Το εξπρές του κρατητηρίου. Στα παλιά μπουντρούμια της Γκεστάπο, η Ρούλα Πατεράκη ανεβάζει το «Puerto Grande», έργο για την οδύσσεια κάθε κρατούμενου

• Θα μπορούσε να συμβαίνει σήμερα στις πιο διάσημες φυλακές του κόσμου: στο Γκουαντάναμο.

• Σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης παρακολουθούμε τον βασανισμό και τη σταδιακή αποκτήνωση του κρατούμενου Μπούνκερ. Οι δήμιοί του, στρατιωτικοί και γιατροί, επινοούν ολοένα και πιο εξελιγμένες μεθόδους μαρτυρίων, τα οποία εκτελούν με τρόπο ψυχρό και μεθοδικό. Το έργο του Μάνου Λαμπράκη «Puerto Grande» («Μεγάλο Λιμάνι» ή «Μεγάλο Πέρασμα») σκηνοθετεί η Ρούλα Πατεράκη στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης-Μέγαρο Εθνικής Ασφαλιστικής Κοραή 4, εκεί όπου στεγάστηκαν επί γερμανικής κατοχής τα κρατητήρια της Κομαντατούρ.

• Πρόκειται για μια μοντέρνα διασκευή πάνω στον «Βόιτσεκ» του Γκέοργκ Μπίχνερ, αρθρωμένη σε 24 σκηνές. Ο σύγχρονος ήρωας του Μπίχνερ, όμηρος ενός «σωφρονιστικού» συστήματος απόλυτης φρίκης, βασανίζεται μ’ όλους τους δυνατούς τρόπους που στοχεύουν στη σωματική και την ψυχική του εκμηδένιση. Ο Μπούνκερ (Κοσμάς Φοντούκης) σταδιακά θα χάσει κάθε ανθρώπινο στοιχείο, θα σκοτώσει τον εαυτό του, τον έρωτά του, θ’ αποκτηνωθεί.

• «Στο επίκεντρο βρίσκεται ο άνθρωπος χωρίς υπόσταση, ως άθυρμα ενός παράλογου κόσμου που τον καταστρέφει και καταστρέφεται ο ίδιος μαζί του», λέει η Ρούλα Πατεράκη. «Ολα τα πρόσωπα, κρατούμενοι και κρατούντες, προσπαθούν μάταια να επιζήσουν σ’ έναν κόσμο που καταρρέει, που καταποντίζεται στο μηδέν. Ακόμα και το Κακό ως απόλυτη επικράτηση, μοιάζει ανίσχυρο να συνεχίσει. Στο έργο δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Ο λόγος του συγγραφέα είναι ελλειπτικός και σκιαγραφεί ένα σύμπαν ατελές, ασφυκτικό, έρμαιο του τυχαίου. Ανθρωποι-μηχανές, αποπροσανατολισμένοι, παραιτημένοι, συνεχίζουν να βασανίζουν και να βασανίζονται, αφού σημάδια για την έλευση του καλού δεν υπάρχουν. Ο Μπούνκερ, αφού ολοκληρώσει την πορεία του προς τον απόλυτο ξεπεσμό, θα οδηγηθεί στον πιο βαθύ ανθρωπισμό. Είναι το αντεστραμμένο είδωλο μιας κακοφορμισμένης παγκοσμιοποιημένης ελπίδας».

Χώρος φορτωμένος με μνήμες

• Μια παράσταση με 14 ηθοποιούς (Δ. Ποταμίτης, Ε. Φεζολάρι, Λ. Αρφάνη, Κ. Σειραδάκης, Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Ρηγάκος, Α. Πασπαρδάνης, Α. Αντωνιάδης, Ρ. Λυτού, Ε. Γιομελά, Ε. Κιουρτίδου, Θ. Βασιλείου, Ε. Μαμάη), διανομή που στους καιρούς μας ισοδυναμεί με οικονομική αιμορραγία για τον παραγωγό. Η Ρ. Πατεράκη δεν σκέφτηκε το κόστος: «Οσες δουλειές έχω κάνει μέχρι τώρα «μ’ έβαλαν μέσα».

