Θοδωρής Γκόνης: «Οι πόλεις στην επαρχία είναι ψηλές»

«Οι άνθρωποι της τέχνης είμαστε βετεράνοι στις δυσκολίες», λέει ο Θοδωρής Γκόνης

ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ

«Η θάλασσα σου δίνει τρεις ευκαιρίες όταν βουλιάζεις -πριν σε τραβήξει μέσα, σε βγάζει επάνω», λέει ο Θοδωρής Γκόνης. Οχι ότι ο ίδιος ετοιμάζεται για βούλιαγμα. Το αντίθετο. Ηδη άρχισε το κολύμπι. Θέλει πεισματικά να μείνει στον… αφρό. «Οι άνθρωποι της τέχνης είμαστε βετεράνοι στις δυσκολίες. Θεωρώ την παρούσα δύσκολη κατάσταση ως μία ομολογουμένως χαρούμενη στιγμή κι όχι κακομοιρίστικη», εξηγεί στον «ΑτΚ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Σερρών, ανοίγοντας την αυλαία για τη νέα θεατρική σεζόν.

«Ο πνιγμένος από τα ελληνικά πιάνεται», είναι ο τίτλος που έδωσε ο ίδιος στο πρόγραμμα της φετινής περιόδου. Οι παραγωγές του ΔΗΠΕΘΕ (παραστάσεις, αναλόγια, αναγνώσεις) αντλούν από το ελληνικό ρεπερτόριο: Καρυωτάκης, Γκάτσος, Γονατάς, Παπαδημητρακόπουλος. Στην ίδια λογική εντάσσονται οι μετακλήσεις, οι φιλοξενίες, οι συμπαραγωγές, οι παραγγελίες, η μουσική, ο χορός, οι παράλληλες εκδηλώσεις. Επιπλέον τέσσερις συγγραφείς που ζουν και εργάζονται στις Σέρρες (Σάκης Αραμπατζής, Γιώργος Καρτέρης, Λευτέρης Μαυρόπουλος, Λευτέρης Μαραγκάκης) προσκλήθηκαν να γράψουν ειδικά για το ΔΗΠΕΘΕ, ενώ πρόσκληση να παρουσιάσουν τη δουλειά τους έλαβαν και ερασιτεχνικοί θίασοι της πόλης.

«Οταν έρχονται τα δύσκολα, επιστρέφει κανείς εκεί από όπου κλέβει θάρρος, παίρνει δύναμη. Στις δουλειές μας οι δυσκολίες σε αναγκάζουν να επινοήσεις, να σταματήσεις να επαναπαύεσαι. Επειδή δεν υπάρχουν χρήματα, δε θα καθίσεις με σταυρωμένα χέρια. Επιστρέφεις στα κείμενα που σε εγκαρδιώνουν, νιώθοντας ότι έτσι χτυπάς την πόρτα σου, το ρόπτρο, όπου σε περιμένουν οι δικοί σου άνθρωποι», λέει ο κ. Γκόνης.

• Φεστιβάλ το χειμώνα

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών επιμένει στον αυστηρό και μεθοδικό προγραμματισμό, κάτι που δυστυχώς στην Ελλάδα δεν είναι αυτονόητο. «Ουσιαστικά κάνουμε ένα μικρό φεστιβάλ μέσα στο χειμώνα. Κι επιπλέον έχουμε την τύχη να διαθέτουμε μία σπουδαία αίθουσα, τα «Αστέρια». Δεν ανεβάζουμε απλώς ένα παιδικό τη σεζόν κι όποιος άλλος να περνάει απ’ έξω να μπαίνει. Δεν το βάζω κάτω, επειδή ο κάθε τηλεοπτικός θίασος λέει «θα πάμε και σε ένα φτωχό συγγενή», λέω πολλά «όχι»».

