«Πιστεύω στα πράγματα που είναι σε μικρή κλίμακα»

Η ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ «ΟΔΥΣΣΕΒΑΧ»

Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

Η πόρτα του σπιτιού της είναι ορθάνοιχτη κι εκείνη χαμογελαστή. Μας μιλά για μια Μικρή Πόρτα που άνοιξε πριν από σαράντα χρόνια και μαζί της ανοίχτηκε ένας ολόκληρος νέος κόσμος.

Ο Γιώργος Χρυσοστόμου (κέντρο) και ο Σωκράτης Πατσίκας (δεξιά) μαζί με τον υπόλοιπο νεανικό θίασο επιδίδονται σε αυτοσχεδιασμούς λίγο πριν από την πρεμιέρα του «Οδυσσεβάχ»

Για τη στιγμή που η Ξένια Καλογεροπούλου αποφάσισε να στρέψει το βλέμμα της σε κάτι μικρό κι ώς τότε παραγνωρισμένο, στο παιδικό θέατρο. Για τα σαράντα δημιουργικά χρόνια αφοσίωσης στην καλή ψυχαγωγία των λιλιπούτειων θεατών.

Δεν ήταν καθόλου δύσκολο να ξεχωρίσει τη σημαντικότερη στιγμή αυτής της διαδρομής. «Αισθάνομαι πως το πραγματικό ξεκίνημα της Μικρής Πόρτας δεν ήταν το 1972, αλλά το 1981 με τον Οδυσσεβάχ. Ηταν μία εντελώς άλλου είδους δουλειά» παραδέχεται.

Ηταν πράγματι η πρώτη φορά που έγραφε η ίδια ένα κείμενο από την αρχή, βασισμένη στην Οδύσσεια, στον Σεβάχ τον Θαλασσινό και διάφορα άλλα παραμύθια. Στη σκηνοθεσία ο Σταμάτης Φασουλής, τα τραγούδια της παράστασης συνέθεσε ο Διονύσης Σαββόπουλος, πρωταγωνιστής ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Μιχαήλ Μαρμαρινός.

Σε οκτώ γλώσσες

Εκτοτε το έργο μεταφράστηκε σε οκτώ γλώσσες, παρουσιάστηκε από αρκετούς ξένους θιάσους και από δέκα ελληνικά ΔΗΠΕΘΕ και σε εκατοντάδες σχολικές γιορτές μέχρι σήμερα. «Ο θίασος ενηλικιώνεται, για να μην πω πως γερνάει. Γι’ αυτό ήθελα να δω κάτι εντελώς καινούργιο, να γίνει κάτι πολύ φρέσκο». Η ανανέωση ήταν πάντοτε στόχος για τη Μικρή Πόρτα που μεγάλωσε με καλό θέατρο γενιές και γενιές παιδιών. Ενα από αυτά θα μπορούσε να είναι και ο σκηνοθέτης που ανέλαβε να δώσει νέα πνοή στον «Οδυσσεβάχ», μαζί με μια ομάδα ταλαντούχων νέων, ο 24χρονος Δημήτρης Καρατζάς, που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σκηνοθετώντας τον «Ιβάνοφ» του Τσέχοφ πρόπερσι.

Μας περιγράφει με θαυμασμό τα ευρήματα της νέας της παράστασης που είναι πιο απλή από ποτέ. «Παλιά είχε ανέβει με πολλές μάσκες. Ηταν εντυπωσιακές, αλλά δεν μπορούσαν να είναι εκφραστικοί οι ηθοποιοί. Τώρα, λοιπόν, τις καταργήσαμε. Ούτε σκηνικό υπάρχει. Τα κάνουν όλα οι ηθοποιοί με το σώμα τους. Παίζουν μουσική με ένα ποτήρι ή κάνουν το ροχαλητό του κύκλωπα με ένα μπλακ εν ντέκερ. Είναι πολύ όμορφο και για τα παιδιά. Είναι σαν να τους λες «αυτό είναι το θέατρο. Μπορείς να το κάνεις και στο σπίτι σου»».

Της ζητάμε να θυμηθεί τι την έσπρωξε να ασχοληθεί με το παιδικό θέατρο. «Ηταν δικτατορία. Είχαμε έναν θίασο με τον Γιάννη Φέρτη. Κάναμε ωραίες παραστάσεις, αλλά δεν αισθανόμουν καλά. Ηθελα κάτι φρέσκο. Σκέφτηκα να κάνω μια παράσταση για παιδιά. Το είπα στον Φασουλή κι εκείνος έφερε παρέα: τη Λήδα Πρωτοψάλτη, τον Χατζησάββα, τον Αρζόγλου, τον Χρυσομάλλη. Βγήκε κεφάτη κι είπα να συνεχίσω. Για κάποια χρόνια δεν ήξερα τι ακριβώς ήθελα, αλλά και μόνο που έβλεπα τα παιδάκια, μου ‘ρχόταν να κλαίω για ώρες».

«Τα πρώτα χρόνια παίζαμε κάτι …μπρεχτοπαιδικά. Αρχισα τότε να ονειρεύομαι μια παράσταση που θα ήταν λιγότερο ρεαλιστική. Οχι τόσο στεγνή. Με περισσότερη ποίηση, ένα ψάξιμο διαφορετικό».

Η αρχή έγινε με τον «Οδυσσεβάχ», ακολούθησαν κι άλλοι σημαντικοί σταθμοί, όπως η «Ελίζα» και φυσικά η συνεργασία με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Ξεχωριστή έχει μείνει στην καρδιά της μια διαφορετική πρεμιέρα ενός παραμυθιού για εφήβους Μάρτη μήνα στην Αμοργό. Ολο το νησί τούς αγκάλιαζε. «Και με τον «Ροβινσώνα Κρούσο» πήγαμε σε νησιά με εκατό κατοίκους.

»Πιστεύω στα πράγματα που είναι σε μικρή κλίμακα. Στις μεγάλες δεν μπορώ. Μου ζήτησαν να κάνω παράσταση στο Ηρώδειο. Το βρήκα πολύ κολακευτικό. Καθίσαμε και σκεφτήκαμε με τον Θωμά (Μοσχόπουλο) και είπαμε «τι να κάνουμε εκεί; Δεν μας ταιριάζει». Μου έχουν επίσης προτείνει επανειλημμένα να αναλάβω το παιδικό του Εθνικού Θεάτρου. Εγώ όμως θέλω παρεούλα, οικογένεια, μεταξύ μας. Και τα πολύ μικρά πράγματα πιστεύω δεν πάνε χαμένα. Κάτι θα γεννήσουν. Είναι ένας σπόρος».

Ο δικός της σπόρος έχει πιάσει για τα καλά. «Την εποχή που ξεκίνησε απαγορευόταν ένας δάσκαλος να πάρει είκοσι παιδιά και να τα πάει στο θέατρο. Τώρα τα πράγματα είναι στρωμένα. Υπάρχει ακόμη όμως μια πολύ μεγάλη αναλογία παραστάσεων χωρίς περιεχόμενο. Εχουν φιγουράτα σκηνικά, αλλά είναι τζούφιες. Δεν έχουν ψυχούλα».

Της ζητάμε τα μυστικά του καλού παιδικού θεάτρου. «Να έχεις να τους πεις κάτι που τα ενδιαφέρει με ξεκάθαρο τρόπο. Επειτα, να υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο που θέλει λίγη προσπάθεια κι από εκεί και μετά πολλά μυστικά. Να ξέρει πως υπάρχουν, να τα αισθάνεται, αλλά να μένουν κρυφά.