• »Αν εξαιρέσουμε τον περσινό «Οιδίποδα», παραγωγή του Εθνικού, όπου ένιωσα την πολυτέλεια της προσφοράς σε οτιδήποτε απαιτούσε η παραγωγή, το οικονομικό ρίσκο είναι για μένα ιδιαίτερα οικεία κατάσταση… Αλλωστε, αν δεν παίρνω χαρά, δεν θέλω να κάνω τίποτα. Το θέατρο είναι μια πολύ δύσκολη και κοπιαστική εργασία που, αν σου στερεί την ευχαρίστηση, για μένα, δεν έχει κανένα νόημα. Οταν πρωτοδιάβασα το έργο του Μάνου Λαμπράκη ήξερα ότι δεν έχει γραφτεί ποτέ κάτι ανάλογο στο νεοελληνικό θέατρο. Χωρίς εύκολους συναισθηματισμούς, βαθιά πολιτικό στον πυρήνα του, αντιμετωπίζει ένα σύγχρονο θέμα με τρόπο ποιητικό, αφαιρετικό. Το διάλεξα για ανάγνωση πριν από τρία χρόνια στα «Αναλόγια» της Σίσσυς Παπαθανασίου, αλλά δεν μου ήταν αρκετό. Ηθελα να το ανεβάσω κάποτε με ηθοποιούς».

• Τα πρώην κρατητήρια της Γκεστάπο στην οδό Κοραή βρήκαν τελικά μια νέα χρήση αφού είναι η δεύτερη παράσταση που φιλοξενούν. Το αποτύπωμα της Ιστορίας μέσα στα δαιδαλώδη υπόγεια που οι τοίχοι τους είναι διάστικτοι από αντιστασιακά -και όχι μόνο- μηνύματα των κρατουμένων κάμποσα χρόνια πριν, δημιουργούν το αρμόζον θεατρικό τοπίο για έργα σχετικής θεματολογίας. Ο χώρος, κλειστοφοβικός και φορτισμένος από μνήμες, δεν κάνει τη σκηνοθέτρια να χάσει την ψυχραιμία της.

• «Είναι χώρος ιερής ιστορικής μνήμης. Κι όμως, μερικές φορές, αυτό που αποκαλούμε «ιστορική μνήμη» μπορεί να μη φέρει καμία μνήμη… Συμβαίνει να ακκιζόμαστε συναισθηματικά σε τέτοιους τόπους, ενώ στην πραγματικότητα, μέσα μας, δεν εγγράφεται τίποτα σπουδαίο. Ο χώρος δημιουργεί έντονη θεατρικότητα και το παρελθόν του ταιριάζει σε τέτοια κείμενα. Προσωπικά τα μπουντρούμια δεν με πνίγουν, δεν με αποπροσανατολίζουν από τη δουλειά μου, ίσως γιατί τις έχω περάσει τις δυσκολίες μου. Αλλωστε, η πρώτη του χρήση ήταν για καταφύγιο!» *

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ – φωτ.: Π. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία / Επτά, Κυριακή 3 Μαΐου 2009

Το «Μεγάλο Πέρασμα» στο απόλυτο κακό. Η Ρούλα Πατεράκη σκηνοθετεί το»Ρuerto Grande» του Μάνου Λαμπράκη, που έχει αφετηρία τον «Βόιτσεκ» του Μπίχνερ

• Δεκατέσσερις ηθοποιοί, μπροστά σε σαράντα τέσσερις θεατές, παρουσιάζουν τις είκοσι τέσσερις σκηνές του έργου τουΜάνου Λαμπράκη «Ρuerto Grande» (2005) που σκηνοθετεί η Ρούλα Πατεράκη. Πρόκειται για ένα σύγχρονο μετα-κείμενο το οποίο έχει ως αφετηρία τον «Βόιτσεκ» του Γκέοργκ Μπίχνερ και διαδραματίζεται μέσα σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το κοινό παρακολουθεί τον βασανισμό και τη σταδιακή αποκτήνωση του Μπούνκερ- ενός κρατουμένου που θα ξεπεράσει κάθε όριο. Μέσα από έναν λόγο ελλειπτικό και «ασθμαίνοντα», οι άνθρωποι – ή ό,τι έχει απομείνει από αυτούς-, οδηγούνται σε αδιέξοδο και αφανισμό. Το απόλυτο κακό θριαμβεύει(;). «Μεγάλο Λιμάνι» ή «Μεγάλο Πέρασμα», το «Ρuerto Grande» φέρνει στη σκηνή πρόσωπα τα οποία μάταια προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε έναν κόσμο που καταρρέει. Ολοι και όλα είναι σε κρίση- ακόμη και το κακό μοιάζει ανίσχυρο μπροστά στην οργανωμένη φρίκη που οδηγεί στην καταστροφή. Χωρίς καμία ελπίδα.

