Δημοτικό Θέατρο Κοζάνης: Δον Κιχώτης στον Ολυμπο

Τοv Δον Κιχώτη ερμηνεύει ο Γιώργος Κιμούλης (αριστερά) και τον Σάντσο ο Δημήτρης Πιατάς.

• Με τον «Δον Κιχώτη» του Μιγκέλ Θερβάντες, περιοδεύει και τον Αύγουστο σε πολλές πόλεις της Ελλάδας το Δημοτικό Θέατρο Κοζάνης.
  

Ετσι, απόψε στις 9:15, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ολύμπου, η παράσταση -σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, με το Γιώργο Κιμούλη στο ρόλο του Δον Κιχώτη και το Δημήτρη Πιατά στο ρόλο του Σάντσο- ανεβαίνει στο Αρχαίο Θέατρο Δίου.

Ο Θερβάντες έγραψε το μνημειώδες έργο του σε μεγάλη ηλικία. Η ζωή του ήταν γεμάτη κακοτυχίες και αναποδιές. Πάντα όμως κατάφερνε να αντιμετωπίζει την κακή του τύχη με ένα φωτεινό βλέμμα. Αντλούσε απ’ τα βάσανα αισιοδοξία. Η αξία του Θερβάντες έγκειται στο γεγονός ότι κατάφερε να ξεπεράσει τις προσωπικές του απογοητεύσεις και αποτυχίες και να μας δώσει έναν ήρωα που δεν απογοητεύεται. Ο Δον Κιχώτης είναι ένας θλιμμένος ήρωας και ταυτόχρονα είναι χαρούμενος μέσα στη θλίψη του, την οποία αντιμετωπίζει με γενναιότητα.

Η διασκευή συσχετίζει τη ζωή και τη δράση του συγγραφέα Θερβάντες με τη ζωή και τη δράση του ήρωά του, το Δον Κιχώτη. Το έργο στηρίζεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός της ζωής του Θερβάντες. Εμεινε για πέντε χρόνια αιχμάλωτος στο Αλγέρι. Στη διάρκεια της αιχμαλωσίας του έκανε τρεις απόπειρες να δραπετεύσει. Στη μία από τις τρεις παρέσυρε 11 ακόμα συντρόφους του. Το έργο αρχίζει σ’ ένα εγκαταλειμμένο χωριό δυτικά από το Αλγέρι, όπου οι δραπέτες περιμένουν ένα πλοίο για να γυρίσουν στην πατρίδα. Την τελευταία νύχτα της αναμονής, ο Θερβάντες αφηγείται την ιστορία του Δον Κιχώτη. Ξημερώνει, αλλά το πλοίο δεν έρχεται. Είναι η ώρα να αποφασίσουν για τις επόμενες πράξεις τους…

Στο 2ο τόμο του «Δον Κιχώτη», ο συγγραφέας αναμειγνύει τη μυθοπλασία με τη λογοτεχνική κριτική. Ο Θερβάντες είναι παρών στο βιβλίο, παρέα με τον ήρωά του. Ετσι και η διασκευή αναμειγνύει το δημιουργό με το δημιούργημα. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο θέατρο στο θέατρο, όπου τα όρια του μύθου και της πραγματικότητας δεν είναι ευδιάκριτα.

Τα σκηνικά είναι του Πάβελ Ντομπρίσκι, τα κοστούμια του Γιάννη Μετζικώφ, η σύνθεση των τραγουδιών του Θάνου Μικρούτσικου και οι φωτισμοί του Παναγιώτη Μανούση. Παίζουν επίσης οι Γιώργος Ζιόβας, Ισίδωρος Σταμούλης, Γιώργος Γιαννόπουλος, Σταυρούλα Σπυρίδωνος, Θοδωρής Προκοπίου, Βασίλης Πουλάκος, Μαρία Παπαγιαννάκη, Μιχάλης Σάκκουλης, Γιάννης Μυλωνάς. [Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, Δευτερα, 3 Αυγουστου 2009]

Παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα

Κιμούλης και Πιατάς στον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες

• Στις 28 Ιουνίου στο Ηρώδειο

• Το αριστούργημα του Θερβάντες Δον Κιχώτης παρουσιάζει φέτος το καλοκαίρι το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, σε διασκευή- σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, με τον Γιώργο Κιμούλη στο ρόλο του Δον Κιχώτη και τον Δημήτρη Πιατά στο ρόλο του Σάντσο.

Η πρεμιέρα θα δοθεί [δόθηκε] στην Κοζάνη το Σάββατο 20 Ιουνίου και στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ της Ελλάδας και της Κύπρου. Η παράσταση είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο την Κυριακή 28 Ιουνίου. Τα κοστούμια είναι του Γιάννη Μετζικώφ, ενώ τη σύνθεση των τραγουδιών υπογράφει ο Θάνος Μικρούτσικος. Στο ρόλο της Δουλτσινέα η Κλειώ – Δανάη Οθωναίου. Παίζουν επίσης: Γιώργος Ζιόβας, Ισίδωρος Σταμούλης, Γιώργος Γιαννόπουλος, Σταυρούλα Σπυρίδωνος, Θοδωρής Προκοπίου, Βασίλης Πουλάκος, Μαρία Παπαγιαννάκη, Μιχάλης Σάκκουλης, Γιάννης Μυλωνάς.

• Λίγα λόγια για το έργο

Έχοντας καταξιωθεί σαν ένα έργο βαθιά ουμανιστικό και συνάμα πολυδιάστατο, ο Δον Κιχώτης αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη της παγκόσμιας λογοτεχνίας που καταπιάνεται με το θέμα της αυταπάτης, είτε αυτή λέγεται προσωπική είτε συλλογική, αλλά και της αιώνιας διαμάχης ανάμεσα στη φαντασία και τη λογική. Ένα έργο αλληγορικό, αντισυμβατικό, πολλαπλών προσεγγίσεων, που μας ταξιδεύει στη διάσταση του ανθρωπισμού, της αρετής, της γενναιότητας, της υπερβατικής λύτρωσης, των οραματισμών και των υψηλών φρονημάτων, αλλά και της αποτυχίας ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό, ενώ την ίδια στιγμή μας μαθαίνει πως η αποτυχία αποτελεί ένα ουσιώδες συστατικό, ένα χρήσιμο εργαλείο για την οικοδόμηση του μέλλοντος, τόσο του ατομικού όσο και γενικότερα αυτού που αποκαλούμε κόσμο και μας περιβάλλει.

Ένα έργο μεστό, μεγαλειώδες, που ισορροπεί ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό, στη συγκίνηση και στο γέλιο, αποτυπώνοντας με τρόπο γλαφυρό την πραγματική εικόνα του ήρωα του: του παντοτινού ονειροπόλου Δον Κιχότε Ντε Λα Μάντσα! Ενός ανθρώπου, δηλαδή, που κινείται έξω από την κοινή λογική, που είναι έτοιμος να πάει εκεί όπου οι γενναίοι δεν τόλμησαν ποτέ, που δεν σταματάει να προσπαθεί ακόμη κι όταν η κόπωση έχει κατακλύσει την ψυχή του και το σώμα του.

Η διασκευή που θα παρουσιαστεί, στηρίζεται σε ένα αληθινό βίωμα του συγγραφέα: τη φυλάκισή του στο Αλγέρι. Ο Θερβάντες μαζί με τον Σάντσο και δέκα ακόμη συγκρατούμενους δραπετεύουν από τη φυλακή όπου είχαν αιχμαλωτιστεί από Βερβερίνους πειρατές. Βρίσκονται σε ένα εγκαταλειμμένο παραλιακό χωριό περιμένοντας κάποιο καράβι που θα τους πάει πίσω στην πατρίδα τους την Ισπανία.

Τις ώρες της αναμονής, ο Θερβάντες και ο φίλος του Σάντσο, με τη βοήθεια των συγκρατουμένων τους, αφηγούνται την ιστορία του Δον Κιχώτη. Οι περιπλανήσεις του ιππότη και υπερασπιστή των καταφρονεμένων, ξετυλίγονται στη διάρκεια μιας νύχτας και επηρεάζουν βαθιά όλους όσους άκουσαν και συμμετείχαν. Όταν ξημερώνει και το καράβι δεν εμφανίζεται, η συντροφιά πρέπει να πάρει αποφάσεις. Ο Θερβάντες, ακολουθώντας τα χνάρια του Δον Κιχώτη, θα πάει εκεί όπου δεν πάει ο νους του ανθρώπου.