»Οταν γράφω, σκέφτομαι τις αντιδράσεις τους. Υπάρχει μια σκηνή στην οποία συνήθως κρατούν την αναπνοή τους. Οταν ο ήρωας αποφασίζει να φάει λωτό για να ξεχάσει τις στενοχώριες του κι έπειτα θέλει να τρώει συνέχεια λωτούς για να μη θυμάται ποτέ τίποτε. Αυτό τα παιδιά τα επηρέασε πάρα πολύ. Καταλαβαίνουν ότι δεν είναι καλό πράγμα να μη θες να θυμάσαι. Αργότερα έμαθα ότι αυτή τη σκηνή τη χρησιμοποιούν σε ομάδες απεξάρτησης».

«Δεν έπαιζα καλά»

Η ίδια πάντως νιώθει πως είναι μια άλλη Ξένια από αυτή του κινηματογράφου. «Δεν μου αρέσω. Δεν έπαιζα καλά». Τον Δεκέμβριο θα πάρει μέρος στον «Μακμπέθ» του Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Θα κρατά το ρόλο της μάγισσας. «Πιστεύω πως τα τελευταία χρόνια έμαθα πραγματικά πώς να παίζω. Οι «Μεταμορφώσεις» στο «Αμόρε» είναι για μένα ό,τι καλύτερο έχω κάνει τα τελευταία χρόνια. Ωραία θα ήταν να τα μάθαινα λίγο νωρίτερα, αλλά άργησα πολύ».

Αποχαιρετώντας μας επέστρεψε στη δουλειά. Γράφει μαζί με τον Μοσχόπουλο ένα νέο έργο που θα ανεβάσει την επόμενη σεζόν, «Πέρα από το δάσος», αλλά και μια παράσταση για βρέφη μαζί με την Αννα Μάσχα. Μόλις ολοκλήρωσε τον «Μίλτο», μια παράσταση που θα παρουσιάζει μέσα στις σχολικές αίθουσες ο Σωκράτης Πατσίκας. Ενώ συνεχίζει να διδάσκει και στο Εργαστήρι της, κάθε εβδομάδα.

Πώς βλέπει η ίδια το μέλλον; «Το καλλιτεχνικό, πάρα πολύ ενδιαφέρον. Αλλά αυτή τη στιγμή δουλεύουν είκοσι άνθρωποι στο θέατρο απλήρωτοι. Δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ. Περιμένουμε να μπει ο κόσμος στο θέατρο την άλλη βδομάδα, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται. Μπορεί να κλείσουν τα σχολεία ή να μην υπάρχουν συγκοινωνίες. Ισως η τεσσαρακοστή χρονιά να είναι και η τελευταία. Μου φαίνεται φοβερό να συμβεί, αλλά δεν μπορώ να το αποκλείσω».

Παίζουν οι: Κωνσταντίνος Βουδούρης, Γιάννης Κλίνης, Θύμιος Κούκιος, Μιχάλης Μαθιουδάκης, Σωκράτης Πατσίκας, Ελίνα Ρίζου και Γιώργος Χρυσοστόμου.

* Πρεμιέρα το Σάββατο. Μικρή Πόρτα: Μεσογείων 59, 210-7711333.

Θεατές με… πάνες και πιπίλες αναζητούσαν το φεγγάρι

Η Ξένια Καλογεροπούλου κατόρθωσε να κερδίσει το πιο δύσκολο κοινό, με τον μονόλογο χωρίς λόγια «Ελα, έλα», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, εγχείρημα που τολμούσε για πρώτη φορά, αφού πρώτη φορά παίζει για τόσο μικρά παιδιά. Το Σάββατο το μεσημέρι, στο μικρό θεατράκι του θεάτρου «Πόρτα», οι θεατές είχαν πιπίλες στο στόμα, φορούσαν πάνες και κάθονταν αγκαλιά.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας, μαζί με τα πρώτα τους βήματα, τις πρώτες τους λεξούλες, ψέλλιζαν «έλα» ή «πάει» ή «νάτο», αντιδρώντας σε αυτό που συνέβαινε μπροστά τους: σε ένα φεγγάρι που συνεχώς κρυβόταν ή εμφανιζόταν όπου ήθελε, ξεφεύγοντας από την πρωταγωνίστρια, η οποία έκανε τα πάντα για να το πιάσει: πήγαινε δεξιά κι αριστερά, πηδούσε, έσκυβε, όταν κατάφερε να το πιάσει το έκρυψε στην τσέπη της, το έβαλε στο προσκέφαλό της κι εντέλει το… έφαγε!

Οσο η παράσταση παιζόταν στη σκηνή, μια άλλη «γεννήθηκε» στην πλατεία. Τόσο αυθόρμητη και τρυφερή, τόσο ειλικρινής και αθώα, τόσο γλυκιά και «βελούδινη». Κι όσο γοητευτική κι αν ήταν η «αυθεντική», η άλλη μας συγκίνησε. «Πού είναι το θέατρο;» αναρωτιόταν ένα πιτσιρίκι. Και μόλις η πρωταγωνίστρια έπεσε για ύπνο, η μικρή θεατής θυμήθηκε αυτό που προφανώς της λένε οι γονείς της μόλις κλείσουν τα φώτα: «Κουβέντα τώρα» της υπέδειξε. Ενα πολύχρωμο κουτί άνοιξε η ηρωίδα, για να βγάλει από μέσα ένα άλλο, κι ένα άλλο κι ένα άλλο, μέχρι το τελευταίο που ήταν… άδειο. «Καταστροφή» ψέλλισε απογοητευμένα ο λιλιπούτειος θεατής.

Οι αντιδράσεις του «κοινού» συνεχείς και ποικίλες, επιφωνήματα χαράς κι απογοήτευσης, ανάλογα με τη δράση. Κι αγαλλίασης στο τέλος όταν είδαν το φεγγάρι να τους χαμογελά από ψηλά.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 21/06/2010

Φεγγαροπαρμένα πιτσιρίκια κατέλαβαν το φεστιβάλ

• Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 21 Ιουνίου 2010

Σάββατο μεσημέρι, οι θεατές φτάνουν στο Θέατρο «Πόρτα», κατά κανόνα αγκαλιά. Στο φουαγέ, εξερευνούν τον χώρο, περιμένοντας να ξεκινήσει η πρώτη θεατρική τους εμπειρία:

Λίγο πριν αρχίσει η παράσταση, τα χαριτωμένα πιτσιρίκια κοιτούν γύρω γύρω, εξερευνώντας την πρώτη θεατρική αίθουσα της ζωής τους…

το «Ελα-Ελα» της Ξένιας Καλογεροπούλου, η παράσταση δηλαδή που συμβάλλει ώστε το Ελληνικό Φεστιβάλ, έχοντας ήδη κατορθώσει να ρίξει πολύ τον μέσο ηλικιακό όρο του κοινού του, να συνυπολογίζει πλέον και θεατές προσχολικής ηλικίας, 1-5 ετών!

Λίγο αργότερα οι ταξιθέτριες συμβουλεύουν να δοθεί προτεραιότητα εισόδου σε όσους γονείς έχουν μικρότερα παιδάκια (ανάμεσά τους, την Κυριακή, και η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, με τον γιο της). Είναι η μοναδική προτροπή. Κατά τα άλλα, από τη διάθεση των συντελεστών απουσιάζει το «πρέπει»: αν το «Ελα-Ελα» αποσπά το ενδιαφέρον και του μικρότερου θεατή του, το επίτευγμα οφείλεται μόνον στο θέαμα.

