Ναυαγοί στην ουτοπία

• Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΑΡΙΑΝ ΜΝΟΥΣΚΙΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
• Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 6 Ιουνίου 2011

«Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας». Θα μπορούσε να είναι ένας συμβολικός κι ωραιότατος υπότιτλος της τρέχουσας ελληνικής συγκυρίας ή… ποιητική περιγραφή των χιλιάδων Ελλήνων Αγανακτισμένων που έχουν στρατοπεδεύσει από την περασμένη βδομάδα στην πλατεία Συντάγματος, αναζητώντας μια νέα ουτοπία.

Θέατρο και βωβός κινηματογράφος συνυπάρχουν στο υπερθέαμα που φέρνει η Μνουσκίν κι οι 36 ηθοποιοί της. «Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας» βασίζονται σε μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Είναι όμως ο τίτλος της νέας δουλειάς της μεγάλης κυρίας του γαλλικού θεάτρου Αριάν Μνουσκίν, που έτσι κι αλλιώς την ουτοπία πραγματεύεται, εφορμώντας από το άγνωστο για χρόνια έργο του Ιούλιου Βερν «Οι ναυαγοί του Ιωνάθαν». Είναι επίσης η τετράωρη πολιτική παράσταση του «Θεάτρου του Ηλίου», με υπότιτλο «Αυγές». Αποτελεί τη φετινή μετάκληση-γκανιάν του Φεστιβάλ Αθηνών. Υστερα από μήνες αναζήτησης του χώρου που θα μπορούσε να φιλοξενήσει ιδανικά το απαιτητικό υπερθέαμα, το Φεστιβάλ ανακοίνωσε ότι επιτέλους χώρος βρέθηκε: η αίθουσα εκθέσεων του διεθνούς αερολιμένα μας. Σ’ αυτήν, το επιτελείο της Μνουσκίν -ασφαλώς μαζί με την ίδια, αφού πάντα βοηθάει αεικίνητη στα παρασκήνια- θα βρίσκεται με τους «Ναυαγούς» στις 10-12 Ιουνίου και στις 15-19 Ιουνίου.

Για την πολιτικοποιημένη Μνουσκίν, η οποία ανακάλυψε το μυθιστόρημα του Βερν μόλις το 2008 -όπως οι περισσότεροι, αγνοούσε την ύπαρξη των «Ναυαγών του Ιωνάθαν», όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος, μια που το μυθιστόρημα εκδόθηκε αθόρυβα μετά το θάνατό του-, δεν ήταν ακριβώς μια προγραμματισμένη δουλειά. Ομως, αμέσως το φαντάστηκε σκηνή-σκηνή στο σανίδι.

Σχεδόν… ακαριαία ξεκίνησε με την ομάδα της να επεξεργάζεται το κείμενο, που σιγά σιγά «ενίσχυε» η πρόζα της Ελέν Σιξού. Οι 15ωρες καθημερινές πρόβες διήρκεσαν σχεδόν ένα χρόνο, έως την πρεμιέρα στην Καρτουσερί, τη θεατρική βάση του θιάσου στο Παρίσι. Από τότε η παράσταση, θέατρο εν θεάτρω, «εμβολιασμένο» όμως συστηματικά απ’ τον κινηματογράφο, ταξιδεύει παντού.

Mε πούλμαν στους «Ναυαγούς» του Βερν

• Πρεμιέρα την Παρασκευή για την παράσταση της Αριάν Μνουσκίν στο Metropolitan Expo

TO BHMA:  08/06/2011

Η Αριάν Μνουσκίν και τμήμα από τα σκηνικά των «Ναυαγών»

Την Παρασκευή ξεκινούν το ταξίδι τους «Οι Ναυαγοί της Τρελής Ελπίδας» με την Αριάν Μνουσκίν στο σκηνοθετικό τιμόνι. Την ίδια μέρα, οι θαυμαστές – θεατές του Θεάτρου του Ηλιου θα πρέπει να σπεύσουν ώστε να βρεθούν εγκαίρως στον χώρο της παράστασης ήτοι στο Athens Metropolitan Expo του Ελ. Βενιζέλος, στις 19.00. Κι αν μοιάζει με «Οδύσσεια», ο δρόμος για τους «Ναυαγούς» θα αποδειχθεί απλούστερος, καθώς το Φεστιβάλ Αθηνών έχει μεριμνήσει για τη μεταφορά (σσ. πληροφορίες παρακάτω)

