Βρετανικό φλέγμα στο BIOS. «Quizoola!» από την ομάδα Forced Entertainment

• Ποια είναι η πρωτεύουσα της Ισπανίας; Είστε φυσική ξανθιά; Ηταν ο Τζον Γουέιν γενναίος; Γιατί φοβόμαστε το θάνατο; Αυτά και άλλα πολλά -περί τα 2.000- ερωτήματα θα ακούσετε, αλλά και θα τεθούν σε εσάς, στην 6ωρη, σχεδόν ψυχαναλυτική, παράσταση «Quizoola!» της βρετανικής πολυβραβευμένης ομάδας Forced Entertainment στο ΒΙΟS (Σάβ. 7/3, στις 18.00. Είσοδος: 20 €, 15 €). Το κοινό είναι ελεύθερο να φύγει και να επιστρέψει καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Την Κυριακή 8/3 στις 19.00 θα διεξαχθεί συζήτηση με το κοινό (είσοδος ελεύθερη).

FORCED ENTERTAINMENT. Οι «βρωμόστομοι» έρχονται

• Τα «κακά παιδιά» της βρετανικής σκηνής σκοπεύουν να δοκιμάσουν τις αντοχές μας με την προκλητική διαδραστική παράσταση «Quizoolaa!»

Στιγμιότυπο από την παράσταση «Quizoolaa!»

• Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε «Πρώτη νύχτα»; Ορκοι αιώνιας πίστης; Βαθιά βλέμματα που φτάνουν ως τα μύχια της ψυχής; Ερωτόλογα που κόβουν την ανάσα; Η θεατρική ομάδα Forced Εntertainment πάντως έκανε εν έτει 2001 τους εντελώς ανάποδους συνειρμούς παρουσιάζοντας στην έδρα της, στο Σέφιλντ, την παράσταση «First night» («Πρώτη νύχτα»), η οποία είχε ουσιαστικά ως θέμα τις… τελευταίες ώρες των θεατών: «Εσύ…» αναφώνησε ξαφνικά κάποιος από τον καλοντυμένο θίασο σε ανυποψίαστο κύριο της πρώτης σειράς «θα… πεθάνεις από καρκίνο στα νεφρά». Και έρχεται η σειρά του επομένου: «Και εσύ θα σκοτωθείς σε τροχαίο». Ξαφνικά η ατμόσφαιρα γέμισε από πιθανούς και απίθανους θανάτους. Τους τριγμούς αμηχανίας στα καθίσματα ακολούθησαν τα ποδοβολητά διόλου ευκαταφρόνητης μερίδας θεατών, οι οποίοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, μη μπορώντας να αναμετρηθούν με τον φόβο του θανάτου. Κανείς δεν ήταν πλέον ασφαλής. Οι κανόνες είχαν καταπατηθεί. Το θέατρο δεν πρέπει να είναι έτσι. Υποτίθεται ότι οφείλεις να φροντίζεις το κοινό και όχι να το κακομεταχειρίζεσαι- ή μήπως όχι;

• Τα «κακά παιδιά» της βρετανικής σκηνής σκοπεύουν να δοκιμάσουν τα όρια και του ελληνικού κοινού με την παράστασή τους «Quizoolaa!» που θα δώσουν το Σάββατο 7 Μαρτίου στο Βios. Βασισμένη σε ένα κείμενο 2.000 λογικών και παράλογων ερωτήσεων, η περφόρμανς διαρκεί έξι ολόκληρες ώρες, ενώ το κοινό είναι ελεύθερο να φύγει και να επιστρέψει ανά πάσα στιγμή. Οι υπέρμαχοι της «καταναγκαστικής ψυχαγωγίας» κλείνουν εφέτος 25 χρόνια συνεχούς παρουσίας, με το διαβολεμένο κέφι και το διεστραμμένο χιούμορ της να δίνουν την αίσθηση ότι ξεκίνησαν μόλις χθες.