• «Ο συνδυασμός του χώρου και του θέματος,που είναι ακραίο και μελλοντολογικό, δημιουργεί αντιδράσεις από τους θεατές, οι οποίοι δεν μπορούν να σταθούν απαθείς απέναντι σε αυτό που βλέπουν. Είναι ένα έργο προβοκατόρικο που ζορίζει το κοινό», λέει η Ρούλα Πατεράκη λίγο πριν από την πρεμιέρα και μετά τις τρεις προπαραστάσεις που δόθηκαν για φίλους στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης (1941-1944), πρώην κρατητήρια της Κομαντατούρ, στο αριθμό 4 της οδού Κοραή.

• «Δεν ξέρεις πού να το τοποθετήσεις αυτό το έργο- έχει μια λογική μελλοντολογική. Ακόμη και οι εξουσιαστές δεν είναι απόλυτα καταδικασμένοι, σαν να έχει και για αυτούς μια κατανόηση», σχολιάζει η σκηνοθέτρια, η οποία γοητεύτηκε και αγάπησε βαθιά αυτό το έργο.
• «Χρόνια είχα ν΄ αγαπήσω τόσο πολύ κάτι», παραδέχεται και μιλάει για το κείμενο που διαθέτει«ποιητικό τρόπο», ενώ παράλληλα είναι μια«ρεαλιστική πρόζα, με τη βία που τρομάζει πραγματικά».
• Και συμπληρώνει ότι οι νέοι είναι εκείνοι που δείχνουν έτοιμοι να το αγκαλιάσουν γιατί τους αγγίζει, ενώ η εκλογίκευση των μεγαλυτέρων αποτελεί πρόβλημα.
• «Εχει πολύ ενδιαφέρον όλο αυτό, μέσα σε έναν χώρο που λειτουργεί άμεσα με το κοινό- είναι τόσο κοντά που συμμετέχουν… Νιώθουν σαν μάρτυρες». Παραλληλίζοντας το έργο με τον «Βόιτσεκ», η σκηνοθέτρια αναφέρεται στην καθοριστική αποσπασματικότητα η οποία επιτρέπει στον καθένα να βάλει όποια σειρά θέλει στις σκηνές.
• «Παρακολουθούμε τις διεργασίες των εξουσιών σε έναν άνθρωπο, που τον φτιάχνουν όπως θέλουν και τον κάνουν φονιά- σκοτώνει τη γυναίκα του αλλά και τον εαυτό του. Κάτι παρόμοιο, αν όχι το ίδιο, συμβαίνει και στον Μπούνκερ, αλλά είναι ακόμη πιο σκληρό. Η παράσταση είναι σαν να βγαίνει από τον χώρο».

Και καταλήγει:

• «Πρόκειται για μια διαμαρτυρία του ανθρωπισμού απέναντι σε οποιαδήποτε μορφής εξουσία που ασκεί πιέσεις. Ο Λαμπράκης έχει γράψει ένα σύγχρονο πολιτικό έργο. Οπως η “Μηχανή Αμλετ” του Χάινερ Μίλερ, είναι κάτι αντίστοιχο. Εχει τη σωστή αναρχία – όπως πρέπει να είναι σήμερα το πολιτικό θέατρο».