Βασισμένη στο ομώνυμο, σχεδόν άγνωστο, μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, που δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατό του, η παράσταση συνδυάζει τη θεατρική τέχνη με την τεχνική του βωβού κινηματογράφου, επιτρέποντας στους θεατές να παρακολουθούν, έτσι κι αλλιώς, το μεγαλύτερο μέρος της υπόθεσης, από υπέρτιτλους – στην προκειμένη περίπτωση, ελληνικούς. Η 75μελής ομάδα της Μνουσκίν, με τους 36 ηθοποιούς επί σκηνής, τα εντυπωσιακά σκηνικά και τον μουσικό Ζαν-Ζακ Λεμέτρ, θα δώσει συνολικά οκτώ παραστάσεις. Την Παρασκευή 10 Ιουνίου θα δοθεί η πρεμιέρα. Το πρόγραμμα των υπολοίπων παραστάσεων έχει ως εξής: Σάββατο 11/6, Κυριακή 12/6, Τετάρτη 15/6, Πέμπτη 16/6, Παρασκευή 17/6, Σάββατο 18/6 και Κυριακή 19/6. Εισιτήρια: Πανεπιστημίου 39, Στοά Πεσμαζόγλου, τηλ. 210-3272.000.

Μαγικό «ναυάγιο» … με το «Θέατρο του Ηλιου»

Το διεθνώς περίφημο παρισινό «Θέατρο του Ηλιου» της Αριάν Μνουσκίν – μιας δημιουργού «θρύλου» του σύγχρονου παγκόσμιου θεάτρου – συμμετέχοντας στο Φεστιβάλ Αθηνών, θα παρουσιάσει (10-12 και 15-19/6, 7μμ) σε χώρο του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» τη νέα, συλλογική δραματουργική δουλειά του «Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας (Αυγές)», που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Οι ναυαγοί του Ιωνάθαν». Σκηνοθεσία – σκηνικός χώρος Αριάν Μνουσκίν, πρωτότυπη μουσική Ζαν – Ζακ Λεμέτρ.Στην παράσταση αυτή θέατρο και κινηματογράφος συνθέτουν μία ατμόσφαιρα, όπου οι ήρωες-ναυαγοί διηγούνται, με αθωότητα, τις ιστορίες τους μέσα σε νιφάδες χιονιού που χορεύουν τριγύρω τους. Η παράσταση «αφηγείται» την εξής ιστορία: Το 1914, μία ομάδα κινηματογραφιστών και ηθοποιών αποφασίζει να γυρίσει μία βωβή ταινία, που βασίζεται στο έργο του Ιουλίου Βερν. Ενας αφηγητής παρακολουθεί τις προσπάθειές τους και παρουσιάζει στο κοινό τη δράση τους. Τα πρόσωπα και το κινηματογραφικό συνεργείο, μέσα στη σάλα χορού και χαρτοπαιξίας «Τρελή Ελπίδα», στήνουν τα ζωγραφιστά σκηνικά, χρησιμοποιούν μηχανές ατμού, προβάρουν κοστούμια, γράφουν διαλόγους πάνω σε χαρτόνια και παίζουν μπροστά σε μια κάμερα, σύμφωνα με την υποκριτική της εποχής. Ομως, τα όνειρα της κινηματογραφικής ομάδας, για την ταινία και για έναν καλύτερο κόσμο, διακόπτει η έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και το ναυάγιό της πηγαίνοντας προς την Αυστραλία.