• Εχοντας και επιβεβαιώνοντας τη φήμη ότι χτυπούν το κοινό εκεί που πονάει ξεβολεύοντάς το από τα βελούδινα καθίσματα, έχουν στο ενεργητικό τους μια εντυπωσιακή σειρά από, αν μη τι άλλο, πρωτότυπα θεάματα. Το «Speak bitterness» («Πες την κακία σου»), π.χ., έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές από τον βρετανικό και διεθνή Τύπο και είναι εμπνευσμένο από τις συναθροίσεις που έλαβαν χώρα στις γειτονιές της Κίνας μετά την Πολιτιστική Επανάσταση. Κατά τη διάρκειά τους οι καταπιεσμένοι κάτοικοι ενθαρρύνονταν να ομολογήσουν πολιτικές παρεκκλίσεις και βλέψεις ανόδου. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που παρασύρθηκαν σε ψευδείς εξομολογήσεις. Στην παράσταση οι ηθοποιοί έβγαζαν τα άπλυτά τους στη φόρα προκαλώντας άλλοτε το γέλιο και άλλοτε τον κλαυσίγελω: «Διαπράξαμε γενοκτονία/ Ακούσαμε το “Stairway to heaven” 13 φορές συνεχόμενες/ Νομίζαμε ότι η ηθική και ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς είναι ένα και το αυτό/ Ομολογούμε ψυχρότητα και κακία, πλαστογραφία και απάτη». Η αλλόκοτη αυτή λιτανεία συνεχιζόταν με κάθε λογής εγκλήματα να παρατάσσονται δίπλα δίπλα, με το μπανάλ να συναντά το γελοίο και όλο αυτό να θυμίζει φρικτό ριάλιτι καθώς οι ηθοποιοί διάλεγαν στρατόπεδα που άλλαζαν σύσταση όσο εύκολα κάνουμε ζάπινγκ.

• Εκτός από θεατρικές παραστάσεις, οι Forced Εntertainment δημιουργούν και εγκαταστάσεις, όπως το «Ground plans for Ρaradise» («Κάτοψη του Παραδείσου»), που αναπαριστά μια αχανή φανταστική πόλη φτιαγμένη από ξύλινους πύργους. Αλλά και φιλμ, όπως το επτάωρης διάρκειας βίντεο «Filthy words and phrases» («Βρώμικες λέξεις και φράσεις»), κατά τη διάρκεια του οποίου μια γυναίκα βρίσκεται σε μια εγκαταλελειμμένη σχολική αίθουσα και γράφει έναν κατάλογο δύο χιλιάδων σεξουαλικών βωμολοχιών.

• Ο βασικός πυρήνας των έξι περφόρμερ, με επικεφαλής τον καλλιτεχνικό διευθυντή της ομάδας Τιμ Ετσελς, δεν έχει αλλάξει από το 1984 ως σήμερα. Αν το θέατρο ήταν ολυμπιακό άθλημα, οι ίδιοι θα ήταν μαραθωνοδρόμοι και όχι κατοστάρηδες. Και αν ακόμη κάθε φημισμένη πειραματική σκηνή διεθνώς τους ανοίγει διάπλατα τις πόρτες, το φλεγματικό Λονδίνο παραμένει διστακτικό αντιμετωπίζοντάς τους σαν εισβολείς που θα χαλάσουν το πάρτι. Ο Ετσελς είχε κάποτε την ιδέα να ανεβάσουν την παράσταση «Look back in anger» («Κοιτώντας πίσω με θυμό») αφού πρώτα όλοι οι ηθοποιοί είχαν μεθύσει με μηλίτη, αλλά τελικά δεν την πραγματοποίησε. Σίγουρα όμως έχει πολλούς ακόμη άσους στο μανίκι του.