Ο ευφάνταστος ευπατρίδης της Μάντσα σε νέες περιπέτειες

• Το κλασικό μυθιστόρημα του Μιγκέλ Θερβάντες έγινε παράσταση από τον Γιάννη Καραχισαρίδη και περιοδεύει στην Ελλάδα με όχημα δύο δημοφιλείς ηθοποιούς

• Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ
• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 13 Ιουνίου 2009

Το κυνήγι του ονείρου και της ανθρωπιάς όπως το αποτύπωσε με μεγαλειώδη τρόπο ο Ισπανός Μιγκέλ Θερβάντες στο κλασικό μυθιστόρημά του «Δον Κιχώτης» (1605) παρουσιάζει αυτό το καλοκαίρι το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης σε διασκευή-σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη.

Πρωταγωνιστούν ο Γιώργος Κιμούλης ως ευφάνταστος ιππότης από τη Μάντσα και ο Δημήτρης Πιατάς ως Σάντσο, ο ρεαλιστής υπηρέτης του Δον Κιχώτη. Δουλτσινέα η Κλειώ-Δανάη Οθωναίου.

Με αφορμή λοιπόν τον «Δον Κιχώτη», που έχει πρεμιέρα στις 20 Ιουνίου στην Κοζάνη, και θα περιοδεύσει με τις περιπέτειές του σε διάφορες πόλεις (Ηρώδειο, 28 Ιουνίου) συζητήσαμε για τον Ιππότη της Ελεεινής Μορφής και τον προσγειωμένο και φοβισμένο υπηρέτη του με τον Γιώργο Κιμούλη και τον Δημήτρη Πιατά αντίστοιχα.

• ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ

• Ο Δον Κιχώτης υπερασπίζεται το όνειρο

• Τι συμβολίζει για σας ο Δον Κιχώτης;

«Την απέχθεια για κάθε τι που προσπαθεί να αφομοιωθεί με αυτό που λέγεται πραγματικό. Είναι ο ήρωας της ανομοίωσης και του ονείρου. Είναι αυτός που απαιτεί να σεβαστούν τη διαφορετικότητά του. Να σεβαστούν τα μοναδικά ατομικά στοιχεία του ανθρώπου: το όνειρο και τη φαντασία».

• Είναι κωμικός ή τραγικός ήρωας;

«Ούτε κωμικός ούτε τραγικός. Είναι ένας χαρούμενα μελαγχολικός ήρωας».

• Η παράσταση πού εστιάζει περισσότερο;

«Στο συνεχές παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας».

• Ο Ιππότης της Ελεεινής Μορφής κυνηγάει την περιπέτεια, τη χίμαιρα, την απονομή δικαιοσύνης, τη δόξα, ταγμένος στο πλευρό των αδυνάτων. Ο ηθοποιός και άνθρωπος Κιμούλης τι κυνηγάει σήμερα;

«Να μην αναγκαστεί, όσο μεγαλώνει, να γίνει αυτό που θέλουν οι άλλοι».

• Εχει ειπωθεί ότι εκπροσωπεί την ηθική της αποτυχίας, την ιδεαλιστική αξιοπρέπεια της ήττας. Είναι αποτυχημένος και ηττημένος ο Δον Κιχώτης;

«Εκπροσωπεί την ήττα και την αποτυχία των άλλων, όχι τη δική του. Την αδυναμία αυτών που δεν μπορούν να εμπιστευτούν τα όνειρά τους και τα εγκαταλείπουν, θυσιάζοντάς τα στον βωμό μιας υποτιθέμενα ρεαλιστικής αναγκαιότητας».

• Η αποτυχία και η ήττα τι ρόλο έχουν παίξει σ’ εσάς;

«Αυτό που οι άλλοι θεωρούν αποτυχία μπορεί να μην είναι και για μένα. Τις αληθινές αποτυχίες ή επιτυχίες μας δεν τις καθορίζουν οι άλλοι, αλλά οι προσωπικοί μας στόχοι. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να ανταγωνίζεται τους άλλους, τον εαυτό του οφείλει ν’ ανταγωνίζεται. Αλίμονό του αν προσπαθεί να υπερπηδήσει ένα ύψος που κάθε φορά του βάζουν οι άλλοι. Ποτέ δεν θα κατορθώσει να υπερβεί τον εαυτό του».

• Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα Δον Κιχώτες; Στη ζωή; Στην τέχνη; Στην πολιτική;

«Θέλω να πιστεύω πως ναι!».

• Ερωτας διά της φαντασίας -σχεδόν πλατωνικός- όπως είναι αυτός του Δον Κιχώτη για τη Δουλτσινέα υπάρχει σε μια εποχή άκρατης ελευθερίας και σεξουαλικότητας σαν τη σημερινή;

«Δεν είναι θέμα εποχής. Ο έρωτας, εκ φύσεως, είναι φαντασιακός. Το ερωτικό αντικείμενο του καθενός και της καθεμιάς είναι ένα και ποτέ δεν θα μπορέσει να το συναντήσει στην πραγματικότητα. Ομοιότητες θα βρει. Το ίδιο, ποτέ. Είναι άπρεπο».

• Από την άγια τρέλα του ο Δον Κιχώτης φτάνει στα λογικά του όταν πια βρίσκεται κοντά στον θάνατο. Είναι ένα θαύμα; Είναι η στωική επίγνωση του τέλους αφού περιπλανήθηκε και πλανήθηκε πιστεύοντας στις αξίες του «ταξιδιού» της ζωής;

«Συμφωνώ με την αγιοσύνη του Δον Κιχώτη, αλλά δεν συμφωνώ πως στο τέλος φτάνει στα λογικά του. Ποτέ δεν ήταν τρελός. Η παιγνιώδης περιπλάνησή του είναι η περιπλάνηση κάθε ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Ο άνθρωπος νομίζει πως καθορίζει τον κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα καθορίζεται απ’ αυτόν. Δεν είναι ο κόσμος το παίγνιο του ανθρώπου. Ο άνθρωπος είναι το παίγνιο του κόσμου. Αρα στο τέλος, αυτό που συμβαίνει δεν είναι ένας λυπημένος θάνατος κάποιου γερασμένου μυαλού, που εκλογικεύθηκε, αλλά το μελαγχολικό χαμόγελο ενός παιδιού, που απλώς κουράστηκε από το παιχνίδι και αποχωρεί για να δώσει τη θέση του σε κάποιο άλλο παιδάκι, ώστε να συνεχιστεί η διαρκής επανάληψη του ανθρώπινου παιχνιδιού».

• Μιας και στην τέχνη, λένε, όλα επιτρέπονται κι έχετε δείξει μια ρηξικέλευθη, εκσυγχρονιστική ματιά σε κάποια ανεβάσματα έργων, θα τολμούσατε να κάνετε ανατροπή παίζοντας τον ρόλο του Σάντσο;

«Οχι. Ευχαριστώ για το ρηξικέλευθο, μακριά όμως από μένα τέτοιου είδους ανατροπές. Και σας ζητώ συγγνώμη, αλλά στην Τέχνη δεν νομίζω πως επιτρέπονται… όλα».

• Με τον Δημήτρη Πιατά τι είδους «χημεία» σας δένει; Τα υπέρ και τα κατά του;

«Μας δένει μια πολλών ετών φιλία. Κι όταν είσαι με κάποιον φίλος, είσαι μαζί του. Δεν είσαι ούτε υπέρ του ούτε κατά του». *

• ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΑΤΑΣ

• Οι φοβισμένοι Σάντσο κυριαρχούν στον κόσμο

• Ο Σάντσο μοιάζει με το… αντίβαρο του Δον Κιχώτη. Είναι η γήινη, ρεαλιστική πλευρά του ανθρώπινου νομίσματος;

«Είναι το καθημερινό πρόσωπο του απλού, αλλά όχι απλοϊκού ανθρώπου. Οπως λέει κι ο ίδιος: «Εγώ βλέπω αυτό που βλέπω! Μην κατηγορείς τα μάτια μου για όσα βλέπουν. Δεν είναι τα μάτια μου που έφτιαξαν τον κόσμο. Αυτά απλά τον κοιτάζουν…». Κι αν η ελευθερία στον Δον Κιχώτη είναι συνυφασμένη με την τρέλα, στον υπηρέτη του συνδέεται με τον φόβο, την πείνα, τον πόνο, την ντροπή, τη δουλοπρέπεια, την απόρριψη και τον καταναγκασμό από τη γυναίκα του».