Η Μνουσκίν μπαρκάρει παρέα με τον Ιούλιο Βερν

• Η ΝΕΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ «ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ», ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ

Στο φουαγέ της «Καρτουσερί» η διακόσμηση περιλαμβάνει μια σειρά από ανατυπώσεις λιθογραφιών του 19ου αιώνα. Προέρχονται όλες από την πρωτότυπη εικονογράφηση των δερματόδετων τόμων με τα «Φανταστικά ταξίδια» του Ιουλίου Βερν, από τις ιστορικές εκδόσεις Hetzel. Αλλά και στους τοίχους οι αφίσες υπόσχονται «περιπέτεια, άγνωστο, κίνδυνο, έρωτα».

«Να ξαναγυαλίσουμε τα όπλα των ιδανικών…» μας καλεί η Μνουσκίν, στα 71 της, έτοιμη για καινούργιες μάχες

Η Αριάν Μνουσκίν, που πέρυσι γιόρτασε τα 70 της χρόνια και τα 45 του θιάσου της, ανακάλυψε στην εργογραφία του Βερν έναν τουλάχιστον λόγο για να μην ασχοληθεί με τον «Μάκβεθ», όπως είχε αρχικώς προγραμματίσει. Ετσι το «Θέατρο του Ηλιου», ο θίασος-εργαλείο που στα χέρια της επαναδιαπραγματεύτηκε την έννοια του πολιτικού θεάτρου, παρουσιάζει από προχθές τη θεατρική διασκευή ενός από τα λιγότερο γνωστά και περισσότερο συμβολικά και πολιτικά μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν (1828-1905): «Οι Ναυαγοί του «Ιωνάθαν»», έχουν εδώ μετονομαστεί «Οι Ναυαγοί της τρελής ελπίδας». Η «τρελή ελπίδα» περικλείει μια βολική αμφισημία για την εμβληματική σκηνοθέτρια της σύγχρονης Γαλλίας. Παραπέμπει στη σχεδόν απέλπιδα απόπειρα επαναδιαπραγμάτευσης του πολιτικο-κοινωνικού προσανατολισμού της σύγχρονης Δύσης.

Οι δημιουργίες της Μνουσκίν, αυτές που έκαναν το «Θέατρο του Ηλιου» τον διασημότερο γαλλικό θίασο στον κόσμο, από το «1789» και την επανεξέταση της Γαλλικής Επανάστασης, μέχρι το «Καραβάν Σεράι» και τους «Εφήμερους», περνώντας από την «Τρομερή, αλλά ημιτελή ιστορία του Νοροντόμ Σιχανούκ», επανεφηύραν τον πολιτικό ρόλο του θεάτρου. Η δαιμονική ενέργεια της θεατρικής ευφυΐας της δεν θα μπορούσε παρά να ανιχνεύσει διαφορετικά μηνύματα και στον κόσμο του συγγραφέα που θεωρήθηκε πρόδρομος της επιστημονικής φαντασίας και κατάλληλος κυρίως για τις εφηβικές βιβλιοθήκες.

«Μετά τους «Εφήμερους»», εξηγεί, «σκέφτηκα να ξεκινήσω έναν νέο κύκλο Σέξπιρ. Ηθελα κυρίως ν’ ανεβάσω «Μάκβεθ» για προφανείς λόγους που σχετίζονται με τη σύγχρονη πολιτική. Στην πορεία αντιλήφθηκα, όμως, ότι για να μιλήσω αληθινά για το σήμερα, ήμουν υποχρεωμένη να διαστρεβλώσω τον Σέξπιρ: ο σημερινός πολιτικός κόσμος, μ’ όλη την αγριότητα και τον κυνισμό του, δεν είναι αυτός του Μάκβεθ. Τότε έπεσα πάνω στο λιγότερο γνωστό μυθιστόρημα του Βερν. Ηταν ακριβώς ο μύθος που μας χρειαζόταν για να μελετήσουμε ένα βέβαιο αίσθημα του παρόντος: αυτή την προφητική απογοήτευση που μοιάζει να έχει γίνει ο μοναδικός ορίζοντας».

