«Ιοκάστη» από τον Θ. Τερζόπουλο με την Σοφία Χιλλ

• Μέχρι τις 20 Μαϊου συνεχίζονται οι παραστάσεις της «Ιοκάστης» του Γιάννη Κοντραφούρη, σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, στο Θέατρο Άττις.

Μέχρι τις 20 Μαϊου συνεχίζονται οι παραστάσεις της «Ιοκάστης» του Γιάννη Κοντραφούρη, σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, στο Θέατρο Άττις. Η παγκόσμια πρεμιέρα προηγήθηκε στη Μόσχα το φθινόπωρο του 2011. Η παράσταση έχει ήδη προσκληθεί να συμμετάσχει την άνοιξη και το καλοκαίρι σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Το ρόλο της Ιοκάστης ερμηνεύει η βραβευμένη ηθοποιός του Θεάτρου Άττις Σοφία Χιλλ. Στην παράσταση συμμετέχει και ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. Ο Γιάννης Κοντραφούρης τον Αύγουστο του 2007, λίγο πριν τον πρόωρο θάνατό του, ολοκλήρωσε στο νοσοκομείο την Ιοκάστη. Επιθυμία του συγγραφέα ήταν να τη σκηνοθετήσει ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. Το Θέατρο Άττις με την παράσταση αυτή τιμά τη μνήμη του σπουδαίου Έλληνα δημιουργού.

Σκηνοθεσία-Σκηνική εγκατάσταση: ΘεόδωροςΤερζόπουλος
Φωτισμοί: Θεόδωρος Τερζόπουλος, Κωνσταντίνος Μπεθάνης
Οργάνωση παραγωγής: Μαρία Βογιατζή

Ιοκάστη- Σοφία Χιλλ
Αφηγητής- Θεόδωρος Τερζόπουλος

INFO:

Έως τις 20 Μαίου

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20.00
Κυριακή στις 19.00
Διάρκεια παράστασης: 1 ώρα
Τιμή εισιτηρίου: 15€ (γενική είσοδος)

Eνταση, πάθος, «Alarme», στο θέατρο «Aττις»

• H παράσταση του Θόδωρου Tερζόπουλου αναπαριστά τη «συνάντηση» της Mαρίας Στιούαρτ και της Eλισάβετ της A΄

• Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, Σάββατο, 12 Φεβρουαρίου 2011

Δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι στο κέντρο της Αθήνας, στην καρδιά του υποβαθμισμένου Μεταξουργείου, στην οδό Λεωνίδου. Εξω μετανάστες, παραδοσιακά καφενεία, μυρωδιές από σκόρδο και κεμπάπ και μέσα, στη σκηνή του θεάτρου «Αττις», τέχνη. Μια πραγματικότητα που αποδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο τις όψεις της πολυπολιτισμικής Αθήνας. Μπαίνοντας στο θέατρο του Θόδωρου Τερζόπουλου βλέπουμε έναν άνδρα να στέκεται μπροστά μας στη σκηνή, ξαπλωμένος μπρούμυτα. Σιγά σιγά και λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση φωτίζονται δύο ακόμα πρόσωπα ξαπλωμένα πάνω σ’ ένα επικλινές επίπεδο, όπου και θα παραμείνουν σε όλη τη διάρκεια του έργου. Είναι η Αγλαΐα Παππά και η Σοφία Χιλλ, η Μαρία Στιούαρτ και η Ελισάβετ αντίστοιχα. Τα τρία αυτά πρόσωπα είναι οι ηθοποιοί που εμφανίζονται στην παράσταση Alarme, ένα θεατρικό έργο που δεν βασίζεται πάνω σε προϋπάρχον θεατρικό κείμενο, αλλά είναι μια συνδημιουργία του Θόδωρου Τερζόπουλου και του Θανάση Αλευρά. Δύο γυναικεία ιστορικά πρόσωπα που εκφράζουν την εξουσία, την ίντριγκα, το πάθος, την επιθετικότητα, τη διαπλοκή, τη βιαιότητα, την ερωτική επιθυμία, τον θάνατο. Και καθώς σβήνουν τα φώτα παρακολουθούμε τα δύο γυναικεία σώματα να αναπαριστούν με το μισό τους κορμί, αλλά με έναν μοναδικό τρόπο, τα βασιλικά μίση και πάθη του 16ου αιώνα, μιλώντας τις γλώσσες των χωρών που υπηρέτησαν, γαλλικά και αγγλικά. Και λίγο πιο κάτω, σε άλλο επίπεδο, ο αφηγητής (Τάσος Δήμας) εκφράζει τη λαϊκή οργή, βρίζει, καταριέται, προσδοκά εκδίκηση, αποτραβιέται, εντέλει, φοβισμένος και νικημένος.

Σ’ αυτή την παράσταση της μιας ώρας, ο θεατής θαυμάζει την εικαστική δημιουργία -τα κοστούμια της Λουκίας συμπληρώνουν το σύνολο-, απολαμβάνει τη μουσική που επέλεξε ο Παναγιώτης Βελιανίτης, παρασύρεται στους φωτισμούς (ισότιμο στοιχείο της παράστασης, τους οποίους επιμελήθηκαν ο Θοδ. Τερζόπουλος και ο Κων. Μπεθάνης). Η κεντρική σκηνή του θεάτρου «Αττις» φιλοξενεί μια παράσταση που είναι ήδη sold out και που σίγουρα δεν μπορεί να κατατάξει κανείς εύκολα σε μια θεατρική κατηγορία. Εντάσσεται όμως αβίαστα στη θεατρική δημιουργία.

