Καυστικά και διάσημα έργα

«Αρχοντοχωριάτης»

Τη διάσημη κωμωδία του Μολιέρου «Ο αρχοντοχωριάτης» θα παρουσιάσει στο θέατρο «Ρεματιά» Χαλανδρίου, αύριο και μεθαύριο (9 μ.μ.), το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης. Σε αυτό το έργο, ο Μολιέρος προχωρεί σε μια καυστική σάτιρα του νεοπλουτισμού και της αστικής τάξης, που προσπαθεί να μιμηθεί την υψηλή κοινωνία, μαϊμουδίζοντας τρόπους, συνήθειες και συμπεριφορές φτάνοντας στα όρια του γελοίου. Μετάφραση – Διασκευή – Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλατζόπουλος. Σκηνικά: Αντώνης Χαλκιάς. Κοστούμια: Βάλια Μαργαρίτη. Μουσική: Δημήτρης Λέκκας. Χορογραφίες: Κατερίνα Ανδριοπούλου. Παίζουν: Δημήτρης Πιατάς, Τάσος Παλαντζίδης, Γιάννης Καλατζόπουλος, , Τάκης Παπαματθαίου, Ελένη Κρίτα Νικολέτα Βλαβιανού, Γιώργος Χρανιώτης, , Θεοδώρα Σιάρκου, Ιωάννα Μυλωνά, Στέλλα Δρογγίτη.

• Την επίκαιρης αξίας σατιρική κωμωδία του Δημοσθένη Κ. Μισιτζή «Ο απηλπισμένος σύζυγος» (1868), θα παρουσιάσει την Πέμπτη (15/7, 9.30 μ.μ.) στο θέατρο «Πέτρας», στο πλαίσιο του φεστιβάλ του Δήμου Πετρούπολης, ο θίασος «Τέττιγες». Πρόκειται για μια καυστική κριτική της κοινωνίας και πιο συγκεκριμένα των συμπεριφορών και των ηθών, των ανθρωπίνων ελαττωμάτων, των κοινωνικών συμβάσεων και καταστάσεων. Σκηνοθεσία Λεωνίδα Βαρδαρού, σκηνικά Μπάμπη Δαραδήμου, κοστούμια Μπέττυς Λυρίτη, μουσική επιμέλεια Γιάννη Νικολάου, επιμέλεια οπτικού υλικού Κώστα Σταματόπουλου, φωτισμοί: Ξενοφώντα Βαρδαρού, κίνηση Αγνής Παπαδέλη – Ρωσσέτου. Παίζουν: Πάνος Ξενάκης, Κωνσταντίνα Κούτσιου, Κώστας Τζουβάρας, Δέσποινα Πόγκα, Λεωνίδας Βαρδαρός, Γιάννης Νικολάου.

• «Ο απηλπισμένος σύζυγος»

  Εναρξη στα «Αισχύλεια», αύριο, στο Παλαιό Ελαιοτριβείο Ελευσίνας, με τους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία – μετάφραση και κοστούμια Τηλέμαχου Μουδατσάκι. Μουσική Σταύρος Σιόλας, χορογραφία Αλέξανδρος Ζαχαρέας. Παίζουν: Νόνη Ιωαννίδου, Αντώνης Σιώπκας, Δημήτρης Βογιατζής, Αργύρης Σαζακλής, Στάθης Γκάτσης, Νικόλας Μακρής, Αλέξανδρος Ζαχαρέας.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

11/7/2010– ΑΤΙΤΛΟ

7/7/2010– Απολαυστική σάτιρα

2/7/2010– ΔΗΠΕΘΕ εν δράσει…

13/6/2010– Επιμένουν… θεατρικά

19/11/2004– Διαχρονική σάτιρα

Ο «Φιλάργυρος» του Μολιέρου στην Comédie-Française, στο Παρισι

• Comédie-Française, Salle Richelieu

• www. comedie-frascaise. fr

«L’ Avare». Η Κατρίν Ιζέλ [Catherine Hiégel], καθιερωμένη πρωταγωνίστρια της Κομεντί Φρανσέζ, ανέλαβε αυτήν τη φορά το ρόλο του σκηνοθέτη παρουσιάζοντας τον «Φιλάργυρο» του Μολιέρου. Η Ιζέλ έχει ιδιαίτερη αδυναμία στον Μολιέρο (έχει σκηνοθετήσει επίσης τον «Μισάνθρωπο», τις «Σοφές γυναίκες» και τον «Ζορζ Νταντέν») και, όπως είπε, ο «Φιλάργυρος» είναι ένα έργο πολύ επίκαιρο καθώς εστιάζει στην τρέλα του χρήματος, που τόσο καταστροφική αποδεικνύεται στην εποχή μας. Δεν ανεβάζει το έργο σε «εκσυγχρονισμένη» εκδοχή, γιατί κατά τη γνώμη της ο σύγχρονος θεατής δεν χρειάζεται δεκανίκια μοντέρνων κοστουμιών και βίντεο από το χρηματιστήριο για να καταλάβει τις αναλογίες με το σήμερα. Πρωταγωνιστής, στο ρόλο του Αρπαγκόν, ο Ντενί Πονταλιντές [Denis Podalydès], ο ελληνικής καταγωγής ηθοποιός ο οποίος είναι σήμερα ένα από τα κορυφαία ονόματα του γαλλικού θεάτρου. Εως τις 21 Φεβρουαρίου.

