Ο Αμερικάνος του Παπαδιαμάντη με ζωντανή μουσική

Ποιος είναι αυτός ο άγνωστος, ο ωραίος και καλοφορεμένος άντρας που περιπλανάται παραμονή Χριστουγέννων στην αποβάθρα του λιμανιού; Μοιάζει με ξένο, φαίνεται Αμερικάνος. Γιατί τριγυρνά νυχτιάτικα στα σοκάκια της μικρής συνοικίας μας; Τι δουλειά έχει ανάμεσα στα χαλάσματα του σπιτιού του Στάθη του Μοθωνιού; Γιατί στέκεται και περιμένει στη μέση του δρόμου και γιατί κοιτάζει «επιμόνως» και «επί μακρόν» το μισόκλειστο παράθυρο της Μιχάλαινας; Και, πάνω από όλα, γιατί «έχει ξουραφισμένο το μουστάκι και τα γένια»;

Μια διασκευή του κλασικού διηγήματος του «Αμερικάνου» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από τον Θανάση Σαράντο για έναν ηθοποιό και έναν μουσικό υπενθυμίζει τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει η ανθρώπινη μοναξιά και η «αθεράπευτη» καχυποψία απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο ή φαινομενικά «ξένο».

Ο ήρωας είναι «ξένος μέσα στον κόσμο του». Φυσικά, δεν είναι ούτε ξένος ούτε Αμερικάνος. Είναι ένας Eλληνας μετανάστης, που ύστερα από 25 χρόνια επιστρέφει στο νησί του και δεν τον αναγνωρίζει κανένας. Περιπλανάται μόνος στην αποβάθρα του λιμανιού και τριγυρνά στα σοκάκια της μικρής συνοικίας και στα χαλάσματα του πατρικού σπιτιού του. Το μόνο που τον κάνει να συνεχίζει να ελπίζει είναι ο έρωτας. Ο «Αμερικάνος» θα μπορούσε να είναι και η σημερινή ιστορία ενός μετανάστη ή λαθρομετανάστη εδώ στην Ελλάδα.

Στην παράσταση του θεάτρου «Αλεκτον», από την εταιρεία θεάτρου «Ηθικόν Ακμαιότατον», ο Θανάσης Σαράντος ως αφηγητής ερμηνεύει μια περσόνα του Παπαδιαμάντη, κρυφοκοιτάζει τη δράση και «μετατοπίζεται» σε όλα τα πρόσωπα που αφηγείται με τη βοήθεια της μουσικής και των ήχων από τον συνθέτη Λάμπρο Πηγούνη. Μια συνομιλία της απαστράπτουσας γλώσσας του Παπαδιαμάντη με ζωντανή μουσική.

Το σύμπαν των ατμοσφαιρικών ήχων, που παράγονται από μια αλλιώτικη χρήση του πιάνου, συνάδει με όλη την ποικιλία, τη δύναμη και τον πλούτο της συγκλονιστικής γλώσσας του κλασικού διηγήματος (οι παραστάσεις διαρκούν έως την Κυριακή).

Με την παρουσίαση του διηγήματος «Ο Αμερικάνος» του Σκιαθίτη συγγραφέα εορτάζονται τα δέκα χρόνια λειτουργίας της εταιρείας «Ηθικόν ακμαιότατον». Ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1999, με αφορμή το έργο του Αλμπέρ Καμί «Καλιγούλας» (παίχτηκε στο ΚΘΒΕ και στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου»). Εχει παρουσιάσει επίσης έργα των Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί, Κάριλ Τσέρτσιλ και άλλων.

Αντ. Καρ., ΕΘΝΟΣ, 22/03/2010

«Ο Αμερικάνος» του Αλέξ. Παπαδιαμάντη, σε σκηνοθεσία-ερμηνεία Θανάση Σαράντου στο θέατρο «Αλεκτον»

Το Χριστουγεννιάτικο διήγημα «O Aμερικάνος», που γράφτηκε το 1891 από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, διασκευάζεται σε μονόλογο με ύφος «μαύρης κωμωδίας» σε σκηνοθεσία-ερμηνεία Θανάση Σαράντου στο θέατρο «Αλεκτον» (Σφακτηρίας 23). Το κεντρικό πρόσωπο του ομότιτλου διηγήματος του Σκιαθίτη συγγραφέα -μετανάστης στην Αμερική- επιστρέφει ύστερα από 20 χρόνια στο νησί του και περιπλανάται τη νύχτα στο λιμάνι. Είναι παραμονή Χριστουγέννων και δεν τον έχει ακόμα αναγνωρίσει κανείς. Η παράσταση εστιάζει στην ιδιαίτερη ευαισθησία και στο ρυθμό του λόγου των φτωχών και καταφρονεμένων προσώπων, ενός οικουμενικού και πανανθρώπινου Παπαδιαμάντη.