Ο Θοδωρής Γκόνης κλείνει φέτος μία δεκαετία ως καλλιτεχνικός διευθυντής σε ΔΗΠΕΘΕ, αρχικά στο Αγρίνιο και τα τελευταία δύο χρόνια στις Σέρρες. «Στην επαρχία υπάρχει η επιθυμία να γίνουν πράγματα κι από την άλλη υπάρχουν αυτοί που, είτε από αδυναμία είτε από επιθυμία, θέλουν να κρατήσουν τις πόλεις χαμηλά», παρατηρεί. «Οι παράγοντες θεωρούν ότι οι πόλεις έχουν το ύψος το δικό τους. Επειδή είναι «κοντοί» οι ίδιοι, νομίζουν ότι κι οι πόλεις είναι κοντές. Οι Σέρρες, η Καβάλα, τα Γιάννενα είναι ψηλές πόλεις, πρέπει να τεντωθούμε να τις πιάσουμε. Είναι μία μάχη που γίνεται διαρκώς, δε σε αφήνουν να περάσεις, ενώ κάποιοι θέλουν πολύ, ο κόσμος θέλει, αυτό δείχνουν τα εισιτήρια. Οταν του δίνεις το καλό, το καταλαβαίνει, δε χρειάζεται να τον αφήνεις να ξεκουράζεται. Το θέμα είναι πολιτικό, πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, η Αθήνα ασφυκτιά. Μπορείς να έχεις εξαιρετικό θέατρο στις Σέρρες, την Καβάλα. Από τη φύση της η τέχνη είναι ενοχλητική. Πρέπει να απαιτείς ακριβά πράγματα, μία πόλη να απαιτεί τα πρώτα πράγματα».

Οσο για τη συγκυρία της οικονομικής κρίσης και τις κινήσεις που αυτή επιβάλλει με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο; «Διαπιστώνω ότι με πολλή ευκολία μαζεύουμε προγράμματα, ψαλιδίζουμε, για να έχουμε ένα ευρώ παραπάνω. Να δούμε, όμως, πώς θα πληρωθεί αυτό αναδρομικά. Αμα προχωράμε με το δημόσιο ενδιαφέρον και όχι το δημόσιο συμφέρον, θα προχωρήσουμε άσχημα», τονίζει.

• Το πρόγραμμα της φετινής σεζόν

Το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών ετοίμασε για τη χειμερινή περίοδο 2010 – 2011 έξι παραγωγές και συμπαραγωγές. Η Παιδική Σκηνή σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας θα παρουσιάσει στις 20 Νοεμβρίου το «Μαλαματένιο μήλο», σε σκηνοθεσία Τάσου Ράτζου, στις 18 Δεκεμβρίου το «Συγκοπή πλατάνου», του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου, με τον Στέλιο Μάινα, και στις αρχές της νέας χρονιάς (5-9 Ιανουαρίου) τη «Δεύτερη γέννα» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, με τη Φιλαρέτη Κομνηνού (παραγωγή της «Culture» σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών).

Στις 24 Ιανουαρίου θα παρουσιαστεί το θεατρικό αναλόγιο «Ο φιλόξενος καρδινάλιος» του Ε. Χ. Γονατά με τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη και στις 30-31 Μαρτίου η θεατρική ανάγνωση «Τέσσερις συγγραφείς που ζουν και εργάζονται στις Σέρρες». Στις 4-10 Απριλίου θα παρουσιαστεί η παράσταση «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα» με κείμενα των Καρυωτάκη – Πολυδούρη, σε επιμέλεια Θοδωρή Γκόνη.

Στο πλαίσιο των μετακλήσεων, έξι θίασοι θα επισκεφτούν τις Σέρρες. Στις 3 Δεκεμβρίου θα φιλοξενηθεί το «Μαράν-αθά» του Θωμά Ψύρρα με τη Γιασεμί Κηλαηδόνη και στις 27-28 Δεκεμβρίου η παιδική παράσταση «Ο Γαργαληστής». Με τη νέα χρονιά, στις 7-8 Φεβρουαρίου θα ανεβεί «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» του Γ. Βιζυηνού, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, στις 23-24 Φεβρουαρίου η «Κατσαρίδα» του Βασίλη Μαυρογεωργίου, στις 21 Μαρτίου η θεατρική – μουσική παράσταση του Aκη Δήμου «Αιώνες μακριά απ’ την Αλάσκα» με την Πέμη Ζούνη και στα μέσα Μαΐου «Η γυναίκα της Πάτρας» του Γιώργου Χρονά, με την Ελένη Κοκκίδου.

Το πρόγραμμα συμπληρώνει μία σειρά συναυλιών: στις 27 Νοεμβρίου θα εμφανιστεί η Νατάσα Μποφίλιου, στις 13 Δεκεμβρίου ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Χρήστος Θηβαίος, στις 28 Φεβρουαρίου η Μαρία Φαραντούρη. Στις 11-12 Μαρτίου θα φιλοξενηθεί ένα διήμερο χορού με την ομάδα «Sinequanon», ενώ επίσης ώς την άνοιξη θα γίνουν πολλές παράλληλες εκδηλώσεις.

Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου 2010 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

«Τα ΔΗΠΕΘΕ δεν είναι ο ξεχασμένος επαρχιώτης συγγενής μας»

ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ

Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

Ποιος ασχολείται με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, όταν ο μικρός προϋπολογισμός του υπουργείου Πολιτισμού θα πάρει ένα 30% την κατηφόρα;

Ο Θοδωρής Γκόνης βάφτισε το πρόγραμμα του θεάτρου «Ο πνιγμένος απ’ τα Ελληνικά πιάνεται»

Να μια ερώτηση που μπορεί να θυμώσει τον Θοδωρή Γκόνη. «Είναι τουλάχιστον αχαριστία η αδιαφορία προς τα ΔΗΠΕΘΕ», αντιδρά. «Υπάρχει Ελληνας σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ηθοποιός που δεν πέρασε έστω και για λίγο από την περιφέρεια; Αντιμετωπίζουμε τα ΔΗΠΕΘΕ σαν να είναι ένας μακρινός μας συγγενής στην επαρχία, που από κομπλέξ κατωτερότητας προτιμάμε νά ξεχνάμε».

Δεν έχει απλώς δίκιο. Είναι και συνεπής στις απόψεις του. Τα τελευταία χρόνια πασχίζει όχι απλώς να κρατήσει κουτσά στραβά στη ζωή έναν θεσμό που παραπαίει, αλλά και να του δώσει νόημα ύπαρξης.

Ξεκίνησε από το μέτωπο του Αγρινίου. Και όταν το 2008 μετακόμισε στις Σέρρες, πρότεινε ένα νέο μοντέλο, ευέλικτο, νεανικό, στηριγμένο στη συνεργασία με τις ντόπιες δυνάμεις αλλά και τις μετακλήσεις θεαμάτων υψηλής ποιότητας από τό κέντρο. Ούτε λαϊκισμοί, ούτε τηλεοπτικοποίηση του ρεπερτορίου, ούτε ξιπασμένες επιλογές, ούτε τίποτα.

Γι’ αυτό και δικαιούται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο να τα βάζει με το υπουργείο Πολιτισμού, που σε συνεχή αναρώτηση για τον θεσμό (to be or not to be?) τον έχει αφήσει στη μοίρα του. Οχι ότι δεν χρειάζεται επειγόντως γενναία επανεξέταση. Αλλά η υπερβολική καθυστέρηση χάραξης νέας κεντρικής πολιτικής έχει το γνωστό αποτέλεσμα: μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

• Τα μισά χρήματα

Αυτή τη στιγμή, όπως μας λέει ο Θοδωρής Γκόνης, οι προγραμματικές συμβάσεις με το ΥΠΠΟΤ των δήμων που έχουν ΔΗΠΕΘΕ ισχύουν μόνο μέχρι τέλος Δεκεμβρίου. «Πώς να προγραμματίσεις ολόκληρη σεζόν με τα μισά χρήματα και αυτά κουτσουρεμένα; Οι 100 χιλιάδες ευρώ έκαστου συμβαλλόμενου φορέα για τους έξι μήνες του χρόνου έπεσαν ήδη στις 69 χιλ.! Οποιαδήποτε απόπειρα να συζητήσουμε με το ΥΠΠΟΤ πέφτει στο κενό».

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ίδιος δεν κάνει τη δουλειά του. Εχει έτοιμο το πρόγραμμα της σεζόν 2011-12. Ο τίτλος που του έχει δώσει είναι δελτίον ταυτότητας: «Ο πνιγμένος απ’ τα Ελληνικά πιάνεται».

«Σήμερα που όλα είναι δύσκολα, κλειστά και αβέβαια, το χέρι σηκώνεται και πηγαίνει από μόνο του», εξηγεί ο Θοδωρής Γκόνης. «Χτυπάει και ανοίγει τη γνωστή μεγάλη πόρτα. Γυρίζει πίσω σε αυτά, σε αυτούς που το κράτησαν χλωρό. Σαν το αγριοκάτσικο στά βουνά, που όταν δηλητηριαστεί βρίσκει από μόνο του το αντίδοτο».

Εννοεί, φυσικά, τους Ελληνες συγγραφείς, όχι αναγκαστικά τους θεατρικούς. Οι φετινές παραγωγές του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών είναι όλες βασισμένες σε σπουδαία ελληνικά κείμενα.