• Νέος χώρος

Ο Θόδωρος Τερζόπουλος όμως φαίνεται ότι δεν εφησυχάζει με την επιτυχημένη παραγωγή του. Ετοιμάζει όχι μόνο νέες παραγωγές, αλλά κι έναν νέο χώρο, ακριβώς απέναντι από το «Αττις», στην οδό Λεωνίδου 12. Εκεί, από τις 17 Φεβρουαρίου, την ερχόμενη Πέμπτη δηλαδή, θα παρουσιάζεται, για τρίτη χρονιά, μια άλλη επιτυχία του θεάτρου «Αττις»: το «Μάουζερ» του Χάινερ Μίλερ. Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου, σκηνοθεσία – σκηνική εγκατάσταση: Θοδ. Τερζόπουλος, μουσική: Παναγ. Βελιανίτης. Παίζουν: Θανάσης Αλευράς, Στάθης Γράψας, Αντώνης Μυριαγκός, Αλέξανδρος Τούντας, Μαρία Μπέικου, Θοδ. Τερζόπουλος.

Kαι δεν σταματά εδώ: τον Mάρτιο ετοιμάζει νέα παράσταση κάτω από τη σκάλα της κεντρικής αίθουσας, με μόνο 24 θεατές σε κάθε παράσταση. Πρωταγωνιστής, ένας χορευτής που έχει χάσει τη μνήμη του.

Συνομιλητής της Κέιν και του Ρέιβενχιλ

• Μνήμη Γιάννη Κοντραφούρη (1968-2007)

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 4 Δεκεμβρίου 2010

Εγρήγορση. Κινητοποίηση. Σε μια χώρα που «βάλλεται από Μνημόνια». Σε μια χώρα που «σκοτώνει συστηματικά τους νέους της». Το αφιέρωμα στον αδικοχαμένο, το 2007, ηθοποιό, σκηνοθέτη, ποιητή και θεατρικό συγγραφέα Γιάννη Κοντραφούρη στο θέατρο «Αττις» εξελίχθηκε απροσδόκητα σε μια συγκινησιακά φορτισμένη πολιτική βραδιά.

Η Σοφία Χιλ, η Ιοκάστη του Κοντραφούρη στο hommage του «Αττις»

Η παρουσίαση του τόμου «Ιοκάστη – και άλλα κείμενα για το θέατρο» του Γ. Κοντραφούρη από τις εκδόσεις «Αγρα» αποδείχθηκε η ιδανική αφορμή για να τιμηθεί δημόσια, ανάμεσα σε ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων, ο δημιουργός που μας άφησε στα 39 μόλις χρόνια του. Και συγχρόνως να ανάψει ένας γόνιμος διάλογος για το «πού βαδίζει η χώρα».

Ο θεατρολόγος Γιώργος Σαμπατακάκης συνέκρινε ευθέως τον Γ. Κοντραφούρη με τη Σάρα Κέιν και τον Μαρκ Ρέιβενχιλ, με τους οποίους «συνομιλούσε» δραματουργικά, παρ’ όλο που δεν γνώριζε το έργο τους.

• Καλλιτέχνες σε εγρήγορση

Ο Θ. Τερζόπουλος θυμήθηκε τότε που ο Γ. Κοντραφούρης τού μίλησε για «φωτεινά τρίγωνα, για ματωμένα τετράγωνα, για τη μνήμη, την ουσία του χρόνου, για την ξερή γη της Ιοκάστης», ακροβατώντας «σε θραύσματα σκέψεων, εικόνων και σιωπών». Για να καταλήξει ο σκηνοθέτης στο προφανές, αλλά θλιβερό συμπέρασμα: «Στη χώρα μας ζούμε την εποχή της νεκροφάνειας. Οι νεκροί δεν πεθαίνουν ποτέ. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να υποστηριχθούν οι νέοι, το μέλλον κάθε χώρας».

Ο Τάσος Δήμας, φανερά συγκινημένος, θυμήθηκε στιγμές από τη συνεργασία του με τον Γ. Κοντραφούρη στο «Στεφάνι», δίνοντας τη «σκυτάλη» στη Σοφία Φιλιππίδου που είχε παίξει στο έργο του τιμώμενου «Οταν η Μέριλιν Μονρόε μένει μόνη της».

Μετά το πέρας της παρουσίασης, ο κόσμος μετακινήθηκε πίσω από την εγκατάσταση του «Alarme», της νέας δουλειάς του Θ. Τερζόπουλου, για να παρακολουθήσει τη Σοφία Χιλ στην «Ιοκάστη» του Γ. Κοντραφούρη, την κορύφωση του αφιερώματος του «Αττις». Οταν η παράσταση τέλειωσε, κανένας δεν μετακινήθηκε από τη θέση του. Ετσι, πολύ φυσικά, «άναψε» μια πολιτική συζήτηση που θύμιζε «γιάφκα», όπως λέει ο Θ. Τερζόπουλος. «Ξεκινώντας από τη δεινή κατάσταση των νέων δημιουργών οδηγηθήκαμε και στο Μνημόνιο. Οι μικροί πυρήνες πρέπει, επιτέλους, να παίξουν σημαντικό ρόλο και οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι όσο ποτέ σε εγρήγορση».

Υπήρξε και μια ωραία είδηση. Το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας ετοιμάζει το ανέβασμα του πρώτου θεατρικού του Κοντραφούρη, «Τα παιδιά πενθούν», ενώ ο τόμος της «Αγρας» με το σύνολο των έργων του θα μεταφραστεί στα γερμανικά. Και είναι μόνο η αρχή…*

«Φτάνει πια το ιλουστρασιόν θέατρο»

Δύο ιστορικά πρόσωπα, άσπονδες εχθρές, που για τον θρόνο της Αγγλίας πολέμησαν μέχρις εσχάτων η μία την άλλη: Μαρία Στιούαρτ και βασίλισσα Ελισάβετ. Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, της εξουσίας.

Αγλαΐα Παππά και Σοφία Χιλ στην παράσταση «Μαρία Στιούαρτ».

Με αφορμή το κλασικό κείμενο του Φρίντριχ Σίλερ «Μαρία Στιούαρτ», ο Θόδωρος Τερζόπουλος στήνει μια παράσταση που απογειώνει τη θυελλώδη σχέση των δύο γυναικών. Κολλημένες σ’ ένα υπερυψωμένο σκηνικό, η Σοφία Χιλ και η Αγλαΐα Παππά έρπουν η μία προς την άλλη σαν φίδια, έλκονται και απωθούνται μέχρι να συναντηθούν στην κορυφή και να συγχωνευθούν σ’ ένα δικέφαλο τέρας.