Ενα ξύλινο αμφιθέατρο έχει στηθεί μπροστά από τη σκηνή για να εξυπηρετήσει την παρακολούθηση από τους λιλιπούτειους θεατές. Οι τελευταίοι ανυπομονούν. Καθώς η παράσταση δεν έχει ακόμα ξεκινήσει, ούτε το λιτό σκηνικό της Κυριακής Τσίτσα έχει φανερώσει τις «μαγικές» του ιδιότητες για να τους αποσπάσει την προσοχή: μοιάζει ακόμα ένα απλό δωμάτιο με ένα μαύρο τετράγωνο στον ένα τοίχο (που θα αποδειχτεί «παράθυρο») και μ’ένα ξύλινο κρεβάτι καλυμμένο με πάπλωμα. Σ’αυτό θα ξαπλώσει η Ξένια Καλογεροπούλου, ντυμένη με μια ολόσωμη πορτοκαλί πιτζάμα.

Στο πρώτο πεντάλεπτο αυτού του «βωβού μονολόγου», η ηρωίδα πείθει ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί: όταν μάλιστα ξεφυσώντας κουκουλώνεται, αφήνοντας να ξεπροβάλλουν κάτω από το πάπλωμα μόνον οι «ανήσυχες» πατούσες της, αποσπά τα πρώτα «γαργαριστά» γελάκια. Το ενδιαφέρον ανάβει όταν, ουρανοκατέβατα, έρχονται στην άυπνη ηρωίδα δύο δώρα: μια σοκολάτα κι ένα μεγάλο πακέτο, που κρύβει στην «κοιλιά» του μικρότερα πακετάκια. Το ξετύλιγμα των δώρων από τα αστραφτερά χαρτιά κορυφώνει τη δράση κι οι μικροί θεατές αρχίζουν να κάνουν δυνατά σχόλια: «καταστροφή», σχολιάζει ένας κάπως μεγαλύτερος πιτσιρίκος όταν το αστραφτερό πακέτο αποδεικνύεται «τελείως χαζό», απολύτως άδειο, δηλαδή.

«Υπάρχουν φορές που καταφέρνουμε να τσακώσουμε το φεγγάρι, να το αγκαλιάσουμε και να το χαρούμε. Στα όνειρά μας…», λέει η Ξένια Καλογεροπούλου

Η ηρωίδα μένει ανικανοποίητη, αλλά τότε εμφανίζεται ο «συμπρωταγωνιστής» της: ένα ολόφωτο λευκό φεγγάρι μπαίνει στο δωμάτιο, χάρη στο βίντεο της Νάνσυ Μπινιαδάκη και των συνεργατών της (Κ. Χαϊδαλής/brittle.gr) αλλά και στους φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου. Το φεγγάρι μικραίνει ή μεγαλώνει, χοροπηδάει ή χορεύει, θρυμματίζεται ή εξαφανίζεται, καθώς προβάλλεται στους τοίχους και στο πάτωμα.

Φεγγάρι και ηρωίδα επιδίδονται σε μια άψογης εκτέλεσης «χορογραφία». Η Καλογεροπούλου εναρμονισμένη με τις κινήσεις του βιντεοσκοπημένου φεγγαριού «παίζει» μαζί του, το κυνηγά, προσπαθεί να το πατήσει, κατορθώνει να το αγκαλιάσει, ακόμα και να το καταπιεί. Κι όλα αυτά χωρίς άλλη λέξη εκτός από το «έλα», που ακούγεται πότε πότε ως πρόσκληση, ή αναλόγως ως ενόχληση ή επιταγή.

Εννοείται ότι οι θεατές συμπάσχουν: «πίσω σου είναι το φεγγαράκι», προειδοποιούν την ηρωίδα. Ξεκαρδίζονται όταν εκείνη προσπαθεί να πατήσει το άτακτο φεγγάρι, που διαγράφει μεγάλες τροχιές στο πάτωμα. Ενθουσιάζονται όταν τα μάτια που του ζωγραφίζει αρχίζουν μαγικά να ανοιγοκλείνουν. Κι ένα στρουμπουλό κοριτσάκι βάζει τα κλάματα όταν το φεγγάρι, παίζοντας κρυφτό, εξαφανίζεται για λίγο: «Πού πήγε το φεγγαράκι μαμά;».

Στο τέλος της παράστασης τα πιτσιρίκια χειροκροτούν. Η «μύησή» τους ολοκληρώθηκε με τον επιτυχέστερο τρόπο. Αλλά κι η δική μας: μια απλή ιδέα που ξετυλίχθηκε λιτά (κι ας απαιτούσε η φαινομενική λιτότητα μια καλοκουρδισμένη υψηλή τεχνολογία) και με σεβασμό στην αντιληπτική ικανότητα των θεατών της, κέρδισε μπροστά στα μάτια μας το δικαίωμα να αποκαλείται ποιητικό θέατρο. Και το σημαντικότερο; Χωρίς υποδείξεις, έφτιαξε μέσα σε 35 λεπτά από το αρχικά ακατέργαστο «υλικό» της ανθρωπάκια με θεατρική συνείδηση.

«Ελα, Ελα» στο Μικρό Θεατράκι «Ελα, Ελα» στο Μικρό Θεατράκι

Το «Ελα, Ελα», ένας «μονόλογος χωρίς λόγια» που έγραψε και θα ερμηνεύσει η Ξένια Καλογεροπούλου, ανεβαίνει για λίγες μόνο παραστάσεις στις 19, 20, 26 και 27 Ιουνίου στο Μικρό Θεατράκι του θεάτρου ΠΟΡΤΑ, στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ.

Το έργο γράφτηκε για παιδιά προσχολικής ηλικίας, αλλά η παράσταση απευθύνεται σε όλους όσοι αισθάνονται το συναίσθημα της έλλειψης. Η Ξένια Καλογεροπούλου λέει χαρακτηριστικά για την παράσταση: «Γιατί νιώθουμε τόσο συχνά ότι κάτι θέλουμε; Οτι κάτι μας λείπει; Κάτι που μπορεί και να μην ξέρουμε τι είναι ακριβώς; Την έλλειψή του, πάντως, τη νιώθουμε συχνά ακόμη και όταν εργαζόμαστε ή όταν διασκεδάζουμε. Οταν είμαστε μόνοι ή μαζί με άλλους. Οταν ακούμε μουσική ή όταν κοιτάζουμε τ’ αστέρια. Υπάρχουν όμως και φορές που καταφέρνουμε να το τσακώσουμε, να το κρατήσουμε και να το χαρούμε. Στα όνειρά μας…».