• Από Γονατά έως παραμύθια

– Η κεντρική και πιο φιλόδοξη παράσταση λέγεται «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα: Καρυωτάκης – Πολυδούρη» και είναι ένα παλιό του όνειρο. Ο ίδιος ανέλαβε την επιλογή των κειμένων, αλλά και τη σκηνοθεσία του θεάματος που θα επωμιστούν δυο ηθοποιοί, δυο μουσικοί και δυο χορευτές της ομάδας Sinequanon (4-10 Απριλίου).

– Ενα από τα πιο σημαντικά νεοελληνικά κείμενα, ο «Φιλόξενος Καρδινάλιος» του Ε.Χ. Γονατά, θα μεταφερθεί για πρώτη φορά στη σκηνή υπό μορφή θεατρικού αναλογίου από τον ηθοποιό Χρήστο Χατζηπαναγιώτη (24 Ιανουαρίου).

– Ο Στέλιος Μάινας θα επαναλάβει (18 Δεκεμβρίου) το επιτυχημένο θεατρικό αναλόγιο «Συγκοπή Πλατάνου» του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου, που έκανε πρεμιέρα το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Καβάλας – Φιλίππων.

– Η Φιλαρέτη Κομνηνού θα παρουσιάσει, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη, μια διασκευή του μυθιστορήματος του Θοδωρή Γρηγοριάδη «Η Δεύτερη Γέννα» (5-9 Ιανουαρίου). Η παράσταση, συνεργασία της Cultury με το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών, θα παιχτεί και στη Θεσσαλονίκη.

– Τέσσερις συγγραφείς που ζουν και εργάζονται στις Σέρρες, οι Σάκης Αραμπατζής, Γιώργος Καρτέρης, Λευτέρης Μαυρόπουλος και Λευτέρης Μαραγκάκης, θα γράψουν ειδικά για το ΔΗΠΕΘΕ κείμενα και θα τα παρουσιάσουν οι ίδιοι (30-31 Μαρτίου).

– Τέλος, η Παιδική Σκηνή θα εγκαινιάσει τη σεζόν (16 Νοεμβρίου έως 22 Δεκεμβρίου) με την παράσταση του Τάσου Ράτζου «Το μαλαματένιο μήλο», βασισμένη σε τρία κωμικά λαϊκά παραμύθια (συμπαραγωγή με ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας).

• Μετακλήσεις

Και δεν εξαντλείται εδώ η προσφορά του ΔΗΠΕΘΕ στους Σερραίους. Υπάρχουν προσεγμένες μετακλήσεις: Οι παραστάσεις του Δήμου Αβδελιώδη «Μαράν αθά» και «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», η μουσική παράσταση της Πέμης Ζούνη και του Ακη Δήμου «Αιώνες μακριά απ’ την Αλάσκα», η «Γυναίκα της Πάτρας» τού Γ. Χρονά με την Ελένη Κοκκίδου. Υπάρχουν συναυλίες των Σταύρου Ξαρχάκου – Ελλης Πασπαλά, Νατάσας Μποφίλιου, Μικρούτσικου – Θηβαίου, Σωκράτη Μάλαμα, Μαρίας Φαραντούρη. Υπάρχει κι ένα διήμερο σύγχρονου χορού από την ομάδα Sinequanon με τη νέα παράσταση «…Ενα ακόμα και φύγαμε…».

Αυτό δεν είναι πρόγραμμα ΔΗΠΕΘΕ αλλά ένα φεστιβάλ που διαρκεί όλη τη σεζόν. Πόσο μάλλον που στη νέα σκηνή του («Υπόγειο») τρεις ερασιτεχνικές ομάδες θα δείξουν τη δουλειά τους, το φουαγιέ του θεάτρου θα φιλοξενήσει την έκθεση «Δέκα + 3D Σύγχρονοι εικαστικοί δημιουργοί», θα οργανωθούν σεμινάρια για εκπαιδευτικούς αλλά και θεατρικά παιχνίδια για παιδιά. *

Ο Σέξπιρ τόκιζε το κείμενό του για τους ποιητές που θα ‘ρθουν

• Ο Θοδωρής Γκόνης είναι η «ψυχή» του εγχειρήματος. Ονόμασε άλλωστε φέτος το Φεστιβάλ Φιλίππων Καβάλας (1 Ιουλίου έως 27 Αυγούστου) «Γιώργος Χειμωνάς. Ο Αμλετ της Καβάλας». Για την παράσταση «Ο Αμλετ του Γιώργου Χειμωνά. Τίποτα από μένα δε φαίνεται» ανέλαβε και ρόλο «προξενήτρας». Λέει χαριτωμένα: «Ηρθαν πολλοί γαμπροί στην πόρτα μου…».

