επιδοκιμασίας, θεατές να γελούν και να εκφράζουν την αγανάκτησή τους με όσα συμβαίνουν. Η επιθεώρηση είναι πολιτική, γενικώς το θέατρο είναι πολιτική, διότι κάθε συγγραφέας θέλει να περνά τα μηνύματά του.

ΙΝFΟ

●«Βank Βang» από τις 18 Δεκεμβρίου στους κινηματογράφους. Με τους Βασίλη Χαραλαμπόπουλο, Κώστα Βουτσά, Δημήτρη Ήμελλο, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Μιχάλη Ιατρόπουλο, Γεράσιμο Σκιαδαρέση, Δημήτρη Μαυρόπουλο, Τζένη Μπότση, κ.ά. Σενάριο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, σκηνοθεσία Αργύρης Παπαδημητρόπουλος.
●«Σκύψε Ν.Δ. ευλογημένη, ο Εφραίμ σε περιμένει», επιθεώρηση με τους Κώστα Βουτσά, Μάρω Κοντού, Κατερίνα Γιουλάκη, Τόνυ Άντονυ σε περιοδεία ανά την επικράτεια.

«Στην τηλεόραση υπάρχει προχειρότητα»

«Δεν είμαι πρωταγωνιστής στην ταινία «Βank Βang». Έναν μικρό ρόλο έχω. Το λέω γιατί στο παρελθόν μού έδιναν ρόλους γκεστ και για να μαζέψουν κόσμο στις αίθουσες έβαζαν το όνομά μου φαρδύ πλατύ. Δεν είναι σωστό» σημειώνει ο Κώστας Βουτσάς. Στο μεταξύ βρέθηκε μπροστά στις κάμερες για την ταινία Ο διαχειριστής» του Περικλή Χούρσογλου, ενώ είχε έναν μικρό ρόλο και στην ταινία «Ο γιος του Τσάρλι» του Κάρολου Ζωναρά. «Αυτή μάλλον δεν θα τη δούμε εδώ. Δεν βρήκε διανομή. «Έχουμε ξεφύγει από την κρίση των σεναρίων αλλά τώρα οι ελληνικές ταινίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα διανομής. Δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά διεθνές πρόβλημα. Γυρίζονται ταινίες και δεν προβάλλονται διότι δεν τις παίρνουν οι διανομείς για να τις πάνε στις αίθουσες».

• Μήπως όμως οφείλεται στο ότι γυρίζονται ταινίες με τηλεοπτικές συνθήκες στο ελληνικό σινεμά;

Ναι, συμβαίνει κι αυτό. Αλλά ο κινηματογράφος έχει δανείσει στην τηλεόραση και τα παίρνει πίσω. Από την άλλη, στην τηλεόραση υπάρχει και η προχειρότητα.

«Κάποιοι ηθοποιοί εκχυδαΐζουν την επιθεώρηση»

• Γιατί η θεατρική επιθεώρηση είναι στην απαξίωση;

Κάποιοι ηθοποιοί εκχυδαΐζουν το είδος.

• Σύμφωνοι, αλλά δεν οφείλεται και στα κείμενα;

Βεβαίως. Γίνονται προχειρότητες. Ευθύνη έχουν και οι ηθοποιοί. Αρχικά, όταν ήταν αμόρφωτοι, κατέφευγαν σε ευκολίες που επαναλάμβαναν αλλά και οι θεατρικοί επιχειρηματίες είχαν ευθύνη, διότι έβαζαν όποιον κι όποιον. Εμείς προσπαθούμε να μην ευτελίζεται το είδος. Δεν έχουμε βωμολοχίες. Δεν τις έχουμε ανάγκη. Βασιζόμαστε στο ταλέντο μας και στην αγάπη του κόσμου. Μόνο υπονοούμενα χρησιμοποιούμε, διότι έτσι κάνουμε τον θεατή να νιώσει πως τον έχουμε για έξυπνο. Στο παρελθόν όμως είχαμε και πολύ καλούς συγγραφείς, όπως ο Πρετεντέρης, ο Τσιφόρος, ο Γιαλαμάς…

• Γιατί δεν έχουμε ανάλογους στις μέρες μας;

Υπάρχουν, δεν τους αφήνουν όμως οι πρωταγωνιστές που έχουν άποψη για τα κείμενα.

• Έξι δεκαετίες ηθοποιός. Τα έχετε ζήσει σχεδόν όλα. Με τι θα ήσασταν ευχαριστημένος;

Να παίζω. Είτε στη σκηνή του θεάτρου είτε μπροστά από την κάμερα.