Επίκαιρος Κολτές: «Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι»

• Στο θέατρο «Χώρα» από σήμερα μέχρι τις 8/5 θα παρουσιαστεί το έργο του Μπερνάρ – Μαρί Κολτές «Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι». Σε χώρα της Δύσης, συναντιούνται ένας ντίλερ, ικανός να πουλήσει οτιδήποτε κι ένας υποψήφιος «πελάτης» που δεν επιθυμεί να αγοράσει τίποτε. Ετσι αρχίζει μια «μονομαχία» λόγου και επιχειρημάτων για το δίκαιο του καθενός, ένα παζάρι για το ποιος θα υποχωρήσει, ένα «παιχνίδι» πάνω στην έννοια της αγοράς, που φτάνει στα πρόθυρα πολέμου.

• Γραμμένο το 1987 το έργο αυτό είναι από τα διασημότερα και πιο αγαπημένα στην Ελλάδα έργα του Γάλλου συγγραφέα. Μετάφραση Δημήτρη Δημητιάδη, σκηνοθεσία Ανέστη Αζά, σκηνικό – κοστούμια Ελένης Στρούλια, φωτισμοί Ανέστη Αζά – Ελήνης Στρούλια. Παίζουν: Αρης Τσαμπαλίκας, Στάθης Κόκκορης.

Η διαδρομή του «Ρομπέρτο Τσούκο»

Της Ολγας Σελλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Πέμπτη, 15 Iανoυαρίου 2009

Το όνομά του έγινε συνώνυμο της τυφλής εγκληματικής βίας. Ο Ρομπέρτο Τσούκο ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που προβλημάτισε πολλούς για τη συμπεριφορά του και ενέπνευσε τον Μπερνάρ Μαρί Κολτές για το ομώνυμο θεατρικό του έργο. Τον παρακολουθεί σ’ όλη τη διαδρομή του, από τα πρώτα εγκλήματά του μέχρι τη θεαματική, θεατρική σχεδόν, πτώση του από την ταράτσα των φυλακών Τρεβίζε. Αυτή τη διαδρομή παρακολουθούμε και στην παράσταση που σκηνοθέτησε η Εφη Θεοδώρου, με την οποία εγκαινίασε την ολοκαίνουργια Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στο κτίριο Τσίλερ, και τον Γιάννο Περλέγκα στον ομώνυμο ρόλο. Δεκαπέντε σκηνές εναλλασσόμενες, δεκαπέντε ενσταντανέ από τη ζωή αυτού του περίεργου αγριμιού, που ήταν γοητευτικός όσο και βίαιος, τρυφερός όσο και απρόβλεπτος. Οι ηθοποιοί κάθονται γύρω γύρω, στην πρώτη σειρά των τριών κερκίδων της Νέας Σκηνής και σηκώνονται ο καθένας για τη δική του σκηνή. Εκεί μπροστά στα μάτια των θεατών αλλάζουν όσοι έχουν διπλούς ρόλους. Ενα μινιμαλιστικό και έξυπνο σκηνοθετικό εύρημα, που μοιάζει σαν να παραπέμπει στην κοινωνία που παρατηρεί τις πράξεις που δεν μπορεί να κατανοήσει. Η Εφη Θεοδώρου επέλεξε τη χαμηλόφωνη προσέγγιση, αναδεικνύοντας έτσι το κείμενο του Κολτές, με δόσεις χιούμορ αλλά και σπαραγμού, και οι ηθοποιοί υπηρέτησαν τη ματιά της. Ο «Ρομπέρτο Τσούκο» θα παίζεται στη Νέα Σκηνή μέχρι την 1η Φεβρουαρίου.

Ταυτόχρονα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αγρα» μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση, με έργα του Μπερνάρ Μαρί Κολτές (μετ. Δημήτρη Δημητριάδη) με ντοκουμέντα για τον πραγματικό Τσούκο και κείμενο του Πέτερ Στάιν για τον Κολτές. Μια έκδοση που συμπληρώνει την παράσταση και την εικόνα ενός συγγραφέα και ενός δολοφόνου που συζητήθηκαν πολύ.

Μόνος μέσα σε μια άστοργη κοινωνία

«Ρομπέρτο Τσούκο»: Μια παράσταση, που αντανακλά όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες στους δρόμους της Αθήνας

Του Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινή, 28/12/2008

Υπάρχει μια σκηνή στο θεατρικό έργο «Ρομπέρτο Τσούκο», του Μπερνάρ–Μαρί Κολτές, που θυμίζει τα όσα έχουν συμβεί τις τελευταίες εβδομάδες στους δρόμους της Αθήνας: Μπερδεμένοι ανάμεσα σε απλούς πολίτες, δύο αστυνομικοί σημαδεύουν με τα περίστροφά τους έναν νέο άνθρωπο. Η όλη σκηνή, οι διάλογοι και τα σχόλια των χαρακτήρων, έχει και κάτι κωμικό, ένα μαύρο χιούμορ, μια νότα του παραλόγου. Βέβαια, οι αστυνομικοί στο έργο του Κολτές δεν σημαδεύουν έναν άοπλο, ανυποψίαστο δεκαπεντάχρονο, αλλά έναν νέο άντρα που κρατάει όπλο καθώς και δύο ομήρους (από αυτή τη σκοπιά, η σκηνή του Κολτές φέρνει και κάτι από το τραγικό φιάσκο της Ριανκούρ…).

