- Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ
- Ελευθεροτυπία, Σάββατο 13 Ιουνίου 2009
Το κυνήγι του ονείρου και της ανθρωπιάς όπως το αποτύπωσε με μεγαλειώδη τρόπο ο Ισπανός Μιγκέλ Θερβάντες στο κλασικό μυθιστόρημά του «Δον Κιχώτης» (1605) παρουσιάζει αυτό το καλοκαίρι το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης σε διασκευή-σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη.
Πρωταγωνιστούν ο Γιώργος Κιμούλης ως ευφάνταστος ιππότης από τη Μάντσα και ο Δημήτρης Πιατάς ως Σάντσο, ο ρεαλιστής υπηρέτης του Δον Κιχώτη. Δουλτσινέα η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου.
Με αφορμή λοιπόν τον «Δον Κιχώτη», που έχει πρεμιέρα στις 20 Ιουνίου στην Κοζάνη, και θα περιοδεύσει με τις περιπέτειές του σε διάφορες πόλεις (Ηρώδειο, 28 Ιουνίου) συζητήσαμε για τον Ιππότη της Ελεεινής Μορφής και τον προσγειωμένο και φοβισμένο υπηρέτη του με τον Γιώργο Κιμούλη και τον Δημήτρη Πιατά αντίστοιχα.
- ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
-
Ο Δον Κιχώτης υπερασπίζεται το όνειρο
- Τι συμβολίζει για σας ο Δον Κιχώτης;
«Την απέχθεια για κάθε τι που προσπαθεί να αφομοιωθεί με αυτό που λέγεται πραγματικό. Είναι ο ήρωας της ανομοίωσης και του ονείρου. Είναι αυτός που απαιτεί να σεβαστούν τη διαφορετικότητά του. Να σεβαστούν τα μοναδικά ατομικά στοιχεία του ανθρώπου: το όνειρο και τη φαντασία».
- Είναι κωμικός ή τραγικός ήρωας;
«Ούτε κωμικός ούτε τραγικός. Είναι ένας χαρούμενα μελαγχολικός ήρωας».
- Η παράσταση πού εστιάζει περισσότερο;
«Στο συνεχές παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας».
- Ο Ιππότης της Ελεεινής Μορφής κυνηγάει την περιπέτεια, τη χίμαιρα, την απονομή δικαιοσύνης, τη δόξα, ταγμένος στο πλευρό των αδυνάτων. Ο ηθοποιός και άνθρωπος Κιμούλης τι κυνηγάει σήμερα;
«Να μην αναγκαστεί, όσο μεγαλώνει, να γίνει αυτό που θέλουν οι άλλοι».
- Εχει ειπωθεί ότι εκπροσωπεί την ηθική της αποτυχίας, την ιδεαλιστική αξιοπρέπεια της ήττας. Είναι αποτυχημένος και ηττημένος ο Δον Κιχώτης;
«Εκπροσωπεί την ήττα και την αποτυχία των άλλων, όχι τη δική του. Την αδυναμία αυτών που δεν μπορούν να εμπιστευτούν τα όνειρά τους και τα εγκαταλείπουν, θυσιάζοντάς τα στον βωμό μιας υποτιθέμενα ρεαλιστικής αναγκαιότητας».
- Η αποτυχία και η ήττα τι ρόλο έχουν παίξει σ’ εσάς;
«Αυτό που οι άλλοι θεωρούν αποτυχία μπορεί να μην είναι και για μένα. Τις αληθινές αποτυχίες ή επιτυχίες μας δεν τις καθορίζουν οι άλλοι, αλλά οι προσωπικοί μας στόχοι. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να ανταγωνίζεται τους άλλους, τον εαυτό του οφείλει ν’ ανταγωνίζεται. Αλίμονό του αν προσπαθεί να υπερπηδήσει ένα ύψος που κάθε φορά του βάζουν οι άλλοι. Ποτέ δεν θα κατορθώσει να υπερβεί τον εαυτό του».
- Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα Δον Κιχώτες; Στη ζωή; Στην τέχνη; Στην πολιτική;
«Θέλω να πιστεύω πως ναι!».
- Ερωτας διά της φαντασίας -σχεδόν πλατωνικός- όπως είναι αυτός του Δον Κιχώτη για τη Δουλτσινέα υπάρχει σε μια εποχή άκρατης ελευθερίας και σεξουαλικότητας σαν τη σημερινή;
«Δεν είναι θέμα εποχής. Ο έρωτας, εκ φύσεως, είναι φαντασιακός. Το ερωτικό αντικείμενο του καθενός και της καθεμιάς είναι ένα και ποτέ δεν θα μπορέσει να το συναντήσει στην πραγματικότητα. Ομοιότητες θα βρει. Το ίδιο, ποτέ. Είναι άπρεπο».