«Οι Ναυαγοί του (πλοίου) «Ιωνάθαν»» είναι η πιο… μυστηριώδης νήσος της εργογραφίας του Βερν. Το 1891 είχε γράψει μια πρώτη εκδοχή του μυθιστορήματος, με τίτλο «En Magellanie». Οταν πέθανε το 1905, ο γιος του Μισέλ πήρε το μυθιστόρημα κι αφού έκανε μερικές παρεμβάσεις, το επανεξέδωσε με νέο τίτλο. Η ιστορία διηγείται τις περιπέτειες μιας ομάδας μεταναστών (εργάτες, τεχνίτες, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες και διανοητές) που, ταξιδεύοντας προς την Αφρική, ναυαγούν το 1881 σε ένα νησί, κοντά στο Ακρωτήριο Χορν. Φυσικός αρχηγός τους αναδεικνύεται ο Kaw-Djer, μια περίεργη μυθιστορηματική προσωπικότητα, που μελετητές του Βερν έκριναν ότι παραπέμπει στον περίφημο Ρώσο αναρχικό πρίγκιπα Κροπότκιν.

Για τη Μνουσκίν το παραμύθι του Βερν, με τη θεατρική μεταγραφή της συνεργάτιδάς της Ελέν Σιξού, της δίνει την ευκαιρία να επιστρέψει στον 19ο και 20ό αιώνα, αναζητώντας την εποχή της «τρελής ελπίδας», όταν «μέσα σε ένα κλίμα υπέροχης πίστης στην πρόοδο εφευρίσκονταν τα πάντα: ο ηλεκτρισμός, το τηλέφωνο, το σινεμά, τα αεροπλάνα, τα υποβρύχια, ο Φρόιντ, ο Μαρξ… Ολα ήταν εκεί ώστε ο κόσμος να γίνει αυτό που θα μπορούσε… Αυτή η καταπληκτική ελπίδα προσέκρουσε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν άνοιξε η πόρτα της απογοήτευσης. Θέλησα να επιστρέψουμε στην περίοδο της ελπίδας για να δούμε ποιος θα μπορούσε να είναι ο σημερινός της απόηχος».

Στην πρόσοψη της «Καρτουσερί» είναι εγχάρακτο το «τρίπτυχο» έμβλημα της Γαλλικής Δημοκρατίας: «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη». Στην ουσία του θέλει να επιστρέψει η Μνουσκίν με το καινούργιο «χαρούμενο, αλλά με τη χαρά που μας ισχυροποιεί» θέαμά της. «Γιατί να μην ξαναγυαλίσουμε», αναρωτιέται, «τα όπλα του ιδανικού; Το περίφημο έμβλημά μας είναι αλήθεια «μουχλιασμένο»; Κάποιοι προσπαθούν να μας κάνουν να το πιστέψουμε, ενώ γελούν με ένα γέλιο ολέθριο. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο γέλιο, ανανεωτικό. Θα ήταν υπέροχο αν κατορθώναμε να ξαναδώσουμε φρεσκάδα σε μερικές λέξεις, επιθυμίες και όνειρα».

• Υπεύθυνος: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Ariane Mnouchkine surprend en adaptant Jules Verne

AFP/STÉPHANE DE SAKUTIN L'animatrice du Théâtre du Soleil et metteure en scène, Ariane Mnouchkine, à Paris, en mars 2008.

Malgré le soleil, l’air est glacial sous les arbres du bois de Vincennes. A la Cartoucherie, la grande nef du Théâtre du Soleil se prépare pour un nouveau voyage. J – 10. Le bateau doit impérativement être mis à quai mercredi 3 février. Branle-bas de combat. Le capitaine, Ariane Mnouchkine, dans son uniforme habituel – poncho afghan en laine naturelle -, est comme toujours au four et au moulin, dirigeant son équipage avec son autorité maternelle.

Le grand foyer du théâtre, où la troupe accueille toujours le public une heure avant la représentation, est en voie de transformation complète. Les frises de bouddhas méditatifs ont laissé place à une imagerie début de XX^e siècle, droit sortie des gros volumes de cuir rouge des Voyages extraordinaires de Jules Verne aux éditions Hetzel. Au mur, les affiches promettent «de l’aventure, de l’inconnu, du danger, de l’amour…».