Η απόφαση της Εφης Θεοδώρου να ανεβάσει το έργο αυτό στο Εθνικό Θέατρο, εγκαινιάζοντας μάλιστα τη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» στο κτίριο Τσίλερ, είχε φυσικά παρθεί πολύ πριν ξεσπάσουν οι ταραχές. Ομως, τη στιγμή που παρακολουθείς το έργο, έχεις διαρκώς την αίσθηση ότι το «έξω» αντανακλά «μέσα» – και το αντίστροφο. Διόλου τυχαία, η ομάδα των νέων που εισέβαλε στο θέατρο και διέκοψε την επίσημη πρεμιέρα του «Ρομπέρτο Τσούκο», ήταν ενήμερη για το περιεχόμενο του έργου. «Η βία του “Ρομπέρτο Τσούκο” δεν αναπαρίσταται, τη ζούμε καθημερινά», έλεγαν στους θεατές.

Ο «Ρομπέρτο Τσούκο» είναι ένα δυνατό έργο που διαρθρώνεται σε δεκαπέντε σκηνές. Η ιστορία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα: Ο Ιταλός Ρομπέρτο Ζούκο δολοφονεί τη μητέρα του (επειδή δεν του έδινε τα κλειδιά του οικογενειακού αυτοκινήτου), στη συνέχεια σκοτώνει τον πατέρα του (για να μη στενοχωριέται που πέθανε η γυναίκα του), συλλαμβάνεται, κλείνεται στη φυλακή, όπου σπουδάζει πολιτικές επιστήμες, δραπετεύει μετά από πέντε χρόνια, βιάζει και σκοτώνει δύο κορίτσια, σκοτώνει έναν γιατρό και δύο αστυνομικούς, απάγει και τρομοκρατεί κόσμο σε τέσσερις χώρες. Συλλαμβάνεται ξανά, αποπειράται μία ακόμα απόδραση, δίνοντας στο πλαίσιο αυτό ένα εντυπωσιακό σόου στη στέγη της φυλακής με ένα τελετουργικό στριπτίζ, αλλά πέφτει στο έδαφος και τραυματίζεται. Λίγο καιρό αργότερα, αυτοκτονεί στο κελί του, τυλίγοντας το κεφάλι του με μια νάιλον σακούλα – έτσι όπως σκότωσε τον πατέρα του. Η τρομερή αυτή ιστορία ξεκίνησε το 1981 κι έληξε το 1988.

• Μυθοπλασία

Ο Κολτές σχεδόν ερωτεύτηκε τον –πολύ όμορφο κατά τα φαινόμενα– Ζούκο, διάβασε εξαντλητικά την ιστορία αυτού του δαιμονισμένου αγγέλου, που έμοιαζε να ζει πέρα απ’ το καλό και το κακό. Φυσικά, ο δικός του «Τσούκο» δεν είναι πιστή καταγραφή των πραγματικών γεγονότων αλλά μια μυθοπλαστική αφήγηση της ιλιγγιώδους πορείας ενός σκοτεινού συμβόλου. «Ο Κολτές ήταν άριστος γνώστης των τραγωδιών του Σαίξπηρ, της αρχαίας τραγωδίας, των έργων του Μολιέρου, του Φόκνερ, του Ζενέ, και αυτές οι επιρροές φαίνονται στο έργο του», λέει στην «Κ» η σκηνοθέτις της παράστασης (και αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου) Εφη Θεοδώρου. «Το “Ρομπέρτο Τσούκο” είναι ένα πανόραμα της δυτικής κοινωνίας. Ο Τσούκο είναι ένα είδωλο του συγγραφέα: Ο νέος που επιλέγει τη μοναξιά, απέναντι σε μια κοινωνία άστοργη. Το έργο εκφράζει ένα αίτημα για αγάπη, ακριβώς όπως τα νέα παιδιά σήμερα στη χώρα μας. Ο Κολτές αναζητά το φως μέσα σε έναν ηρωικό θάνατο και στο πρόσωπο του παιδιού που σκοτώνει, είναι σαν να σκοτώνει τον εαυτό του». Σύμφωνα με την Ε. Θεοδώρου, «το πρόσωπο του Τσούκο διασχίζει το έργο και τέμνει τις ζωές των προσώπων που συναντά, όπως περίπου οι άγγελοι στα “Φτερά του έρωτα”. Μόνο που εδώ οι συναντήσεις είναι βίαιες και γεννούν καταστροφές. Ο Τσούκο λειτουργεί σαν καταλύτης στις ζωές τους, φέρνει την απόλυτη ανατροπή σε ζωές κατακερματισμένες, στοιχείο που θυμίζει κάπως το “Θεώρημα” του Παζολίνι».

Το «Ρομπέρτο Τσούκο» είναι ένα έργο σκοτεινό, που μιλάει γι’ αυτή την έξαρση βίας, μια βία τυφλή, την ίδια στιγμή όμως, διαπνέεται και από μια τρυφερότητα, μια ποίηση – η οποία όμως έχει κι αυτή πολλά αγκάθια. «Ο Κολτές θέτει ερωτήματα, δεν δίνει απαντήσεις. Κι ο ήρωάς του λειτουργεί σε πολλά αρχέτυπα: Είναι άγγελος, δαίμονας, Ικαρος, Αμλετ, Οιδίπους», τονίζει η Ε. Θεοδώρου. «Η γλώσσα του κειμένου είναι ρεαλιστική αλλά έχει και ποιητικές εξάρσεις. Κάνω μουσική μέσα από συγκεκριμένα αισθήματα, έλεγε ο ίδιος ο Κολτές. Επίσης, δεν υπάρχει ευτυχής σχέση ή έρωτας, κάθε επαφή είναι οδυνηρή στο σύμπαν του Κολτές. Υπάρχει αυτή η απουσία ολοκληρωμένων, κορεσμένων αισθημάτων, κι ένα ανεκπλήρωτο αίτημα αγάπης, ανεπίδοτο – οπότε κάπου εκεί έρχεται το ξέσπασμα της βίας. Το στοιχείο αυτό μας φέρνει πολύ κοντά στο σήμερα».