Το σκηνικό έξω από κάθε θεατρική σύμβαση όπως και η κίνηση των ηθοποιών συνιστούν μια γλυπτική εγκατάσταση: ένα υπερυψωμένο, επικλινές, μαύρο τετράγωνο κουτί σχίζεται διαγώνια από μια γεωμετρική ρωγμή. Μέσα σ’ αυτή την τομή έρπουν οι δυο ηθοποιοί, ακινητοποιούνται, κουλουριάζονται, κάμπτουν τη μέση τεντώνοντας το σώμα και το κεφάλι, σαν φίδια.

• Η έχθρα ζωντανεύει

Μια παράσταση δισδιάστατη, με τις δύο γυναίκες να παίζουν μόνον προφίλ. Η Ελισάβετ ως νόμιμη βασίλισσα βρίσκεται στην κορυφή, κοντά στους θεούς… Στο χαμηλότερο μέρος, η αδικημένη Μαρία Στιούαρτ προσπαθεί να αναρριχηθεί σ’ αυτή την αλλόκοτη κλίμακα εξουσίας. Κι ακόμα πιο κάτω, ο έκπτωτος, ο τρελός καλλιτέχνης έρπει στο πάτωμα μεταξύ σκηνής και πλατείας. Αλλωστε απ’ αυτόν ξεκινούν όλα. Κι από τις φριχτές κατάρες που ξεστομίζει εναντίον τους.

Αυτός ο άντρας, τον οποίο υποδύεται ο Τάσος Δήμας, είναι ένας ειδικός καλλιτέχνης. Τον βλέπουμε σε απόλυτη ψυχική έκθεση: νομίζει ότι αιμορραγεί, νομίζει ότι βλέπει μια σταγόνα αίμα να στάζει απ’ το ταβάνι διαγράφοντας μια κόκκινη γραμμή. Η εμμονή τού γεννά μια ξεχωριστή επιθυμία: να δει δυο πρώην βασίλισσες, έκπτωτες όπως στην τραγωδία, στον απόλυτο ξεπεσμό τους. Το παραλήρημα του νου και της ψυχής του αποκτά κίνηση, χρώμα, λόγο. Και η παράσταση αρχίζει. Οι δύο βασίλισσες αφυπνίζονται από τον λήθαργο και συγχρόνως ζωντανεύει η έχθρα, το αλληλοφάγωμά τους, έτσι όπως σέρνονται αργά, για να συναντηθούν κάποτε και να μπει η μία μέσα στην άλλη. Να γίνουν μία ή ένα ον με δύο κεφάλια.

Η σχεδιάστρια Λουκία φιλοτέχνησε για τις δυο γυναίκες κοστούμια που παραπέμπουν σε φασκιωμένα σκουλήκια, σε σαρκοφάγους. Μέσα απ’ τα πολλά υπαινικτικά στοιχεία της σκηνογραφίας και την ανάπτυξη του λόγου προβάλλει το ταυτόσημο της εξουσίας αλλά και της ταυτοπροσωπίας.

Ο Θ. Τερζόπουλος ξέρει πώς να απομυθοποιεί το αστικό δράμα. Η σκηνογραφική του ιδέα ακουμπά στη φιλοσοφική άποψη περί αντιθεατρικότητας, που κατ’ αυτόν αρχίζει από τον χώρο τον οποίον αντιλαμβάνεται ως χρόνο: «Οι τέσσερίς μας, σα σε μοδιστράδικο, κόβαμε και ράβαμε για να φτάσουμε εδώ» λέει ο ίδιος. «Εχω τρεις εξαιρετικούς ηθοποιούς κι όπως πάντα ξεκινώ απ’ αυτούς: πώς θα αξιοποιηθεί η σκηνική παρουσία, πώς θα εξελιχθεί η ερμηνευτική τους ικανότητα. Καταργώντας την ιδέα του κειμένου του Σίλερ και πατώντας πάνω στην καινούρια μπρεχτική «κόντρα» που επινοεί στη σκηνή ο Τάσος, φτάνουμε στη σύγκρουση των δύο γυναικών και στην απόλυτη συγχώνευσή τους. Ο θεατής παρακολουθεί σε πρώτο επίπεδο τη διαδικασία της συνάντησης. Ο άντρας στα πόδια τους έχει τον λόγο: ερωτήματα -«πού με πας», «όλο φεύγεις»- που απευθύνονται σε κείνες, στον εαυτό του, στους θεατές. Η ταυτοσημία και των τριών προσώπων δημιουργεί σκέψεις σε πολλά επίπεδα».

• Ανασύροντας μνήμες

Ζυμωμένος στη δουλειά του Αττις επί πολλά χρόνια, ο Τ. Δήμας είναι εξοικειωμένος να παίζει στη σκηνή όντα παρά ρόλους. «Μέσα από αυτοσχεδιασμούς πολλών μηνών δημιουργείς σιγά σιγά έναν άξονα, μια ιδέα, που στη συνέχεια εξελίσσεται αβίαστα. Αλλωστε το ταξίδι στο αφηρημένο, οι εμμονές στο οντολογικό είναι το ζήτημα που μας απασχολεί: να εισχωρούμε βαθιά ανασύροντας πράγματα αναγνωρίσιμα ή μη και να τα κάνουμε οικεία ή ανοίκεια. Οι κατάρες που εκτοξεύω στην Αγλαΐα και τη Σοφία είναι τρομερές. Τον πρώτο καιρό δεν το άντεχα. Καταφέρνω να το υποστηρίξω μέσα μου σκεπτόμενος την κατάντια της χώρας μας από τα πεπραγμένα της σημερινής εξουσίας».