Και ο συγγραφέας προσθέτει:

• «Γράφοντας το “Ρuerto Grande”, κατάλαβα ότι ο έρωτας και το σώμα οφείλουν να έχουν πολιτική διάσταση. Το ίδιο και το θέατρο. Δεν ξέρω αν έγραψα πολιτικό έργο ή μια παραβολή», και προσθέτει, γύρω του, σαν συγγενείς του, τον Μπίχνερ και τη Σάρα Κέιν.

• Το έργο «Ρuerto Grande» του Μάνου Λαμπράκη παρουσιάζεται από το Δραματικό Θέατρο της Ρούλας Πατεράκη. Παίζουν: Κοσμάς Φοντούκης, Διονύσης Ποταμίτης, Ενκε Φεζολάρι, Λένικα Αρφάνη, Κώστας Σειραδάκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Σαράντος Ρηγάκος κ.ά.Παραστάσεις στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης (1941-1944), πρώην κρατητήρια της Κομαντατούρ, Κοραή 4. Τρίτη- Κυριακή,στις 21.00. Ως τις 31 Μαΐου.

• ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 26 Απριλίου 2009

Το «Μεγάλο Πέρασμα» στο απόλυτο κακό. Η Ρούλα Πατεράκη σκηνοθετεί το«Ρuerto Grande»του Μάνου Λαμπράκη, που έχει αφετηρία τον «Βόιτσεκ» του Μπύχνερ

• Δεκατέσσερις ηθοποιοί, μπροστά σε σαράντα τέσσερις θεατές, παρουσιάζουν τις είκοσι τέσσερις σκηνές του έργου του Μάνου Λαμπράκη«Ρuerto Grande» (2005) που σκηνοθετεί η Ρούλα Πατεράκη. Πρόκειται για ένα σύγχρονο μετα-κείμενο το οποίο έχει ως αφετηρία τον «Βόιτσεκ» του Γκέοργκ Μπίχνερ και διαδραματίζεται μέσα σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το κοινό παρακολουθεί τον βασανισμό και τη σταδιακή αποκτήνωση του Μπούνκερ- ενός κρατουμένου που θα ξεπεράσει κάθε όριο. Μέσα από έναν λόγο ελλειπτικό και «ασθμαίνοντα», οι άνθρωποι – ή ό,τι έχει απομείνει από αυτούς-, οδηγούνται σε αδιέξοδο και αφανισμό. Το απόλυτο κακό θριαμβεύει(;). «Μεγάλο Λιμάνι» ή «Μεγάλο Πέρασμα», το «Ρuerto Grande» φέρνει στη σκηνή πρόσωπα τα οποία μάταια προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε έναν κόσμο που καταρρέει. Όλοι και όλα είναι σε κρίση- ακόμη και το κακό μοιάζει ανίσχυρο μπροστά στην οργανωμένη φρίκη που οδηγεί στην καταστροφή. Χωρίς καμία ελπίδα.

• «Ο συνδυασμός του χώρου και του θέματος, που είναι ακραίο και μελλοντολογικό, δημιουργεί αντιδράσεις από τους θεατές, οι οποίοι δεν μπορούν να σταθούν απαθείς απέναντι σε αυτό που βλέπουν. Είναι ένα έργο προβοκατόρικο που ζορίζει το κοινό», λέει η Ρούλα Πατεράκη λίγο πριν από την πρεμιέρα και μετά τις τρεις προπαραστάσεις που δόθηκαν για φίλους στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης (1941-1944), πρώην κρατητήρια της Κομαντατούρ, στο αριθμό 4 της οδού Κοραή.  «Δεν ξέρεις πού να το τοποθετήσεις αυτό το έργο- έχει μια λογική μελλοντολογική. Ακόμη και οι εξουσιαστές δεν είναι απόλυτα καταδικασμένοι, σαν να έχει και για αυτούς μια κατανόηση», σχολιάζει η σκηνοθέτρια, η οποία γοητεύτηκε και αγάπησε βαθιά αυτό το έργο.