• No Man’s Land

Τόσο η Ε. Θεοδώρου όσο και οι άλλοι συντελεστές της παράστασης επηρεάστηκαν βαθιά απ’ όσα συνέβαιναν στους δρόμους της πόλης. «Οι εξωτερικές συνθήκες δυναμίτισαν τις τελευταίες μας πρόβες. Ερχόμασταν να δουλέψουμε και ξέραμε ότι το πράγμα βράζει». Την ίδια στιγμή, η παράσταση ανεβαίνει στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», χωρίς κανένα σκηνικό, μόνο με την προσθήκη των φωτισμών και της μινιμαλιστικής μουσικής από ζωντανά αφρικανικά κρουστά. «Οι λόγοι ήταν και πρακτικοί, όμως, τελικά, όλο αυτό έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης. Ετσι, η σκηνή είναι ένα no man’s land. Είναι ένας αφηρημένος χώρος, είναι το δωμάτιο, το πάρκο, ο δρόμος, η φυλακή.

Προσωπικά, ποντάρισα σε αυτό το έργο. Ηθελα να είναι αφορμή να αναμετρηθούμε με το καθαρό θέατρο. Το σκεφτόμουν πολλά χρόνια αλλά δεν τολμούσα να το αγγίξω. Μπήκαμε όλοι μαζί στο έργο, κάπως σαν καμικάζι. Οι ηθοποιοί δεν κρύβονται πίσω από σκηνικά, όρους και συνθήκες. Αναμετρώνται με αυτό το υπέροχο κείμενο».

Λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης, ο βετεράνος ηθοποιός Γιάννης Βογιατζής, ακμαίος και γεμάτος πάθος για το θέατρο (έχει μια πολύ δυνατή σκηνή με έναν εξαιρετικό μονόλογο), μας έλεγε ότι «στην τελευταία πρόβα, στο φινάλε, έβαλα τα κλάματα. Σκεφτόμουν όλα όσα γίνονται στην Αθήνα. Ολοι έχουμε επηρεαστεί». «Μέχρι χθες τα παιδιά ήταν “μπλογκαρισμένα” στο Διαδίκτυο και την επομένη βγήκαν στους δρόμους», λέει η Ε. Θεοδώρου. «Ρώτησα τον γιο μου, τι συμβαίνει; Μου απάντησε: Κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα και κανείς δεν ενδιαφέρεται για κανέναν. Αυτή ακριβώς είναι και η φράση του Τσούκο στο έργο του Κολτές»…

• Ιnfo

-Το «Ρομπέρτο Τσούκο» παίζεται στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του κτιρίου Τσίλερ (Αγ. Κωνσταντίνου 22–24, τηλ. 210–33.05.074, 210–72.34.567), στο Εθνικό Θέατρο. Η σκηνοθεσία είναι της Εφης Θεοδώρου. Τη μετάφραση υπογράφει ο Δημήτρης Δημητριάδης. Σκηνικά – κοστούμια: Εύα Μανιδάκη. Μουσική: Νίκος Πλάτανος. Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης. Παίζουν: Γιάννης Βογιατζής, Μάκης Παπαδημητρίου, Γιάννος Περλέγκας, Μαρία Πρωτόπαππα, Σοφία Σεϊρλή κ.ά.

«Πρεμιέρα εξέγερσης» στις αθηναϊκές σκηνές

Του Βασιλη Αγγελικοπουλου, Η Καθημερινή, 24/12/2008

Επεισοδιακά ήταν και θλιβερά κατέληξαν τα επίσημα εγκαίνια της Νέας Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου την Παρασκευή το βράδυ λόγω της παντελώς ανεμπόδιστης εισβολής στο κτίριο ομάδας νεαρών, οι οποίοι διέκοψαν βιαίως την παράσταση για να ξεδιπλώσουν τα πανό τους, να μοιράσουν προκηρύξεις και να διαβάσουν ένα κείμενο με το οποίο δεν «κατάγγειλαν» το κράτος ή όποια άλλη εξουσία, αλλά καθύβρισαν τους ηθοποιούς και τους θεατές!

Τα επίσημα εγκαίνια της Νέας Σκηνής του Εθνικού, με την ολοκλήρωση της οποίας αρχίζει η σταδιακή παράδοση του πολυσυζητημένου έργου, οργανώθηκαν να γίνουν ταυτόχρονα με την επίσημη πρώτη του εναρκτήριου έργου («Ρομπέρτο Τσούκο» του Κολτές). Περίπου 20 λεπτά μετά την έναρξη της παράστασης, εισέβαλε ομάδα 30-40 (καλοντυμένων) νεαρών αγοριών και κοριτσιών, μία από τα οποία απευθύνθηκε σε θεατές και ηθοποιούς με ιταμό ύφος και προσβλητικότατα λόγια όπως «αφού έχετε απενεργοποιήσει τα κινητά σας, ενεργοποιήστε τη συνείδησή σας», «πρεμιέρες υποκρισίας», «να βγείτε από τα κλουβιά σας», «οι εγκλωβισμένες και ναρκωμένες συνειδήσεις σας» κ. ά. τέτοια.

Το εκπληκτικό όμως δεν ήταν η αλλόκοτη επιλογή των νεαρών (άραγε τόλμησαν να πάνε και σε κανένα αναψυκτήριο θέαμα; Σε κανένα σκυλάδικο;), αλλά η αντίδραση της πλειονότητας των θεατών, οι οποίοι, αν και αναίτια υβρισθέντες, χειροκρότησαν ενθουσιωδώς στο τέλος τους νεαρούς. Μάλιστα, μερικοί υπάκουσαν στην προτροπή τους και τους ακολούθησαν «στους δρόμους», λες και οι συνειδήσεις τους, πράγματι, μόλις εκείνη τη στιγμή «ενεργοποιήθηκαν». Αλλά και οι αποσυρθέντες για λίγο ηθοποιοί, όταν επανήλθαν, ανακοίνωσαν ότι δεν συνεχίζουν την παράσταση – για συμπαράσταση στους «εξεγερμένους»; Επειδή προσβλήθηκαν από τη βίαιη διακοπή της παράστασης; Διότι εν γένει σοκαρίστηκαν; Τίποτα και όλα προέκυπταν από τα ασαφή λόγια του εκπροσώπου τους, Μάκη Παπαδημητρίου.

