Η γρίπη του θεάτρου

• ΔΙΑΓΝΩΣΕΙΣ

• Η κρίση στις ελληνικές σκηνές. Εκπτώσεις, προσφορές και ειδικές τιμές. Οι πάνω και οι κάτω

• ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2010

«Οι παραστάσεις μας συνεχίζονται κανονικά, με νέες τιμές για τη νέα χρονιά». «Χαμηλότερες τιμές εισιτηρίων στις νέες παραγωγές». Με αυτές τις φράσεις-συνθήματα το ελληνικό θέατρο βιώνει την οικονομική κρίση προσπαθώντας να βρει λύσεις για να αντιμετωπίσει το κακό που χτύπησε και τη δική του πόρτα: εκπτώσεις, προσφορές και ειδικές τιμές διαφημίζουν πλέον (αρκετές) παραστάσεις καθ΄ ότι οι θεατές φαίνονται προβληματισμένοι. Αν και το φαινόμενο δεν έχει γενικευθεί, με την έλευση του 2010 και άλλα θέατρα πήραν τα μέτρα τους. Και αν ο αριθμός των παραγωγών δεν έχει μειωθεί- περίπου 400 θα είναι οι εφετινές πρεμιέρες-, έχει μειωθεί η προσέλευση του κοινού. Οχι βέβαια για όλα τα θέατρα, μια και η επιτυχία δεν επηρεάζεται από καμία οικονομική κρίση. Αντιθέτως, όταν μια παράσταση δεν βρίσκει ανταπόκρισηστο θέατρο Αλίκη η επιθεώρηση «Θέλει η Ελλάδα να κρυφτεί» κατέβηκε ήδη-, τα αίτια αναζητούνται παντού: στην προκειμένη περίπτωση τα εισιτήρια έφθαναν ως και τα 40 ευρώ, με μέσο όρο εφετινών τιμών στις θεατρικές σκηνές τα 25 ευρώ.

Το θέατρο Αθηνών με το «Σλουθ» και τους Γιώργο Κιμούλη – Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη (τιμές εισιτηρίων στα 25 και 22 ευρώ η κανονική και η λαϊκή, αντιστοίχως, 20 το φοιτητικό και 16 κάθε Πέμπτη για τους άνω των 65 και ως 25) γεμίζει ασφυκτικά, ενώ η επιτυχία του «Μπακαλόγατου» δεν επηρεάζεται από τιμές (27 και 26 ευρώ αντιστοίχως η βραδινή και η απογευματική, στα 18 η λαϊκή και το φοιτητικό εισιτήριο). «Ο κόσμος θέλει να γελάσει με κάτι καλό» λέει ο Πέτρος Φιλιππίδης που για τρίτη χρονιά συνεχίζει στο θέατρο Μουσούρη να μην καταλαβαίνει από οικονομική κρίση- εκτός από τη μείωση στην κίνηση του μπαρ και στην πώληση του προγράμματος. «Παρακολουθώ όμως τι συμβαίνει στον χώρο μας και ξέρω πως υπάρχει μεγάλο πρόβλημα». Εχοντας ο ίδιος σκηνοθετήσει τους «Τρομερούς γονείς» στο Ηβη, μια παράσταση που πηγαίνει μέτρια, παρατηρεί ότι«ο κόσμος σκέφτεται πόσα λεφτά θα βγάλει από την τσέπη του και γι΄ αυτό γίνεται πολύ πιο αυστηρός με τις επιλογές του, αν και στην Ελλάδα το εισιτήριο είναι χαμηλό». Με αυτό το τελευταίο συμφωνεί και ηΑρχοντούλα Παπαπαναγιώτουτης Ελληνικής Θεαμάτων (ΕΛΛ. ΘΕΑ.), που διαχειρίζεται μεγάλο αριθμό αθηναϊκών θεάτρων (Αλίκη, Αποθήκη, Εμπορικόν, Κιβωτός, Λαμπέτη, Μικρό Παλλάς και Παλλάς, Πειραιώς 131, Χορν) και παραγωγών. Από τις επαναλήψεις ξεχωρίζουν το «Απόψε τρώμε στης Ιοκάστης» (Χορν), όπου τα Δευτερότριτα παίζεται ο (εφετινός) μονόλογος τηςΑννας Παναγιωτοπούλου, «Οι συμπέθεροι από τα Τίρανα» (Λαμπέτη) και το «Σεσουάρ για δολοφόνους» (Αποθήκη), και ακολουθούν «Η φουρκέτα» με τηΜαρία Καβογιάννη (Εμπορικόν) και το «Από μακριά» (Μικρό Παλλάς) του Θοδωρή Αθερίδη, με τον ίδιο και τη Σμαράγδα Καρύδη, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.