Θέατρο χωρίς λόγια… αυστηρώς για μωρά

• Με τη νέα της παράσταση «Ελα, έλα» η Ξένια Καλογεροπούλου προσκαλεί τα βρέφη να γνωρίσουν τη θεατρική εμπειρία

• ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | Τρίτη 8 Ιουνίου 2010

Τι θα συμβεί αν ένα βράδυ μπει από το παράθυρο το φεγγάρι; Πώς θα νιώσει ένα παιδί αν δει στο δωμάτιό του το φεγγάρι; Τι θα κάνει; Θα το ακολουθήσει; Θα το βάλει κάτω από το μαξιλάρι του; Και αν το πιάσει, τι άλλο μπορεί μετά να ζητήσει; Αλήθεια, πώς είναι να σου συμβεί κάτι που «δεν γίνεται»; Πώς είναι να κάνεις δικό σου το φεγγάρι; Μέσα από αυτές τις απορίες, αυτές τις σκέψεις και τις ιδέες, η Ξένια Καλογεροπούλου λέει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους «Ελα, έλα» στο φεγγάρι· αυτός είναι ο τίτλος της παράστασης για πολύ μικρά παιδιά που ετοιμάζει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Και είναι η πρώτη φορά που γράφει για βρέφη· ένα έργο δίχως λόγια, στο οποίο μάλιστα παίζει μόνο η ίδια.

«Στο παρελθόντο άκουσμα παραστάσεων για βρέφη μού φαινόταν αστείο… Αναρωτιόμουν τι μπορεί να κάνει κάποιος σε κοινό που δεν μιλάει καλά καλά» ομολογεί σήμερα η Ξένια Καλογεροπούλου, μόλις δέκα ημέρες πριν από τη δική της πρεμιέρα.

Ολα άλλαξαν όμως έπειτα από ένα ταξίδι στη Ρώμη, όπου παρευρέθηκε στη βράβευση της καλύτερης ιταλικής παράστασης για παιδιά («Μικρά μυστήρια» από το θέατρο Κισμέτ, το οποίο στη συνέχεια παίχτηκε στη Μικρή Πόρτα). «Μου γεννήθηκε η όρεξη, αλλά όχι και η έμπνευση». Ενα δεύτερο ταξίδι στην Ιταλία, στην Μπολόνια αυτή τη φορά, ολοκλήρωσε τα σχέδιά της. Εκεί, μαζί με τη Μάρθα Κλουκίνα , με την οποία συνσκηνοθετούν το «Ελα, έλα», παρακολούθησαν 30 παραστάσεις για βρέφη, στο πλαίσιο σχετικού φεστιβάλ: «Ηταν συγκλονιστικές και για μεγάλους» τονίζει. Οπότε, «σαν από θαύμα ήρθε η έμπνευση, όπως παλιά με τον “Οδυσσεβάχ” και αργότερα με το “Σκλαβί”. Μέσα σε μία μέρα έγραψα το “Ελα, έλα”· και ας μην έχει λόγια, έχει δράση και πολλές λεπτομέρειες, γι΄ αυτό και θέλει πολλή δουλειά τόσο ερμηνευτικά όσο και πρακτικά. Είναι μια παράσταση που απαιτεί μεγάλη ακρίβεια».

Τρυφερό, με στιγμές «έντασης» και «αντιπαράθεσης» ανάμεσα στο φεγγάρι, μια δημιουργία της Νάνσυς Μπινιαδάκη, και στην ηθοποιό, το έργο, μέσα στο σκηνικό της Κυριακής Τσίτσα , μας θυμίζει ότι πολλές φορές κάτι θέλουμε, κάτι μας λείπει, χωρίς να ξέρουμε τι είναι αυτό. «Τότε δεν είναι που λέμε “Μα τι θέλεις τέλος πάντων, το φεγγάρι;”. Εδώ λοιπόν έρχεται η παράστασή μας» λέει και σημειώνει ότι συνήθως τα έργα για πολύ μικρά παιδιά αρέσουν ιδιαίτερα και στους γονείς τους. Οσο για τον τίτλο, είναι και οι μόνες λέξεις που ακούγονται στο έργο, με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: «Με το “έλα” μπορείς να παρακαλέσεις, να διατάξεις, να δηλώσεις έκπληξη ή ενόχληση».

Καινούργιο και μοντέρνο είδος, που γνωρίζει άνθηση στο εξωτερικό, «ασυνήθιστο, γιατί δεν ξέρεις πραγματικά τι να κάνεις και αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον απ΄ όλα», το θέατρο για βρέφη σου επιτρέπει να διαφοροποιηθείς «θεματολογικά, υφολογικά, οπτικά… Γιατί όλα μπορούν να γίνουν. Και ομολογώ πως έχω δει πολλά και διαφορετικά πράγματα» .

Οπως για παράδειγμα μια παράσταση με θέμα ένα μήλο ή μια άλλη με θέμα τις τουαλέτες ανδρών, γυναικών και παιδιών. «Μπορεί να είναι κάτι εντυπωσιακό, αλλά και κάτι πολύ απλό, πολύ αστείο ή και πολύ ποιητικό· η ποίηση αγγίζει τα παιδιά» καταλήγει η ιδρύτρια της Μικρής Πόρτας, η οποία ύστερα από τις «Μεταμορφώσεις» του Αμόρε επανέρχεται με κάτι «πολύ προσωπικό» .

• Τρεις αλήθειες για το μωροθέατρο

* Στο εξωτερικό οι θεατές ξεκινούν από την ηλικία… μηδέν. Στην Ελλάδα από ενάμισι-δύο ετών.

* Οι γονείς δεν χρειάζεται να προετοιμάζουν τα παι διά, ειδικά αν είναι τόσο μικρά.

* Επειτα από μια παράσταση δεν πρέπει να τα ρωτούν «Πώς σου φάνηκε;». Θυμίζει μάθημα.

ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ

• Θέατρο Πόρτα, Μεσογείων 59, τηλ. 210 7711.333
• Παραστάσεις από 19 ως 27 Ιουνίου, στις 18.00.
• Επιπλέον παραστάσεις στις 19, 20, 26, 27/6 στις 12.00.
• Διάρκεια: 35΄

• Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=336119&dt=08/06/2010#ixzz0qGU61bLX

Φεγγαράκι μου λαμπρό

Η Ξένια Καλογεροπούλου καταπίνει το φεγγάρι… Πού; Στο θεατράκι της «Πόρτας» από τις 19 μέχρι και τις 27 Ιουνίου στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ, παρουσιάζοντας το έργο της «Ελα Ελα». Κι ενώ μας έχει συνηθίσει να γράφει και να σκηνοθετεί θέατρο για παιδιά, τώρα αποφασίζει να παίξει η ίδια σε μια ιδιότυπη παράσταση που απευθύνεται σε βρέφη, παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και ενήλικες…

Η Ξένια Καλογεροπούλου πέφτει για ύπνο αλλά δεν καταφέρνει να κοιμηθεί. Είναι πολύ ανήσυχη. Κάτι απροσδιόριστο την ενοχλεί. Κάποια στιγμή βλέπει το φεγγάρι να μπαίνει μέσα στο δωμάτιο. Αρχίζει να το κυνηγά. Προσπαθεί να το πιάσει, αλλ’ αυτό ολοένα απομακρύνεται. Χορεύει μαζί του βαλς, παίζει μπάλα, όμως εκείνο ξαφνικά εξαφανίζεται. Ξαπλώνει στο κρεβάτι και το βλέπει δίπλα της στον τοίχο. Πάει να το χαϊδέψει, αλλά της ξεγλιστράει. Εκείνη θυμώνει. Οταν το ξαναβρίσκει, είναι πολύ μικρό. Το βάζει στην τσέπη της, αλλά τη γαργαλάει και το αφήνει. Το ξαναπιάνει και του ζωγραφίζει μάτια κι ένα στόμα γελαστό. Εκεί που το καμαρώνει, το φεγγάρι αλλάζει έκφραση. Θυμωμένη, το μουντζουρώνει κι αυτό χάνεται. Απογοητευμένη επιστρέφει στο κρεβάτι και κλαίει. Ξαφνικά το βλέπει δίπλα στο μαξιλάρι της. Κάποτε θα καταφέρει να το βάλει στο χέρι. Και δεν θα αρκεστεί σ’ αυτό. Επιτέλους θα το κάνει δικό της: θα το καταπιεί και θα νιώσει πλήρης, ευτυχισμένη. Λίγο πριν αποκοιμηθεί, θα το δει φωτεινό και προκλητικό έξω απ’ το παράθυρό της…