Αλλά ο διευθυντής του Εθνικού, Γιάννης Χουβαρδάς, θεώρησε απαραίτητο να μας δηλώσει ότι συμπαρίσταται στην απόφαση των ηθοποιών – για να εισπράξει και αυτός, όπως άλλωστε και οι ηθοποιοί προηγουμένως, και οι επεμβασίες πιο μπροστά, το ένθερμο χειροκρότημα της πλειονότητας των εξυβρισθέντων και αδίκως ταλαιπωρηθέντων θεατών. Οι οποίοι, αν ίσως δεν συνειδητοποίησαν μέσα στην αίθουσα για τι ακριβώς θεωρήθηκαν ένοχοι, το αντιλήφθηκαν βγαίνοντας από το κτίριο, καθώς στους ολόφρεσκους τοίχους του φουαγιέ οι νεαροί είχαν γράψει με μεγάλα μαύρα γράμματα: «Σκατά στους κουλτουριάρηδες».

Εξεγερμένο το νέο έτος

Με χειροκρότημα υποδέχθηκαν ηθοποιοί και θεατές τούς φοιτητές που έκαναν συμβολική κατάληψη σε κεντρικά θέατρα της Αθήνας

Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας ειρηνικής πορείας. Η αρχή έγινε την Παρασκευή στην επίσημη πρεμιέρα του «Ρομπέρτο Τσούκο» στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» στο Εθνικό Θέατρο.

Προχθές, Κυριακή, ένας περιφερόμενος «θίασος» σπουδαστών δραματικών σχολών και λοιπών φοιτητών επισκέφτηκε πάνω από δέκα κεντρικά θέατρα της Αθήνας. Η απόφαση ελήφθη στην υπό κατάληψη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, με τους φοιτητές να αποφασίζουν να παρέμβουν σε κεντρικά αθηναϊκά θέατρα καταλαμβάνοντας για 5’-10’ τη σκηνή και διαβάζοντας μία προκήρυξη που άρχιζε ως εξής: «Δεν αντιδρούμε για την αντίδραση. Οι νέοι δεν είναι γκέτο. Νέος είναι όποιος μπορεί να ελπίζει και να παλεύει ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΟΝΤΑΣ. Γι’ αυτό καλούμε όλους του γύρω μας να γίνουν νέοι».

Η πορεία των «ποιητών των δρόμων» ξεκίνησε στις 19.30 από το θέατρο της Πειραιώς 260 και ολοκληρώθηκε περίπου στις 23.30 στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Ενδιαμέσως, διέσχισαν την οδό Πειραιώς περνώντας από το «Θέατρον» και το «Βιοπαλαιστή» του Λάκη Λαζόπουλου, Πειραιώς 131, Κιβωτός, συνέχισαν στου Ψυρρή στο Αποθήκη, Ήβη, Εμπορικόν και έπειτα κινήθηκαν προς Σύνταγμα, σε τρείς ακόμη γνωστές (και εμπορικές) σκηνές: Μουσούρη, Αλίκη και Παλλάς.

• Υποδοχή με χειροκρότημα

Για την πρόθεση των φοιτητών είχαν ήδη ενημερωθεί τα θέατρα. Έτσι, όταν έκαναν την πρώτη τους στάση στις «8 Γυναίκες», οι ηθοποιοί τούς κάλεσαν στη σκηνή, δίνοντάς τους μάλιστα κι ένα μικρόφωνο. «Καλησπέρα σας, θα θέλαμε να κάνουμε μια παρέμβαση». Το κοινό αρχικά μούδιασε. Όταν όμως ολοκλήρωσαν το λόγο τους, οι ηθοποιοί τούς χειροκρότησαν και τους μιμήθηκε και το κοινό.

Ο Χρήστος Λούλης πήρε το λόγο: «Αυτό δεν είναι ένα διαφημιστικό διάλειμμα του τύπου ‘‘χειροκροτάμε και τελειώσαμε’’. Αυτό που γίνεται εδώ αυτή τη στιγμή αλλά και στους δρόμους εκεί έξω ας το σκεφτούμε λίγο παραπάνω». Ο Νίκος Καραθάνος προσκάλεσε τους διαδηλωτές να παραμείνουν μαζί τους πάνω στη σκηνή, αλλά αυτοί αποκρίθηκαν -με χιούμορ- ότι έχουν να επισκεφτούν κι άλλους την ίδια νύχτα.

Σειρά είχε τώρα ο «Βιοπαλαιστής» του Λάκη Λαζόπουλου. Όπως μας είπε, «τα παιδιά μπήκαν με ωραίο και δυναμικό τρόπο. Κέρδισαν τον κόσμο με τον τρόπο που στάθηκαν και μίλησαν στη σκηνή. Το κοινό ξαφνιάστηκε ευχάριστα και τους αποθέωσε». Οι φοιτητές έκλεισαν την ομιλία τους με τη ρήση: «Η οργή μας είναι μασκαρεμένος φόβος για το αύριο. Τα όνειρα θα λάβουν εκδίκηση».

Στο Εμπορικόν, ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης είδε ξαφνικά «ένα χείμαρρο από παιδιά να κατευθύνονται προς τη σκηνή. Μας είπαν να πάμε μαζί τους στους δρόμους. Τους απάντησα ότι εμείς είμαστε μαζί τους, παίζοντας αυτή την παράσταση για τον κόσμο».

ΜΠΛΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, Τρίτη, 23.12.08

«Παράσταση» διαδηλωτών στην πρεμιέρα του Εθνικού

Δύο έργα παρακολουθήσαμε όσοι παραβρεθήκαμε την Παρασκευή το βράδυ στην επίσημη πρεμιέρα του «Ρομπέρτο Τσούκο» στο Εθνικό. Το κείμενο του Μπερνάρ Μαρί Κολτές συνάντησε το «κείμενο» διαμαρτυρίας που γράφεται αυτή τη στιγμή στους αθηναϊκούς δρόμους.

Δεν είχαν περάσει 10’ αφότου η παράσταση είχε ξεκινήσει, όταν ακούστηκαν φωνές έξω από τη σκηνή. Την επόμενη στιγμή, 70-80 νέα παιδιά εισέβαλαν στη σκηνή με πανό και φέιγ βολάν διακόπτοντας τη ροή της παράστασης. «Αφού έχετε απενεργοποιήσει τα κινητά σας τηλέφωνα, ενεργοποιήστε τη συνείδησή σας. Η βία του “Ρομπέρτο Τσούκο” δεν αναπαρίσταται, τη ζούμε κάθε μέρα. Για σας που παράγετε αυτή την παράσταση και για σας που την καταναλώνετε, τα λόγια του Τσούκο γίνονται πράξη καθημερινά στους δρόμους. Οσοι από εσάς έχετε την οποιαδήποτε σχέση με το κείμενο, είτε είστε ηθοποιοί είτε θεατές, σας καλούμε να βγείτε από τα κλουβιά σας και να ακολουθήσετε αυτό που συμβαίνει αυτές τις μέρες».

Οι ηθοποιοί αποσύρθηκαν από τη σκηνή για να επανέλθουν δέκα λεπτά αργότερα, ανακοινώνοντας δια στόματος Μάκη Παπαδημητρίου: «Λυπούμαστε αλλά δεν μπορούμε να συνεχίσουμε. Δεν θέλουμε να διαστρεβλωθεί πολιτικά αυτό που κάνουμε. Δεν είμαστε αποστασιοποιημένοι από το σήμερα. Αισθανόμαστε όμως θιγμένοι με αυτό που έγινε γιατί αυτό που κάνουμε εδώ μέσα έχει σχέση με το σήμερα». Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού, Γιάννης Χουβαρδάς, δήλωσε την αμέριστη συμπαράστασή του προς τους ηθοποιούς και αργότερα στο φουαγιέ σχολίασε πως ανάμεσα στους διαδηλωτές ήταν και μαθητές της Δραματικής Σχολής του Εθνικού, που τελεί υπό κατάληψη.

Στο ερώτημα αν όλα αυτά έγιναν λόγω της επικείμενης παρουσίας του υπουργού Πολιτισμού Μιχάλη Λιάπη, που τελικά δεν ήρθε, ο Γ. Χουβαρδάς άφησε να εννοηθεί πως οι διαδηλωτές γνώριζαν ότι ο κ. Λιάπης δεν παρευρισκόταν στο θέατρο.

ΜΠΛΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, Ελεύθερος Τύπος, 21/12/2008

Από δολοφόνος, ήρωας

Ενας άγγελος εξολοθρευτής, «ένας μυθικός ήρωας με υπερφυσική δύναμη σαν τον Σαμψών ή τον Γολιάθ που στο τέλος γκρεμίζεται από μια πέτρα ή μια γυναίκα». Ετσι περιγράφει ο Μπερνάρ Μαρί Κολτές τον ήρωα του έργου του «Ρομπέρτο Τσούκο», που παίζεται στην ολοκαίνουρια Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Εφης Θεοδώρου.

Ο συγγραφέας πέθανε το 1989 σε ηλικία 41 ετών από AIDS λίγο μετά την ολοκλήρωση του «Τσούκο». Τα περισσότερα έργα του έχει σκηνοθετήσει ο Πατρίς Σερό. Ο «Τσούκο», κατ’ επιθυμία του, ανέβηκε το 1990 από τον Π. Στάιν στη «Σαουμπίνε». Η παράσταση του Παρισιού λίγο αργότερα συνάντησε πολλά εμπόδια κυρίως απ’ τον γαλλικό τύπο, που όμως αντιμετωπίστηκαν δυναμικά χάρη στην παρέμβαση πνευματικών ανθρώπων (Σερό, Πικολί, Μνούσκιν), με κεντρικό σύνθημα «Μην πυροβολείτε τον Κολτές».

Το έργο αντλεί το υλικό του απ’ την πραγματική ιστορία ενός ιταλικής καταγωγής σίριαλ κίλερ στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Ο Ρομπέρτο Ζούκο άρχισε την καριέρα του σκοτώνοντας τους γονείς του σε ηλικία 15 χρόνων. Εμεινε στη φυλακή έξι χρόνια, αλλά δραπέτευσε. Στο διάστημα αυτό επιδόθηκε σε εγκλήματα, ληστείες, βιασμούς. Το 1988, μετά το φόνο ενός αστυνομικού επιθεωρητή, συλλαμβάνεται, αλλά και πάλι δραπετεύει. Αυτή τη φορά στήνει ένα εντυπωσιακό σόου στη στέγη των φυλακών πετώντας τούβλα, ενώ οι κάμερες μεταδίδουν τα γεγονότα ζωντανά. Οταν επιστρέφει στο κελί του, αυτοκτονεί.