«Η γρίπη έκανε πιο πολύ κακό από την οικονομική κρίση»συμπληρώνει η κυρία Παπαπαναγιώτου, αν και παραδέχεται ότι έχει παρατηρηθεί μια πτώση της τάξεως του 10%.«Το εισιτήριο δεν πρέπει να γίνει πιο φθηνό, αλλά πρέπει να υπάρξουν νέοι θεσμοί όπως τα οικογενειακά εισιτήρια,τα εισιτήρια με ειδικές τιμές ανά ημέρες, η μετατροπή των φοιτητικών σε νεανικά…».Γι΄ αυτό άλλωστε τα θέατρα της ΕΛΛ. ΘΕΑ. διατηρούν τη λαϊκή της Τετάρτης και την Πέμπτη έχουν μειωμένες τιμές (18 ευρώ) που οδηγούν σε αύξηση του κοινού τις συγκεκριμένες ημέρες.

«Παράλληλα όμως ο κόσμος αγοράζει τα πιο ακριβά εισιτήρια, και αυτό το βλέπουμε στις μεγάλες παραγωγές που κάνουμε στο “Παλλάς”» , και αναφέρεται τόσο στο «Κλουβί με τις τρελές» που παιζόταν από πέρυσι όσο και στην «Οπερα της πεντάρας», την ξένη παραγωγή που παρουσιάζεται στην Αθήνα (τελευταία η σημερινή παράσταση). «Πρώτα φεύγουν τα εισιτήρια των 80 ευρώ και μετά τα υπόλοιπα…» .

Αντιθέτως η Κάτια Δανδουλάκη με την καινούργια της παραγωγή «Οι επισκέπτες» συνειδητοποιεί, όπως λέει, την κρίση καθημερινά. «Στις γιορτές πήγαμε καλύτερα και ευτυχώς αυτό συνεχίζεται και τώρα. Ωστόσο πιστεύω ότι και η γρίπη μάς επηρέασε πολύ. Οσο για την πώληση προγραμμάτων, έχει μειωθεί κατά 30%»προσθέτει (τιμές 26 και 22 ευρώ το κανονικό εισιτήριο και η λαϊκή αντίστοιχα και 18 το φοιτητικό). Από 50 ευρώ πέρυσι μείωσε σε 35 ευρώ εφέτος το εισιτήριο ο Λάκης Λαζόπουλος στον «Βιοπαλαιστή στη στέγη», καθ΄ ότι οι περυσινές εισπράξεις ισορρόπησαν το μεγάλο έξοδο που ήταν το σκηνικό (το φοιτητικό ήταν και παραμένει στα 15 ευρώ).

Κι αν έτσι διαμορφώνεται το σκηνικό στις πιο εμπορικές σκηνές, το θέατρο ρεπερτορίου έχει και αυτό με τη σειρά του προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις. Αξίζει να θυμίσουμε ότι πέρυσι, όταν το Πορεία ανακοίνωσε τη μείωση του εισιτηρίου για τις «Βάκχες» σε 5 ευρώ η προσέλευση πολλαπλασιάστηκε, σε μια παράσταση που δεν είχε σημειώσει επιτυχία. Αλλά είχε αποτέλεσμα, αφού«μπήκε πολύς κόσμος στο θέατρο».Κι έτσι η εφετινή σεζόν για το θέατρο τουΔημήτρη Τάρλοου, που ξεκίνησε με «Το κτήνος στο φεγγάρι», έχει ακόμη και λίστες αναμονής- τα εισιτήρια κοστίζουν 20 ευρώ και 15 ευρώ τα φοιτητικά. Αντιστοίχως το Θέατρο του Νέου Κόσμου αναπροσάρμοσε τις τιμές του κι έτσι από την περασμένη εβδομάδα που ξεκίνησαν οι νέες παραγωγές του, με πρώτη τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη, τα εισιτήρια αναδιαμορφώθηκαν: το κανονικό είναι 23 αντί 25 ευρώ, το φοιτητικό 16 αντί 18, ενώ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη θα κοστίζουν 18 και 12, αντίστοιχα, αντί 20 και 15 ευρώ, όπως είχε ανακοινωθεί αρχικά. «Ναι, υπάρχει κρίση» λέει ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, «και αυτό δεν έχει σχέση με το αν πάμε καλά εμείς, αλλά με την πραγματικότητα, την οποία και πρέπει να συμμεριζόμαστε. Δεν θέλαμε όμως να αλλάξουμε τις τιμές ενώ είχε ήδη αρχίσει ένα έργο, γι΄ αυτό και το κάναμε με τις καινούργιες παραγωγές μας». Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου με το πλούσιο ρεπερτόριο καλύτερα πήγαν οι επιτυχημένες από πέρυσι παραστάσεις. «Ο κόσμος είναι πια πιο προσεκτικός- μειώνει τον αριθμό των παραστάσεων, δεν πειραματίζεται τόσο, θέλει να είναι πιο σίγουρος, να μάθει και να ακούσει τι γίνεται… Γι΄ αυτό και την “πληρώνουν” οι νέες ομάδες. Οσο για τα προγράμματα, πράγματι, αγοράζονται πολύ λιγότερα» (η τιμή είναι 8 ευρώ όταν ένα πρόγραμμα περιλαμβάνει και το έργο, ολόκληρο, και 5-6 ευρώ χωρίς το έργο).