Οι δυο γυναίκες κολλημένες στο υπερυψωμένο σκηνικό καγχάζουν, κλαίνε, τραγουδούν, βρίζουν, βωμολοχούν. Οι φιδίσιες γλώσσες τους μιλάνε εκτός από ελληνικά και τη γλώσσα της ιστορικής καταγωγής τους: αγγλικά η Ελισάβετ, γαλλικά η Στιούαρτ.

«Είναι μόνο μια ενέργεια που τραβιέται πίσω και επιτίθεται» σχολιάζει η Σ. Χιλ (Ελισάβετ). «Δεν βασίζεσαι σε ρόλο φυσικά, ούτε στον λόγο, αλλά στην κίνηση. Θα μπορούσε να είναι και άντρες αυτά τα δύο όντα. Η παράσταση απέχει μακράν του ρεαλισμού, είναι είδος εργασίας που χαρακτηρίζει τη φυσιογνωμία του Αττις».

Για τον Θ. Τερζόπουλο το ιλουστρασιόν στο θέατρο έχει τελειώσει: «Ευτυχώς σβήνει ολοένα αυτή η δραματουργία-σαβούρα, το έργο της κουζίνας όπου βλέπουμε τους ήρωες να κινούνται μεταξύ μπάνιου και κρεβατοκάμαρας ανταλλάσσοντας κοινότοπες κουβέντες. Φτάνει πια η ιστορία με το δεύτερο και το τρίτο επίπεδο, η λεγόμενη υποκριτική τέχνη. Τα πράγματα πρέπει να τα λέμε όπως είναι. Το υπονοούμενο να μην εξυπηρετεί απλώς τη στιγμή, αλλά ν’ ανοίγει δρόμο στο μυαλό μια νέα πολιτική σκέψη, συγκίνηση. Δεν είναι τυχαίο που το Αττις επιμένει σ’ αυτό το θέατρο σε πείσμα όλων».

Αλλά το λεγόμενο ευρύ κοινό είναι έτοιμο να αποκωδικοποιήσει παρόμοια σκηνικά εγχειρήματα; «Το κοινό χρειάζεται κι ένα σπρώξιμο ας μου επιτρέψετε να πω» λέει ο σκηνοθέτης. «Μετά από μια βαθύτερη κρίση, μια νέα φτώχεια, έναν τρίτο πόλεμο που έλεγε κι ο Μίλερ, ίσως καταλάβουμε πώς και γιατί αποδομείται η γλώσσα, ο θρήνος, το γέλιο. Πιστεύω, για να επιβεβαιώσω και τον τίτλο της παράστασης, ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση κινδύνου, σε αλάρμ»…

Πώς επικοινωνούν οι δυο ηθοποιοί εκεί ψηλά, στην άκρη της αβύσσου; «Με το ένστικτο, με την ανάσα συνεννοούμεθα» απαντά η Α. Παππά. «Είναι σημαντικό να είσαι υποστηρικτικός στη σκηνή, συνθήκη που λειτουργεί τώρα και στους τρεις μας. Τέτοια εγχειρήματα μπορεί ν’ ανοίξουν δρόμο, θέτουν ερωτήματα ως προς την εξέλιξη του θεάτρου. Δεν φοβάμαι το ρίσκο. Οταν σ’ έχουν γιουχάρει επτά χιλιάδες άνθρωποι στην Επίδαυρο κι όμως έχεις αισθανθεί καλά, τι να φοβηθείς πια;..»*

Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ φωτ.:Π.ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Επτά, Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010

Mπολσεβίκοι εναντίον τσάρων στη σκηνή

Eπαναλαμβάνεται για δεύτερη χρονιά η περσινή επιτυχία του θεάτρου «Aτις» «Mάουζερ» του Xάινερ Mίλερ, σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Tερζόπουλου. Στην παράσταση, η οποία αφιερώνεται στη μνήμη του δάσκαλου και συνεργάτη του Θεόδωρου Tερζόπουλου, Xάινερ Mίλερ, για τα 80 χρόνια από τη γέννησή του, συμμετέχουν η αγωνίστρια του EΛAΣ Mαρία Mπέικου και ο Θεόδωρος Tερζόπουλος. Oι παραστάσεις τις ημέρες των εορτών έχουν ως εξής: 25, 26, 27, 28, 30/12 και 1, 2, 3, 5/1 στις 9 μ.μ. Aπό τις 6/1 και μέχρι τις 28/2 οι παραστάσεις θα συνεχιστούν κανονικά Tετάρτη έως Kυριακή, στις 9 μ.μ.

Eμπνευσμένο από το διδακτικό δράμα «Tο μέτρο» του Mπρεχτ, αλλά και την αισθητική του ιαπωνικού θεάτρου Nο και τοποθετημένο χρονικά στην εποχή του ρωσικού εμφυλίου πολέμου μεταξύ Mπολσεβίκων και υπερασπιστών του τσαρικού κατεστημένου, το «Mάουζερ» παρουσιάζει μια ιδιότυπη δίκη για να αναδείξει την πρωτόγονη δυναμική βίας, που ενδέχεται να προκύψει στην εξέλιξη της οποιασδήποτε επανάστασης, απομακρύνοντας την, τουλάχιστον προσωρινά, ριζικά από τους αρχικούς της στόχους και καθιστώντας ακόμα και τη μελλοντική επίτευξή τους εξαιρετικά αμφίβολη. Στο πλαίσιο αυτής της προοπτικής, το κοινωνικό φαινόμενο της επανάστασης αποκτά -εκτός από τα πολιτικά του χαρακτηριστικά- και μία έντονα οντολογική διάσταση.

Tη μετάφραση υπογράφει η Eλένη Bαροπούλου, τη σκηνοθεσία-σκηνική εγκατάσταση ο Θεόδωρος Tερζόπουλος, τη μουσική ο Παναγιώτης Bελιανίτης και τη δραματουργική συνεργασία ο Kώστας Aρβανιτάκης. Παίζουν: Θανάσης Aλευράς, Στάθης Γράψας, Aντώνης Mυριαγκός, Aλέξανδρος Tούντας. Συμμετέχουν: Mαρία Mπέικου, Θεόδωρος Tερζόπουλος.