Ο ΜΟΛΙΕΡΟΣ ΚΑΙ Η ΣΤΑΡ. Ο «Μισάνθρωπος» στο Comedy Theatre [Λονδίνο]

ΛΟΝΔΙΝΟ. Δεν πρέπει να είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι την Κίρα Νάιτλι την πήρε ο καημός να παίξει Μολιέρο. Η όμορφη ηθοποιός, διάσημη από τον κινηματογράφο και εξαιρετικά δημοφιλής σε όλη την υδρόγειο, εμφανίζεται αυτόν τον καιρό στον Μισάνθρωπο, και πολλοί βλέπουν το κίνητρο του όλου εγχειρήματος στο κοινό που συρρέει αθρόο στο Comedy Τheatre, όπου παίζεται το έργο (ως τις 13 Μαρτίου 2010), για να τη δει «ζωντανή». Οταν την είχαν ρωτήσει, πριν από την έναρξη των παραστάσεων, πώς αντέδρασε στην πρόταση να πάρει μέρος στο θέαμα, η Νάιτλι απάντησε: «Μου έφερε χάχανα». Αλλωστε δεν πρόκειται για τον αληθινό Μισάνθρωπο αλλά για έμμετρη εν μέρει διασκευή του που μεταφέρει τη σπουδαία κωμωδία του Μολιέρου από το Παρίσι του 17ου αιώνα στο σημερινό Λονδίνο. Ο ήρωας, θεατρικός συγγραφέας απογοητευμένος από τη ματαιοδοξία και την κενότητα των διασημοτήτων, πέφτει στην παγίδα να ερωτευτεί μια κατ΄ εξοχήν εκπρόσωπο αυτού του κόσμου, αστέρα του Χόλιγουντ, η οποία δεν ζει παρά για να κινεί την προσοχή (την  υποδύεται η Νάιτλι). Στα διάφορα σχόλια η όλη παράσταση αντιμετωπίζεται ευνοϊκά σε γενικές γραμμές. Για τη Νάιτλι, όπως θα το περίμενε κανείς, τα σχόλια κυμαίνονται σε αξιοσημείωτο εύρος, αλλά την αποφασιστική συνηγορία την εκδίδει το κοινό που παρουσιάζεται στη συντριπτική του πλειονότητα μαγεμένο από την απόδοση της ηθοποιού. Εξ ου και το θέατρο, τις τέσσερις πρώτες ημέρες, μάζεψε ένα εκατομμύριο στερλίνες από προπώληση εισιτηρίων. [Ars…brevis, ΤΟ ΒΗΜΑ, 20/12/2009]

The Misanthrope

Booking to 12 March 2010

Molière‘s THE MISANTHROPE will open at the Comedy Theatre in December, starring Damian Lewis, Tara Fitzgerald, Keira Knightley, Dominic Rowan and Tim McMullan.

Damian Lewis leads an outstanding ensemble with Tara Fitzgerald, Keira Knightley and Dominic Rowan in Martin Crimp’s blistering version of Molière’s greatest comedy, The Misanthrope.

Transported from 17th century Paris to modern-day London, Alceste (Damian Lewis) is a famous British playwright disillusioned and angry with the hypocrisy, shallowness and vanity of the contemporary world. Vowing to reject society, Alceste’s plans are derailed when he falls madly in love with Jennifer (Keira Knightley). An ambitious American film star and darling of the social scene, she may prove to be his biggest challenge yet.

• Damian Lewis

Damian Lewis made his name in Steven Spielberg’s award-winning mini series Band Of Brothers.  He has since carved out a prolific career in film, television and theatre most recently appearing on stage in Pillars of the Community (National Theatre) and Five Gold Rings (Almeida) and on screen in the hugely popular NBC series Life.  His film credits include Dreamcatcher, An Unfinished Life, The Escapist, Chromophobia and Stormbreaker and his television work includes the remake of The Forsythe Saga and Confessions of a Diary Secretary.

• Tara Fitzgerald

Tara Fitzgerald’s credits span television, film and theatre.  Currently best known to television audiences for her role as Dr Eve Lockhart in the BBC’s hugely popular drama series Waking The Dead, she has also starred in Jane Eyre, The Virgin Queen, Miss Marple – Body In The Library, Rose and Maloney and the soon to be screened U Be Dead.  Her film credits include Five Children And It, I Capture The Castle, The Lion’s Mouth, Dark Blue World, Rancid Aluminum and Brassed Off.  On stage she has appeared in A Doll’s House (Donmar), And Then There Were None (Gielgud), A Doll’s House (national tour), A Streetcar Named Desire (Bristol Old Vic) and Hamlet (Almeida).