- Από την άγια τρέλα του ο Δον Κιχώτης φτάνει στα λογικά του όταν πια βρίσκεται κοντά στον θάνατο. Είναι ένα θαύμα; Είναι η στωική επίγνωση του τέλους αφού περιπλανήθηκε και πλανήθηκε πιστεύοντας στις αξίες του «ταξιδιού» της ζωής;
«Συμφωνώ με την αγιοσύνη του Δον Κιχώτη, αλλά δεν συμφωνώ πως στο τέλος φτάνει στα λογικά του. Ποτέ δεν ήταν τρελός. Η παιγνιώδης περιπλάνησή του είναι η περιπλάνηση κάθε ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Ο άνθρωπος νομίζει πως καθορίζει τον κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα καθορίζεται απ’ αυτόν. Δεν είναι ο κόσμος το παίγνιο του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι το παίγνιο του κόσμου. Αρα στο τέλος, αυτό που συμβαίνει δεν είναι ένας λυπημένος θάνατος κάποιου γερασμένου μυαλού, που εκλογικεύθηκε, αλλά το μελαγχολικό χαμόγελο ενός παιδιού, που απλώς κουράστηκε από το παιχνίδι και αποχωρεί για να δώσει τη θέση του σε κάποιο άλλο παιδάκι, ώστε να συνεχιστεί η διαρκής επανάληψη του ανθρώπινου παιχνιδιού».
- Μιας και στην τέχνη, λένε, όλα επιτρέπονται κι έχετε δείξει μια ρηξικέλευθη, εκσυγχρονιστική ματιά σε κάποια ανεβάσματα έργων, θα τολμούσατε να κάνετε ανατροπή παίζοντας τον ρόλο του Σάντσο;
«Οχι. Ευχαριστώ για το ρηξικέλευθο, μακριά όμως από μένα τέτοιου είδους ανατροπές. Και σας ζητώ συγγνώμη, αλλά στην Τέχνη δεν νομίζω πως επιτρέπονται… όλα».
- Με τον Δημήτρη Πιατά τι είδους «χημεία» σας δένει; Τα υπέρ και τα κατά του;
«Μας δένει μια πολλών ετών φιλία. Κι όταν είσαι με κάποιον φίλος, είσαι μαζί του. Δεν είσαι ούτε υπέρ του ούτε κατά του». *
- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΑΤΑΣ
-
Οι φοβισμένοι Σάντσο κυριαρχούν στον κόσμο
- Ο Σάντσο μοιάζει με το… αντίβαρο του Δον Κιχώτη. Είναι η γήινη, ρεαλιστική πλευρά του ανθρώπινου νομίσματος;
«Είναι το καθημερινό πρόσωπο του απλού, αλλά όχι απλοϊκού ανθρώπου. Οπως λέει κι ο ίδιος: «Εγώ βλέπω αυτό που βλέπω! Μην κατηγορείς τα μάτια μου για όσα βλέπουν. Δεν είναι τα μάτια μου που έφτιαξαν τον κόσμο. Αυτά απλά τον κοιτάζουν…». Κι αν η ελευθερία στον Δον Κιχώτη είναι συνυφασμένη με την τρέλα, στον υπηρέτη του συνδέεται με τον φόβο, την πείνα, τον πόνο, την ντροπή, τη δουλοπρέπεια, την απόρριψη και τον καταναγκασμό από τη γυναίκα του».
- Τι κοινό, τι διαφορετικό έχει ο Πιατάς με τον Σάντσο; Τι σας συγκινεί σ’ αυτόν τον ρόλο;
«Το κοινό του Πιατά με τον Σάντσο είναι η ανθρωπιά του. Διαφέρουμε όμως στο πώς εννοούμε την ελευθερία: για τον Σάντσο η ελευθερία είναι στη σκλαβιά, ο ηρωισμός στον φόβο. Με συγκινεί η υπέρβαση του Σάντσο που ξεκινά από έναν χάρτινο ήρωα για να γίνει ένας αρχετυπικός χαρακτήρας. Τα δάκρυα που χύνει στο νεκροκρέβατο του Δον Κιχώτη είναι, ίσως, τα τρυφερότερα που έχουν χυθεί ποτέ στην παγκόσμια λογοτεχνία».
- Στην εποχή μας υπάρχουν Δον Κιχώτες; Οι Σάντσο είναι κυρίαρχοι; Ή έχουμε κάποια πιο προχωρημένη και μεταλλαγμένη μορφή;
«Και βέβαια υπάρχουν Δον Κιχώτες, αλίμονο αν χαθεί το όνειρο. Οι Σάντσο, όμως, είναι κυρίαρχοι αλλά με διαφορετική μορφή και διαφορετικά επαγγέλματα. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι ζουν περισσότερο από τους Δον Κιχώτες, αλλά δεν ξέρω αν αυτό είναι πλεονέκτημα!».
- Ολα επιτρέπονται στο θέατρο, όπως λένε. Θα μπορούσατε να ερμηνεύσετε τον Δον Κιχώτη σε μια μεταμοντέρνα σύγχρονη εκδοχή κόντρα στο φιζίκ σας;
«Και βέβαια θα μπορούσα και πιθανώς θα είχε και εμπορική επιτυχία. Ομως, δεν θα ήταν Θερβάντες».
- Με τον Κιμούλη τι είδους «χημεία» σας δένει; Τα υπέρ και τα κατά του;
«Μας συνδέει μια χημεία ζωής. Γνωριστήκαμε και συνδεθήκαμε στο «Ελεύθερο Θέατρο» και συνεχίζουμε παράλληλα ως «ελεύθεροι» στο θέατρο. Τα υπέρ του Γιώργου είναι η τελειομανία του, η ενέργεια κι η απολυτότητά του. Συγχρόνως αυτά είναι και τα κατά του».