«Βαβυλωνία», «Αντιγόνη», «Ινκόγκνιτο» στο ΚΘΒΕ, «Μάουζερ» του Χάινερ Μίλερ στο θ. «Αττις»

• Το ΚΘΒΕ παρουσιάζει τις εξής παραστάσεις: Την αριστουργηματική κωμωδία «Βαβυλωνία», του Δημητρίου Κ. Βυζάντιου, στο «Βασιλικό Θέατρο». Διασκευή – σκηνοθεσία, σκηνικό, χορογραφία, φωτισμοί: Δήμος Αβδελιώδης. Σκηνικά – κοστούμια: Μαρία Γεράρδη-Πασσαλή. Μουσική – στίχοι: Βαγγέλης Γιαννάκης. Παίζουν: Πάνος Αργυριάδης, Αννα Γιαγκιώζη, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Δημήτρης Διακοσάββας, Λευτέρης Λιθαρής, Χρίστος Νταρακτσής κ.ά. Συμμετέχει μεγάλη ορχήστρα. Την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή από τη Νεανική Σκηνή του ΚΘΒΕ (Μονή Λαζαριστών). Μετάφραση Σοφίας Νικολαΐδου, σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου. Σκηνικά – κοστούμια: Ανδρέας Παρασκευόπουλος. Μουσική: Βαγγέλης Φάμπας. Κίνηση: Κική Μπάκα. Παίζουν: Μάνος Ζαχαράκος, Ευσταθία Τσαπαρέλη, Κρίστη Παπαδοπούλου, Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Κίμων Κουρής κ.ά. Μουσικοί: Ελσα Μουρατίδου (τραγούδι), Χρήστος Μπάρμπας (ακορντεόν, πιάνο, νέι, καβάλ, φλογέρα, γκάιντα), Νίκος Ψοφογιώργος (κρουστά). Στη Μονή Λαζαριστών φιλοξενεί την Πειραματική Σκηνή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου με την παράσταση «Ινκόγκνιτο» (Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών, 10,11/11). Ο έρωτας, η τρέλα, το όνειρο, η απώλεια, η ελπίδα, η αναμέτρηση με το χρόνο είναι τα θέματα με τα οποία δύο περφόρμερ ξετυλίγουν πολλές μικρές ιστορίες. Ερευνα – επιμέλεια κειμένων: Στέλλα Φυρογένη. Μουσική επιμέλεια – διασκευή τραγουδιών – σύνθεση: Γιώργος Χριστοδουλίδης, Στέλλα Φυρογένη. Παίζουν: Στέλλα Φυρογένη, Γιώργος Χριστοδουλίδης.

• Το θέατρο «Αττις» επαναλαμβάνει το έργο του Χάινερ Μίλερ «Μάουζερ». Το έργο, εμπνευσμένο από το διδακτικό δράμα του Μπρεχτ «Το μέτρο», αλλά και την αισθητική του ιαπωνικού θεάτρου «Νο», τοποθετείται στην εποχή του ρωσικού εμφυλίου πολέμου, μεταξύ μπολσεβίκων και τσαρικού καθεστώτος. Μετάφραση Ελένης Βαροπούλου, σκηνοθεσία – σκηνικό Θεόδωρου Τερζόπουλου, μουσική Παναγιώτη Βελιανίτη, δραματουργική συνεργασία Κώστα Αρβανιτάκη, φωτισμοί Θ. Τερζόπουλου – Κωνσταντίνου Μπεθάνη. Παίζουν: Θανάσης Αλευράς, Στάθης Γράψας, Αντώνης Μυριαγκός, Αλέξανδρος Τούντας. Συμμετέχουν: Μαρία Μπέικου, Θεόδωρος Τερζόπουλος.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

9/5/2009– ΑΤΙΤΛΟ

21/2/2008– Θέατρο εντός … κι εκτός

28/12/2007– Το ΚΘΒΕ για τα παιδιά

6/10/2005– «Τη τρίχας το γεφύρ’ »

Ιαπωνοκορεατική «Ηλέκτρα» στο θέατρο Αττις

• O διάσημος ιάπωνας σκηνοθέτης Ταντάσι Σουζούκι και η ομάδα του θα δώσουν στις 14 Ιουνίου στην Αθήνα μια παράσταση με την «Ηλέκτρα» βασισμένη σε κείμενα του Ευριπίδη και του Χόφμανσταλ. Στον θίασο συμμετέχουν δώδεκα ιάπωνες και κορεάτες ηθοποιοί, ενώ τον ρόλο της Ηλέκτρας ερμηνεύει η Κορεάτισσα Γιου Γεόνγκ Μπιν. Στην παράσταση του Σουζούκι οι ήρωες παρουσιάζονται ως ασθενείς σε ένα νοσοκομείο και στόχος του είναι να παντρέψει την αρχαία τραγωδία με την παράδοση του θεάτρου Νο. Η Ηλέκτρα, αποκομμένη απ΄ όλους τους οικογενειακούς δεσμούς, ζει απομονωμένη, σιωπηλή, σε ένα νοσοκομείο. Μοναδική φιλοδοξία της να εκδικηθεί τη μητέρα της που την εγκατέλειψε. Ο σκηνοθέτης ακολουθεί την άποψη ότι κανένα πλάσμα σε οποιαδήποτε εποχή και πολιτισμό δεν είναι απρόσβλητο από τον κίνδυνο να βιώσει μια παρόμοια φρικτή εμπειρία. Την Τρίτη 14 Ιουνίου, στις 21.00, στο θέατρο Αττις. ΘΕΑΤΡΟ ΑΤΤΙΣ, Λεωνίδου 7, 104 37 Αθήνα. Τηλ. 210 5226.260, fax: 210 5224.422, e-mail attis@otenet.gr.