• Keira Knightley

Keira Knightley has established herself as one of the most talented and versatile screen actresses of her generation.  Having first come to the audience’s attention in the surprise film hit Bend It Like Beckham she has gone on to star in Joe Wright’s award-winning film Atonement with James McAvoy, The Duchess, The Edge Of Love with Sienna Miller, Domino, The Jacket, Pride And Prejudice and as the feisty Elizabeth Swann in the Pirates of the Caribbean movies.  She has recently completed filming on the movies Never Let Me Go and the highly anticipated London Boulevard both due for release later this year. Her television credits include the critically acclaimed remake of Doctor Zhivago, Oliver and Coming Home.

• Dominic Rowan

Dominic Rowan has worked extensively in theatre including A Voyage Around My Father (Donmar/West End), Happy Now? (National), As You Like It (Globe), A Spanish Tragedy (Arcola), Way To Heaven (Royal Court) and Iphegina At Aulis (National).  His television credits include Catwalk Dogs with Kris Marshall, Baby Boom, Lynda La Plante’s Trial & Retribution, The Family Man with Trevor Eve and Hearts And Bones.

Με τη φρεσκάδα μιας παλιάς φάρσας

• Από τον Νεκτάριο-Γεώργιο Κωνσταντινίδη

• Μολιέρος: Ζωρζ Νταντέν ή Ο Ανύπαρκτος σύζυγος, μτφρ.-σημειώσεις-επίμετρο : Ανδρέας Στάικος,εκδόσεις Κίχλη, σ. 88, 11 ευρώ

Το θέμα του απατημένου συζύγου είναι ιδιαίτερα προσφιλές τόσο στις κωμωδίες («Σχολείο Γυναικών») όσο και στις φάρσες («Η ζήλεια του Μουντζούρη») του μελαγχολικού κωμωδιογράφου της γαλλικής κλασικής σκηνής. Ο ζηλιάρης γέρος προσπαθεί να συλλάβει επ’ αυτοφώρω τη νεαρή συνήθως γυναίκα του, αλλά τελικά λόγω της αδεξιότητας και της κακής του τύχης πέφτει ο ίδιος στις παγίδες που στήνει, με αποτέλεσμα να γελοιοποιείται.

Στο «Ζωρζ Νταντέν», που γράφτηκε από τον Μολιέρο στα 1668, τα πρόσωπα αποτελούν φορείς ταξικής συμπεριφοράς και πράττουν ανάλογα με την κοινωνική τους θέση σ’ ένα συνεχώς κλιμακούμενο παιχνίδι ρόλων. Το έργο κάνει νύξεις για την πτώση των ευγενών και την άνοδο της μεσαίας αστικής τάξης. Ο ομώνυμος ήρωας είναι ένας εύπορος χωριάτης που παντρεύτηκε μια γυναίκα ευγενικής καταγωγής προκειμένου ν’ ανέλθει κοινωνικά. Το έργο συνδέεται άμεσα με την παράδοση της μεσαιωνικής και αναγεννησιακής φάρσας. Εδώ όμως έχει μεταμορφωθεί σε κοινωνικό στοχασμό, οι μάσκες έχουν εξελιχθεί σε ολοκληρωμένα και σύνθετα πρόσωπα, η απλή και σύντομη πλοκή έχει κερδίσει έκταση και ποιότητα λόγου. Μια ώριμη σάτιρα, κατά τη διάρκεια της οποίας η διασκέδαση συνυπάρχει με τη δριμεία κριτική. Ο συγγραφέας, ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, φέρνει στην επιφάνεια με λεπτότητα και θεατρική δεξιοτεχνία τα ελαττώματα και τις μικροπρέπειες των ανθρώπων.

Το κείμενο διατηρώντας τους χυμούς και τη φρεσκάδα της παλιάς φάρσας την αναπτύσσει, την επεξεργάζεται εις βάθος, την εξευγενίζει, της προσδίδει υπαρξιακές διαστάσεις, δημιουργώντας την τραγική φάρσα. Η μετάφραση του Ανδρέα Στάικου προσαρμόζει στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα το ύφος και τον ρυθμό του κειμένου παράγοντας ένα ηχητικό αποτέλεσμα που εκφωνείται με άνεση από τους ηθοποιούς. Μια προσεγμένη δουλειά, με έμφαση στη λεπτομέρεια, που αναδεικνύει τον κωμικό τόνο και τους σαρκαστικούς υπαινιγμούς του συγγραφέα. Ενδιαφέρον και επεξηγηματικό το σημείωμα «Οι γεμιστές τομάτες του κυρίου Μολιέρου» στο Επίμετρο της έκδοσης.

• ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Βιβλιοθήκη, Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009

«Κατά φαντασίαν ασθενής»

Ο Γιάννης Μπέζος και η Ναταλία Τσαλίκη πρωταγωνιστούν στην κωμωδία του Μολιέρου «Κατά φαντασίαν ασθενής», Ηρώδειο 2/7.