• Τι κοινό, τι διαφορετικό έχει ο Πιατάς με τον Σάντσο; Τι σας συγκινεί σ’ αυτόν τον ρόλο;

«Το κοινό του Πιατά με τον Σάντσο είναι η ανθρωπιά του. Διαφέρουμε όμως στο πώς εννοούμε την ελευθερία: για τον Σάντσο η ελευθερία είναι στη σκλαβιά, ο ηρωισμός στον φόβο. Με συγκινεί η υπέρβαση του Σάντσο που ξεκινά από έναν χάρτινο ήρωα για να γίνει ένας αρχετυπικός χαρακτήρας. Τα δάκρυα που χύνει στο νεκροκρέβατο του Δον Κιχώτη είναι, ίσως, τα τρυφερότερα που έχουν χυθεί ποτέ στην παγκόσμια λογοτεχνία».

• Στην εποχή μας υπάρχουν Δον Κιχώτες; Οι Σάντσο είναι κυρίαρχοι; Ή έχουμε κάποια πιο προχωρημένη και μεταλλαγμένη μορφή;

«Και βέβαια υπάρχουν Δον Κιχώτες, αλίμονο αν χαθεί το όνειρο. Οι Σάντσο, όμως, είναι κυρίαρχοι αλλά με διαφορετική μορφή και διαφορετικά επαγγέλματα. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι ζουν περισσότερο από τους Δον Κιχώτες, αλλά δεν ξέρω αν αυτό είναι πλεονέκτημα!».

• Ολα επιτρέπονται στο θέατρο, όπως λένε. Θα μπορούσατε να ερμηνεύσετε τον Δον Κιχώτη σε μια μεταμοντέρνα σύγχρονη εκδοχή κόντρα στο φιζίκ σας;

«Και βέβαια θα μπορούσα και πιθανώς θα είχε και εμπορική επιτυχία. Ομως, δεν θα ήταν Θερβάντες».

• Με τον Κιμούλη τι είδους «χημεία» σας δένει; Τα υπέρ και τα κατά του;

«Μας συνδέει μια χημεία ζωής. Γνωριστήκαμε και συνδεθήκαμε στο «Ελεύθερο Θέατρο» και συνεχίζουμε παράλληλα ως «ελεύθεροι» στο θέατρο. Τα υπέρ του Γιώργου είναι η τελειομανία του, η ενέργεια κι η απολυτότητά του. Συγχρόνως αυτά είναι και τα κατά του».

Ανεμόμυλοι στο Ηρώδειο. Ο Γ. Κιμούλης και ο Δ. Πιατάς ερμηνεύουν το δίδυμο του Δον Κιχώτη και του Σάντσο Πάντσα

• Θεωρείται το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο μετά τη «Βίβλο»… Ηρωάς του ο Δον Κιχώτης ντε λα Μάντσα που πολεμά ανεμόμυλους. Ενας ουμανιστής, ονειροπόλος ιππότης, εχθρός της πραγματικότητας.

Ο Σάντσο Πάντσα και ο Δον Κιχώτης ή, αλλιώς, ο Δημήτρης Πιατάς και ο Γιώργος Κιμούλης στο κλασικό έργο του Θερβάντες.

Ο «Δον Κιχώτης» του ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέντρα είναι ίσως το πιο διάσημο σατιρικό ρομάντζο. Εκδόθηκε σε δύο μέρη (1605, 1615) κι έχει δραματοποιηθεί σε πάρα πολλές γλώσσες μέχρι σήμερα. Ενέπνευσε λογοτέχνες, ζωγράφους (Πικάσο), συνθέτες (Πέρσελ, Στράους), χορογράφους, σκηνοθέτες κινηματογραφικών ταινιών, έγινε μέχρι και μιούζικαλ. Το έργο παρουσιάζει το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης στις 30 Ιουνίου στο Ηρώδειο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, με τον Γ. Κιμούλη και τον Δ. Πιατά.

• Η πολλή λογική είναι τρέλα

Δύο αχώριστοι φίλοι μοιράζονται χιλιάδες περιπέτειες, μπελάδες, καβγάδες και αστείες καταστάσεις: ο Δον Κιχώτης και ο Σάντσο Πάντσα. Ο πρώτος, όμηρος των ονείρων του, αγωνίζεται με πάθος και αλτρουισμό για το δίκαιο και την αγαπημένη του Δουλτσινέα. Ο δεύτερος είναι ένας απλός χωριάτης που τον υπηρετεί πιστά, προσπαθώντας κάθε φορά να τον γειώνει και να ισορροπεί τα απρόσμενα γεγονότα που δημιουργεί η αχαλίνωτη φαντασία του.

Το ρόλο του Δον Κιχώτη, του ευπατρίδη με το ρομαντικό και εξευγενισμένο πνεύμα, ερμηνεύει -ποιος άλλος;- ο Γιώργος Κιμούλης. «Μπορεί το όνειρο του καθενός μας να γίνει πραγματικότητα;», ρωτά ρητορικά ο ηθοποιός. «Μπορεί η μυθοπλασία να επηρεάσει τη ζωή μας;» «Ο Θερβάντες μάς απαντά «ναι»! Για τον Δον Κιχώτη η πολλή λογική είναι τρέλα κι η μεγαλύτερη τρέλα είναι να βλέπουμε τον κόσμο όπως είναι κι όχι όπως θα ‘πρεπε να είναι…»

Και συνεχίζει: «Το εκπληκτικό εδώ είναι η επίγνωση που έχει ο συγγραφέας-αφηγητής για τη γελοιότητα του ήρωά του, όταν ο τελευταίος πεισματικά προσπαθεί να πραγματοποιήσει αυτά που ονειρεύεται. Μια επίγνωση που έχουμε όλοι όταν ονειρευόμαστε αλλά την ίδια στιγμή αποσιωπούμε τα όνειρά μας, φοβούμενοι πως αν τα ξεστομίσουμε θα γίνουμε γραφικοί. Φόβος που κάνει το σύγχρονο άνθρωπο να βουλιάζει μέσα στην υποτιθέμενη πραγματικότητά του και να παραπαίει ανάμεσα στον κυνισμό και την αδιαφορία. Το χιούμορ του συγγραφέα μάς απενοχοποιεί απ’ αυτόν το φόβο. Η παράσταση «παίζει» ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Από κάποια στιγμή κι έπειτα δεν ξέρουμε τι απ’ αυτό που βλέπουμε είναι πραγματικό και τι φανταστικό, ποιος αφηγείται γεγονότα που έχουν ζήσει κάποιοι άλλοι και ποιος ζει αυτά που συμβαίνουν τώρα, μπροστά στα μάτια των θεατών. Η σχέση μου με τον ήρωα είναι αυτή που έχω μ’ όλους τους χαρακτήρες που έχω ερμηνεύσει μέχρι τώρα. Πιστεύοντας, εμμονικά πια, ότι δεν υπάρχει ρόλος -υπάρχουν απλώς κάποιοι ηθοποιοί- προσπαθώ κάθε φορά μέσω του τόπου που μου ορίζει το θεατρικό προσωπείο να φέρω στο φως μία ακόμη μορφή του εαυτού μου».

Οσο για τον Σάντσο, κατά κόσμον Δημήτρη Πιατά, πατά γερά στη γη. «»Εγώ βλέπω αυτό που βλέπω! Μην κατηγορείς τα μάτια μου για όσα βλέπουν. Δεν είναι τα μάτια μου που έφτιαξαν τον κόσμο. Αυτά απλά τον κοιτάζουν…». Αυτά είναι τα λόγια του Σάντσο Πάντσα προς τον Δον Κιχώτη, όταν εκείνος δεν καταλαβαίνει κι αφήνει τη Δουλτσινέα του στα χέρια κακούργων εγκληματιών», εξηγεί ο ηθοποιός.