Ο Κολτές δεν ακολοθεί στο έργο του πιστά τα ίχνη της αληθινής ιστορίας. Βλέποντας στο μετρό αφίσες του καταζητούμενου εντυπωσιάστηκε από τις διαδοχικές μεταμορφώσεις του. Πήρε πολλά στοιχεία από τα πραγματικά γεγονότα και μετέτρεψε τον παρανοϊκό δολοφόνο σε μυθικό ήρωα: Ο Ρομπέρτο Τσούκο (Γιάννος Περλέγκας), σκοτώνει τη μητέρα του (Σοφία Σεϊρλή), τον επιθεωρητή (Γιώργος Κοζομπόλης) κι ένα παιδί στο πάρκο (Πάρις Λύκος) μπροστά στα αδιάφορα μάτια μιας κομψής Κυρίας (Ελενα Τοπαλίδου). Ο Τσούκο (το μοναδικό πρόσωπο του έργου που έχει όνομα), μέσα σε 15 σκηνές διατρέχει τον κόσμο. Μπαίνει σε σπίτια, συνδιαλέγεται με ανθρώπους, λες και προσπαθεί να διαγνώσει ότι η κοινωνία νοσεί. Βλέπει παντού αδιαφορία, έλλειψη επικοινωνίας, κατανόησης, αγάπης.

«Κατά τον Κολτές η διαδρομή του Τσούκο είναι μυθική, άξια ενός σύγχρονου τραγικού ήρωα. Πρόκειται για πρόσωπο πάσχον που αναζητεί την κάθαρση στη Γη. Είναι ο άντρας-σύμβολο που διατρέχει όλη του τη δραματουργία συγκρουόμενος με το σύστημα, αν και γνωρίζει ότι όλα είναι μάταια αφού «τίποτα δεν μπορεί ν’ αλλάξει τη ροή των πραγμάτων». Εν πολλοίς ο Τσούκο είναι ο ίδιος ο συγγραφέας. Οπως και ο ήρωάς του, έχει επιλέξει την απομόνωση, τη μοναξιά ως κοινωνική στάση. Είναι το κόκκινο αιμοσφαίριο σε μια κοινωνία λευκών αιμοσφαιρίων»…

Στον Κολτές τόποι και πρόσωπα ανήκουν στο περιθώριο: ένας γέρος κύριος (Γιάννης Βογιατζής) στο μετρό, με τον οποίο ο Τσούκο συνδιαλέγεται φιλοσοφικά, φύλακες (Μιχάλης Τιτόπουλος, Ευθύμης Θέου), νταβατζήδες (Παναγιώτης Λάρκου), αστυνόμοι (Δημήτρης Ντάσκας), πουτάνες (Ηλέκτρα Νικολούζου). Κεντρική θέση στο έργο καταλαμβάνει η περίπτωση της Παιδούλας (Ερατώ Πίσση), η οποία βιάζεται από τον Τσούκο. Το γεγονός την ωθεί στην ενηλικίωση και τη φυγή απ’ την οικογένεια: τον πατέρα (Γιάννης Ανασταστάκης), τη μητέρα (Αγορίτσα Οικονόμου), την αδελφή (Μαρία Πρωτόπαππα) και τον αδελφό (Μάκης Παπαδημητρίου).

Το σκηνικό τελείως αφαιρετικό (Εύα Μανιδάκη), «σχηματίζεται» από τα ίδια τα σώματα των ηθοποιών. Ο Μιχάλης Αφολαγιάν παίζει αφρικανικά τύμπανα, ενώ τα κοστούμια είναι απλά με χαρακτηριστικά στοιχεία. Η ποιητική γλώσσα σε συνδυασμό με τις ρεαλιστικές καταστάσεις δυσκόλεψε τη σκηνοθέτρια στο ανέβασμα του έργου.

«Οταν το αντιμετωπίσαμε σε αμιγώς ρεαλιστικό επίπεδο προέκυπτε η «Αγνή του λιμανιού»… Οταν στραφήκαμε προς την ποίηση έχανε τον ρεαλισμό του. Το έργο είναι ποιητική μεταφορά, όχι δράμα. Επρεπε λοιπόν να διατηρήσουμε τον πυρήνα της ρεαλιστικής σχέσης και συγχρόνως να «μιλάμε» εξ ονόματος μιας ιδέας, ενός μυστικού, μιας άλλης αλήθειας, που δεν αποκαλύπτεται, αλλά διαμείβεται ανάμεσα στα πρόσωπα».

Της ΕΦΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ – φωτ.: Π. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 – 21/12/2008

Φώτα ξανά στο Εθνικό

Μύριζε φρέσκια μπογιά η Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου. Η στοά στην οδό Μενάνδρου είχε φωταγωγηθεί, κόσμος περίμενε έξω από την είσοδο, προς έκπληξη των περαστικών της περιοχής, που εδώ και δυο χρόνια είχαν συνηθίσει να βλέπουν το εργοτάξιο του πρώτου θεάτρου της χώρας.

Το βράδυ της Παρασκευής οι θεατρόφιλοι είδαν την πρώτη παράσταση στο ολοκληρωμένο, καινούργιο κτίριο της Νέας Σκηνής, που χτίστηκε δίπλα στο διατηρητέο της οδού Αγίου Κωνσταντίνου.

Hταν το έργο «Ρομπέρτο Τσούκο» του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές σε σκηνοθεσία Eφης Θεοδώρου. Δεν πρόκειται για την επίσημη πρεμιέρα, καθώς αυτή θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή και θα είναι αφιερωμένη στον Νίκο Κούρκουλο. Δικό του όνειρο ήταν εξάλλου η ανακαίνιση και ο εκσυγχρονισμός του Εθνικού Θεάτρου και έδωσε αγώνα για την υλοποίησή του. «Οι εργαζόμενοι έχουν ανάγκη σιγουριάς, οι καλλιτέχνες ηρεμίας, το Θέατρο θέλει τη στέγη του, οι χώροι μας πρέπει να ανανεωθούν» έλεγε ο ίδιος…

Τώρα το όραμα γίνεται πραγματικότητα. Το κτίριο του Τσίλερ σιγά σιγά αποκαλύπτει την ομορφιά του μετά τις εργασίες αποκατάστασης. Αν και η κεντρική σκηνή θα λειτουργήσει το 2009, εντός των ημερών θα φωταγωγηθεί και αναμένεται να γίνει και πάλι σημείο αναφοράς της Αθήνας.