• «Χρόνια είχα ν΄ αγαπήσω τόσο πολύ κάτι», παραδέχεται και μιλάει για το κείμενο που διαθέτει«ποιητικό τρόπο», ενώ παράλληλα είναι μια«ρεαλιστική πρόζα, με τη βία που τρομάζει πραγματικά». Και συμπληρώνει ότι οι νέοι είναι εκείνοι που δείχνουν έτοιμοι να το αγκαλιάσουν γιατί τους αγγίζει, ενώ η εκλογίκευση των μεγαλυτέρων αποτελεί πρόβλημα. «Έχει πολύ ενδιαφέρον όλο αυτό, μέσα σε έναν χώρο που λειτουργεί άμεσα με το κοινό- είναι τόσο κοντά που συμμετέχουν… Νιώθουν σαν μάρτυρες». Παραλληλίζοντας το έργο με τον «Βόιτσεκ», η σκηνοθέτρια αναφέρεται στην καθοριστική αποσπασματικότητα η οποία επιτρέπει στον καθένα να βάλει όποια σειρά θέλει στις σκηνές.

• «Παρακολουθούμε τις διεργασίες των εξουσιών σε έναν άνθρωπο,που τον φτιάχνουν όπως θέλουν και τον κάνουν φονιά- σκοτώνει τη γυναίκα του αλλά και τον εαυτό του. Κάτι παρόμοιο, αν όχι το ίδιο, συμβαίνει και στον Μπούνκερ, αλλά είναι ακόμη πιο σκληρό. Η παράσταση είναι σαν να βγαίνει από τον χώρο». Και καταλήγει: «Πρόκειται για μια διαμαρτυρία του ανθρωπισμού απέναντι σε οποιαδήποτε μορφής εξουσία που ασκεί πιέσεις. Ο Λαμπράκης έχει γράψει ένα σύγχρονο πολιτικό έργο. Όπως η “Μηχανή Άμλετ” του Χάινερ Μίλερ, είναι κάτι αντίστοιχο. Έχει τη σωστή αναρχία – όπως πρέπει να είναι σήμερα το πολιτικό θέατρο». Και ο συγγραφέας προσθέτει: «Γράφοντας το “Ρuerto Grande”, κατάλαβα ότι ο έρωτας και το σώμα οφείλουν να έχουν πολιτική διάσταση. Το ίδιο και το θέατρο. Δεν ξέρω αν έγραψα πολιτικό έργο ή μια παραβολή», και προσθέτει, γύρω του, σαν συγγενείς του, τον Μπίχνερ και τη Σάρα Κέιν.

Το έργο «Ρuerto Grande» του Μάνου Λαμπράκη παρουσιάζεται από το Δραματικό Θέατρο της Ρούλας Πατεράκη.  Παίζουν: Κοσμάς Φοντούκης, Διονύσης Ποταμίτης, Ενκε Φεζολάρι, Λένικα Αρφάνη, Κώστας Σειραδάκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Σαράντος Ρηγάκος κ.ά. Παραστάσεις στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης (1941-1944), πρώην κρατητήρια της Κομαντατούρ, Κοραή 4. Τρίτη- Κυριακή, στις 21.00. Ως τις 31 Μαΐου.

• ΜΥΡΤΩ ΛΟΒΕΡΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 26 Απριλίου 2009

Μεταπασχαλινές αυλαίες

«Puerto Grande», από το «Δραματικό Θέατρο»

Το έργο του Μάνου Λαμπράκη «Puerto Grande» θα παρουσιάσει το «Δραματικό Θέατρο» της Ρούλας Πατεράκη (24/4-10/6), στο Μέγαρο Εθνικής Ασφαλιστικής Κοραή 4 (πρώην κρατητήρια Κομαντατούρ). Το «Puerto Grande» (Μεγάλο Λιμάνι ή Μεγάλο Πέρασμα), αρθρωμένο σε 24 σκηνές, αποτελεί διασκευή του «Βόιτσεκ» του Γκέοργκ Μπίχνερ. Σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, παρακολουθούμε το βασανισμό και τη σταδιακή αποκτήνωση του κρατουμένου Bunker. Γύρω του, οι δήμιοι επινοούν ολοένα και πιο «εκλεπτυσμένες» μεθόδους ψυχοσωματικού μαρτυρίου, με ψευδή επιχειρήματα. Η φρίκη της εξουσίας, η επιστήμη ως αυτοσκοπός, ο άνθρωπος χωρίς όνομα, άθυρμα ενός παράλογου συστήματος που τον καταστρέφει αλλά καταστρέφεται, που οδηγεί στο αδιέξοδο και τον αφανισμό. Σκηνικά – κοστούμια: Αγγελος Μέντης. Κίνηση: Μπέτυ Δραμισιώτη. Μουσική επιμέλεια: Μάνος Λαμπράκης. Παίζουν: Κοσμάς Φοντούκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Κωστής Συραδάκης, Λένικα Αρφάνη, Ενκε Φεζολάρι, Ρίτα Λυτού, Θεανώ Βασιλείου, Ευτυχία Γιομελά, Ευτυχία Κιουρτίδου, Ευγενία Μαμάη, Ανδρέας Αντωνιάδης, Σαράντος Ρηγάκος, Διονύσης Ποταμίτης, Αλέξης Πασπαρδάνης. Παραγωγή: Δραματικό Θέατρο Ρούλα Πατεράκη.