Μαύρη κωμωδία από τον σύγχρονο Ιονέσκο

Μία καυτή νύχτα του Αυγούστου ο Μ έπειτα από ένα γεύμα με τους φίλους του χάνει τον δρόμο του και φτάνει σε ένα αδιέξοδο ενός άγνωστου, παράξενου τόπου: τα ρολά στα παράθυρα είναι κατεβασμένα, πίσω από τις προσόψεις των σπιτιών υπάρχουν μόνο αμμόλοφοι, οι δρόμοι είναι άδειοι – από το πουθενά εμφανίζεται ένας άντρας που ψάχνει το σκυλί του. Ο άντρας προθυμοποιείται να βοηθήσει τον Μ, ξαφνικά όμως τραβάει μαχαίρι για να τον σκοτώσει. Αμυνόμενος ο Μ χτυπάει με το μαχαίρι τον άντρα, ο οποίος πέφτει αιμόφυρτος χωρίς να αντισταθεί.

Ο Μ φεύγει κι αρχίζει την εφιαλτική περιπλάνησή του σε μια «μετα-εκπολιτισμένη» πόλη: στις παρυφές της ζούνε λύκοι και σκύλοι, η πείνα βασιλεύει, όλοι οι άνθρωποι που συναντά έχουν την ίδια εμφάνιση και όλοι δείχνουν την ίδια «κανιβαλιστική» πρόθεση να τον εξυπηρετήσουν.

Αυτή είναι μόνο η αρχή του έργου του Μάριους φον Μάγιενμπουργκ «Ο Σκύλος, η Νύχτα και το Μαχαίρι» που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία του Θανάση Σαράντου, στο «Από Μηχανής Θέατρο». Στη συνέχεια ο Μ μέσα σε αυτόν τον σκοτεινό κόσμο και έπειτα από μια σύνθετη διαδρομή φτάνει στην αυτογνωσία.

• Μοιραίο πρόσωπο

«Ο Μ δέχεται τις επιθέσεις των άλλων αλλά πάντα είναι αυτός που σκοτώνει, γιατί αυτός κρατάει το μαχαίρι. Μόνο η μικρή του αδελφή γλιτώνει στο τέλος, η οποία πάντα προσπαθούσε να τον σώσει, αλλά πάντα αυτός την απωθούσε. Στο τέλος καταλαβαίνει ότι αυτό είναι το μοιραίο πρόσωπο της ζωής του και από το οποίο πρέπει να δεχτεί ότι μπορεί να συνυπάρξει με έναν άνθρωπο», εξηγεί ο Θανάσης Σαράντος.

Ο Γερμανός συγγραφέας, από τους ανερχόμενους στην Ευρώπη, έχει χαρακτηριστεί ως «ο σύγχρονος Ιονέσκο». Ο τρόπος γραφής του δεν είναι ρεαλιστικός. «Με πρόφαση ένα «θρίλερ», αλλά με ανάλαφρο τρόπο και με ένα σπαρταριστό κωμικό διάλογο ψυχογραφεί τον εφιάλτη ενός ανθρώπου», τονίζει ο σκηνοθέτης, ο οποίος πέρυσι παρουσίασε πάλι σε πανελλήνια πρώτη το έργο του «Ο Ασχημος».

Σαν μια «μαύρη κωμωδία», ένα «θεατρικό παιχνίδι», αντιμετωπίζει ο ίδιος το κείμενο, όπου οι τρεις ηθοποιοί μοιράζονται τους δέκα ρόλους του. Πρόκειται για «πολύ θεατρικό έργο. Παίζουμε πολύ με τη μεταμφίεση και την ψευδαίσθηση του θεάτρου». Γιατί… «το θέατρο είναι ένα ψέμα που λέει πολλές αλήθειες».

• Τη μετάφραση υπογράφει ο Γιώργος Δεπάστας, τα σκηνικά η Λίνα Μότσιου, τα κοστούμια ο Αγγελος Μέντης και τη μουσική ο Νίκος Πατρελάκης. Παίζουν: Κώστας Βασαρδάνης, Βασίλης Μπουλουγούρης, Μαρία Πανουργιά.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 07/01/2009

Παράταση και έναρξη παραστάσεων

«Βυσσινόκηπος» από την «Ασκηση»