Ariane Mnouchkine a fêté en 2009 ses 70 ans et les 45 ans de sa compagnie. Son Théâtre du Soleil est la troupe française la plus connue dans le monde. Ses créations mythiques, de 1789 aux Ephémères, en passant par L’Histoire terrible mais inachevée de Norodom Sihanouk, sont entrées dans l’histoire du théâtre. Mais, à chaque nouveau spectacle, Mnouchkine la flamboyante recommence tout, réinvente tout, et surprend. Et le moins que l’on puisse dire, c’est qu’elle intrigue, avec cette nouvelle création intitulée Les Naufragés du fol espoir.

«Eh oui, après Les Ephémères, j’étais partie pour refaire un cycle Shakespeare, s’amuse-t-elle. J’avais surtout envie de monter Macbeth, pour des raisons politiques évidentes, et très contemporaines. Mais je me suis rendu compte que pour parler vraiment d’aujourd’hui, j’étais obligée de tordre Shakespeare : le monde politique actuel, quels que soient sa férocité, son cynisme, n’est pas celui de Macbeth. Et je suis tombée sur ce roman méconnu de Jules Verne. C’était exactement la fable qu’il nous fallait, pour travailler sur un certain sentiment du présent : ce désenchantement prophétique qui semble devenu le seul horizon.»

Ce mystérieux roman posthume de l’auteur de Vingt Mille Lieues sous les mers, terminé et publié par son fils en 1909 sous le titre Les Naufragés du «Jonathan«, conte l’histoire de migrants – ouvriers, artisans, entrepreneurs, intellectuels… – qui partent pour l’Afrique, et échouent sur une île après le naufrage de leur bateau.

Pour Ariane Mnouchkine, la fable offrait l’occasion de repartir d’une époque de «fol espoir», ce tournant du XIX^e et du XX^e siècle «où tout s’invente, dans une formidable croyance dans le progrès : l’électricité, le téléphone, le cinéma, les avions, les sous-marins, Freud, Marx… Tout est là pour que le monde devienne tel qu’il pourrait être, et ce n’est pas le cas. Ce formidable espoir subit un premier coup d’arrêt avec la guerre de 14-18, qui ouvre la porte du désenchantement. J’ai eu envie de nous plonger juste avant ce coup d’arrêt, pour voir ce qui pourrait être retenté aujourd’hui.»

Ariane Mnouchkine a demandé à Hélène Cixous, compagne de route du Théâtre du Soleil depuis Norodom Sihanouk et L’Indiade, dans les années 1980, d’adapter la fable pour le théâtre. La troupe, parallèlement, a inventé une «histoire dans l’histoire» au gré des improvisations menées sur le plateau. La fable, très fidèle à Jules Verne sur le fond, se réinvente avec de nouveaux personnages. Mais la directrice du Théâtre du Soleil assume entièrement la dimension de roman d’aventures de ces Naufragés.

Plus que jamais, Ariane Mnouchkine, qui a toujours gardé inscrite au fronton de son théâtre la devise de la République française, «Liberté, Egalité, Fraternité», veut créer un spectacle populaire «et joyeux ! De cette gaieté dont Ninon de Lenclos disait qu'»elle donne de la force»».

«Pourquoi ne pas refourbir les armes de l’idéal ?, conclut une Mnouchkine chez qui rien, même la morosité ambiante, ne semble pouvoir entamer l’ardeur à combattre et à créer. Cette fameuse devise «Liberté, Egalité, Fraternité», est-ce que c’est vraiment moisi ? On essaye de nous le faire croire. Et on rit d’un rire destructeur. Mais il y a aussi un autre rire, rénovateur, revivifiant. Ce serait bien que nous arrivions à redonner de la fraîcheur à certains mots, à certains désirs, à certains rêves.»