• Από τις 23/4-31/5 στο «Αμφι-Θέατρο», θα παρουσιαστεί το έργο «Η λέσχη της αυτοκτονίας». Δυο φίλοι μπλέκουν στα δίχτυα μιας αδίστακτης εγκληματικής οργάνωσης, μιας λέσχης της αυτοκτονίας. Στο βυθό μιας σύγχρονης μητρόπολης, δεκάδες νέοι άνδρες παίζουν κάθε βράδυ ένα παιχνίδι ζωής και θανάτου, με επικεφαλής τον μυστηριώδη πρόεδρο της λέσχης. Η περιπλάνηση ξεκινά από το φουαγιέ και καταλήγει στη σκηνή. Το κείμενο της παράστασης, βασισμένο στο ομότιτλο διήγημα του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον, γράφτηκε στις πρόβες από την σκηνοθέτρια Κατερίνα Ευαγγελάτου και τους ηθοποιούς. Σκηνικό – κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος. Παίζουν: Νικόλας Παπαγιάννης, Στάθης Μαντζώρος, Λευτέρης Πολυχρόνης, Τάσος Δαρδαγάνης, Φώτης Μπατζας. Μετά το Πάσχα συνεχίζονται επίσης οι παραστάσεις του έργου «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» (σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελάτου) σε εναλλασσόμενο δραματολόγιο με τη «Λέσχη της αυτοκτονίας». Το «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» θα παιχτεί εκτάκτως και τη Δευτέρα του Πάσχα (9μ.μ.).

Πολιτικό έργο ή… παραβολή; Το έργο του Μάνου Λαμπράκη «Ρuerto Grande»

• Το έργο του Μάνου Λαμπράκη «Ρuerto Grande» θα παρουσιάσει το Δραματικό Θέατρο της Ρούλας Πατεράκη στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης 1941-1944, στην Πλατεία Κοραή. Πρόκειται για μία αντισυμβατική παράσταση σε έναν χώρο φορτισμένο με μνήμες. «Δεν θα μπορούσαμε να πειράξουμε τον χώρο. Αυτή η δυσκολία μού δημιούργησε μια ευκολία: να επικεντρωθώ στο θέατρο», τονίζει η Ρούλα Πατεράκη. Και προσθέτει ότι διάλεξε το έργο γιατί το θεωρεί «σημαντικό». «Εχει αφετηρία του τον Βόιτσεκ κι ολοκληρωτικούς, συμπαγείς χαρακτήρες παρά την αποσπασματικότητά του». «Δεν ξέρω αν έγραψα ένα πολιτικό έργο ή μια παραβολή», υποστηρίζει ο συγγραφέας, ο οποίος εξήγησε ότι ο πρώτος «σπόρος» για το έργο μπήκε διαβάζοντας Σάρα Κέιν κι ύστερα Μπίχνερ. Τα σκηνικά-κοστούμια φιλοτέχνησε η Λίνα Μότσιου. Παίζουν: Κοσμάς Φοντούκης, Διονύσης Ποταμίτης, Ενκε Φεζολάρι, Λένικα Αρφάνη, Κώστας Σειραδάκης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Σαράντος Ρηγάκος, Αλέξης Πασπαρδάνης, Ανδρέας Αντωνιάδης, Ρίτα Λυτού, Ευτυχία Γιομελά, Ευτυχία Κιουρτίδου, Θεανώ Βασιλείου, Ευγενία Μαμάη.