«Ο Σάντσο είναι το καθημερινό πρόσωπο του απλού ανθρώπου, όχι όμως του απλοϊκού. Αν η ελευθερία στον Δον Κιχώτη είναι συνυφασμένη με την τρέλα, στον υπηρέτη του συνδέεται με τον φόβο, την πείνα, τον πόνο, την ντροπή, τη δουλοπρέπεια, την απόρριψη και τον καταναγκασμό από τη γυναίκα του. Εκείνη τον δέρνει, ό,τι χειρότερο για έναν άντρα, όχι όμως για τον Σάντσο… Είναι συνειδητό θύμα, δηλώνει ότι το ξύλο το αντέχει, άρα όταν η στάμνα, δηλαδή η γυναίκα του, χτυπά την πέτρα, δηλαδή εκείνον, μάλλον η στάμνα κινδυνεύει παρά η πέτρα…

»Τα μάτια του Σάντσο σίγουρα δεν έφτιαξαν τον κόσμο, αλλά μπορούν να κοιτάζουν το όνειρο. Εχει ασπαστεί πλήρως το όνειρο του αφεντικού του, σε τέτοιο σημείο που αντιγράφει τρόπους συμπεριφοράς και ομιλίας, κινήσεις, ακόμα και τις σιωπές του. Η φιλοσοφία του ξεκινά από το ρητό της γιαγιάς του: «ο κόσμος χωρίζεται στα δύο, σ’ αυτούς που έχουν και σ’ αυτούς που δεν έχουν. Εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις, είναι τη μοιρασιά». Ο Θερβάντες αγαπά τους ήρωές του, συμμερίζεται τη ζωή τους. Είναι δυο πλάσματα που αγαπιούνται τόσο ώστε στο τέλος τα δάκρυα που χύνει ο Σάντσο στο νεκροκρέβατο του Δον Κιχώτη θα έλεγες ότι είναι τα τρυφερότερα δάκρυα που έχουν χυθεί ποτέ στην παγκόσμια λογοτεχνία». *

• Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία / Επτά, Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Οι αθηναϊκές παραστάσεις

«Δον Κιχώτης»

• Στην Πειραιώς 260, Χώρος Δ / 16 – 18 Ιουνίου 2009: T.S. Eliot «Κοκτέιλ πάρτυ». Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Μαυρομάτη. Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας. Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Μαυρομάτη. Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης. Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης, Μανόλης Παντελιδάκης. Μουσική: K BΗΤΑ. Διανομή: Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Αρης Λεμπεσόπουλος, Μάγια Λυμπεροπούλου, Ομηρος Πουλάκης, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Χρήστος Στέργιογλου, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου.

• Στο «Bios», 19 – 28 Ιουνίου 2009, η ομάδα «blitz» παρουσιάζει την περφόρμανς «Κατερίνη». Πρόκειται για μια πολύωρη πειραματική παράσταση που διαδραματίζεται σε ένα δημόσιο χώρο υποδοχής των θεατών και σε επτά δωμάτια τα οποία μπορούν να επισκεφτούν οι θεατές συγκεκριμένες ώρες. Στον κεντρικό χώρο ένα πάρτι με φαγητά και ποτά λειτουργεί ως αίθουσα αναμονής, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιούνται αναγνώσεις κειμένων, ανακοινώσεις και δρώμενα. Σκηνοθεσία-δραματουργία: Ομάδα blitz (Γιώργος Βαλαής, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής), Νίκος Φλέσσας, Μαριαλένα Μαμαρέλη. Σκηνικά- κοστούμια: Εύα Μανιδάκη. Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας. Διανομή: Γιώργος Βαλαής, Βαγγέλης Ζλατίντσης, Ελένη Καραγεώργη, Μιχάλης Μαθιουδάκης, Αγγελική Παπούλια, κ.ά.

• Στο «Σχολείον» (Κήπος), 17 – 21 Ιουνίου: «Ο Αρντεν από το Φέβερσαμ». Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Μάξιμος Μουμούρης. Μετάφραση: Σεραφείμ Βελέντζας. Κοστούμια: Αγγελος Μέντης. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Μουσική: Νίκος Βελιώτης. Σκηνογραφία: Αντρέας Σκούρτης. Διανομή: Γιάννης Αναστασάκης, Τζίνη Παπαδοπούλου, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Γιάννης Στεφόπουλος, Νίκος Σταθόπουλος, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Χριστόδουλος Στυλιανός. Η πλεκτάνη γύρω από το φόνο του Τόμας Αρντεν (1551), που συγκλόνισε την Αγγλία της εποχής, αποτελεί το θέμα της ελισαβετιανής αυτής τραγωδίας (1592), αγνώστου συγγραφέα.

«Μπόρις Γκοντούνοφ»

• Στο «Σχολείον» (Χώρος Α) 22 Ιουνίου, η Ασπασία Παπαθανασίου, παρουσιάζει σε θεατρικό αναλόγιο, τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου. Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης. Σκηνοθεσία – Ανάγνωση: Ασπασία Παπαθανασίου. Μουσική: Νίκος Ξανθούλης. Σκηνικά-Κοστούμια: Ερση Δρίνη. Φωτισμοί: Αντώνης Παναγιωτόπουλος. Αυτή τη φορά η βραβευμένη τραγωδός μάς μεταφέρει στον κόσμο του σφετερισμού και της εκδίκησης που κυριαρχεί στην πρώτη τραγωδία της Ορέστειας (458), όταν ο ομώνυμος ήρωας επιστρέφει στο Αργος νικητής από την Τροία.

• Στο «Από μηχανής θέατρο», 22 – 26 Ιουνίου: Γιάννη Μαυριτσάκη «Κωλοδουλειά». Σκηνοθεσία – Σκηνογραφία – Κοστούμια: Αγγελος Μέντης. Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος. Διανομή: Αγγελική Στελλάτου, Κοσμάς Φοντούκης. «Η εξαντλητική παραίσθηση μιας γυναίκας, δεύτερης βοηθού κουζίνας στα υπόγεια σύγχρονου ταχυφαγείου, μας τροφοδοτεί με υλικά από τα έγκατα της συνείδησης, το σκοτεινό φαγητό της ύπαρξης. Ενας αρχαίος κόσμος βρώμικης πείνας καθρεφτίζεται φιλήδονα στις ανοξείδωτες αποστειρωμένες επιφάνειες. Το αμείλικτο στομάχι του Χρόνου παραμονεύει», λέει ο Αγγελος Μέντης.

• Στην Πειραιώς 260 (Χώρος Η) 24 – 28 Ιουνίου: «Μπορίς Γκοντουνόφ» η καινούργια παραγωγή των Καταλανών «La Fura dels Baus», μιας ομάδας ταυτισμένης με τη θεατρική πρωτοπορία στην Ισπανία τα τελευταία 25 χρόνια. Πιστή στην αναζήτηση ενός «ολικού θεάματος» που ενσωματώνει τις νέες τεχνολογίες και εμπλέκει τους θεατές στη θεατρική διαδικασία, η ομάδα εκκινεί από το τραγικό γεγονός της κατάληψης του θεάτρου «Ντούμπροβκα» της Μόσχας το 2002, για να προτείνει μια παράσταση που επιφυλάσσει στο κοινό το ρόλο των θεατών – ομήρων. Η παράσταση περιέχει σκηνές βίας και δεν απευθύνεται σε παιδιά. Στα ισπανικά με ελληνικούς υπέρτιτλους.