Τον 35λεπτο χωρίς λόγια «μονόλογο» με τίτλο «Ελα Ελα» πρότεινε η ηθοποιός στον Γιώργο Λούκο και εκείνος το ενέταξε στο Φεστιβάλ. Είναι η πρώτη φορά που η ιδρύτρια της «Πόρτας» γράφει κάτι για κείνη και μάλιστα το ερμηνεύει. Τη συναντήσαμε λίγο πριν φύγει για το Εδιμβούργο, όπου θα παρακολουθούσε ένα ακόμα Φεστιβάλ Θεάτρου για Παιδιά, και μιλήσαμε γι’ αυτό το περίεργο φλερτ της με το φεγγάρι.

«Δεν με ενέπνεε ποτέ ο εαυτός μου. Αυτό όμως το θεωρώ πολύ προσωπικό κι είχα μεγάλη όρεξη να το παίξω. Το δοκιμάσαμε σε πρόβα με βρέφη και η ανταπόκριση ήταν εκπληκτική… Επίσης, φαντάζομαι ότι η παράσταση ως σύλληψη θα προκαλέσει ενδιαφέρον και στους μεγάλους. Πρόκειται για μια ιδέα που συνδέεται με την πρώτη παιδική παράσταση που κάναμε το 1972. Είχα ζητήσει από τον Μηνά Χατζησάββα, στο διάλειμμα, να κάνει ένα μικρό αυτοσχεδιασμό. Κάποια στιγμή ο ηλεκτρολόγος πέταξε πάνω του τον προβολέα. Ο Μηνάς άρχισε να παίζει με το φως. Πήγαινε να το πιάσει και κείνο μετακινούνταν συνεχώς. Το αυτοσχέδιο ιντερμέδιο δημιούργησε ένα πολύ γουστόζικο παιχνίδι. Τα παιδιά αλλά κι εγώ ενθουσιαστήκαμε. Πάνω σ’ αυτή τη μνήμη στηρίζεται το «Ελα Ελα». Μερικές φορές όλοι κάτι θέλουμε, κάτι νιώθουμε ότι μας λείπει παρόλο που μας διαφεύγει τι είναι ακριβώς. Μια αγωνία που αυξάνεται στα μωρά, αφού τους λείπει ο τρόπος έκφρασης».

Ταξιδεύοντας για το θέατρο

Η παράσταση απευθύνεται σε βρέφη και σε ενήλικες. Περιέργως εξαιρούνται τα παιδιά, δεδομένου ότι, έχοντας πλέον την εμπειρία του λόγου, κυρίως αναζητούν στο θέατρο την ιστορία, το παραμύθι. Η μοναδική λέξη που ακούγεται στην παράσταση είναι «έλα» σε διάφορους τόνους και χρωματισμούς: ικετευτικό, παιχνιδιάρικο, θυμωμένο, επιτακτικό. Το σκηνικό της Κυριακής Τσίτσα είναι απλό. Ενα πορτοκαλί κρεβάτι με συρτάρια στο πλάι, τα οποία η ηθοποιός τοποθετεί το ένα πάνω στο άλλο για να φτάσει το φεγγάρι. Χρησιμοποιούνται τρεις προτζέκτορες για τη βιντεοεγκατάσταση (Νάνσυ Μπινιαδάκη – Κώστας Χαΐδαλής) που κυνηγούν την ηθοποιό σε όλα τα μπρος-πίσω και πάνω-κάτω.

«Δεν είχα φανταστεί πόσο δύσκολο ήταν τεχνολογικά. Ολο το πρότζεκτ απαιτούσε τεράστια ακρίβεια και οικονομικό κόστος. Οταν πρωτοάκουσα θέατρο για βρέφη, γέλασα. Κι όμως, προς το τέλος της δεκαετίας του ’70, έτυχε να παρακολουθήσω στη Ρώμη μια παράσταση που με ξετρέλανε: Μια κοπέλα ζυμώνει ένα ψωμί και μετά το βάζει στο φούρνο. Το βγάζει από εκεί ψημένο και στη συνέχεια αρχίζει να το κόβει κομματάκια, που σκορπίζει στο πάτωμα. Σιγά σιγά όλα τα μωρά, μέσα σε μια υπέροχη σιωπή, αρχίζουν να τα παίρνουν και να τα μασουλούν. Κατάλαβα ότι μπορεί να δημιουργήσει κανείς πολλά υπέροχα, ευφάνταστα πράγματα για τα παιδιά».

Η Ξένια Καλογεροπούλου συμπληρώνει φέτος 38 χρόνια δημιουργικής παρουσίας στο παιδικό θέατρο. Εχει συμμετάσχει σε αρκετά φεστιβάλ σε ξένες χώρες, όπως η Ολλανδία, η Δανία, η Ρωσία, η Γαλλία. «Τα πιο αξιόλογα διοργανώνονται στην Ιταλία. Εμείς σε σχέση με το ευρωπαϊκό θέατρο υστερούμε. Νομίζουμε ότι το θέατρο για το παιδί είναι κάτι εύκολο. Δεν είναι όμως. Απαιτεί ψυχή και συνεχή έρευνα. Αρχισα ανέμελα, χωρίς να το έχω πολυσκεφτεί, και σταδιακά απέκτησε ενδιαφέρον, αλλά και δυσκολίες. Κάθε φορά ανακαλύπτω καινούρια πράγματα. Το γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια ευτυχήσαμε ν’ απολαύσουμε ωραίες καλλιτεχνικές στιγμές στην «Πόρτα» αυξάνει τις ευθύνες αλλά και την επιθυμία μας να τις επαναλάβουμε».

Με τον σταθερό συνεργάτη όλα αυτά τα χρόνια Θωμά Μοσχόπουλο θα ξαναβρεθεί η Ξένια Καλογεροπούλου τον επόμενο χειμώνα. «Είναι σημαντικό για έναν καλλιτέχνη να δουλεύει, ν’ αναπνέει μέσα σε οικογενειακό περιβάλλον. Και εννοώ τη συνεννόηση πάνω στο έργο, το ομαδικό πνεύμα, τους κοινούς κώδικες λειτουργίας».