Η μοίρα προσδιορίζει τις ζωές μας. Μάνα η Αντιγόνη Βαλάκου στον «Ματωμένο Γάμο»

• Η Αντιγόνη Βαλάκου επιστρέφει στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ερμηνεύοντας τη Μάνα στον «Ματωμένο Γάμο» του Λόρκα. Και βρίσκει ότι ο Ισπανός δραματουργός έχει πολλά κοινά στοιχεία με την αρχαία τραγωδία

• Η Αντιγόνη Βαλάκου επιστρέφει έπειτα από αρκετά χρόνια στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Ερμηνεύει τη Μάνα, στον «Ματωμένο Γάμο» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ιορδανίδη, που ανεβαίνει τη Παρασκευή 6 Μαρτίου, στη σκηνή της ΕΜΣ.
• Παρά το ότι το έργο έχει παρουσιαστεί πάρα πολλές φορές στην Ελλάδα, η Αντιγόνη Βαλάκου πιστεύει ότι υπάρχουν πάντα περιθώρια να ερμηνεύσει κανείς ένα ρόλο. «Παίζει πάντα ρόλο η ψυχοσύνθεση του ερμηνευτή», λέει. «Μπορεί κάποιος να φωτίσει κάποια στοιχεία, που σε άλλον ηθοποιό να μη φωτίστηκαν. Παρεμβαίνουν προσωπικά βιώματα, η μοναδικότητα του καθενός, που μπορεί να κάνει μια ερμηνεία ενδιαφέρουσα. Αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να έχουμε τόσο πολλές παραστάσεις του Σέξπιρ».

• Οι ομοιότητες του έργου με την αρχαία τραγωδία είναι πολλές, ένα θεατρικό είδος από το οποίο η Αντιγόνη Βαλάκου πέρασε με δάφνες. «Η Μάνα έχει μια ψύχωση. Εχει καθηλωθεί από τον φόνο του άντρα της και έχτισε έναν τοίχο μπροστά της. Ο Λόρκα ακολουθεί τη δομή της αρχαίας τραγωδίας. Το έργο ξεκινά με την ψύχωσή της για τους φονιάδες του άντρα της πριν από 20 χρόνια. Και, όπως στην τραγωδία, αυτή η ψύχωση γίνεται μαντική και επιβεβαιώνεται με τον φόνο του γιου της».

• Υπάρχει, όμως, στο έργο ένα στοιχείο που το κάνει πάντα σημερινό, λέει η ηθοποιός. «Είναι τα μαχαίρια, τα όπλα, τα εργαλεία που χρησιμοποιούν τόσα χρόνια οι άνθρωποι για να αλληλοεξοντώνονται. Το ίδιο είδαμε στη Γάζα. Εναν αδελφοκτόνο πόλεμο. Τα μαχαίρια, λοιπόν, φέρνουν το έργο στο σήμερα». Και συνεχίζει. «Ο χρόνος περνά. Τα ακούσματα, οι ρυθμοί αλλάζουν. Και ο ηθοποιός ζει στους σημερινούς ρυθμούς. Αυτός είναι και ο λόγος που το θέατρο είναι ζωντανή τέχνη. Επηρεάζει πάντα η περιρρέουσα ατμόσφαιρα». Και η σημερινή ατμόσφαιρα δεν είναι και ό,τι καλύτερο. «Μας κατακλύζει η αβεβαιότητα. Η αγωνία για το τι θα συμβεί. Δεν ορίζουμε τα πράγματα. Μας προσδιορίζει η μοίρα».