«Ρήζενμπουτσμπαχ – Μια μόνιμη αποικία»

• Στο Ηρώδειο, 28 Ιουνίου: Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κοζάνης παρουσιάζει το έργο του Θερβάντες «Δον Κιχώτης». Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Γιάννης Καραχισαρίδης. Σκηνικά: Πάβελ Ντομπρίσκυ. Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Σύνθεση τραγουδιών: Θάνος Μικρούτσικος. Στίχοι: Αγαθή Δημητρούκα. Φωτισμοί: Παναγιώτης Μανούσης. Ερμηνεύουν: Γιώργος Κιμούλης, Δημήτρης Πιατάς, Κλειώ – Δανάη Οθωναίου, Γιώργος Ζιόβας, Ισίδωρος Σταμούλης, Γιώργος Γιαννόπουλος, κ.ά. Θρυλικός ο χιμαιρικός ομότιτλος ήρωας κυνηγά την περιπέτεια – όπως οι γενναίοι των αγαπημένων του ιπποτικών αναγνωσμάτων – συντροφιά με το λογικό ιπποκόμο του Σάντσο Πάντσο.

• Στο Ηρώδειο, 2 Ιουλίου: «Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπέζου. Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές. Μουσική: Γιώργος Ανδρέου. Σκηνικά: Μαργαρίτα Χατζηιωάννου. Κοστούμια: Κατερίνα Παπανικολάου. Χορογραφίες: Χάρης Μανταφούνης. Φωτισμοί: Ανδρέας Μπέλλης Βοηθός σκηνοθέτη: Γιάννα Παπαγεωργίου. Διανομή: Γιάννης Μπέζος, Ναταλία Τσαλίκη, Τάσος Γιαννόπουλος, Αλμπέρτο Φάις, Αγγελος Μπούρας, Γιάννα Παπαγεωργίου, Θανάσης Δήμου, Θεοδώρα Σιάρκου, κ.ά. Αυτή τη φορά, στο στόχαστρο του μεγάλου κλασικού της γαλλικής κωμωδίας μπαίνουν η υποχονδρία και η ιατρική σοβαροφάνεια, οι προλήψεις, ο κομπογιαννιτισμός και η απληστία, ενώ ταυτόχρονα διακρίνεται και μια σκιά αγωνίας θανάτου.

«Κοκτέιλ πάρτυ» του Τ.Σ. Ελιοτ

• Στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», (αίθουσα «Αντιγόνη»), 3 – 5 Ιουλίου: «Ρήζενμπουτσμπαχ – Μια μόνιμη αποικία», ένα πρότζεκτ του Κρίστοφ Μαρτάλερ και της Αννας Φήμπροκ. Ενας μουσικός – θεατρικός στοχασμός για τις τελευταίες μέρες της κατανάλωσης. Τι θα επακολουθήσει; Ο διεφθαρμένος και κλειστοφοβικός τρόπος ζωής των εταιρικών και οικογενειακών ιεραρχιών προσπαθεί να προστατεύσει τα περιουσιακά στοιχεία και τα προνόμιά του. Εγκαθιστά διαρκώς όλο και περισσότερα συστήματα ασφάλειας, κοριούς και κάμερες παρακολούθησης. Πέφτουν για ύπνο στη σύγχρονη δυτικοευρωπαϊκή πολυτέλεια και ξυπνούν σ’ ένα άθλιο υπνωτήριο, μουρμουρίζοντας ακόμα ακατάληπτες φράσεις από την ορολογία του μάρκετινγκ, επειδή δεν μπορούν να διανοηθούν τίποτα άλλο.

• Στην Πειραιώς 260 (Χώρος Δ), 11 – 12 Ιουλίου: Μέλος του γερμανικού θιάσου «Rimini Protokoll», Βερολίνο, ο Στέφαν Καέγκι προτείνει ένα νέο είδος θεάτρου – ντοκουμέντου που βασίζεται στην έρευνα κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων. H συνεργασία του με μη επαγγελματίες ηθοποιούς επιτείνει την αντιψυχολογική του προσέγγιση και καταλύει τα σύνορα πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Στο «Radio Muezzin» τέσσερις μουεζίνηδες από το Κάιρο ανασυνθέτουν στη σκηνή την καθημερινότητά τους λίγο προτού παραχωρήσουν τη θέση τους στον έναν και μόνο μουεζίνη, του οποίου το κάλεσμα και η προσευχή θα μεταδίδονται ζωντανά μέσω ραδιοφώνου στα 30.000 κυβερνητικά τζαμιά της αιγυπτιακής πρωτεύουσας.

«Ράδιο Μουεζίν», με το «Rimini Prokoll»

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

16/4/2009

— Νέες εκδηλώσεις στο Φεστιβάλ Αθηνών

10/1/2009

— Δίκη καλλιτεχνών για «προσβολή των θείων»…

10/6/2007

— Θερινές θεατρικές στιγμές

26/6/2005

— Θεατρικό καλοκαίρι – Επιδαύρια 2005

29/8/2004

— Από Αύγουστο … χειμώνα

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ ΣΗΚΩΝΕΙ ΤΗ ΡΟΜΦΑΙΑ ΤΟΥ ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗ: «Στόχος δεν είναι να γίνω Ντα Βίντσι, αλλά Τζοκόντα»

//

Ποια φιγούρα ταιριάζει περισσότερο σ΄ αυτήν του μυθιστορηματικού ήρωα, που παλεύει με τους ανεμόμυλους; Ο Γιώργος Κιμούλης αρχίζει την κατάκτηση του ρόλου με την ευκολία του φιζίκ. Δεν μπορείς να φανταστείς τον Δον Κιχώτη να μην είναι ψηλός, λιπόσαρκος, μιας κάποιας ηλικίας, «στη δική μου ακριβώς, 53 ετών». Στη συνέχεια θα βρούμε κι άλλες. Την υποκριτική του δεινότητα, την κατανόηση του ψυχισμού τού ονειροπόλου ήρωα, τη λογική του «τρέλα».

Το έργο καταπιάνεται με το θέμα της αιώνιας διαμάχης ανάμεσα στη φαντασία και τη λογική. Πώς κατανοεί το ζήτημα της αυταπάτης ο ηθοποιός που ερμηνεύει τον αιώνιο ονειροπόλο;

«Για μένα η εικόνα της αυταπάτης στον «Δον Κιχώτη» είναι ο τρόπος που νομίζουν οι άλλοι ότι σκέφτεται. Άλλο να ονειρεύεσαι κι άλλο να αυταπατάσαι. Απλώς, και τότε και τώρα, οι περισσότεροι θεωρούν το όνειρο αυταπάτη. Προσωπικά, αν για κάτι είμαι περήφανος είναι ότι δεν έγινα ποτέ αυτό που ήθελαν οι άλλοι. Μπορεί να ηχεί εγωιστικό, επηρμένο. Δεν είναι, αν σκεφτούμε ότι ο στόχος του ανθρώπου είναι να γίνει αυτό που είναι κι όχι αυτό που θέλουν οι άλλοι. Αυτός είναι κι ο ρόλος που ερμηνεύω. Αδυνατώντας να τον εντάξουν, τον θεωρούν τρελό, αυτοκαταστροφικό, αλλοπαρμένο, ξεχνώντας ότι ο Δον Κιχότε ντε Λα Μάντσα προσπαθεί να κάνει πράξη το όνειρό του. Και δεν υπάρχει πιο ιερός, προσωπικός χώρος από αυτόν του ονείρου ενός ανθρώπου. Εκεί δεν μπορεί να επέμβει κανείς».

Για περισσότερα από 35 χρόνια ο Γιώργος Κιμούλης πρωταγωνιστεί στο ελληνικό θέατρο, ανεβοκατεβάζοντας το θερμόμετρο της αποδοχής του κοινού του. Χειροκροτείται, αμφισβητείται, παραμένει όμως ο σημαντικότερος ρολίστας της γενιάς του. Με πόση ευθύνη αντιμετωπίζει το ταλέντο του;

«Το ταλέντο δεν είναι ευθύνη. Είναι οφειλή.

Βγαίνει από το τάλαντο. Είναι αυτό που πληρώνει και θα πληρώνει κάποιος, καταθέτοντας στην αγορά την ψυχή του- όταν οι περισσότεροι αυτό που καταθέτουν έχει χρηστική αξία. Κι εγώ, όπως λέει ο τραγουδοποιός (Λέοναρντ Κοέν), 37 συναπτά χρόνια πληρώνω τον φόρο μου στον πύργο του θεάτρου. Είμαι υπέρ της άποψης πως ο στόχος ενός ηθοποιού δεν είναι να γίνει ένας τέλειος Ντα Βίντσι αλλά να είναι η Τζοκόντα. Αλίμονο όμως στον ηθοποιό που δεν έχει περάσει μια επώδυνη μαθητεία δίπλα σ΄ έναν Ντα Βίντσι».