«Οχι άλλες τρικλοποδιές»

Η οικονομική κρίση δεν αρνείται ότι την επηρέασε επαγγελματικά και προσωπικά. «Είμαι πολύ θυμωμένη, και δεν διστάζω να πω, με όλους ανεξαιρέτως. Γιατί σ’ αυτή τη χώρα δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε ποτέ; Στην Πορτογαλία, ήδη όλοι οι πολιτικοί προσπαθούν από κοινού να βρουν λύσεις. Εμείς εδώ βάζουμε τρικλοποδιές ο ένας στον άλλον. Απεργίες, διαδηλώσεις, νεκροί, άλλοι ψηφίζουν «ναι» στο νομοσχέδιο, άλλοι «όχι» κι άλλοι καταλήγουν «δεν μας νοιάζει, κόψτε το λαιμό σας». Κανείς δεν ξέρει πού οδηγούμεθα και πώς θα τα βγάλουμε πέρα. Προσωπικά δεν έχω να κάνω πολλά. Εδώ κι ένα χρόνο έχω μαζευτεί. Κοιτάζω τη δουλειά μου ξέροντας πως η σεζόν που έρχεται θα είναι δύσκολη οικονομικά. Οι αμοιβές περικόπτονται, το κυνήγι σε σπόνσορες συνεχίζεται κυρίως για το Εργαστήρι που φέτος κλείνει έξι χρόνια. Κόβουμε ό,τι μπορούμε και απ’ την καθημερινότητα. Οσο μελαγχολικό κι αν ακούγεται αυτό, δυστυχώς είναι μονόδρομος». *

• Επτά, Κυριακή 23 Μαΐου 2010

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ

Το top 4 των παιδικών παραστάσεων

• Οι σκηνοθέτες τεσσάρων θεατρικών έργων για μικρούς και μεγάλους αποκαλύπτουν το μυστικό της επιτυχίας τους

Είναι όντως το παιδικό το πιο δύσκολο είδος θεάτρου; Ισως ναι, αν αναλογιστεί κανείς ότι όποιος κάνει παιδικό θέατρο θα πρέπει να απευθύνεται εξίσου αποδοτικά σε μικρούς και μεγάλους. «Το Βήμα» ξεχώρισε τέσσερις από τις καλύτερες παιδικές παραστάσεις της σεζόν και απευθύνθηκε στους συντελεστές τους. Αν οι κάτωθι παιδικές σκηνές έχουν κάνει αίσθηση στο εφετινό θεατρικό τοπίο, αυτό συνέβη επειδή κατάφεραν να τους ευχαριστήσουν όλους: τα παιδιά, τους γονείς τους… και τους φίλους στους οποίους τις συνέστησαν.

«Τα παιδιά καθοδηγούν τη δράση»

Σκηνοθέτις του «Εβδομου σταθμού: Το μυστικό του πειρατή Μπελαφούσκ» και «ψυχή» του Τρένου στο Ρουφ, όπου ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά, η Τατιάνα Λύγαρη διαπιστώνει ότι τα παιδιά αντιδρούν πιο γρήγορα από τους ενηλίκους: ανταποκρίνονται πιο άμεσα στο χιούμορ και σε κάποια έξυπνη ατάκα. Ισως επειδή από τη φύση τους είναι περισσότερο αυθόρμητα, ίσως διότι στη δεύτερη χρονιά της παράστασης είναι περισσότερο ενημερωμένα σε σχέση με ό,τι συμβαίνει μέσα σε ένα πραγματικό βαγόνι. Η ίδια, παρ΄ ότι το θεωρούσε ασύμφορο λόγω μεγάλου κόστους, αποφάσισε να ξανανεβάσει το ιδιαίτερο παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά που πραγματεύεται το θέμα της ελευθερίας στην τέχνη για να ευχαριστήσει τους μαθητές-θεατές οι οποίοι ήθελαν να παρακολουθήσουν το έργο και άλλοι συμμαθητές τους αλλά και τους γονείς που ήθελαν να το δουν οι δικοί τους φίλοι.

«Βλέπω τα παιδιά να συμμετέχουν στην παράσταση που τους επιτρέπει να γίνουν επιβάτες αυτού του θεατρικού τρένου σε τέτοιον βαθμό ώστε το θέαμα να γίνεται διαδραστικό. Το βαγόνι είναι μικρό, υπάρχει η αίσθηση της επικοινωνίας και τα παιδιά καθοδηγούν τη δράση» καταλήγει. Θα ανεβάσει και για τρίτη χρονιά το ίδιο έργο; «Νομίζω όχι, λόγω του υψηλότατου κόστους. Αλλά πάλι, τα ίδια έλεγα και πέρυσι».

«Αυτό το έργο δεν έχει happy end»

Η πιο έντονη μνήμη που έχει από παιδική παράσταση ο Γιάννης Κακλέας δεν ήταν από παράσταση που παρακολούθησε μικρός αλλά… μεγάλος. Ηταν πριν από λίγα χρόνια που πήγε την κόρη του Λενιώ, πιτσιρίκα, σε μια παράσταση της Μικρής Πόρτας της Ξένιας Καλογεροπούλου. Τι τον εντυπωσίασε περισσότερο από όλα; Οτι η συγκεκριμένη παιδική παρά σταση αφορούσε και εκείνον. «Εκτοτε ονειρευόμουν να κάνω μια παράσταση για παιδιά που να τη χαίρονται όσο οι ενήλικοι. Οπως εκείνη που απήλαυσα στην παράσταση της Μικρής Πόρτας που, σημειωτέον, θεωρώ στολίδι του παιδικού θεάτρου».

Η επιθυμία του έγινε πραγματικότητα μόλις εφέτος, όταν ανέβασε τα «Μαγικά μαξιλάρια» του Ευγένιου Τριβιζά στην Παιδική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου: ο άπληστος βασιλιάς Αρπατίλαος απαγορεύει τις Κυριακές, τα πάρτι γενεθλίων, τις παιδικές χαρές, ως και τον λόξυγγα. «Με βοήθησε στον στόχο μου ο Τριβιζάς» λέει ο Γιάννης Κακλέας «διασκευάζοντας με τέτοιον τρόπο το μυθιστόρημά του ώστε να απευθύνεται σε διαφορετικές ηλικίες, με όπλο το χιούμορ και όχι τον διδακτισμό». Αποτέλεσμα, ένα πολύχρωμο και κοινωνικό σχόλιο για την αυθαιρεσία της εξουσίας, απευθυνόμενο σε ένα κοινό κάθε ηλικίας.

Ποια είναι, αλήθεια, η διαφορά στον τρόπο αντίδρασης μικρών και μεγάλων; «Κατά κανόνα εμείς είμαστε πιο παθητικοί από τα παιδιά μας. Οι μεγάλοι αρέσκονται στο να καταναλώσουν το νόημα του έργου· οι μικροί στο να μεταμορφωθούν, να γίνουν οι ίδιοι ρόλοι» σημειώνει και αναρωτιέται: «Γιατί να περιμένουμε κατ΄ ανάγκην το “happy end” σε μια παιδική παράσταση; Ε, σας πληροφορώ ότι αυτό το έργο τελειώνει και είναι λίγο… στον αέρα».

«Οι ηθοποιοί δημιουργούν τα σώματά τους»

Ενα ρυθμικό «μπράβο» στο τέλος του «Αλλαντίν» στο Θέατρο Τέχνης από μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν εκείνο που αναστάτωσε τον σκηνοθέτη της παράστασης Δημήτρη Δεγαΐτη. «Δεν το είχα ξανασυναντήσει ποτέ αυτό σε σχολείο. Και ενθουσιάστηκα» μας λέει.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου, ο αυτοσχεδιασμός στον οποίο έχει παράδοση η Σχολή είναι το κύριο στοιχείο της παράστασης, ενός μιούζικαλ για παιδιά που διαδραματίζεται στη Βαγδάτη. «Το σκηνικό είναι όλο κι όλο τρεις πάγκοι. Τα υπόλοιπα τα φτιάχνουν οι ηθοποιοί με τα σώματά τους. Μπορούν να δημιουργήσουνέτσιμια σπηλιά, τρεις βρύσες, μια πύληή να πάρουν ένα ποτήρι και να το κάνουν κάστρο. Αυτό είναι το ξεχωριστό κομμάτι της παράστασης που ευχαριστιέται ο θεατής- μικρός και μεγάλος. Γιατί τους έχουμε όλους στο πίσω μέρος του μυαλού μας» εξηγεί. Η παράσταση απευθύνεται σε κοινό από τριών ετών και πάνω. Πώς, αλήθεια, μπαίνουν στο παιχνίδι του αυτοσχεδιασμού; «Συμμετέχουν παρακολουθώντας» μας λέει ο σκηνοθέτης. «Και πιστέψτε με, αυτό είναι αρκετό».