«Ηλέκτρα» σε νοσοκομείο

• Είναι αναμφισβήτητα η ψυχή του ιαπωνικού θεάτρου και μία από τις μεγαλύτερες μορφές του παγκόσμιου. Η ξαφνική είδηση πως ο Ταντάσι Σουζούκι στις 14 Ιουνίου θα βρίσκεται και πάλι την Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο θέατρο «Αττις» του στενού φίλου και συνεργάτη του Θόδωρου Τερζόπουλου, με την «Ηλέκτρα» του αποτελεί μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη.

Σε αναπηρικά καροτσάκια εμφανίζεται ο χορός της «Ηλέκτρας».

Ο διάσημος Ιάπωνας σκηνοθέτης και η ομάδα του SCOT (Suzuki Company of Toga) φέτος το καλοκαίρι πραγματοποιούν μια περιοδεία με πολλούς ευρωπαϊκούς σταθμούς. Η «Ηλέκτρα» που παρουσιάζουν είναι βασισμένη σε κείμενα των Ευριπίδη και Χοφμάνσταλ. Δεν είναι πρώτη φορά που καταπιάνεται με την τραγική ηρωίδα. Το καλοκαίρι του 1995 παρουσίασε στην Ελλάδα δύο παραστάσεις του: στους Δελφούς μια εκδοχή της «Ηλέκτρας» – βασισμένη τότε στον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Και στο Ηρώδειο τον «Διόνυσο», βασισμένο στις «Βάκχες» του Ευριπίδη.

Το ελληνικό κοινό πρωτογνώρισε τον Σουζούκι το 1985 στους Δελφούς χάρη στις «Τρωάδες» του. Ο Θόδωρος Τερζόπουλος, υπεύθυνος τότε των συναντήσεων αρχαίου δράματος, τον ξανάφερε το 1986 με την «Κλυταιμνήστρα». Η συνεργασία των δύο ανδρών, που γέννησε και τη Θεατρική Ολυμπιάδα, κορυφώθηκε το 2002 στην Επίδαυρο, όπου ο Σουζούκι παρουσίασε τον «Οιδίποδα Τύραννο» και ο Τερζόπουλος τις «Βάκχες» στο πλαίσιο του «Θηβαϊκού Κύκλου».

Είναι γνωστή η λατρεία του Ταντάσι Σουζούκι στην αρχαία ελληνική τραγωδία. «Αλλαξε τη ζωή μου, από το 1960 που τη γνώρισα», έχει δηλώσει. «Αγαπώ την αρχαία ελληνική τραγωδία επειδή η περιπέτεια του ανθρώπου βρίσκεται στην καθημερινή ζωή. Και όχι στις καταστάσεις που μπορεί να ελέγξει, αλλά στις ανεξέλεγκτες, αυτές που δεν έχουν σχέση με τη θέλησή του».

Σε συνέντευξή του στην «Ε» (στην Ελένη Πετάση), δήλωνε επίσης: «Η αρχαία τραγωδία πραγματεύεται κοινωνικά προβλήματα, που αφορούν την πολιτική εξουσία, τη θρησκεία, την οικογένεια, το σεξ ή τον πόλεμο, στα οποία αναπόφευκτα έρχονται σε σύγκρουση οι άνθρωποι. Επιπλέον περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ένα άτομο εμπλέκεται σ’ αυτά τα προβλήματα και πώς γίνεται δυστυχής. Με αυτή την έννοια το αρχαίο δράμα είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο αναφοράς όταν δίνουμε ιστορική προοπτική στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη ζωή στην εποχή μας».

Κυρίαρχο στοιχείο της σκηνοθετικής του γλώσσας αποτελεί η σωματικότητα. «Το μόνο πράγμα που έχουμε και δεν έχει αλλάξει από την αρχαιότητα είναι το σώμα. Το σώμα είναι ο συνδετικός κρίκος με το παρελθόν μας, είναι το κλειδί για να ανοίξουμε αυτά τα κείμενα και τελικά το σταθερό στοιχείο με το μέλλον», δήλωνε πάλι στην «Ε» σε συνέντευξή του στον Γιώργο Βιδάλη.

Ο Σουζούκι διεκδικεί πάντα στις σκηνοθεσίες του την ανάδειξη της οικουμενικής διάστασης μέσα από την υπέρβαση των πολιτισμικών και εθνικών φραγμών. Σ’ αυτή την ακραία προσέγγιση της «Ηλέκτρας», που θα δούμε στην Αθήνα, η αρχαία τραγωδία παντρεύεται με την παράδοση του θεάτρου Νο.

Η Ηλέκτρα, αποκομμένη από όλους τους οικογενειακούς δεσμούς, ζει απομονωμένη, σιωπηλή, σε ένα νοσοκομείο. Μοναδική της φιλοδοξία, να εκδικηθεί εκείνη που είναι η αιτία των δεινών της, τη μητέρα της, που την εγκατέλειψε. Η φιλοδοξία της έχει μετατραπεί σε μια σκοτεινή φαντασίωση, όλο και πιο παθιασμένη, ακριβώς επειδή η εκδίκηση είναι ακατόρθωτη. Η σκηνοθετική γραμμή του Σουζούκι απορρέει από την πρόθεσή του να προβάλλει το γεγονός ότι κανένα πλάσμα, σε οποιαδήποτε εποχή και πολιτισμό, δεν είναι απρόσβλητο από τον κίνδυνο να βιώσει μια παρόμοια φρικτή εμπειρία.

Στον θίασο συμμετέχουν 12 Ιάπωνες και Κορεάτες ηθοποιοί, ενώ τον ρόλο της Ηλέκτρας ερμηνεύει η Κορεάτισσα ηθοποιός Υοο Jeong Byun. Τη μουσική έχει συνθέσει η διάσημη μουσικός Μιντόρι Τακάντα, η οποία και παίζει κρουστά στην παράσταση.

* Την Κυριακή 14 Ιουνίου στις 9.30 μ.μ. Γενική είσοδος 20 ευρώ , θέατρο «Αττις» (Λεωνίδου 7, τηλ.: 210-5226260).

• Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 5 Ιουνίου 2009

Ο άνθρωπος και ο χώρος

• Ενα κείμενο του ανεξάρτητου μαρξιστή συγγραφέα – σκηνοθέτη Χάινερ Μίλερ, που διερευνά το παλιό – σύγχρονο οντολογικό ζήτημα της δολοφονίας με όχημα την επανάσταση, το «Μάουζερ» δίνει αφορμή για ένα περφόρμανς απολύτως λιτό και ουσιαστικό από τον Θόδωρο Τερζόπουλο.

Οι φωτογραφίες των θυμάτων του Εμφυλίου στη θέση των θεατών

• Ο θεατής εγκαθίσταται, άβολα, στο χώρο της δράσης κολλημένος στα πλευρά ενός τεράστιου ξύλινου φέρετρου-τραπεζιού και δεξιά του βλέπει τις καρέκλες των θεατών τις οποίες έχουν καταλάβει φωτογραφίες θυμάτων, αναγνωρίσιμες και μη. Στην κορυφή του τάφου-τραπεζιού, μια γυναίκα και ένας άνδρας συνομιλούν και μαζί τους τρία κεφάλια ηθοποιών που βγαίνουν από τα έγκατα, ενώ κάποιος, ένα είδος αγγελιαφόρου, μιλά για τη δικαίωση του φόνου με το αιτιολογικό της επανάστασης, πετώντας κόκκινες μπροσούρες. Η εισαγωγή, σχεδόν παλιοκομμουνισιτκή, με τον ήχος της τρίτης Διεθνούς, αναιρείται από την απολύτως σύγχρονη εγκατάσταση και λίγα λεπτά αργότερα από το ζήτημα που ερευνά.

• Ενα άλλο ενδιαφέρον ζήτημα είναι η εμπλοκή της γυναίκας, μη ηθοποιού, ως κεντρικού προσώπου της δράσης. Στις φωτογραφίες που αναπαύονται στα καθίσματα των θεατών, θα την αναγνωρίσουμε, νέα, με τη στολή του ΕΑΜ. Είναι η θρυλική φυσιογνωμία της Μαρίας Μπέικου, που το σύντομο βιογραφικό της, όπως το γράφει η ίδια στο πρόγραμμα, συναντά πολλές φορές τον προβληματισμό που βάζει ο Μίλερ στο «Μάουζερ». «Ξέρω ότι αμύνομαι, δεν θέλω να κάνω κακό σε κανέναν, αλλά ο απέναντι είναι ο εχθρός. Σημαδεύω και πυροβολώ. Φοβάμαι».

• Η Μπέικου, που κατέφυγε μετά το δεύτερο αντάρτικο στην τότε Σοβιετική Ενωση, πρώτα, σπουδάζοντας κινηματογράφο και σκηνοθετώντας με τον συμμαθητή και φίλο της Ταρκόφσκι τους «Φονιάδες» του Χεμινγουέι, δουλεύοντας στην πορεία στο ραδιοφωνικό σταθμό της Μόσχας, έζησε εκεί 27 ολόκληρα χρόνια δίχως ιθαγένεια και ίσως με την ενοχή εκείνου που κράτησε κάποτε ένα όπλο, σημαδεύοντας τον απέναντι. Ο Τερζόπουλος δίνει σ’ αυτή τη γυναίκα τη δυνατότητα να μιλήσει ως κύριο πρόσωπο της δράσης, ενώ ο ίδιος παίρνει το ρόλο του «αναγνώστη».

• Η δράση ακουμπά, με έναν τρόπο στο «Τζενίν» (ως διαδρομή μέχρι τη σκηνή, τον σκηνοθέτη-αναγνώστη και την εμπλοκή ηθοποιών και μη ηθοποιών που παίρνουν το κύριο βάρος), στη σύγχρονη ιστορία της τέχνης και βέβαια στην εκπληκτική πορεία του Θόδωρου Τερζόπουλου και την κατοχύρωση των εργαλείων, της τέχνης και της σκέψης, που δεν του παραδόθηκαν άκοπα (ως κόπια δηλαδή), αλλά μέσα από μια πολύ προσωπική και μοναδική αναζήτηση για το απολύτως ουσιαστικό. *

Αγωνιστές στην πρώτη σειρά

• Ο Θ. Τερζόπουλος αναβιώνει τον ρωσικό και τον ελληνικό Εμφύλιο σε μια παράσταση όπου παλιοί μαχητές συναντούν τις αναμνήσεις τους, αλλά και τα σημερινά παιδιά των Εξαρχείων

• Η Τρίτη Διεθνής παιανίζει στο θέατρο «Αττις»; Κι όμως, δεν είναι σύντομο ανέκδοτο.

• Σε μια ευφάνταστη σκηνική εγκατάσταση του Θ. Τερζόπουλου (επάνω), οι ηθοποιοί ερμηνεύουν το κείμενο του Χάινερ Μίλερ. Εκατέρωθεν του στενού διαδρόμου της σκηνής μοιράζονται οι σαράντα θεατές της παράστασης
• Ποιος θα περίμενε να δει από τον Θόδωρο Τερζόπουλο μια παράσταση με θέμα τον Εμφύλιο; Και μάλιστα με ερμηνεύτρια το ίδιο το πρόσωπο της Ιστορίας, τη Μαρία Μπέικου, αξιωματικό του Δημοκρατικού Στρατού, την αξέχαστη φωνή του «Εδώ Μόσχα», τη φωνή που ανακοίνωνε κλαίγοντας τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν, βυθίζοντας τότε στο πένθος μια ολόκληρη Σοβιετική Ενωση και όχι μόνον…

