Δόρα Στράτου: Μαχόμενη ιδεολόγος της λαϊκής τέχνης

Η πρώτη της επαφή με τη γλύκα του παλκοσένικου και η φιλία της με τον Κάρολο Κουν

«Η Δόρα Στράτου περιείχε τον ελληνικό Μεσοπόλεμο με τις πολιτικές ανακατατάξεις που έζησε από κοντά μέσα από το σπίτι της. Αλλά και τον ευρωπαϊκό μεσοπόλεμο με την εξαίσια γεμάτη πνευματικότητα παρακμή του…», έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Και η Μελίνα Μερκούρη υπερθεμάτιζε: «Ηταν εμπνεύστρια, αγαπούσε την Ελλάδα πιο πολύ από καθετί. Η ιδεολογία της ήταν η Ελλάδα και η ίδια την αντιπροσώπευε».

Τον τελευταίο καιρό το ιστορικό θέατρο της Δόρας Στράτου που στέκεται ακλόνητο εδώ και 55 χρόνια προπύργιο της ελληνικής παράδοσης περνά δύσκολες ημέρες.

Η επιχορήγηση που δεν έρχεται, κάποιοι ιδιώτες που διεκδικούν έκταση στον Λόφο Φιλοπάππου -ένα μικρό μέρος της είναι μέσα στα όρια του χώρου που έχει παραχωρηθεί από το 1964 στο θέατρο «Δόρα Στράτου»- δυσχεραίνουν το τοπίο.

Οι χορευτές είναι απλήρωτοι από το καλοκαίρι, το χρέος ανέρχεται στα 100.000 ευρώ και τα υπουργεία Πολιτισμού και Τουρισμού κωφεύουν στις εκκλήσεις για βοήθεια του Αλκη Ράφτη, προέδρου του Δ.Σ. του Θεάτρου Ελληνικών Χορών «Δόρα Στράτου».

Ωστόσο, το βιβλίο της Κατερίνας Αγραφιώτη «Ολα για τον χορό – Η ζωή της Δόρας Στράτου», που κυκλοφορεί από το θέατρο «Δόρα Στράτου», παρουσιάζει γλαφυρά, με εικόνες και περιστατικά, τη ζωή αυτής της μοναδικής γυναίκας, σύνθετης πλην χαρισματικής προσωπικότητας, η οποία στεκόταν «πάνω από τη χρυσή μετριότητα, μακριά από τον εκχρηματισμό, έξω από το κατεστημένο, η πιο διάσημη μαχόμενη ιδεολόγος της λαϊκής τέχνης», όπως σημείωνε ο Αλκης Ράπτης στον επίλογο του τόμου.

«Η Δόρα Στράτου γεννήθηκε ακριβώς τα μεσάνυχτα στις 5 Νοεμβρίου 1903. Πέθανε τα ξημερώματα της 19ης Ιανουαρίου 1988.

Μέσα σε αυτά τα 85 χρόνια ζωής διέγραψε μια τροχιά που άφησε σημάδια φωτεινά στο ελληνικό στερέωμα. Ηταν ονειροπόλα, μαχητική, επίμονη και εργατική. Πάλεψε να κρατήσει όρθια την παράδοση και να αποδείξει ότι η αρχαιότητα, το Βυζάντιο και το σήμερα είναι η αρχή, η μέση και η άκρη του Ελληνισμού», αναφέρει η συγγραφέας στην εισαγωγή της.

Η ζωή της Δόρας Στράτου ως παιδιού κι εφήβου δεν ήταν καθόλου εύκολη, ιδιαίτερα από την εκτέλεση του πατέρα της και ύστερα.

Το «σαράκι» της σκηνής, πάντως, φώλιασε στην ψυχή της μικρής Δόρας το 1915, σε μια μεγάλη φιλανθρωπική παράσταση για τους στρατιώτες με το έργο του παππού της «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» και δεν την άφησε ποτέ πια.

• Κομπάρσος

«Πρωταγωνίστρια η μαμά Μαρία κι όλοι οι ρόλοι παιγμένοι από διαλεγμένα κι επώνυμα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας. Η Δόρα και ο αδελφός της, ντυμένοι με φορεσιές της Αττικής, κρατούσαν σταμνιά «γιατί το έργο ήταν φολκλόρ» σε ασήμαντο ρόλο κομπάρσου που ωστόσο στάθηκε σημαντικός για τη νεαρά, αφού ένιωσε τη γλύκα του παλκοσένικου κι ήλθε σε επαφή με το… τσεμπέρι…».

Στενή φιλία την ένωνε με τον Κάρολο Κουν, τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Δημήτρη Χορν και με άλλες προσωπικότητες της τέχνης από όλο τον κόσμο:

«…Πίστεψε απόλυτα η Δόρα στον Κάρολο Κουν. «Στάθηκε για μένα ένα σύμβολο άκρατης καλλιτεχνικής δημιουργίας… ο φιλοσοφικός ασκητισμός του με επηρέασε, έριξε φως στις πιο ανήσυχες αναζητήσεις μου»».

«Δουλεύαμε μαζί στο Θέατρο Τέχνης», θυμάται τα χρόνια με τη Δόρα ο Μάνος Χατζιδάκις. «Κάναμε όλες τις δουλειές, σκουπίζαμε, κάναμε τα πάντα, γιατί δεν είχαμε χρήματα να πάρουμε καθαρίστρια. Πηγαίναμε το πρωί και φεύγαμε το βράδυ»…

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 10/12/2008