ΙΝFΟ «Δον Κιχώτης» σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη από το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, με τον Γιώργο Κιμούλη (Δον Κιχώτη) και τον Δημήτρη Πιατά (Σάντσο). Ηρώδειο: 28 Ιουνίου και περιοδεία σε Ελλάδα και Κύπρο.

«Η τέχνη μάς επιβάλλει να κοιτάμε πέρα από το προφανές»

Μοιράζει τις δυνάμεις του ανάμεσα στον ηθοποιό και τον σκηνοθέτη, αλλά το φόρτε του είναι η υποκριτική. «Η ίδια η έννοια της θεατρικής πράξης ως καλλιτεχνικό έργο τη στιγμή της πράξης όχι μόνο δεν εμπεριέχει αλλά καταργεί τον σκηνοθέτη. Η αγωνία μου ουδέποτε ήταν να γίνω καλός ή καλύτερος σκηνοθέτης από ηθοποιός. Η τέχνη μάς επιβάλλει να κοιτάμε πέρα από το προφανές, λες και το «είναι» όλων των πραγμάτων εμφανίζεται κρυμμένο».

Εδώ ίσως βρίσκεται η εξήγηση ορισμένων κινήσεων που φαίνονται αλλόκοτες. Όπως το να κλείσει τη Δραματική Σχολή, όταν ύστερα από 12 χρόνια λειτουργίας βρισκόταν στην κορύφωσή της, ή να νοικιάσει το θέατρό του, «Σύγχρονο θέατρο Αθήνας», στο Εθνικό.

«Μόλις αρχίζει ένα πράγμα να κινδυνεύει να σαπίσει είναι η κρίσιμη στιγμή που δεν πρέπει να το κρατήσεις άλλο. Γιατί ένα βήμα μετά θα αρχίσει η κακώς εννοούμενη ωρίμαση. Εξάλλου εμένα με ενδιέφερε πάνω απ΄ όλα να είμαι δάσκαλος, όχι διευθυντής σχολής. Όταν νιώσεις ότι αυτό που κάνεις είναι μια επαναλαμβανόμενη σειρά γνώσης, τότε κινείσαι σε στάσιμα ύδατα. Όσο για το θέατρο, είναι τόσο εύκολο να παγιδευτεί κανείς σ΄ έναν συγκεκριμένο χώρο. Αρχίζει το βλέμμα της φαντασίας σου να κάνει επαναλήψεις. Αλλά η φαντασία έχει ανάγκη το ανοίκειο».

• Της Έλενας Δ. Χατζηιωάννου, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 3 Ιουνίου 2009

Κιμούλης και Πιατάς στον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες, στις 28 Ιουνίου στο Ηρώδειο

• Το αριστούργημα του Θερβάντες Δον Κιχώτης παρουσιάζει φέτος το καλοκαίρι το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, σε διασκευή- σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, με τον Γιώργο Κιμούλη στο ρόλο του Δον Κιχώτη και τον Δημήτρη Πιατά στο ρόλο του Σάντσο. Η πρεμιέρα θα δοθεί στην Κοζάνη το Σάββατο 20 Ιουνίου και στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ της Ελλάδας και της Κύπρου. Η παράσταση είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο την Κυριακή 28 Ιουνίου. Τα κοστούμια είναι του Γιάννη Μετζικώφ, ενώ τη σύνθεση των τραγουδιών υπογράφει ο Θάνος Μικρούτσικος. Στο ρόλο της Δουλτσινέα η Κλειώ – Δανάη Οθωναίου. Παίζουν επίσης: Γιώργος Ζιόβας, Ισίδωρος Σταμούλης, Γιώργος Γιαννόπουλος, Σταυρούλα Σπυρίδωνος, Θοδωρής Προκοπίου, Βασίλης Πουλάκος, Μαρία Παπαγιαννάκη, Μιχάλης Σάκκουλης, Γιάννης Μυλωνάς.

Λίγα λόγια για το έργο

• Έχοντας καταξιωθεί σαν ένα έργο βαθιά ουμανιστικό και συνάμα πολυδιάστατο, ο Δον Κιχώτης αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη της παγκόσμιας λογοτεχνίας που καταπιάνεται με το θέμα της αυταπάτης, είτε αυτή λέγεται προσωπική είτε συλλογική, αλλά και της αιώνιας διαμάχης ανάμεσα στη φαντασία και τη λογική. Ένα έργο αλληγορικό, αντισυμβατικό, πολλαπλών προσεγγίσεων, που μας ταξιδεύει στη διάσταση του ανθρωπισμού, της αρετής, της γενναιότητας, της υπερβατικής λύτρωσης, των οραματισμών και των υψηλών φρονημάτων, αλλά και της αποτυχίας ως ανθρώπινο χαρακτηριστικό, ενώ την ίδια στιγμή μας μαθαίνει πως η αποτυχία αποτελεί ένα ουσιώδες συστατικό, ένα χρήσιμο εργαλείο για την οικοδόμηση του μέλλοντος, τόσο του ατομικού όσο και γενικότερα αυτού που αποκαλούμε κόσμο και μας περιβάλλει.

• Ένα έργο μεστό, μεγαλειώδες, που ισορροπεί ανάμεσα στο τραγικό και το κωμικό, στη συγκίνηση και στο γέλιο, αποτυπώνοντας με τρόπο γλαφυρό την πραγματική εικόνα του ήρωα του: του παντοτινού ονειροπόλου Δον Κιχότε Ντε Λα Μάντσα! Ενός ανθρώπου, δηλαδή, που κινείται έξω από την κοινή λογική, που είναι έτοιμος να πάει εκεί όπου οι γενναίοι δεν τόλμησαν ποτέ, που δεν σταματάει να προσπαθεί ακόμη κι όταν η κόπωση έχει κατακλύσει την ψυχή του και το σώμα του.

• Η διασκευή που θα παρουσιαστεί, στηρίζεται σε ένα αληθινό βίωμα του συγγραφέα: τη φυλάκισή του στο Αλγέρι. Ο Θερβάντες μαζί με τον Σάντσο και δέκα ακόμη συγκρατούμενους δραπετεύουν από τη φυλακή όπου είχαν αιχμαλωτιστεί από Βερβερίνους πειρατές. Βρίσκονται σε ένα εγκαταλειμμένο παραλιακό χωριό περιμένοντας κάποιο καράβι που θα τους πάει πίσω στην πατρίδα τους την Ισπανία. Τις ώρες της αναμονής, ο Θερβάντες και ο φίλος του Σάντσο, με τη βοήθεια των συγκρατουμένων τους, αφηγούνται την ιστορία του Δον Κιχώτη. Οι περιπλανήσεις του ιππότη και υπερασπιστή των καταφρονεμένων, ξετυλίγονται στη διάρκεια μιας νύχτας και επηρεάζουν βαθιά όλους όσους άκουσαν και συμμετείχαν. Όταν ξημερώνει και το καράβι δεν εμφανίζεται, η συντροφιά πρέπει να πάρει αποφάσεις. Ο Θερβάντες, ακολουθώντας τα χνάρια του Δον Κιχώτη, θα πάει εκεί όπου δεν πάει ο νους του ανθρώπου.

«Δον Κιχώτης» από το Μπαλέτο και τη Συμφωνική Ορχήστρα του ιστορικού Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας.

• 3 – 12 Απριλίου 2009. Aπό το Μπαλέτο και τη Συμφωνική Ορχήστρα του ιστορικού Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας . Διάρκεια: 2 ώρες 40′, 2 διαλείμματα. Μια ιστορική παράσταση. Μια αυθεντική, μοναδική στιγμή του κλασικού χορού. 70 χορευτές και 50 μουσικοί του ιστορικού Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας φέρνουν από την καρδιά του παγωμένου Βορρά ένα ζεστό, συγκινητικό και κεντημένο σαν κομψοτέχνημα πολυθέαμα, με σκηνικό τον Ισπανικό Νότο.
  