Ο Τιμ Ετσελς και το φάντασμα του Σαίξπηρ

• «Πόσα πράγματα μπορείς να χωρέσεις μέσα στο αιδοίο σου;»: αυτή είναι η πιο τραβηγμένη ερώτηση που περιλαμβάνει το περίφημο ερωτηματολόγιο της παράστασης «Quizoolaa!» σύμφωνα με τον εμπνευστή της Τιμ Ετσελς (φωτογραφία). Οσο για τις απαντήσεις που έχουν δοθεί κατά καιρούς, ποικίλλουν, με συνηθέστερη πάντως τα «δέκα δάχτυλα». «Είναι ένας ασφαλής αριθμός» μας είπε ο δαιμόνιος καλλιτεχνικός διευθυντής των Forced Εntertainment, με την ακόμη πιο δαιμόνια αίσθηση του χιούμορ που τον διακρίνει. Κατά τη διάρκεια της παράστασης που θα φιλοξενηθεί στο Βios το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να διαλέγει και να υποβάλλει ερωτήσεις στους δύο ηθοποιούς, οι οποίοι θα φορούν φθαρμένα ρούχα κλόουν.

• «Εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία από τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις αυτές καθαυτές είναι ο χρόνος που χρειάζονται και οι ηθοποιοί και οι θεατές για να σκεφθούν, οι εκφράσεις που αλλάζουν στα πρόσωπά τους. Επέλεξα σκηνικό και μακιγιάζ ξεπεσμένου τσίρκου για να δώσω την αίσθηση μιας μεγάλης παράστασης που έχει από καιρό τελειώσει. Και το μόνο που έχει απομείνει είναι οι ατέλειωτες ερωτήσεις» σημειώνει. Αντί για τους όρους «υποψιασμένο» και «ανυποψίαστο» κοινό, προτιμά να μιλάει για θεατές με ή χωρίς αυτοπεποίθηση. Οσο για την αμφιλεγόμενη «Πρώτη νύχτα» με όλες εκείνες τις προβλέψεις θανάτων: «Εχουμε τη φήμη ότι βασανίζουμε και τρομοκρατούμε το κοινό μας. Η αλήθεια είναι ότι μας αρέσει να κάνουμε διασκεδαστικές παραστάσεις, αλλά λατρεύουμε να παρουσιάζουμε πράγματα που περιέχουν κίνδυνο,που σε βγάζουν από τα όριά σου. Η καλοσύνη είναι άχρηστη χωρίς την κακία. Υστερα λοιπόν από το πρώτο σοκ στο άκουσμα των θανάτων,το κοινό άρχισε να ξορκίζει τους φόβους του, να συμμετέχει, να γελάει. Για παράδειγμα, στο άκουσμα της φυματίωσης σχεδόν οι μισοί άρχισαν να βήχουν μηχανικά. ΟΙ περισσότεροι μάλιστα προτιμούσαν να τους πούμε ότι θα πεθάνουν με πρωτότυπο τρόπο.

• Δυσανασχετούσαν όταν άκουγαν για καρκίνο ή έμφραγμα και ενθουσιάζονταν με το δάγκωμα φιδιού, την πτώση αεροπλάνου κτλ.». Γιατί λοιπόν μια ομάδα με τέτοια ιστορία και περγαμηνές στον χώρο παραμένει το μαύρο πρόβατο για τις κεντρικές σκηνές του Λονδίνου; «Το Λονδίνο είναι πολύ αψυχολόγητο και βαθιά συντηρητικό από πολλές απόψεις. Ολη αυτή η μακρά παράδοση στην κλασική λογοτεχνία έχει στραγγαλίσει τη σύγχρονη δημιουργία και το φάντασμα του Σαίξπηρ θα πλανάται για πάντα πάνω από τα ανήσυχα κεφάλια μας» καταλήγει.

• Βios, Πειραιώς 84, τηλ. 210-3425.335. Εκτός από την παράσταση «Quizoolaa!», στις 7 και 8 Μαρτίου θα προβληθούν με ελεύθερη είσοδο βίντεο του Τιμ Ετσελς και ο ίδιος θα συζητήσει με το κοινό (8/3, 19.00).

• της αστεροπης λαζαριδου | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 1 Μαρτίου 2009