• Το τελευταίο δημιούργημα του Μολιέρου, τον «Κατά φαντασίαν ασθενή», παρουσιάζει ο Γιάννης Μπέζος το φετινό καλοκαίρι. Ο καλλιτέχνης σκηνοθετεί το κύκνειο άσμα του κορυφαίου Γάλλου δραματουργού και υποδύεται επί σκηνής τον Αργκάν, τον κατά φαντασίαν ασθενή, κωμικό στην εμμονή του, αλλά και τραγικό συνάμα. Η πρεμιέρα της παράστασης θα δοθεί την Πέμπτη 2 Ιουλίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ενώ στη συνέχεια η παραγωγή θα περιοδεύσει ανά την Ελλάδα.

• «Ο άνθρωπος αντέχει σε πολλές επιθέσεις αν τον χαρακτηρίσεις ψεύτη, κλέφτη, απατεώνα, ακόμα και δολοφόνο. Ενα δεν αντέχει! Να τον δείξεις γελοίο. Αυτό είναι και το μεγάλο όπλο του Μολιέρου στο συνολικό του έργο», τονίζει ο Γιάννης Μπέζος. Τη μετάφραση υπογράφει ο Ερρίκος Μπελιές, τη σκηνοθεσία ο Γιάννης Μπέζος, τη μουσική ο Γιώργος Ανδρέου, τα σκηνικά η Μαργαρίτα Χατζηιωάννου, τα κοστούμια: η Κατερίνα Παπανικολάου και τις χορογραφίες ο Χάρης Μανταφούνης. Παίζουν: Γιάννης Μπέζος, Ναταλία Τσαλίκη, Εμιλυ Κολιανδρή, Θεοδώρα Σιάρκου, Μιχάλης Οικονόμου, Αλμπέρτο Φάις, Θανάσης Δήμου, Αγγελος Μπούρας, Γιάννα Παπαγεωργίου, Τάσος Γιαννόπουλος, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Δημήτρης Κανέλλος.

– Αντ. Καρ., ΕΘΝΟΣ, 25/6/2009

Ο Μολιέρος χορεύει τέκνο. Με τον «Μισάνθρωπο» σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή η ομάδα θεάτρου ΟΠΕRΑ επιστρέφει στον συγγραφέα με τον οποίο ξεκίνησε την πορεία της

Από τον Μολιέρο… στον Μολιέρο: η ομάδα θεάτρου ΟΠΕRΑ συστήθηκε στο αθηναϊκό κοινό το 2000 με τις «Σοφολογιότατες» του Μολιέρου, αφήνοντας εξαρχής τις καλύτερες εντυπώσεις. Εφέτος επιστρέφει στον γάλλο κωμωδιογράφο και προτείνει τη δική της προσέγγιση σε ένα από τα μεγάλα έργα του, τον «Μισάνθρωπο». Με το πείσμα των ανθρώπων που συνδέθηκαν για να κάνουν το θέατρο που ονειρεύτηκαν, απόφοιτοι οι περισσότεροι της σχολής του Εμπρός, και με τον Θοδωρή Αμπαζή σκηνοθέτη και μουσικό τους, τα μέλη της ΟΠΕRΑς ξεκίνησαν ήδη τις παραστάσεις τους στο ΒΙΟS.

«Πρέπει να ανανεώνεις διαρκώς το όραμά σου»λέει ο Θοδωρής Αμπαζής, που από το 1991 είχε φτιάξει στην Ολλανδία τη δική του ομάδα- προτού εγκατασταθεί και πάλι στην Αθήνα. Παρά τις δυσκολίες, οικονομικές και στεγαστικές, και με την ασταθή επιχορήγηση να επηρεάζει την πορεία της, η ομάδα έχει να επιδείξει ένα πλούτο παραγωγών με έργα των Τσέχοφ, Τζεφ Κουνς κ.ά., και οδηγό της την έρευνα (ο λόγος, η σύγκρουση των τεχνών, η σκηνική αφήγηση, ο μονόλογος, τα χορικά). Τώρα προέχει ο ποιητικός λόγος:

«Εχουμε το δικό μας φίλτρο ανάγνωσης σε κάθε έργο που επιλέγουμε. Η μουσικότητα παραμένει ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά μας. Δουλέψαμε πολύ πάνω στη μουσικότητα του “Μισάνθρωπου” και κάναμε μια δραματουργικήεπεξεργασία. Ετσι, το μεγάλο “όχι” της Σελιμέν στον Αλσέστ είναι για μας και το τέλος της παράστασης- ο Μολιέρος το αφήνει ανοιχτό. Εμείς σταθήκαμε στην πίστη του ήρωα, στον έρωτά του για αυτή τη γυναίκα, στην αναζήτηση του παραδείσου που τον οδήγησε στην κόλαση. Πάνω σε αυτό το “όχι” στηρίζεται η δουλειά μας» εξηγεί ο σκηνοθέτης, ο οποίος τοποθετεί το έργο στον σύγχρονο κόσμο. «Ετσι, το σπίτι της Σελιμέν είναι ένα κλαμπ όπου μαζεύονται διάφοροι παράξενοι και ιδιόρρυθμοι τύποι·ακραίοι, μέσα στην ψευτιά και στο δήθεν. O Αλσέστ με μια βιντεοκάμερα καταγράφει τα γεγονότα, σαν να θέλει και ο ίδιος να τα καταλάβει» καταλήγει ο Θοδωρής Αμπαζής. Ολο αυτό το εμπνεύστηκε από έναν χρήστη του Ιnternet ο οποίος έγραφε μηνύματα στο σπίτι του και κάθε ημέρα τα μετέδιδε στον κόσμο. «Αυτός ο Αμερικανός ξεκίνησε προεκλογικώς να σχολιάζει όλα όσα συνέβαιναν, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Για μένα είναι ένας σύγχρονος μισάνθρωπος».

