Μια χορεύτρια στο κλουβί. «ΙΖΑΝΤΟΡΑ – WHEN SHE DANCED» ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ «ΜΕΛΙ»

Μητέρα του μοντέρνου χορού, ιέρεια, αγρίμι. Μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που αποδόθηκαν στην Ιζαντόρα Ντάνκαν (1877-1927). Πώς υποδύεται κανείς ένα τόσο φωτεινό πλάσμα περιτριγυρισμένο από αύρα μαγείας και μυστηρίου; Βαρύ φορτίο για μια ηθοποιό, ακόμη κι όταν πρόκειται για την -πάντα- εξαιρετική Δήμητρα Χατούπη.

Ο Σεργκέι (Δαυίδ Μαλτέζε) και η Ιζαντόρα (Δήμητρα Χατούπη) μπορούσαν να επικοινωνήσουν ουσιαστικά μόνο ερωτικά. Δεν μιλούσαν καν κοινή γλώσσα

Δεν είναι όμως μόνη της στο εγχείρημα. Σύμμαχός της το καλογραμμένο έργο του σπουδαίου Αμερικανού Μάρτιν Σέρμαν «Ιζαντόρα – When she danced», που ευτύχησε, μάλιστα, να ανεβεί το 1991 στη βρετανική σκηνή με τη Βανέσα Ρεντγκρέιβ στον ομώνυμο ρόλο. Αλλά και ο σκηνοθέτης της Ραβζάν Μαζίλου. Δική του ήταν και η πρόταση. «Αγαπώ την ευαισθησία του και την αισθητική του. Μπορεί την τελευταία στιγμή να βάψει κάτι στο σκηνικό ή να διορθώσει ένα κοστούμι. Είναι ολοκληρωμένος καλλιτέχνης», μας λέει η Δήμητρα Χατούπη. Εχει συνεργαστεί και παλαιότερα με τον δημοφιλή Ρουμάνο σκηνοθέτη, χορευτή και χορογράφο. Μαζί είχαν συμπράξει στη «Μάρλεν» (Ντίτριχ) του Παμ Τζεμς. Μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην καριέρα της.

Ξεχωρίζει κι άλλες. Την ερμηνεία της στο «Κουαρτέτο» του Χάινερ Μίλερ, για την οποία τιμήθηκε με το έπαθλο «Κοτοπούλη» το 1997. Αγαπημένος της ρόλος και ο Ζιλ από τον μονόλογο «Ο Ζιλ και η Νύχτα» του Ούγκο Κλάους (σκηνοθ. Φωτεινής Σισκοπούλου), απολογία του ιππότη της Ζαν ντ’ Αρκ, σατανιστή, ομοφυλόφιλου και δολοφόνου παιδιών ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης πριν από την καύση του. Η «Βιρτζίνια» (Γουλφ) της Εντα Ο’ Μπράιαν είναι ακόμη ένας αγαπημένος της ρόλος.

Η Δήμητρα Χατούπη μοιάζει να γοητεύεται από τις ιστορικές προσωπικότητες. Τις επιλέγει και… «την επιλέγουν» με έναν τρόπο, όπως λέει. Την Ιζαντόρα, πάντως, αυτή τη φορά την προσέγγισε με εντελώς διαφορετικό τρόπο. «Δεν έμεινα σε όσα έλεγαν οι άλλοι γι’ αυτήν, όπως κάνω συνήθως. Μελέτησα περισσότερο την αυτοβιογραφία της. Ηθελα να αποφύγω διάφορες παγίδες, με σημαντικότερη το να βγει κάτι στιλιζαρισμένο. Δεν τη μιμούμαι, φυσικά. Δεν αναπαράγεται η τέχνη της, άλλωστε, στο έργο. Γι’ αυτό και δεν με απασχόλησε η τέχνη της αλλά η ζωή της. Ηταν μια γυναίκα λαμπερή, ανοιχτή με όλους, δοτική, ελεύθερη, έκανε μέχρι και παιδιά εκτός γάμου. Σκεφτείτε, εκείνη την εποχή».