ΠΟΥ ΘΑ ΤΑ ΔΕΙΤΕ

• «Τα μαγικά μαξιλάρια»: Εθνικό Θέατρο- Παιδική Σκηνή Ρεξ (Πανεπιστημίου 48), τηλ. 210 3301.881.
• «Grimm & Grimm»: Θέατρο Πόρτα (Μεσογείων 59), τηλ. 210 7711.333.
• «Εβδομος σταθμός:Το μυστικό του πειρατή Μπελαφούσκ» : Αμαξοστοιχία- Θέατρο «Το Τρένο στο Ρουφ», Σιδηροδρομικός Σταθμός Ρουφ, επί της οδού Κωνσταντινουπόλεως, τηλ. 210 5298.922.
• «Αλλαντίν»: Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν (Φρυνίχου 14, Πλάκα), τηλ. 210 3222.464 και 210 3236.732.

Ξένια Καλογεροπούλου: «Το στοίχημα είναι να καθηλώσεις το κοινό»

«Το δύσκολο δεν είναι να κάνεις το παιδί να γελάσει, να επαναλάβει μια λέξη ή να μιμηθεί μια κίνηση» έχει πει η Ξένια Καλογεροπούλου, δημιουργός της παιδικής σκηνής Μικρή Πόρτα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. «Το δύσκολο είναι να το κρατήσεις πραγματικά καθηλωμένο τις στιγμές που θέλεις να περάσεις κάποιο μήνυμα». Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλει το γεγονός ότι η καινούργια παράσταση της Ξένιας Καλογεροπούλου και της Λίλο Μπάουρ (ιδρυτικό μέλος της Τheatre de Complicite) με τίτλο «Grimm & Grimm» βασίζεται σε τέσσερα κλασικά παραμύθια επιλεγμένα από την πλούσια συλλογή των αδελφών Γκριμ. Κάποια από αυτά όπως «Το μαγικό τραπέζι, ο γάιδαρος και η μαγκούρα» χαρακτηρίζονται από το έντονο κωμικό στοιχείο. Οι ήρωες- άνθρωποι και ζώα – δίνουν τις μάχες τους με αδικίες και πονηριές και βγαίνουν νικητές, ενώ σε άλλα όπως «Οι τρεις χρυσές τρίχες του διαβόλου» ή «Οι έξι κύκνοι» ο τίμιος και γενναίος ήρωας κερδίζει τη μάχη απέναντι στους εχθρούς του. Τόσο οι μικροί όσο και οι μεγάλοι χαίρονται τον συνδυασμό παιχνιδιού, φαντασίας και χιούμορ.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2010

Οι λιλιπούτειοι εργάτες του θεάτρου Πόρτα

• Σε νέα στέγη γιορτάζει τα πέντε χρόνια λειτουργίας του το παιδικό Εργαστήρι της Ξένιας Καλογεροπούλου

«Η ζωή είναι μια απέραντη σκηνή. Και όσο νωρίτερα το συνειδητοποιήσει ένας άνθρωποςτόσο το καλύτερο». Τα λόγια αυτά του Οσκαρ Γουάιλντ θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πρώτης τάξεως κίνητρο προκειμένου τα παιδιά να ενθαρρύνονται από πολύ νωρίς να μυηθούν στη μαγεία του θεάτρου.

Ενας πολύ ασφαλής προορισμός είναι το Εργαστήρι του θεάτρου Πόρτα- Ξένια Καλογεροπούλου, το οποίο εφέτος κλείνει πέντε χρόνια λειτουργίας, εμπλουτίζοντας το πρόγραμμά του με νέα μαθήματα και συνεργασίες.

Με τη σφραγίδα της ηθοποιού που ασχολήθηκε με το κεφάλαιο «παιδικό θέατρο» όσο λίγοι στη χώρα μας και υπό τη διεύθυνση της εκπαιδευτικού θεάτρου Πέγκυς Στεφανίδου-Τσιτσιρίκου το Εργαστήρι στεγάζεται πλέον σε νέα στέγη με θέα το πράσινο του Λυκαβηττού. Παράλληλα με τα οκτάμηνα βασικά σεμινάρια και εργαστήρια, νέα μαθήματα και αυτόνομα προγράμματα- μεταξύ των οποίων και το «Suitcase» από τη Βρετανία- έρχονται να αποδείξουν ότι η θεατρική εκπαίδευση των παιδιών είναι κάτι που πρέπει να παίρνουμε στα σοβαρά. Διοργανώνονται επίσης έκτακτα αυτόνομα προγράμματα, τα οποία απευθύνονται τόσο σε παιδιά και εφήβους όσο και σε ανήλικους σπουδαστές, πλησιάζοντας τη θεατρική αγωγή μέσα και από άλλες μορφές τέχνης. Μια πρότυπη πλούσια βιβλιοθήκη, το νέο απόκτημα του Εργαστηρίου, όπως και η θεατρική εμπειρία που προσφέρουν οι παραστάσεις αλλά και οι πρόβες των έργων που ανεβάζει η Μικρή Πόρτα- και στις οποίες οι σπουδαστές θα έχουν πρόσβαση- ολοκληρώνουν το παζλ της θεατρικής εκπαίδευσης.

Την κύρια διδασκαλία του βασικού προγράμματος έχει η κυρία Στεφανίδου-Τσιτσιρίκου και διαιρείται σε δύο άξονες: Εργαστήρια οκτάμηνης διάρκειας για παιδιά και εφήβους με στόχο την εξοικείωσή τους με την ποικιλομορφία και τη χρήση των εργαλείων του θεάτρου. Σεμινάρια θεατρικής αγωγής για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, θεατρολόγους, αλλά και για όσους χρησιμοποιούν τη θεατρική έκφραση στη δουλειά τους με ομάδες παιδιών.

Σ τα ειδικά μαθήματα που προορίζονται για παιδιά και ενηλίκους διδάσκουν η χορογράφος και χορεύτρια Μάρθα Κλουκίνα, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Δημήτρης Ημελλος, η ηθοποιός και μουσικός Σοφία Πάσχου, η ηθοποιός και ψυχολόγος Δάφνη Δαυΐδ, η θεατρολόγος Αφροδίτη Σορώτου, ενώ στα «ενήλικα» σεμινάρια διδάσκει και η συγγραφέας, μεταφράστρια, ηθοποιός και κινητήρια δύναμη της όλης προσπάθειας Ξένια Καλογεροπούλου.

Επίσης προγραμματίζεται για το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου από τον σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο σεμινάριο για ηθοποιούς με θέμα «Το θέατρο για παιδιά». Εργαστήρι θεάτρου Πόρτα, πληροφορίες στο τηλ. 210 3249.829.