Εχοντας στα χέρια του τη μετάφραση («δώρο» την αποκαλεί ο ίδιος) της Χρύσας Προκοπάκη μετάφραση που γνωρίσαμε από την παράσταση του Λευτέρη Βογιατζή -, ο σκηνοθέτης συνδύασε την ποίηση με μουσική τέκνο, με έναν DJ να δίνει το δικό του στίγμα. «Πρόκειται για μια πραγματικά μεγάλη παραγωγή για τα δικά μας δεδομένα- κάτι σαν την “Εξοδο του Μεσολογγίου”. Μέσα στη μιζέρια της εποχής είχαμε δύο επιλογές: έναν μονόλογο ή μια δυναμική παρουσία. Επιλέξαμε το δεύτερο. Αν είναι να φάμε τα μούτρα μας, να γίνει με φόρα» καταλήγει με την αισιοδοξία που τον διακρίνει. Και γιατί όχι: εννέα χρόνια μετά η ΟΠΕRΑ είναι ακόμη εδώ. «Ο Μισάνθρωπος» του Μολιέρου παρουσιάζεται από την ομάδα θεάτρου ΟΠΕRΑ, σε μετάφραση Χρύσας Προκοπάκη, σκηνοθεσία και μουσική Θοδωρή Αμπαζή, σκηνικά- κοστούμια Ελένης Μανωλοπούλου. Παίζουν: Δανάη Σαριδάκη, Αντώνης Φραγκάκης, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Νέστωρ Κοψιδάς, Κώστας Κορωναίος, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Γιάννης Κλίνης, Φανή Παναγιωτίδου, Λεονάρδος Μπατής. Live DJ Μikee. Οι παραστάσεις φιλοξενούνται στο Βios (Πειραιώς 84) από Τετάρτη ως Κυριακή. Ωρα έναρξης: 21.00 (ως τις 7/6).

• ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Τρίτη 26 Μαΐου 2009

«Ο μισάνθρωπος» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή

• Επειτα από εννέα χρόνια διαρκούς παρουσίας στο χώρο του ελληνικού θεάτρου, η Ομάδα Θεάτρου ΟΠΕRΑ επιστρέφει στον Μολιέρο, το συγγραφέα με τον οποίο ξεκίνησε, ανεβάζοντας το 2001 τις «Σοφολογιότατες». Αυτή τη φορά παρουσιάζει τη σύγχρονη προσέγγιση ενός από τα πλέον ανθρωποκεντρικά έργα του παγκόσμιου κλασικού ρεπερτορίου, το «Μισάνθρωπο» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Θοδωρή Αμπαζή. Στο επίκεντρο του έργου βρίσκονται τα αδιέξοδα του σύγχρονου ανθρώπου. Τα όρια μεταξύ οραματισμού και επιβίωσης, προσωπικής ηθικής και κοινωνικής σύμβασης, ερωτικής διαθεσιμότητας και ερωτικής κυριαρχίας, τα οποία αποτελούν πυρηνικά μοτίβα του κειμένου, αποτελούν τα ανοιχτά ερωτήματα που θέτει η παράσταση.

• BIOS: Πειραιώς 84, Αθήνα, τηλ. 210-3425335.
• Παραστάσεις: Τετ. – Κυρ. στις 9 μ.μ. Είσοδος: 18€, 14€ (φοιτητικό).
• ΧΡ.Φ., ET AGENDA, 23/5/2009
  

Το αίνιγμα με τον Μολιέρο. Ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο γάλλος κωμωδιογράφος δεν ήταν παρά το ψευδώνυμο του έτερου μεγάλου συγγραφέα Κορνήλιου

• ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ

• ΠΑΡΙΣΙ. Αν υπάρχει ένα αδιαμφισβήτητο δεδομένο στη Γαλλία, αυτό δεν είναι άλλο από την πατρότητα της κωμωδίας της: η ιδέα και μόνον ότι ο Κορνήλιος (1606-1684) ενδέχεται να είναι ο συγγραφέας ενός μεγάλου τμήματος της εργογραφίας με την υπογραφή του Μολιέρου (1622-1673) μοιάζει ανυπόφορη. Και όμως αυτή η θέση, εκφρασμένη ήδη το 1919 από τον Πιερ Λούις, ποιητή και φανατικό οπαδό του συγγραφέα του Σιντ, ακουμπά σε μια σειρά ερωτήματα: Γιατί ο Μολιέρος δεν άφησε κανένα χειρόγραφο, ούτε καν πρόχειρο, αλλά ούτε οποιαδήποτε μορφή αλληλογραφίας; Γιατί ο Ζαν-Μπατίστ Ποκελέν επέλεξε το ψευδώνυμο Μολιέρος το 1644 αφού είχε περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα στη Ρουέν, όπου ζούσε ο Κορνήλιος, και μάλιστα χωρίς να δώσει ποτέ εξηγήσεις; Γιατί ποτέ δεν τον είδε κανένας να γράφει; Γιατί είχε τόσα μυστικά; Πώς ο συγγραφέας του Ταρτούφου κατάφερε να γράψει τόσο πολλά έργα, τριάντα τρία επισήμως, ενώ την ίδια στιγμή είχε αναλάβει τόσες ευθύνες ως διευθυντής του θιάσου, ως ηθοποιός, ως διοργανωτής εκδηλώσεων της επιλογής του Λουδοβίκου ΙΔ΄; Και, κυρίως, γιατί τόσες διαφορές ύφους ανάμεσα στις κωμωδίες του Μολιέρου ή ακόμη και ανάμεσα στις σκηνές της ίδιας κωμωδίας;

• Τα περισσότερα από αυτά τα ερωτήματα έχουν εκφρασθεί από τον συγγραφέα Ντενί Μπουασιέ στο έργο του Η υπόθεση Μολιέρου, που κυκλοφόρησε το 2004. «Ο Κορνήλιος είναι πανταχού παρών στις καθοριστικές στιγμές της καριέρας του Μολιέρου, όπως επισημαίνουν οι επίσημοι βιογράφοι του» θυμίζει, πεπεισμένος ότι οι δύο άνδρες είχαν αναπτύξει μεταξύ τους ένα μυστικό συμβόλαιο. Από την άλλη πλευρά, οι «μολιεριστές», με βασικό εκπρόσωπο τον Ζορζ Φορεστιέ, διευθυντή του Κέντρου Μελέτης της Ιστορίας του Θεάτρου στο Ρaris ΙV, μιλάνε για «πραγματική φάρσα» και ετοιμάζουν την αντεπίθεσή τους: τα Απαντατου Μολιέρου θα επανακυκλοφορήσουν από την Ρleiade την άνοιξη του 2010, υπό την επιμέλεια του κ. Φορεστιέ. Η νέα έκδοση είναι μεικτή καθώς περιλαμβάνει όλη την εργογραφία του γάλλου κωμωδιογράφου αλλά και μια πλήρη ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο με τον τίτλο «Μολιέρος 21».

• Ωστόσο ο φάκελος «Κορνήλιος Μολιέρος» μοιάζει ανεξάντλητος. Ετσι το 2003 ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ Ντομινίκ Λαμπέ, ειδικός στην ανάλυση του λόγου, κατέγραψε με λεπτομερή τρόπο τα κοινά γλωσσικά στοιχεία στα έργα τους. Και ο πόλεμος καλά κρατεί: στον αντίποδα οι πανεπιστημιακοί Ζαν-Πολ Γκουζόν και Ζαν-Ζακ Λεφρέρ δημοσίευσαν το έργο τους Επίτρεψέ μου μια αμφιβολία… Το αίνιγμα Κορνήλιος- Μολιέρος (εκδόσεις Fayard), όπου ξαναπιάνουν ένα προς ένα τα επιχειρήματα του Πιερ Λουί τεκμηριώνοντας την πιθανότητα ότι ο Μολιέρος στηρίχθηκε από τον διάσημο πρεσβύτερό του.

• «Πρόκειται για την αποκατάσταση του πνεύματος του Κορνήλιου,ο οποίος έγραφε σε έμμετρο στίχο με μια απίστευτη ταχύτητα αλλά ουδέποτε αναγνωρίστηκε το μυστικό και μυστηριώδες ταμπεραμέντο του»αντιλέγει ο κ. Μπουασιέ. «Ας τελειώνουμε με αυτόν τον μύθο» προσθέτει. «Σήμερα,περισσότερο από ποτέ,είμαι σίγουρος ότι έχει δίκιο» αναγνωρίζει από την πλευρά του ο σκηνοθέτης Ζαν-Λοράν Κοσέ. «Υπάρχει υλικό για έρευνα» σχολιάζει ο Μπερνάρ Πιβό. Αλλά ο Ντενί Μπουασιέ επιμένει και ετοιμάζει την έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Ο Μολιέρος, γελωτοποιός του βασιλιά και ψευδώνυμο του Κορνήλιου». Αν και προς το παρόν η Σορβόννη δεν θέλει ούτε να τ΄ ακούει όλα αυτά, ο Μπουασιέ εκφράζει την άποψη ότι επί μία εικοσαετία ο Κορνήλιος, με τη μάσκα του Μολιέρου, ειρωνευόταν τα κακώς κείμενα της εποχής και της κοινωνίας του. Καθώς όμως ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ στήριξε τον ίδιο και τις κωμωδίες του, εκείνος, ο Κορνήλιος, άφησε ελεύθερο το πνεύμα του και δημιούργησε τα κατοπινά του έργα.