• Ο Θόδωρος Τερζόπουλος αποφάσισε να τιμήσει την επέτειο για τα 80 χρόνια από τη γέννηση του Χάινερ Μίλερ, σκηνοθετώντας το έργο του «Μάουζερ», εμπνευσμένο από το διδακτικό δράμα του Μπρεχτ «Το μέτρο» αλλά και την αισθητική του ιαπωνικού θεάτρου νο. Το θέμα τοποθετείται στην εποχή του ρωσικού εμφυλίου πολέμου και παρουσιάζει μια ιδιότυπη δίκη που στοχεύει να αναδείξει την πρωτόγονη δυναμική βίας που μπορεί να γεννήσει το προτσές μιας οποιασδήποτε επανάστασης που ξεκινά με τις καλύτερες των προθέσεων…

• Σ’ αυτή τη βάση εμπλέκεται και ο δικός μας εμφύλιος πόλεμος. Κανείς δεν θα καθήσει στην πλατεία του θεάτρου. Εκεί «παρουσιάζονται» οι αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού, κυρίως μέσα από μεγεθυμένες φωτογραφίες που τράβηξε πριν από 20 χρόνια η Γιοχάνα Βέμπερ, παραταγμένες θεαματικά στις ράχες 31 αμφιθεατρικών καθισμάτων. Οι θεατές θα ανεβούν στη σκηνή, μοιρασμένοι 20 και 20 εκατέρωθεν μιας σκηνικής εγκατάστασης, για να παρακολουθήσουν από απόσταση αναπνοής ένα «έκτακτο στρατοδικείο».

Με τη φωνή του Λένιν

• Νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε τυπική εκδήλωση κομμουνιστικού κόμματος: Πρώτα ακούγεται ο ήχος του αμονιού και μετά η φωνή του Λένιν από την πρώτη του ομιλία στο δημαρχείο. Οταν παιανίσει η Τρίτη Διεθνής τα πρόσωπα των αγωνιστών του Δ.Σ. στην πλατεία φωτίζονται. Θα παρακολουθήσουν κι αυτοί μαζί με τους θεατές. Είναι το δικό τους έργο. Και η παράσταση αρχίζει.

• Μια φωτογραφία της Μαρίας Μπέικου μ’ ένα όπλο Μάουζερ κρεμασμένο στον ώμο, έγινε το σημείο αναφοράς ανάμεσα στην Ιστορία και το Θέατρο, ανάμεσα στο ρώσικο εμφύλιο και τον ελληνικό. Ετσι, η μαχήτρια του Δ.Σ. βρέθηκε από το θέατρο του πολέμου στο θέατρο Αττις, πρωταγωνίστρια μιας τραγωδίας με δύο αντικριστούς χορούς: έναν που ερμηνεύει η ίδια ως κομματικός δικαστής κι έναν που ερμηνεύει ο Θόδωρος Τερζόπουλος ως διαφωτιστής.

• Ανάμεσά τους τρία Παραδείγματα (Θανάσης Αλευράς, Στάθης Γράμψας, Αντώνης Μυριαγκός) -δεν είναι καν πρόσωπα κατά τον σκηνοθέτη- αυτοί που θα εκτελέσουν τις οδηγίες και θα χάσουν το μέτρο… Ο Α και ο Β πήραν τα Μάουζερ για να σκοτώσουν τους εχθρούς, αλλά στην πορεία γίνονται από ήρωες δολοφόνοι. Ο Γ είναι το τρίτο πρόσωπο που επινόησε ο σκηνοθέτης για να παρωδήσει τις ιστορίες των δύο άλλων, εκτροχιάζοντας την παράσταση στην απόλυτη ανατροπή και το σαρκασμό, μετατρέποντας έτσι την τραγωδία σε σατιρικό δράμα. Πίσω από το βάθρο που κάθεται η Μαρία Μπέικου, ένας 22χρονος θερμοκέφαλος των Εξαρχείων (Αλέξανδρος Τούντας) πετάει κόκκινα φέιγ βολάν φωνάζοντας: «Κάτω οι εχθροί της επανάστασης».

• Το κείμενο συνιστά ένα ερωτηματικό για τη φύση του ανθρώπου μέσα σε δεδομένες συνθήκες. «Το θέμα μας είναι: «περί τίνος πρόκειται; Τι είναι ο άνθρωπος, πώς φτάνει σε ακραία όρια;» λέει ο Θ.Τερζόπουλος. Κάποτε η Μαρία μου είπε: «στήσαμε τον εαυτό μας στον τοίχο και τον τουφεκίσαμε». Κι έχει δίκιο, πρόκειται για αυτοκτονική πράξη. Ανάμεσα στο πρόσωπό σου και το πιστόλι είσαι εσύ και σκοτώνεις τον εαυτό σου. Η μνήμη μου καθορίστηκε από τον ελληνικό… μεταεμφύλιο. Ζήτημα πολύ σοβαρό για μένα όχι τόσο στην πολιτικοκοινωνική του διάσταση όσο στο υπαρξιακό και χαρακτηρολογικό επίπεδο. Το γεγονός ότι είμαι πάντα θυμωμένος, η δουλειά μου επίσης θυμωμένη, ξεκινά από μιας μορφής μίσος που δημιουργήθηκε στην παιδική μου ηλικία, τότε που βρέθηκα στην πλευρά των ηττημένων.

• »Αν έφυγα από το σπίτι κι από το χωριό μου κι αν ασχολήθηκα έτσι όπως ασχολήθηκα με το θέατρο, το μίσος του Εμφυλίου ήταν πάντα μια λανθάνουσα κινητήρια δύναμη. Η άρχουσα τάξη, οι κυβερνήσεις ακόμα και του κέντρου, έκρυβαν, καταχώνιαζαν αυτό το μίσος. Ομως ο Εμφύλιος είναι ακόμα το αθεράπευτο ταμπού, το τραύμα που απωθήσαμε με το ένστικτο. Και εμφανίζεται όχι μόνο στην πολιτική ζωή ή στον πολιτισμό αλλά στην καθημερινότητα: είμαστε όλοι ασυμφιλίωτοι με όλα». *

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ – φωτ.: Π. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Επτά, Κυριακή 10 Μαΐου 2009