• ΑΣΤΕΡΟΠΗ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ,  Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

* «Παραμυθ… issimo» Μικρή Πόρτα

Μάθημα θεάτρου

Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Για τυπικούς μονάχα λόγους ας σημειώσουμε ότι η παράσταση απευθύνεται πρωτίστως σε παιδιά. Στην πραγματικότητα, η νέα πρόταση της Ξένιας Καλογεροπούλου και του Θωμά Μοσχόπουλου είναι αντάξια κάθε ενήλικης θεατρικής εξόδου, μάθημα θεάτρου για σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Ο όρος του παιδικού θεάτρου δίνει μόνο την πρόφαση (και την ευκαιρία) στους δύο καλλιτέχνες να μιλήσουν από καρδιάς, με ποιητική διάθεση, χιούμορ και απλότητα για τα λαϊκά παραμύθια. Και το κάνουν υπέροχα για μια ακόμη φορά. Το έχω πει και παλιότερα: Η «Πόρτα» υπηρετεί ένα θέατρο τόσο καλό, ώστε να το δίνουμε και στα παιδιά μας.

Σκηνή από το έργο που έγραψε η Ξένια Καλογεροπούλου και σκηνοθέτησε ο Θωμάς Μοσχόπουλος

Το πρώτο υλικό το δίνει τώρα η ιταλική ψυχοτροπία, που γέννησε από τις Άλπεις ώς τη Σικελία τα δικά της υπόκωφα όνειρα. Ο Ιταλο Καλβίνο τα μάζεψε από την ιταλική επαρχία και με λαογραφική επιμέλεια τα παρακολούθησε να συνθέτουν από τη ρευστή τους φύση ένα αυτοτελές, γόνιμο σώμα. Επόμενο ήταν να μαγευτεί από την κατάφαση του μαγικού. Στα λαϊκά παραμύθια κρυσταλλώνεται το σκοτάδι και το φως από τη σοφία του αλλόκοτου, όπως αυτή εκφράστηκε συλλογικά στη δική της γλώσσα, στο ύφος και στα δικά της μονοπάτια έκφρασης και αντίληψης.

Κι όμως παρά την κοινή πηγή, τα λαϊκά παραμύθια της Ιταλίας είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα της κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπως και από τα δικά μας. Φέρουν μια δική τους γεύση, όσφρηση και αφή, μια πιπεράτη διάθεση μαζί με μια τραχιά, βακχική αίσθηση. Σου ζητούν όχι μόνο να τα αφηγηθείς και να τα ακούσεις, αλλά και να τα παίξεις.

Σε αυτό ακριβώς στήριξαν την παράστασή τους η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Θωμάς Μοσχόπουλος, στο παιχνίδι ανάμεσα στο υλικό της φαντασίας και την πραγματικότητα, στη σκηνή και την πλατεία. Στο εμπνευσμένο σκηνικό της Ελλης Παπαγεωργακοπούλου το ένα παραμύθι εγκιβωτίζει το άλλο, σαν το κινέζικο κουτί μιας κυκλικής και αέναης αφήγησης. Ένας παπαγάλος παραμυθάς αποκαλύπτει την ιστορία της αμαζόνας πριγκίπισσας, που κι αυτή αποκαλύπτει την ιστορία ενός βασιλιά βοσκού, που κι αυτή δίνει τη θέση της στην ιστορία της κοπέλας που ταξιδεύει με ξύλινο φόρεμα. Κοινό θέμα σε όλα η μεταμόρφωση και η αποκάλυψη της αληθινής φύσης και του πραγματικού εαυτού πίσω από ένα παιχνίδι ρόλων και μαγικών αντικειμένων. Οπως συμβαίνει στα παραμύθια, δύο δυνάμεις δρουν από κοινού: η πρώτη κρύβει τον κόσμο και η δεύτερη τον αποκαλύπτει.

Δεν τελειώνει όμως εδώ το ενδιαφέρον: για τους προσεκτικούς θεατές βρίσκεται στον τρόπο που το παιχνίδι των ιταλικών λαϊκών παραμυθιών στο «Πόρτα» κτίζεται με μερικά από τα βασικότερα υλικά της ιταλικής σκηνικής παράδοσης: την προοπτική, τα σπετσάτα, την ενέργεια της κομέντια ντελ άρτε, καθώς και το γενικό πανηγύρι γύρω από το σώμα και την κίνηση του ηθοποιού.

Αυτό εν τέλει στο οποίο φτάνουν συγγραφέας και σκηνοθέτης, σκηνογράφος και ηθοποιοί ξεπερνάει ακόμα και την πιο απαιτητική προσδοκία μας, ακόμα και τις καλύτερες δουλειές τους. Είναι χάρμα. Η σύνθετη όμως δομή, ο καταιγισμός των εμπνεύσεων, όπως και μερικά σημεία στο σώμα της παράστασης δυσερμήνευτα και δυσπρόσληπτα κάνουν την παράσταση περισσότερο κατάλληλη για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας.

Αναφέρω τους ηθοποιούς ονομαστικά, επισημαίνοντας ότι για μια ακόμη φορά το θέατρο «Πόρτα» γίνεται πόρτα εισόδου νέων ονομάτων στο θέατρό μας: Μιχάλης Σαραντής, Τατιάνα-Αννα Πίττα, Χρίστος Νικολάου, Στέλιος Χλιαράς, Ηλιάνα Γαϊτάνη, Δάφνη Μαρκάκη, Τώνια Γελεκλίδου, Μιχάλης Σαράντης και Γιάννης Κουκουράκης. Σε όλους, μπραβίσιμο! *

Ελευθεροτυπία / 2 – 27/12/2008

«Μικρή Πόρτα»: Ξένιας Καλογεροπούλου – Θωμά Μοσχόπουλου «Παραμυθ…issimo!»

«Παραμυθ…issimo»

«Παραμυθ…issimo!» τιτλοφορείται το καινούριο έργο των Ξένιας Καλογεροπούλου – Θωμά Μοσχόπουλου, που παρουσιάζει η «Μικρή Πόρτα», στο θέατρο «Πόρτα». Το έργο, που βασίζεται σε ιταλικά λαϊκά παραμύθια που ενέπνευσαν την πένα του μεγάλου συγγραφέα Ιταλo Καλβίνο, απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και στήθηκε στη διάρκεια των προβών – μέθοδο που πρωτοχρησιμοποίησαν οι δύο συγγραφείς στο ανέβασμα της «Κοιμωμένης που ξύπνησε» (πριν δύο χρόνια).

Πρόκειται για ιστορίες δροσερές, ανάλαφρες, αισιόδοξες, που με σπιρτάδα και χιούμορ, αποδείχνουν ότι, όταν κάποιος θέλει μπορεί να αντιμετωπίσει και τις μεγαλύτερες δυσκολίες: όπως ο φτωχός γιδοβοσκός που γίνεται βασιλιάς, μια άπειρη κοπέλα που καταφέρνει να σταματήσει έναν πόλεμο, ένα κορίτσι που για να σωθεί διασχίζει ολομόναχο στεριές και θάλασσες…

Σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, σκηνικά – κοστούμια Ελλης Παπαγεωργακοπούλου, χορογραφία Μάρθας Κλουκίνα, μουσική Κορνήλιου Σελαμσή και φωτισμοί Λευτέρη Παυλόπουλου. Παίζουν: Ηλιάνα Γαϊτάνη, Τώνια Γελεκλίδου, Γιάννης Κουκουράκης, Δάφνη Μαρκάκη, Χρίστος Νικολάου, Τατιάνα Πίττα, Σαράντης Μιχάλης, Στέλιος Χλιαράς.