Αξιοσημείωτες είναι οι επιπτώσεις στο Θέατρο Τέχνης, τις οποίες ο Διαγόρας Χρονόπουλος αποδίδει και στη γρίπη- κυρίως στην παιδική σκηνή, όπου οι ακυρώσεις των σχολείων είναι συστηματικές. «Οι εισπράξεις μας έχουν μειωθεί κατά 10%»συμπληρώνει και τονίζει ότι ως ημέρες προτιμώνται εκείνες με το χαμηλότερο εισιτήριο (15 ευρώ την Τετάρτη και το Σάββατο), ενώ τη μικρότερη πτώση έχουν οι παραστάσεις με εισιτήρια των 10 ευρώ για νέους κάτω των 25. «Βλέπω τον κόσμο σφιγμένο- δεν παίρνει πια πρόγραμμα» .

Αθήνα – Θεσσαλονίκη

Διαφορετική πολιτική ακολουθούν οι δύο κρατικές σκηνές της χώρας, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος να μειώνει τις τιμές του- το Εθνικό όχι. «Στις δικές μας παραστάσεις»λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής Γιάννης Χουβαρδάς «δεν υπάρχει εμφανής επίδραση, ίσως γιατί το Εθνικό Θέατρο έχει κερδίσει με το επίπεδο της δουλειάς του τη γενικότερη εμπιστοσύνη του κοινού. Οι τρεις μεγάλες μας σκηνές, Κοτοπούλη, Κεντρική, Παξινού, γεμίζουν ασφυκτικά, ενώ οι μικρότερες έχουν από ικανοποιητική ως πολύ ικανοποιητική προσέλευση». Και συμπληρώνει ότι με τη διατήρηση της τιμολογιακής πολιτικής «σε μετριοπαθή επίπεδα»και τις προσφορές, «ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει ο θεσμός των συνδρομητών, που ήδη αριθμεί πάνω από 450 άτομα»,το Εθνικό δεν έχει χρειαστεί να πάρει άλλα μέτρα.Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στο θέατρο Κοτοπούλη το εισιτήριο κοστίζει 26 και 23 ευρώ (βραδινή και απογευματινή,αντίστοιχα) και 15 ευρώ το φοιτητικό – παίζεται το «Τρίτο στεφάνι» που σκίζει. Να προσθέσουμε ότι από την περασμένη σεζόν (2008-2009) κάθε Πέμπτη το εισιτήριο κοστίζει 13 ευρώ. Αντιθέτως ο Σωτήρης Χατζάκης θέλησε να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που χτύπησε την πόρτα του ΚΘΒΕ με σειρά μέτρων, ξεκινώντας από διορθωτικές κινήσεις στην ίδια τη λειτουργία του θεάτρου. «Κερασάκι» στην τούρτα αποτέλεσε η δραστική μείωση του εισιτηρίου στην Πειραματική Σκηνή (Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών) από τα 22 στα 10 ευρώ και η συνολικότερη μείωση στη Μονή Λαζαριστών- Λαϊκή Σκηνή Σωκράτης Καραντινός με το κανονικό εισιτήριο να είναι στα 15 ευρώ και το εισιτήριο στον εξώστη στα 12 και 10 ευρώ. Στο Βασιλικό Θέατρο οι τιμές έχουν διαμορφωθεί στα 20,12 και 10 ευρώ.