Τα συνοικέσια ήταν πολλά: η συνεργασία του κατ’ αρχάς με τον Γιάννη Λεοντάρη και την ομάδα του «Κανιγκούντα», που υποδέχτηκε για τη συγκεκριμένη παράσταση μία επιπλέον ηθοποιό, τη Λυδία Φωτοπούλου. «Αν και δικαιωματικά θα μπορούσε να υποδύεται μόνη τον Αμλετ», λέει ο Θοδωρής Γκόνης, «παίζει σαν πρωτοετής φοιτήτρια». Ολοι μαζί εμπιστεύτηκαν για τα αφαιρετικά σκηνικά και τα σύγχρονα κοστούμια τούς φοιτητές του Εργαστηρίου Σκηνογραφίας του Τμήματος Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ – υπό την εποπτεία του Απόστολου Βέττα.

Οι παραπάνω συνεργασίες επιβαιώνουν την εξαρχής ιδέα μιας παράστασης που αντιστέκεται στο «εγώ» για χάρη του συλλογικού πνεύματος. Το επιβεβαιώνει και η ίδια η απόφαση «Αμλετ να είναι όλη η ομάδα». «Αναζητούσα έναν ολόκληρο θίασο και όχι έναν μόνο σταρ. Δεν με ενδιέφερε ο Αμλετ ως Αμλετ, αλλά ως γεωμετρικός τόπος», λέει ο Θοδωρής Γκόνης. Και με το ίδιο σκεπτικό αιτιολογεί την επιλογή της μετάφρασης του Χειμωνά, «ο οποίος είχε έναν τρόπο να βασανίζεται με τις λέξεις. Ετσι άρθρωσε σε λόγο την κραυγή του Αμλετ».

Και αυτός, αντίστοιχα, προσπαθεί να μεταφέρει την κραυγή που ο ίδιος ο Χειμωνάς ύψωσε μέσω της σεξπιρικής απόδοσης. «Με γοητεύει ο Χειμωνάς ως Αμλετ. Εψαχνε τη μετρική του κειμένου στη διαδρομή που έκανε από το «Αιγινήτειο» στο σπίτι του. Τον φαντάζομαι να περπατά ως Αμλετ στην Αθήνα», λέει.

«Τέτοια έργα κουβαλάνε σπουδαίους μεταφραστές ανά τους αιώνες. Ο Σέξπιρ τόκιζε το κείμενό του για τους μεγάλους ποιητές που θα έρθουν».

Στην παράσταση, που είναι μια «γενναία διασκευή», ενσωματώθηκαν αποσπάσματα από το «Μυθιστόρημα» του Χειμωνά. Η δική του φράση «Τίποτα από μένα δεν φαίνεται» έδωσε τον υπότιτλο της παράστασης. Οσο για τους δημιουργικούς ρόλους, αυτοί μοιράστηκαν από την αρχή: ο Γκόνης ανέλαβε τη σύνδεση του κειμένου με την παράσταση, φωτίζοντας τον λόγο του Χειμωνά, και ο Λεοντάρης, τον συντονισμό της ομάδας.

«Ο θεατής που περιμένει να δει την πλοκή του «Αμλετ», θα απογοητευτεί», λέει ο Γιάννης Λεοντάρης. Αντί της γραμμικής εξέλιξης του κειμένου, «θα δει τη σκέψη αυτού του ήρωα». Αλλωστε τα περιφερειακά στοιχεία της δράσης έχουν κοπεί. Ολο το κείμενο επικεντρώνεται στη δράση του Αμλετ. Δεν έχει κρατηθεί λόγος που να φωτίζει τους άλλους ήρωες.

Αντιθέτως ο Αμλετ (Πέτρος Μάλαμας) είναι αυτός που φωτίζεται από ακόμη τέσσερις ηθοποιούς γυναίκες, που τις καλεί να τον ερμηνεύσουν. Από τη στιγμή που ο Αμλετ μοιράζει στους ηθοποιούς τον ρόλο, ό,τι συμβαίνει το παρακολουθούμε παράλληλα ως πραγματικό θέατρο αλλά και ως θέατρο σκιών πίσω από τους ηθοποιούς. «Προσπαθεί να μοιραστεί την οδύνη του. Θέλει να δει πώς θα κατάφερναν να σηκώσουν το δικό του βάρος», λέει ο Γιάννης Λεοντάρης.