• Η θεατρική ομάδα «Ούγκα Κλάρα» παρατείνει τις παραστάσεις του έργου «Το Πρωτάθλημα» της Πένυς Φυλακτάκη στο «Χώρο Τέχνης», 3ος όροφος (Καθολικών 4, Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 11 του Γενάρη. Το έργο τιμήθηκε με το 3ο Κρατικό Βραβείο για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς από το υπουργείο Πολιτισμού το 2004, ενώ η πρώτη παρουσίασή του έγινε το 2005 στον Αδειο Χώρο της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου. Μια πικάντικη μαύρη κωμωδία, με θέμα τον έρωτα και τις σχέσεις των ζευγαριών πριν, κατά και μετά το γάμο. Μια παράσταση που εξελίσσεται εκεί όπου …«και οι τοίχοι έχουν αυτιά». Σκηνοθεσία: Δημήτρης Σακατζής. Σκηνογραφία: Κωνσταντίνος Σουλιώτης – Δημήτρης Σακατζής. Μουσική: Ελσα Μουρατίδου. Παίζουν: Στάθης Μαυρόπουλος, Σοφία Βούλγαρη.
• Για δεύτερη συνεχή χρονιά στο θέατρο «Άσκηση» παρουσιάζεται ο «Βυσσινόκηπος» του Αντον Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Περικλή Μουστάκη, μετάφραση Αρετής Μαθιουδάκη, σκηνικά – κοστούμια Αγγελου Αγγελή, μουσική επιλογή Βασιλικής Λεοντάρη και φωτισμούς Παναγιώτη Μανούση. Παίζουν: Ελισάβετ Λουμπαρδιά, Ελένη Μαούνη, Περικλής Μουστάκης, Σώζων Μπέσης, Γιάννης Μπόγρης, Μάριος Παναγιώτου, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, κ.ά. Η παράσταση εστιάζει στην αντίσταση, ηθική και συναισθηματική, απέναντι σε κάθε μορφής νομοτέλεια θανάτου και ματαίωσης του επιθυμητού, του φαντασιωσικού καθώς και στην ψυχική και γεωγραφική εξορία. Η αισθητική της χαρακτηρίζεται από ένα γκροτέσκο στοιχείο πόνου και χαράς που μέσα από τη σωματική έκφραση αναζητά έναν καθαρά προσωπικό εξομολογητικό λόγο. Ο «Βυσσινόκηπος» παρουσιάζεται σε εναλλασσόμενο ρεπερτόριο με το έργο του Ευγένιου Ιονέσκο «Παιχνίδια Σφαγής». Επίσης, στο θέατρο «Ασκηση» φιλοξενείται η εταιρεία θεάτρου «Κούλα η πλανιδού» που παρουσιάζει το έργο της «Κορσεδία».
• H θεατρική ομάδα «Νοητή γραμμή» ανεβάζει στο θέατρο «Αργώ Studio» (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο) την παράσταση devised theatre «Ποτέ μην πας απ’ τις σκάλες», μέχρι τις 22 του Φλεβάρη. Σκηνοθεσία – δραματουργική σύνθεση Ολγας Ποζέλη, σύνθεση κειμένων Γιώργου Τζεδόπουλου, σκηνικά – κοστούμια Κωστή Δάβαρη, φωτισμοί Παναγιώτη Πλασκασοβίτη. Παίζουν: Δημήτρης Βέργαδος, Γιώργος Κρήτος, Λάμπρος Παπαγεωργίου, Ολγα Ποζέλη, Στέβη Φόρτωμα.
• Ο νέος θίασος «Συν, Επί (+Χ)» θα ανεβάσει στο «Από μηχανής θέατρο» (από 29/12, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, 9 μ.μ.) το έργο του Γερμανού συγγραφέα-δραματουργού Μάριους φον Μάγιενμπουργκ «Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι». Πρόκειται για την πρώτη παρουσίαση του ρεαλιστικά αλληγορικού έργου (γράφτηκε φέτος). Μετά από μια θανάσιμη συμπλοκή, ο «Μ» περιπλανιέται σε μια εφιαλτική πόλη, όπου ζουν λύκοι και σκύλοι. Η πείνα ξυπνά στους κατοίκους ζωώδη κανιβαλικά ένστικτα. Σ’ έναν κόσμο αδιέξοδο και παράλογο, ο «Μ» καλείται να συμμετάσχει σε παράλογες πράξεις. Μετάφραση Γιώργου Δεπάστα, σκηνοθεσία Θανάση Σαράντου, σκηνικά Λίνας Μότσιου, κοστούμια Αγγελου Μέντη, φωτισμοί Λευτέρη Παυλόπουλου, μουσική Νίκου Πατρελάκη. Παίζουν: Κώστας Βασαρδάνης, Βασίλης Μπουλουγούρης, Μαρία Πανουργιά. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 24/12/2008]

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

28/9/2007

— Αυλαίες για μεγάλους και παιδιά

26/5/2007

— Θεατρικές βραδιές

28/9/2006

— Θεατρικές πρεμιέρες

27/8/2006

— Από Αύγουστο… θεατρικός χειμώνας

2/6/2001

— Θεατρικά «φιντανάκια»