• Η μαγευτική μουσική του «αινιγματικού Μαέστρου» Ludwig Minkus, οι γιορτινές χορογραφίες του Alexander Gorsky και του Marius Petipa και οι εκπληκτικοί χορευτές του Θεάτρου Στανισλάφσκι παρουσιάζουν ένα μπαλέτο που έγραψε ιστορία. Από την ιστορική πρεμιέρα στη Μόσχα το 1869 των Μπαλέτων Μπολσόι μέχρι την πρώτη αναβίωση του μπαλέτου το 1981 από το Μπαλέτο Στανισλάφσκι και τον Alexei Tchichinadze και τη φετινή παραγωγή που φιλοξενεί το θέατρο Badminton, ο Δον Κιχώτης, ένα μπαλέτο σε τρεις πράξεις, έχει κατακτήσει μια μόνιμη θέση στο ρεπερτόριο των μεγαλύτερων συγκροτημάτων χορού παγκοσμίως. Τα μπαλέτα Δον Κιχώτης και Μπαγιαντέρα αποτελούν τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην καριέρα του Ludwig Minkus, του αινιγματικού συνθέτη των Αυτοκρατορικών Ρωσικών Μπαλέτων.

Για όσους δε θυμούνται την ιστορία:

• Μια ποιητική αλληγορία πάνω στη ματαιότητα του ρομαντισμού και την επαναστατική ορμή της τρέλας. Ένας αξέχαστος, μισότρελος ήρωας, καβάλα σ’ ένα ψωριάρικο άλογο, με τη συνοδεία του πιστού του υπηρέτη, αντιμέτωποι και οι δύο με γιγαντιαίους ανεμόμυλους και φανταστικούς εχθρούς, αντιμέτωποι με την απουσία του παραμυθιού από την πεζή πραγματικότητα. Η πανέμορφη Κίτρι ερωτεύεται το φτωχό κουρέα Μπαζίλιο. Ο πατέρας της όμως σχεδιάζει να την παντρέψει με τον πλούσιο Γκαμάτσο. Οι δύο εραστές καταφέρνουν να εξαπατήσουν τους πάντες μ’ ένα καλοδουλεμένο σχέδιο και να το σκάσουν με τη βοήθεια του Δον Κιχώτη και του Σάντσο Πάντσα. Ακολουθούν περιπλανήσεις στην επαρχία της Καστίλης, επεισοδιακές συναντήσεις με τους τσιγγάνους της περιοχής, όνειρα, παραληρήματα και τελικά μια μεγάλη γιορτή στο κάστρο του Δούκα. Μετά από τις απειλητικές ενέργειες του Δον Κιχώτη, ο Γκαμάτσο αποσύρεται και οι δυο εραστές καταλήγουν μαζί, ελεύθεροι και ευτυχισμένοι. Κάπου, κάπως διαφορετικά για τον καθένα, υπάρχει πάντα μια Δουλτσινέα, και οι νόμοι της ιπποσύνης ισχύουν για πάντα.

Stanislavsky & Nemirovich-Danchenko Moscow Academic Music Theatre

• Τη φετινή χρονιά το θέατρο Στανισλάφσκι & Νεμίροβιτς-Νταντσένκο, ένας από τους τρεις πιο ιστορικούς φορείς πολιτισμού της Ρωσίας μαζί με το Θέατρο Μπολσόι και το Μπαλέτο Κίροφ-Μαρίνσκι, γιορτάζει τα 90 χρόνια του. Το όραμα των δύο μεγάλων μεταρρυθμιστών του θεάτρου του 20ου αιώνα, Κονσταντίν Στανισλάφσκι και Βλαντιμίρ Νεμίροβιτς-Ντατσένκο, για ένα πιο νατουραλιστικό θέατρο ξεκίνησε το 1897 με την ίδρυση του Moscow Art Theatre, αλλά επισημοποιήθηκε το 1941 με τη συνένωση των δύο ανεξάρτητων ομάδων τους σε μία που πήρε το όνομά τους.

• Ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι, διάσημος θεωρητικός, σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, είναι γνωστός για την πρωτοποριακή μέθοδο υποκριτικής που ανέπτυξε, η οποία ωθούσε τους ηθοποιούς σε μια πιο «βιωματική» ερμηνεία του ρόλου. Η «μέθοδος Στανισλάφσκι», όπως ονομάστηκε αργότερα, υιοθετήθηκε από μεταγενέστερους δασκάλους υποκριτικής και θεατρικές ομάδες όπως τον διάσημο Lee Strasberg και το Group Theatre (1930). Το θέατρο απέκτησε ομάδα μπαλέτου το 1939 με την ένταξη του συγκροτήματος χορού της διάσημης μπαλαρίνας Victorina Krigher. Τόσο τα μπαλέτα που ανέβηκαν τις επόμενες δεκαετίες (ειδικά υπό τη διεύθυνση του Vladimir Burmeister την περίοδο 1950-1970), όσο και τα έργα όπερας, άφησαν εποχή και έφεραν στο προσκήνιο μια ολόκληρη γενιά νέων ταλέντων. Από το 1960 έως σήμερα, το θέατρο έχει πάρει μέρος σε διεθνή projects, έχει περιοδεύσει σε όλο τον κόσμο και έχει συνεργαστεί με άλλους ευρωπαϊκούς θεατρικούς οργανισμούς, καταξιωμένους χορογράφους και μουσικούς διευθυντές.

Τι έγραψε ο βρετανικός Τύπος για τον Δον Κιχώτη του Μπαλέτου Στανισλάφσκι

• «..και η χορογραφία ζωντάνεψε στη σκηνή: οι χορευτές του μπαλέτου Στανισλάφσκι δούλεψαν με θέληση, με περίσσεια ενέργεια…ευχάριστοι, αξιοθαύμαστοι.Τα συγχαρητήριά μας.» [Financial Times]
• «Μια απολαυστική παραγωγή που υποστηρίζεται με τον καλύτερο τρόπο από την ορχήστρα του Μπαλέτου Στανισλάφσκι.» [Τhe Observer]
• «…η ορχήστρα εκτέλεσε τη μουσική του Minkus με πραγματικό ενθουσιασμό και σεβασμό, πράγμα ασυνήθιστο για κάποιες άλλες ορχήστρες που δίνουν την εντύπωση ότι κάνουν αγγαρεία όταν πρέπει να παίξουν μια κλασική παρτιτούρα.» [Ballet.co. Magazine]
• «Αξίζει πραγματικά να δείτε τη σκληρή δουλειά των χορευτών και να νιώσετε τον ενθουσιασμό τους σε μια παράσταση με ξεχωριστό στυλ και “αέρα”.» [The Stage]
• «Οι καταπληκτικοί χορευτές του Μπαλέτου Στανισλάφσκι της Μόσχας καταφέρνουν να ζεστάνουν το ψυχρό Λονδίνο με την παθιασμένη μεσογειακή ιστορία του Δον Κιχώτη και να χαρίσουν όλη τη φυσική τους ενέργεια σε αυτό το ισπανικό ρομάντζο.» [The Stage]