«Αγαπώ τον χορό. Θα ήθελα να έχω υπάρξει χορεύτρια. Σταμάτησα το μπαλέτο στα 17 για να αφοσιωθώ στα μαθήματα», λέει η ηθοποιός

Το έργο εντοπίζει την Ντάνκαν σε ηλικία 45 ετών. Εχει ήδη αρχίσει η κάθοδός της. Ολα συμβαίνουν στη διάρκεια μιας μέρας στο Παρίσι. Είναι παντρεμένη με τον μεγάλο ποιητή της επαναστατικής Ρωσίας Σεργκέι Εσένιν (Δαυίδ Μαλτέζε). Ξυπνούν μεθυσμένοι στο άδειο από έπιπλα διαμέρισμα της Ιζαντόρα -τα πουλά για να επιβιώσει. Δεν μιλούν καμία κοινή γλώσσα.

«Είναι σαν δύο αγρίμια κλεισμένα σε ένα κλουβί που, ίσως, είναι το σπίτι της, στο Παρίσι ή ο εγκλεισμός τους σε έναν κόσμο που δεν τους καταλαβαίνει», εκτιμά η Δήμητρα Χατούπη. Σε λίγο θα τους επισκεφτούν ένας Ρουμάνος πιανίστας (Γιώργος Νούσης) για πρόβα, ένας Ιταλός (Φίλιππος Φραγκούλης) για την ίδρυση στην Ιταλία ακόμα μίας σχολής της, η κολλητή της φίλη (Ντίνα Μιχαηλίδου), μια Ρωσίδα διερμηνέας (Ιρίνα Μπόικο) κ.ά. Κανείς τους δεν μιλά την ίδια γλώσσα. Ο Σέρμαν, άλλωστε αυτή τη φορά έγραψε μια φάρσα.

«Είναι κωμωδία!», λέει η ηθοποιός, που δεν έχει ασχοληθεί ξανά με την κωμωδία, ίσως επειδή μέχρι τώρα τη φοβόταν, όπως αναφέρει. «Εχει ενδιαφέρον στην τέχνη να περνάς πράγματα μέσα από αντιθέσεις, Τελικά, το πιο δραματικό περνά μέσα από το κωμικό, όπως και στη ζωή», εκτιμά.

Πέρα από τη ζωή των μποέμ καλλιτεχνών και την πολιτική κατάσταση της εποχής, στο έργο βλέπουμε και τις απόψεις της Ιζαντόρα για την τέχνη. Ηταν αυτή που απέρριψε την κλασική εκπαίδευση και εξύμνησε τον αυτοσχεδιασμό. «Ολοι οι άνθρωποι είναι ικανοί να χορεύουν, αρκεί να ξέρουν να ακούνε. Οι περισσότεροι όμως είναι κουφοί», λέει στο έργο.

Συμφωνεί άραγε με αυτή την προσέγγιση και η ηθοποιός; «Απόλυτα. Μόνο που αυτό είναι το πρώτο στάδιο. Από εκεί και πέρα χρειάζεται πολλή δουλειά», επισημαίνει. Η ίδια άλλωστε λατρεύει να μεταδίδει τις γνώσεις της στα νέα παιδιά, τα τελευταία έξι χρόνια μέσα από τη δική της σχολή, τη «Δήλο». «Η θεατρική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο», εκτιμά. «Χρειάζονται 4 χρόνια αποκλειστικής ενασχόλησης. Είμαι όμως αισιόδοξη για το μέλλον».

Επειτα από τρεις Ηλέκτρες, ο ρόλος που γλυκοκοιτάζει τώρα είναι η Κλυταιμνήστρα, αλλά και «η εποχή του Μάρλοου και του Σέξπιρ, με την οποία δεν έχω ασχοληθεί».

* Πρεμιέρα απόψε στο θέατρο «Μέλι» (Φωκαίας 4 & Αριστοτέλους 87, πλ. Βικτωρίας, τηλ. 210-8221111).*

• Της ΕΛΕΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2009