• Συνοψίζοντας θα μπορούσε να πει κανείς ότι το ερώτημα «ο Μολιέρος είναι το κορυφαίο δημιούργημα του Κορνήλιου;», που έθεσε σε άρθρο του στο περιοδικό «Κομέντια» ο Πιερ Λουίς, άνοιξε μια συζήτηση που ουδέποτε είχε ανακινηθεί την εποχή του Μολιέρου. Ουδείς εκ των συγχρόνων του διανοήθηκε να αμφισβητήσει την πατρότητα των έργων του: ότι ο Κορνήλιος κρυβόταν πίσω από την πολεμική κατά του Σχολείου γυναικών, επιχείρημα που αντέκρουσε αργότερα ο Μπουαλό τονίζοντας τον λεκτικό πλούτο και την ευκολία του γάλλου κωμωδιογράφου στη ρίμα. Αργότερα, τη δεκαετία του ΄50, ο συγγραφέας Ενρί Πουλάιγ την ξαναθυμήθηκε, ενώ το 1990 ένας βέλγος δικηγόρος (Ιππόλυτος Γούτερς) την ξανάφερε στην επιφάνεια. Το 2003 ο Ντομινίκ Λαμπ ανακοίνωσε ότι έλυσε το μεγάλο αυτό λογοτεχνικό αίνιγμα με νέα στατιστικά στοιχεία. Ακόμη και σήμερα, πάντως, τα επιχειρήματα και οι μέθοδοι του Λαμπ συνεχίζουν να προκαλούν. Το 2004 ο Ντενίς Μπουασιέ επανέφερε το θέμα με το έργο του Η υπόθεση Μολιέρου.

• Τέλος, μόλις πέρυσι, το 2008, ο Φρανκ Φεράν με το βιβλίο του Η απαγορευμένη ιστορία. Αποκαλύψεις για την ιστορία της Γαλλίας (από τις εκδόσεις Τallandier) τάσσεται υπέρ της πατρότητας του Κορνήλιου. [ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 3 Μαΐου 2009]

Μολιερικό «Σχολείο γυναικών»

Ο Ντανιέλ Οτέιγ στο ρόλο του Αρνόλφ

Στα πλαίσια του φεστιβάλ «Πέρα από τα όρια», στις 11 και 12/2 (8.30 μ.μ.), στο θέατρο «Παλλάς» το παρισινό, εθνικό θέατρο «l‘Odéon–théâtre de l‘Europe», θα παρουσιάσει (με ελληνικούς υπέρτιτλους) τη μολιερική κωμωδία «Σχολείο γυναικών», με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο ηθοποιό (γνωστό στην Ελλάδα από πολλές ταινίες του) Ντανιέλ Οτέιγ (στο ρόλο του Αρνόλφ), σε σκηνοθεσία του φημισμένου Ζαν – Πιερ Βενσάν.

Μια παράσταση που απέσπασε πολλούς κριτικούς επαίνους από το γαλλικό Τύπο: «Μεγάλο λαϊκό θέατρο, για το πλατύ κοινό. Αυτό που κάνει ο Οτέιγ είναι πολύ ωραίο, το τραγικό προκαλεί γέλιο»… «Η σκηνοθεσία του Ζαν – Πιερ Βενσάν θα αφήσει εποχή. Η ικανότητα του Οτέιγ να προκαλεί γέλιο μοιάζει με αυτήν του Τσάπλιν και του Μπάστερ Κίτον»…

Εξαιρετικά μεταμορφώσιμος ηθοποιός ο Ντανιέλ Οτέιγ, στο παρελθόν έχει πρωταγωνιστήσει και σε άλλες μολιερικές κωμωδίες («Μισάνθρωπος», «Κατεργαριές του Σκαπίνου», «Ταρτούφος») και τώρα στον πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα έργο «χαραυγή θεάτρου και ανθρωπιάς», το πιο ανατρεπτικά φιλοσοφικό έργο του Μολιέρου.

Συντελεστές της παράστασης είναι και οι: Μπερνάρ Σαρτρέ (δραματουργία), Ζαν – Πολ Σαμπά (σκηνικά), Αλέν Πουασόν (φωτισμοί), Πατρίς Κοσετιέ (κοστούμια μολιερικής εποχής), Σουζάν Πιστέ (μακιγιάζ). Παίζουν επίσης οι: Ζαν-Ζακ Μπλαν, Μπερνάρ Μπλοχ, Μισέλ Γκοντέ, Πιερ Γκοντάρ, Τσάρλι Νέλσον, Λιν Τιμπό, Νταβίντ Γκουγιέ.