---

«Les Naufragés du fol espoir (Aurores)», une création collective du Théâtre du Soleil, mi-écrite par Hélène Cixous, d’après Jules Verne. Mise en scène : Ariane Mnouchkine. Théâtre du Soleil, Cartoucherie de Vincennes, route du Champ-de-Manoeuvre, Paris-12^e. M^o Château-de-Vincennes, puis navette. Tél. : 01-43-74-24-08. Mercredi, jeudi et vendredi à 19 h 30, samedi à 14 heures et 20 heures, dimanche à 13 heures, jusqu’en juin. De 14 € à 25 €. Durée : 4 heures, avec un entracte.

• Fabienne Darge,
• LE MONDE | 03.02.10 | 16h51  •  Mis à jour le 03.02.10 | 16h51

«Εφήμερα» μικροαστικά

• Το γκρίζο νήμα της καθημερινότητας ξετυλίγει η Αριάν Μνουσκίν μέσα από ένα θεατρικό περιβάλλον «τσίρκο», στο νέο της έργο που παρουσίασε στη Νέα Υόρκη

Το νέο έργο του «Θεάτρου του Ηλιου» της Αριάν Μνουσκίν «Τα Εφήμερα» παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ του Λίνκολν Σέντερ. Πρόκειται για μια συγκλονιστική παραγωγή που μιλάει για τη γένεση και τον θάνατο, για επίπονους χωρισμούς, για νωχελικές μέρες στην παραλία, για στιγμές ευτυχίας και φόβου, μοναξιάς και κοινωνικότητας.

Οι σκηνές στη νέα παραγωγή του «Θεάτρου του Ηλιου» της Μνουσκίν παίζονται σε πλατφόρμες που μετακινούνται σε ρόδες από μέλη του θιάσου δίνοντας την αίσθηση στο κοινό ότι παρακολουθεί τη δράση μέσα από μια κάμερα που κάνει κύκλους γύρω από τους ερμηνευτές.

Ολα πλέουν σε μια βαθιά, σταθερή ροή που τελικά ανοίγεται προς έναν ορίζοντα ομορφιάς που είναι ταυτόχρονα ταπεινός στις κοινότοπες λεπτομέρειές του, αλλά και πελώριος στο συναισθηματικό του αντίκτυπο. Το γκρίζο νήμα της καθημερινότητας -τα συνεχή τηλεφωνήματα, οι όγκοι των κακοταιριασμένων αντικειμένων που μας εγκλωβίζουν και μας καθορίζουν, το άνοιγμα των γραμμάτων-, φωτίζονται με σημασία και υπόγεια ένταση.

• Από δεκάδες βινιέτες

Η παράσταση αποτελείται από δύο τρίωρα μέρη τα οποία παίζονται ξεχωριστά ή και σε συνέχειες. Η Μνουσκίν ξανακτίζει ένα θεατρικό περιβάλλον που μοιάζει με τσίρκο, σημείο-κατατεθέν της πρώτης εμφάνισης της στο Παρίσι. Το έργο αποτελείται από δεκάδες βινιέτες που αφορούν κυρίως τη μικροαστική ζωή στη Γαλλία.

Οι σκηνές παίζονται σε πλατφόρμες που μετακινούνται με ρόδες από μέλη του θιάσου, δίνοντας την αίσθηση στο κοινό ότι παρακολουθεί τη δράση μέσα από μια κάμερα που κάνει κύκλους γύρω από τους ερμηνευτές.

Η ιδέα της ζωής ως μιας συνεχούς ροής -ενός ταξιδιού που σημαδεύεται από μια σειρά πότε προφανών, πότε σκοτεινών σημείων κάμψης-, διατρέχει το έργο απ’ την αρχή έως το τέλος.

Ο στόχος της Μνουσκίν δεν είναι να αναπαραστήσει τη ζωή μέσα από μια σφιχτή δραματική φόρμα, αλλά να παρουσιάσει υπαινικτικά τη βιωμένη εμπειρία, χωρίς ίχνη καλλιτεχνικής διερμηνείας και χειρισμού. Κάτι που καταφέρνει με θαυμαστό τρόπο.

• ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 02/08/2009