Η ρωσική εκδοχή μιας ισπανικής ιστορίας

• Η ρωσική εκδοχή της ισπανικής ιστορίας, με τη μουσική του Ludwig Minkus και τη χορογραφία του Alexander Gorsky (που με τη σειρά του βασίστηκε στην αρχική χορογραφία του Marius Petipa), σε προσαρμογή του Alexei Tchichinadze, είναι ένα ιδιαίτερα γιορτινό, χαρούμενο και δυναμικό μπαλέτο, γεμάτο θεαματικές χορογραφίες, character dancing, δεξιοτεχνία, ισπανικό ταμπεραμέντο, πλούσια ιστορία, 70 χορευτές και 50 μουσικούς. Οι αμέτρητες πιρουέτες ζαλίζουν ενώ τα πολύχρωμα κοστούμια εντυπωσιάζουν. Με το χορό και την κίνηση οι χορευτές καλούνται να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις ιδιομορφίες του χαρακτήρα που υποδύονται, ενώ επιδεικνύουν βιρτουόζικη ικανότητα σε μερικές από τις πιο απαιτητικές χορογραφίες στην ιστορία του κλασικού μπαλέτου. Οι χορευτές-ταυρομάχοι με τα ντέφια, οι κωμικές σκηνές και η παντομίμα προσθέτουν θεατρικότητα και ζωντάνια στο διαχρονικό μπαλέτο. Η πλοκή του έργου περιστρέφεται γύρω από ένα ζευγάρι ερωτευμένων, την όμορφη Κίτρι και το φτωχό κουρέα Μπαζίλιο και την προσπάθειά τους να μείνουν μαζί παρά τη θέληση του πατέρα του κοριτσιού, Λορέντζο, ο οποίος θέλει να παντρέψει την κόρη του με τον πλούσιο και μεγαλύτερο σε ηλικία Γκαμάτσο. Ο Δον Κιχώτης μαζί με τον υπηρέτη του, Σάντσο Πάντσα, περιδιαβαίνοντας την επαρχία της Καστίλης, πέφτουν πάνω στους δύο ερωτευμένους και αποφασίζουν να τους βοηθήσουν. Ωστόσο το μπαλέτο περιέχει και μια δεύτερη θεματική ενότητα, που συνδέεται αρμονικά με την κεντρική ερωτική ιστορία. Αφορά τον Δον Κιχώτη, το προσωπικό του παραλήρημα και την επαναφορά του στην πραγματικότητα με τη βοήθεια του πιστού υπηρέτη του.

• Το Μπαλέτο και η Συμφωνική Ορχήστρα του Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας ανέβασαν για πρώτη φορά τον «Δον Κιχώτη» το 1981 και έκτοτε αποτελεί βασική παράσταση στο ρεπερτόριο του μπαλέτου. Η πιο γνωστή και δημοφιλής όμως εκδοχή του μπαλέτου «Δον Κιχώτης» χορογραφήθηκε το 1869 από τον Marius Petipa για τα Μπαλέτα Μπολσόι σε μουσική του Ludwig Minkus. Βέβαια αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η διάσημη ιστορία ενέπνευσε ένα μπαλέτο. Ο πιο παλιός «Δον Κιχώτης» χρονολογείται πιθανώς το 1740 στη Βιέννη, με αρκετές άλλες παραγωγές να ακολουθούν τα επόμενα χρόνια. Ολες αυτές οι πρώτες εκδοχές του μπαλέτου βασίζονταν κυρίως στις πρώτες σκηνές του έργου του Θερβάντες, αν και ποίκιλλαν ως προς το στιλ και τις λεπτομέρειες του περιεχομένου τους. Η πρώτη φορά που τα πιο κωμικά σημεία της ιστορίας με επίκεντρο την Κίτρι, τον Μπαζίλιο και τον Γκαμάτσο χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία στην πλοκή του μπαλέτου ήταν στην παραγωγή της Οπερας του Παρισιού το 1801.

• To μυθιστόρημα του Ισπανού συγγραφέα «Δον Κιχώτης», με πλήρη τίτλο «El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha» (Ο πολυμήχανος Ισπανός ευγενής Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα), γράφτηκε στις αρχές του 17ου αιώνα. Περιγράφει τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή Αλόνσο Κιχάνο, ο οποίος έχοντας διαβάσει πολλά βιβλία για τον ιπποτισμό μετονομάζει τον εαυτό του σε Δον Κιχώτη και ξεκινά ένα ταξίδι προς αναζήτηση της περιπέτειας, έχοντας για υπηρέτη του τον Σάντσο Πάντσα και πιστεύοντας ότι είναι ερωτευμένος με μια αγρότισσα, την οποία «βαπτίζει» Δουλτσινέα. Εκτοτε, οι περιπέτειες του Δον Κιχώτη δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για εκατοντάδες έργα τέχνης, χάρισαν έμπνευση σε πολλούς καλλιτέχνες για περισσότερα από 400 χρόνια, ενώ συνεχίζουν και σήμερα να συγκινούν και να γοητεύουν. Για ποιο λόγο; Οπως είχε δηλώσει ο Ορσον Γουέλς, «τι κι αν ο Δον Κιχώτης δεν κατάφερε να σώσει τον κόσμο, κατάφερε τουλάχιστον να σωθεί μέσα στον κόσμο του. Κι αυτό είναι κάτι…».

Η ιστορία του Μπαλέτου του Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας

• Το Μπαλέτο του Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας ιδρύθηκε το 1929, όταν το πρώην αστέρι των Μπαλέτων Μπολσόι, η μπαλαρίνα Victorina Krieger, σχημάτισε την ομάδα «Moscow Art Ballet Company», ακολουθώντας τα χνάρια του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας και της καινοτόμου μεθόδου του πρωτοπόρου δασκάλου υποκριτικής Κονσταντίν Στανισλάφσκι. Η γνωστή «μέθοδος Στανισλάφσκι», όπως ονομάστηκε αργότερα. Η Krieger υιοθέτησε τη φιλοσοφία της θεατρικής σχολής του μεγάλου Ρώσου ηθοποιού, παραγωγού και σκηνοθέτη, σύμφωνα με την οποία οι ηθοποιοί προσπαθούν να ταυτιστούν με το ρόλο «καταδυόμενοι» στον εσωτερικό κόσμο του χαρακτήρα που υποδύονται. Παρότρυνε τα μέλη της ομάδας της να είναι εκτός από διακεκριμένοι χορευτές και πολύ καλοί ηθοποιοί και να εξερευνούν σε βάθος τα προσωπικά κίνητρα του χαρακτήρα που ενσαρκώνουν, παρά να υιοθετούν ένα προσχεδιασμένο μοντέλο ερμηνείας. Το 1938, μετά το θάνατο του Στανισλάφσκι, το Νέο Μουσικό Θέατρο της Μόσχας πήρε το όνομά του και έγινε η στέγη της χορευτικής ομάδας της Krieger. Τις πρώτες παραγωγές μπαλέτου διηύθυνε ο Νεμίροβιτς-Νταντσένκο, αλλά εκείνος που πραγματικά καθιέρωσε το Μπαλέτο του Θεάτρου Στανισλάφσκι της Μόσχας ως το πιο πετυχημένο συγκρότημα χορού της Ρωσίας, ανεβάζοντας μεταξύ άλλων τις αυθεντικές παραγωγές του «Swan Lake» και «The Snow Maiden», ήταν ο πρώην κορυφαίος χορευτής και επί 30 χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου, Vladimir Bourmeister.

Η «μέθοδος Στανισλάφσκι» στο Χόλιγουντ

• Η «μέθοδος Στανισλάφσκι» υιοθετήθηκε από τον Λι Στράσμπεργκ στη διάσημη θεατρική σχολή «Actor’s Studio» της Νέας Υόρκης και οδήγησε πολλούς ηθοποιούς του κινηματογράφου να επιδιώκουν μια «αληθινή» εμπειρία, σχετική με το ρόλο τους, πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας που συμμετείχαν. Για παράδειγμα, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο για τις ανάγκες της ταινίας «Οργισμένο είδωλο» αναγκάστηκε να βάλει 25 επιπλέον κιλά προκειμένου να ενσαρκώσει το θρύλο του ρινγκ Τζέικ λα Μότα. Τέσσερα χρόνια πριν, στον «Ταξιτζή», πήρε άδεια οδηγού ταξί και oδηγούσε 12ωρες βάρδιες για ένα μήνα. Ο Ντάστιν Χόφμαν, προκειμένου να μπει στο πετσί του ρόλου του μαραθωνοδρόμου στο φιλμ «Ανθρωποκυνηγητό», έτρεχε δεκάδες χιλιόμετρα κάθε μέρα και αρκετές νύχτες κοιμήθηκε στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ενώ ο Μάρλον Μπράντο πέρασε τρεις εβδομάδες σε νοσοκομείο περίθαλψης βετεράνων του πολέμου για τις ανάγκες της ταινίας «The Men».

• Info: Θεατρο BADMINTON Αλσος Στρατού, Γουδή. Παραστάσεις: από 3-12/4. Πληροφορίες – κρατήσεις: 210 8840600, http://www.ticketnet.gr

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΑΡΑΖΗ, ET AGENDA, Σάββατο, 28.03.09