Ο Οτέιγ στο Παλλάς. Διθυραμβικές κριτικές για το ρόλο του μολιερικού Αρνόλφου, όπου το «γέλιο είναι πολιτική θέση»

Από το Παρίσι στην Αθήνα και από το Odéon-Théâtre de l’Europe στο Παλλάς. Στις 11 και 12 Φεβρουαρίου ο Ντανιέλ Οτέιγ θα ερμηνεύσει το ρόλο του Αρνόλφου στο «Σχολείο Γυναικών» του Μολιέρου, σε σκηνοθεσία Ζαν Πιερ Βενσάν, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Θέατρο Πέρα από τα Ορια.

Ο Γάλλος ηθοποιός, που έχει δοκιμαστεί σε δράματα εποχής, ρομαντικές κωμωδίες και αστυνομικά θρίλερ, έχει παίξει επανειλημμένα Μολιέρο. Μετά το «Μισάνθρωπο», τις «Κατεργαριές του Σκαπίνου» και τον «Ταρτούφο», ο Οτέιγ θητεύει στο «Σχολείο Γυναικών», λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές.

Σε μια ελάχιστα ρεαλιστική σκηνογραφία, με ένα συμβολικό χάρτινο πύργο να καθορίζει τον τόπο όπου ο Αρνόλφος κρατάει φυλακισμένη τη νεαρή Αγνή περιμένοντας την ημέρα του γάμου τους, ο Οτέιγ πλάθει «έναν απολαυστικό Αρνόλφο μέσα σε κοστούμι εποχής Μολιέρου» κατά τη «La Croix», ενώ ο «Nouvel Observateur» παρομοιάζει «την ικανότητα του Οτέιγ να προκαλεί γέλιο με αυτήν του Τσάπλιν και του Μπάστερ Κίτον».

Πώς όμως επέλεξε ο Ντανιέλ Οτέιγ να παίξει το ρόλο του Αρνόλφου; Ο ίδιος είναι αφοπλιστικός: «Παλιότερα ήθελα πολύ να παίξω στo έργο του Αλφρέντ Ντε Μισέ που ανέβασε ο Ζαν Πιερ Βενσάν, αλλά τότε δεν με ήθελαν γιατί δεν ανταποκρινόμουν στις απαιτήσεις. Τώρα που έχω τα εχέγγυα, είναι πολύ αργά, οπότε άφησα τον Μισέ και το ρομαντισμό στην άκρη. Από τότε μισώ το ρομαντισμό κι έτσι είμαστε πάτσι. Τώρα, με τον Αρνόλφο, με αυτό το ρόλο της ωριμότητας, ανακαλύπτω μια καινούργια νεότητα».

Ο σκηνοθέτης της παράστασης Ζαν Πιερ Βενσάν συμπληρώνει: «Ο Ντανιέλ είχε το κείμενο του Μολιέρου σε ένα βιβλιαράκι στην τσέπη του και το διάβαζε στα διαλείμματα των γυρισμάτων μιας ταινίας του. Δεν κάναμε τη συνηθισμένη δουλειά, με τους ηθοποιούς γύρω από ένα τραπέζι να διαβάζουν το έργο. Κάναμε μόνο μία ανάγνωση. Και μετά περάσαμε στο σανίδι για δεκαπέντε μέρες.».

Ο Οτέιγ επισημαίνει ότι «ο Μολιέρος για το “Σχολείο Γυναικών” δέχτηκε μεγάλο πόλεμο. Το βιβλίο, μάλιστα, ήθελαν να το κάψουν. Ομως το έργο είχε τεράστια επιτυχία στη λαϊκή βάση. Του προσάπτουν ότι έγραψε έναν τραγικό ρόλο, τον Αρνόλφο, να παίζεται κωμικά. Ο Μολιέρος μέσα από αυτό το τέχνασμα ήξερε πως θα περνούσε το μήνυμά του, ότι δηλαδή η εποχή του ήταν ανήθικη, με μεγαλύτερη αμεσότητα στο κοινό. Τον κατηγόρησαν επίσης ότι παρουσιάζει τον Αρνόλφο ως γενναιόδωρο άνθρωπο. Κι ο Μολιέρος απάντησε ότι ακόμη και τα καθάρματα μπορεί να είναι γενναιόδωρα. Ακόμα και συμπαθητικά».

Ο Βενσάν τονίζει τη σημασία του κωμικού στοιχείου στο έργο του Μολιέρου: «Σήμερα το θέατρο -εννοώ το ποιοτικό θέατρο – έχει απολέσει το γέλιο, το οποίο έχει γίνει κομμάτι των one-man-shows και της τηλεόρασης. Η επιστροφή στο γέλιο βάζει μπρος μια διαδικασία εξυγίανσης. Γελάμε μόνο με αυτό που κατανοούμε, ενώ αυτό που δεν καταλαβαίνουμε μπορεί να μας προκαλέσει φόβο. Το γέλιο είναι ευφυΐα. Είναι όπλο. Το γέλιο, εδώ, είναι μια πολιτική θέση».

• ΜΠΛΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Τετάρτη, 04.02.2009