Ξενάγηση

Μπαίνοντας στο θέατρο, από την είσοδο της Μενάνδρου, το λευκό χρώμα κυριαρχεί παντού. Δεξιά από την είσοδο βρίσκεται ο χώρος υποδοχής. Ανεβαίνοντας τις σκάλες προς το φουαγιέ, η αίσθηση του «καινούργιου» γίνεται ακόμα εντονότερη. Ειδικός μηχανισμός για τα άτομα με ειδικές ανάγκες έχει τοποθετηθεί μπροστά στην έξοδο του ασανσέρ, ενώ ένας συντηρημένος διάκοσμος «σπάει» την κυριαρχία του λευκού. Στο ευρύχωρο φουαγιέ υπάρχει το μπαρ και παραπλεύρως έχει ήδη τοποθετηθεί ο εξοπλισμός που μελλοντικά θα προβάλλεται βίντεο του Ουίλαμ Κέντριτζ. Το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους του χώρους. Οποιος θέλει τσιγάρο, πρέπει να βγει έξω από το κτίριο. Καθίσματα στο φουαγιέ δεν υπάρχουν… αφήνοντάς μας να συμπεράνουμε ότι αρκετά ακόμα απομένουν για να γίνουν. Από νωρίς παρών στο χώρο και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου κ. Γιάννης Χουβαρδάς, ανήσυχος για θέματα ασφαλείας, μιλούσε με το προσωπικό του θεάτρου. Λογικό, καθώς στο κέντρο της Αθήνας τις τελευταίες μέρες πρέπει να είσαι έτοιμος για κάθε ενδεχόμενο…

Μέχρι να μπει στην πλατεία της Νέας Σκηνής, ο θεατής βρίσκεται στο διατηρητέο κτίριο. Η είσοδός του στην πλατεία σηματοδοτεί και το πέρασμα στο καινούργιο κτίριο, που δίνει δυνατότητες διαφορετικής διάταξης σκηνής και πλατείας και είναι εξοπλισμένο με την τελευταία τεχνολογία.

Η παράσταση

Η παράσταση του «Ρομπέρτο Τσούκο», έργο βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Ρομπέρτο Ζούκο, ενός δολοφόνου με όμορφο πρόσωπο, άρεσε στο κοινό και χειροκροτήθηκε θερμά. Μας επιφύλαξε και ένα εκρηκτικό φινάλε, με τον Γιάννο Περλέγκα (υποδύεται τον Τσούκο) να βγαίνει ολόγυμνος στη σκηνή κάτω από το εκτυφλωτικό φως ενός προβολέα.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ ΠΑΝΟΣ, Ελεύθερος Τύπος, Δευτέρα, 15.12.08

Κάλλιο πέντε και στο χέρι

«Με το δεξί»… Δεν ακούγεται, βέβαια, καλά αυτές τις άγριες μέρες και σε απόσταση αναπνοής από τα φλεγόμενα Εξάρχεια τέτοια ευχή. Τι άλλο, όμως, να πεις περνώντας με τη συγκίνηση του θεατρόφιλου το νέο κατώφλι του Εθνικού επί της οδού Μενάνδρου; Τρία και κάτι χρόνια είχες να κατηφορίσεις για λόγους θεατρικούς την Αγίου Κωνσταντίνου. Τόσα μας χωρίζουν από την τελευταία παράσταση που δόθηκε εκεί, στο γκαράζ, την «Ορέστεια» του Λιγνάδη, κι ενώ το υπόλοιπο κτίριο του Τσίλερ ήταν ήδη κλειστό για πέντε χρόνια. Είναι πια παραπάνω από φανερό ότι ο Γιάννης Χουβαρδάς μπορεί και να μην αξιωθεί να δει φέτος παράσταση στην ανακαινισμένη Κεντρική Σκηνή του θεάτρου. Ακριβώς, όμως, γι’ αυτόν τον λόγο η παράδοση έστω και ενός μόνο μέρους του κτιρίου, δηλαδή της επέκτασης του διατηρητέου θεάτρου προς την Μενάνδρου, είναι σπουδαίο γεγονός.

Έχει τουλάχιστον πια το Εθνικό τη Νέα του Σκηνή, που φέρει, δικαίως, το όνομα του Νίκου Κούρκουλου. Εκεί παίζεται από την Παρασκευή ο «Ρομπέρτο Τσούκο» του Κολτές σε σκηνοθεσία Εφης Θεοδώρου και θα τον συναντήσει σύντομα και η «Καλή οικογένεια» του Γιοακίμ Πίρινεν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Το studio theatre, που ονειρευόταν ο Γιάννης Χουβαρδάς, θα είναι πια γεγονός, με το εναλλασσόμενο ρεπερτόριό του και τα όλα του, σε έναν υπερσύγχρονο χώρο 240 θέσεων.Δεν είναι τυχαίο που το βράδυ του Σαββάτου κι ενώ το κέντρο της Αθήνας έκλεινε σιγά σιγά υπό τον φόβο επεισοδίων, πάνω από πενήντα άτομα πριν δουν τον «Ρομπέρτο Τσούκο» τριγύριζαν με περιέργεια τους χώρους που παραδόθηκαν (εκδοτήριο, φουαγιέ, μπαρ, σκηνή). Η αισθητική συνύπαρξη του «παλιού με το νέο», που προέκριναν για την επέκταση του Εθνικού οι αρχιτέκτονες, θα μπορούσε, βέβαια, να είχε γείρει περισσότερο προς την πλευρά του νέου. Να είχε επικρατήσει περισσότερη τόλμη. Και η αίθουσα της Νέας Σκηνής, με τις τέσσερις μετακινούμενες μονάδες καθισμάτων, έχει μπροστά της πολύ καιρό και, κυρίως, πολλούς σκηνοθέτες, για να εξερευνήσει όλες τις δυνατότητές της. Μην είμαστε, όμως, πλεονέκτες. Το Εθνικό της Αγ. Κωνσταντίνου ξαναμπήκε στον χάρτη. Και με μια δυνατή θεατρική εμπειρία. Οσο πίεσε ο Γιάννης Χουβαρδάς, πίεσε. Καιρός είναι να αναλάβει τις ευθύνες της η πολιτεία.

ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 15/12/2008

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: Ανοίγει η… πρώτη πύλη

Μεγάλη πρεμιέρα σήμερα για το Εθνικό Θέατρο. Το ριζικά ανακαινισμένο κτίριο Τσίλερ επί της Αγίου Κωνσταντίνου ανοίγει τις πόρτες του. Αν και το σύνολο του έργου θα τελειώσει με καθυστέρηση στις αρχές του 2009, αφού ο αρχικός χρόνος παράδοσης ήταν ο περασμένος Μάρτιος.

Η «Νέα Σκηνή-Νίκος Κούρκουλος» είναι έτοιμη για να υποδεχθεί απόψε το κοινό με το έργο του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές, «Ρομπέρτο Τσούκο», σε σκηνοθεσία Εφης Θεοδώρου.

Η Κεντρική Σκηνή αναμένεται να λειτουργήσει τον Φεβρουάριο του 2009 -η παράδοση του έργου γίνεται τμηματικά. Το τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Μενάνδρου – Αγίου Κωνσταντίνου – Κουμουνδούρου και Σατωβριάνδου εδώ και δύο χρόνια, από το 2006, ήταν ένα τεράστιο εργοτάξιο, με διακόσιους ανθρώπους να δουλεύουν σε έντονους ρυθμούς, μηχανικούς, εργάτες, ζωγράφους, συντηρητές.

Το κτιριακό συγκρότημα του Εθνικού Θεάτρου κατέρρεε (600 τόνοι σίδερο χρησιμοποιήθηκαν σήμερα για την αποκατάστασή του), αλλά η αποφασιστικότητα και το πάθος του Νίκου Κούρκουλου υπερκέρασαν τα εμπόδια και την άρση μιας εκκρεμότητας που χρονολογούνταν σχεδόν από… 30ετίας.

Ηταν το 1998 όταν ο Νίκος Κούρκουλος έστειλε επιστολή στην τότε ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού για να επισημάνει ότι «το κτίριο καταρρέει». Οκτώ χρόνια μετά, τον Μάρτιο του 2006, υπογράφεται η σύμβαση «Αποκατάστασης και εξοπλισμού της κτιριακής υποδομής του Εθνικού Θεάτρου».

Σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό, η είσοδος του Εθνικού Θεάτρου θα είναι από την οδό Μενάνδρου και όχι από την Αγίου Κωνσταντίνου. Το υπόγειο γκαράζ παραμένει με την είσοδο από την οδό Κουμουνδούρου, ενώ η αυλή (προς την οδό Σατωβριάνδου) θα φτιαχτεί τελευταία: μέσα εκεί θα στηθεί ένα μικρό υπαίθριο θεατράκι.

Η Κεντρική Σκηνή, χωρητικότητας 640 θέσεων, θα αποκτήσει σκηνή διπλάσια σε βάθος και ύψος, ενώ η Νέα Σκηνή, των 260 θέσεων, ένα «μαύρο κουτί», έχει τη δυνατότητα να αλλάζει μορφή.

Τα καμαρίνια βρίσκονται στο καινούργιο κτίριο (μοιρασμένα σε τρεις ορόφους) και τα γραφεία του θεάτρου εκεί που ήταν τα (παλιά) καμαρίνια. Δημιουργούνται φουαγιέ, αποθηκευτικοί χώροι, πωλητήριο, βιβλιοθήκη.

Τέλος, ως προς τα οικονομικά, το κόστος του έργου θα ξεπεράσει κατά 10-12% τον αρχικό προϋπολογισμό και θα φθάσει τα τριάντα εκατομμύρια ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).

6+1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

1891
Η ανέγερση της Κεντρικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου -τότε Βασιλικού- άρχισε το 1891 με βάση τα σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ.

1901
Το κτίριο του θεάτρου ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο του 1901 και τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 24 Νοεμβρίου του 1901. Πρωτολειτούργησε ως Βασιλικό Θέατρο.

1908
Το 1908 έκλεισε «επ’ αόριστον». Από το 1908 μέχρι το 1932 κλείνει, λόγω κακής διαχείρισης και οικονομικών προβλημάτων.

1922
Το 1922, όπως και πολλά άλλα δημόσια κτίρια, χρησιμοποιείται για την προσωρινή στέγαση προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.

1930
Ιδρύθηκε με την επωνυμία Εθνικό Θέατρο το 1930 από τον υπουργό Παιδείας, Γεώργιο Παπανδρέου. Για πολλά χρόνια λειτούργησε ως ΝΠΔΔ.

1994
Με τον Νόμο 2273/1994 ιδρύθηκε το ΝΠΙΔ με την επωνυμία «Εθνικό Θέατρο», οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Ο σκοπός
Σκοπός του είναι η μέσω της θεατρικής τέχνης προαγωγή της πνευματικής καλλιέργειας του λαού και η διαφύλαξη της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας.

Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 12/12/2008