Ενας διεστραμμένος μεσήλικας και μια κοπέλα που προορίζεται να γίνει μια «εκπαιδευμένη, ανόητη, υποταγμένη σύζυγος». Μια «κεντημένη» σκηνοθεσία κι ένας πρωταγωνιστής από τους πιο αγαπημένους των Γάλλων. Με ένα έργο γραμμένο το 1662, που όμως μια χαρά αναδεικνύει τη σημερινή αγωνία των ανδρών για κυριαρχία, ανεβαίνει πρώτη φορά σε αθηναϊκή σκηνή ο διάσημος ηθοποιός Ντανιέλ Οτέιγ. Στο πλαίσιο του «Θεάτρου Πέρα από τα Ορια» παρουσιάζει την Τετάρτη και την Πέμπτη στο «Παλλάς» το «Σχολείο γυναικών», μια παραγωγή του παρισινού Οντεόν σε σκηνοθεσία του καταξιωμένου Ζαν-Πιερ Βενσάν -με ελληνικούς υπέρτιτλους.
«Οπως έλεγε και ο Ερνστ Μπλοχ, «το να δουλεύεις πάνω σε ένα κλασικό έργο είναι σαν να ανάβεις ένα κερί και από τις δύο μεριές». Δίχως ιστορικότητα, το έργο είναι ακατανόητο. Δίχως απόηχο στο σήμερα, δεν έχει χρησιμότητα. Με αυτή την αρχή θα προσεγγίσουμε το «Σχολείο Γυναικών» του Μολιέρου», έχει πει ο Ζαν-Πιέρ Βενσάν. Μετά τον «Μισάνθρωπο», τις «Κατεργαριές του Σκαπίνου» και τον «Ταρτούφο» θα περίμενε κανείς πως ο Οτέιγ και ο Βενσάν μάλλον έχουν ξεμπερδέψει με τον Μολιέρο. Αλλά να που επανέρχονται.
- Πλάθοντας την ιδανική γυναίκα
Στο «Σχολείο γυναικών», που γράφτηκε το 1662, ο Ντανιέλ Οτέιγ υποδύεται τον Αρνόλφ, έναν άντρα που έχει εμμονή με τη γυναικεία μοιχεία. Προκειμένου να πλάσει την ιδανική γι’ αυτόν γυναίκα, παίρνει υπό την προστασία του τη μικρή Αγνή.
Την κλείνει στο σπίτι και την υποχρεώνει στην άγνοια και το σκοτάδι, την απομακρύνει από τους πειρασμούς του κόσμου. Μεγαλώνει μέσα σε αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «αφέλεια» και μετατρέπεται σε «μια συναρπαστική ηλίθια». Ομως, μια μέρα, το κορίτσι ερωτεύεται έναν νεαρό περαστικό, τον γκαφατζή Οράτιο. Για να την αποσπάσει από τον νεανικό έρωτα, ο Αρνόλφ επικαλείται την ορθή κρίση του κοριτσιού. «Δεν έχει νόημα να μου ζητάς ορθή κρίση. Είμαι ανόητη», του απαντά η ίδια και καταφέρνει να του ξεφεύγει.
Παρά το ευαίσθητο θέμα του, το «Σχολείο γυναικών» προσφέρει άφθονο γέλιο. «Σήμερα το ποιοτικό θέατρο έχει απολέσει το γέλιο, το οποίο έχει γίνει κομμάτι των «one man shows» και της τηλεόρασης. Η τάση της εποχής ρέπει προς την τραγωδία, λες και το θέατρο έχει πλέον μοναδική αποστολή να ανταγωνίζεται την πραγματικότητα. Κατά τη γνώμη μου η επιστροφή στο γέλιο βάζει μπρος μια διαδικασία εξυγίανσης. Γελάμε μόνο με αυτό που κατανοούμε, ενώ αυτό που δεν καταλαβαίνουμε μπορεί να μας προκαλέσει φόβο. Το γέλιο, όμως, παραμένει ευφυΐα», σχολιάζει ο Βενσάν.
Ευφυής, όμως, σύμφωνα με τον γαλλικό τύπο υπήρξε και η προσπάθειά του. «Η σκηνοθεσία του θα αφήσει εποχή», έγραψε ο «Νουβέλ Ομπζερβατέρ». Είχε, όμως, και για πρωταγωνιστή έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του.
Ο Οτέιγ ξεκίνησε την κινηματογραφική του καριέρα το 1974 και μέχρι σήμερα έχει γυρίσει περίπου 70 ταινίες. Ανάμεσά τους και αξέχαστοι ρόλοι: αστυνομικός στο ψυχολογικό δράμα του Αντρέ Τεσινέ «Τις μικρές ώρες της νύχτας», μεσήλικας γυναικάς και κομμουνιστής δημοσιογράφος στις «Μικρές πληγές» του Πασκάλ Μπονιτζέρ, δολοφόνος με φρικτό τέλος στον «Αντίζηλο» της Νικόλ Γκαρσιά, μετρ σε εστιατόριο του Παρισιού στο «Μετά από σας» του Πιέρ Σαλβατορί, «Κρυμμένος» στην ομώνυμη ταινία του Μάικλ Χάνεκε. Και παρ’ όλο που για πολλές από τις παραπάνω έχει βραβευτεί (12 φορές υποψήφιος για Σεζάρ) η ερμηνεία του στο «Σχολείο γυναικών» του χάρισε εξαιρετικά γενναιόδωρες κριτικές. Οπως αυτή του «Νουβέλ Ομπζερβατέρ» που έγραψε πως «Η ικανότητά του να προκαλεί γέλιο μοιάζει με αυτήν του Τσάπλιν και του Μπάστερ Κίτον».
- Της ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 08/02/2009