• Παρ’ όλ’ αυτά η Αντιγόνη Βαλάκου πιστεύει ότι υπάρχουν αντιστάσεις. «Οι νέοι καθηλώνονται από το γεγονός ότι δεν έχουν απέναντί τους έναν συγκεκριμένο εχθρό, όπως συνέβαινε παλιά. Τα πράγματα είναι απρόσωπα. Τα νέα παιδιά είναι λίγο παραπλανημένα, αλλά βλέπω ότι πολλά από αυτά έχουν διάθεση. Δεν σκέφτονται όλα την καριέρα. Εχουν ανησυχίες». Πιστεύει ότι είναι δύσκολο να μείνει ένας νέος προσηλωμένος στο στόχο του. «Είναι πολλοί οι παράγοντες που παραπλανούν. Αποδομήσεις, διακηρύξεις, το κυνήγι του εντυπωσιασμού. Αλλά δεν έχουν και πολλές παραστάσεις που θα τους ανοίξουν νέους ορίζοντες, ώστε να μπορούν να διακρίνουν την αλήθεια από το ψέμα».

• Η ίδια δεν έπαψε ποτέ να αναζητεί την αλήθεια. «Είχα και έχω πάντα λαχτάρα για τη γνώση. Ποτέ δεν εφησύχασα. Η αναζήτηση είναι ό,τι πιο δημιουργικό. Αλλά αν κάποιος δεν αναζητεί, δεν βρίσκει». Ενας συνεχής αγώνας, όπως λέει και η Μάνα στον «Ματωμένο Γάμο». «Το πιστεύω αυτό. Η ζωή όμως είναι θέμα επιλογών. Και οι επιλογές έχουν συνέπειες».

• Στην παράσταση του ΚΘΒΕ ο Γ. Ιορδανίδης φέρνει επί σκηνής τον ίδιο τον Λόρκα. Εμφανίζεται ως τραγουδιστής και ερμηνεύει όλα τα τραγούδια του έργου. Επίσης, έχει αφαιρέσει την πελοποννησιακή ντοπιολαλιά από τη μετάφραση του Νίκου Γκάτσου. Το έργο μεταφέρεται στο σήμερα και ο μεσογειακός ήλιος της Ισπανίας δίνει τη θέση του σε μια πιο σκοτεινή ατμόσφαιρα, που δημιουργείται από τη βιομηχανική και βίαιη μουσική του Δημήτρη Μαραμή, τους φωτισμούς του Στράτου Κουτράκη, τα σκηνικά του Γιώργου Λυντζέρη, τα κοστούμια του Κένι ΜακΛέλαν.

• Παίζουν οι Στάθης Παναγιωτίδης (γαμπρός), Ρούλα Παντελίδου (γειτόνισσα), Κωνσταντίνος Καϊκής (τραγουδιστής), Ιφιγένεια Δεληγιαννίδη (πεθερά), Καλλιόπη Ευαγγελίδου (μητέρα Λεονάρντο), Βασίλης Μπισμπίκης (Λεονάρντο), Ερρικα Μπίγιου (νύφη), Ντίνα Νικολαΐδου (δούλα), Κίμων Ρηγόπουλος (πατέρας), Απόστολος Μπαχαρίδης (Φεγγάρι), Γιάννης Σιαμσάρης (Θάνατος). Συνολικά εμφανίζονται 32 ηθοποιοί. *

• Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 04/03/2009

Η Πατεράκη στην Γκεστάπο

Στα κρατητήρια της Γκεστάπο, στο Μέγαρο της Εθνικής Ασφαλιστικής, θα «καταδυθεί» στις 24 Απριλίου η Ρούλα Πατεράκη. Το «Puerto Grande» του νέου συγγραφέα Μάνου Λαμπράκη να είναι καλά: Puerto Grande δεν είναι μόνον ένα νησί, πολλές πατρίδες, ίσως και… καμία. Puerto Grande είναι κι ο πόλεμος, μια φυλακή, γυναίκες και άνδρες και μικρά παιδιά, γιατροί και κυβερνήτες πλοίων, ζώα, όπλα, λέξεις κι ένας… Θεός. Τώρα, πώς θα χωρέσουν όλα αυτά στα υπόγεια της πλατείας Κοραή, μόνον ο Αγγελος Μέντης, που θα φιλοτεχνήσει τα σκηνικά, και η καλή σκηνοθέτις γνωρίζουν. Εμείς απλώς αναμένουμε τον… άθλο.

ΙΩ.Κ., ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 21/01/2009