Υποδέχτηκε με χαρά την πρόταση της συνεργασίας, αφού η φιλοσοφία της ομάδας του στηρίζεται στην επιθυμία «να κάνουμε πράγματα που μας ξεβολεύουν». Αλλωστε η καλλιτεχνική σύμπνοια είναι ζητούμενο. «Μας δίνει αισιοδοξία σε μια εποχή με τεράστια εγώ. Αν η οικονομική κρίση φέρει ένα μοναδικό καλό, αυτό θα είναι η ανάγκη των ανθρώπων να συναντηθούν».

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

Καβαλιώτισσα μάνα στην Αθήνα ψάχνει

• Το καινούργιο πεζογραφικό έργο του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, το ανέκδοτο αφήγημα «Η δεύτερη γέννα», θα μεταφερθεί στο θέατρο.

«Είναι η νέα μητέρα του 21ου αιώνα, που κουβαλάει το παρελθόν μιας παλαιότερης Ελλάδας, αλλά πασχίζει να προσαρμοστεί με τα καινούργια που έρχονται», περιγράφει ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης την ηρωίδα του, Ρένα, που θα ερμηνεύσει η Φιλαρέτη Κομνηνού στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Φιλίππων

Πρωταγωνιστεί μια Καβαλιώτισσα μητέρα, η Ρένα, μεταξύ σαράντα πέντε και πενήντα ετών, η οποία έρχεται στην Αθήνα για να γιορτάσει τα γενέθλια της κόρης της, φοιτήτριας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τον έναν και μοναδικό ρόλο, γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, θα ερμηνεύσει η Φιλαρέτη Κομνηνού.

Η παράσταση, που θα έχει τη μορφή θεατρικής ανάγνωσης, θα κρατήσει περί τη μία ώρα και θ’ ανεβεί στις 24 Αυγούστου, σε χώρο του λιμανιού της Καβάλας, στο πλαίσιο τού Φεστιβάλ Φιλίππων – Καβάλας. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο διευθυντής του φεστιβάλ Θοδωρής Γκόνης, ενώ τα σκηνικά υπογράφει η Ελένη Στρούλια. Η «Δεύτερη γέννα», η οποία εκτείνεται σε εκατό σελίδες, θα κυκλοφορήσει σε βιβλίο, από τις εκδόσεις «Πατάκη», στις αρχές Οκτωβρίου.

Η γυναίκα, την οποία επινοεί ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, έχει μία προβληματική σχέση με τον σύζυγό της, που εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι λιμενικός, διορίζεται κατά καιρούς σε διάφορα λιμάνια. Ετσι, ζουν χωριστά, χωρίς ποτέ να καταφέρουν να έρθουν στην επικοινωνία εκείνη που υπαγορεύει η συζυγική ζωή.

Το έργο αρχίζει και ολοκληρώνεται μέσα σ’ ένα τριήμερο: οι χρονικές αναφορές που γίνονται από την αφηγήτρια κρατούν από το 2001 έως το 2004. Η κορύφωση ωστόσο επέρχεται τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων, σε μια Αθήνα που σκάβεται και βρίσκεται σε διαρκή αναστάτωση εν όψει του μεγάλου αθλητικού γεγονότος. Καταλύτης για την κινητοποίηση της δράσης του έργου, είναι η γειτόνισσα της φοιτήτριας κόρης, που είναι μία επαγγελματίας πόρνη, η οποία έχει ένα προβληματικό κοριτσάκι.

«Αυτή η γειτνίαση θα υποχρεώσει την πρωταγωνίστριά μου να αντιληφθεί τη δική της προσωπική αστάθεια. Εν τούτοις ο αναγνώστης ή ο θεατής, από την πρώτη κιόλας στιγμή, αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά μ’ αυτή τη γυναίκα και την οικογένειά της. Αλλωστε, αυτό είναι το κύριο θέμα του έργου μου: Τι πάει λάθος στις οικογένειες του νέου αιώνα», λέει ο Καβαλιώτης συγγραφέας, πάντα προσκολλημένος -όπως παραδέχεται- δημιουργικά στο περιβάλλον της Βόρειας Ελλάδας, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε.

Το αφήγημα είναι πολυφωνικό, με την έννοια, όπως εξηγεί ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, «ότι είναι γραμμένο με τέτοιον τρόπο, που να έχει όλες τις φωνές της γυναίκας. Εχει μια ποιητικότητα που πηγάζει από την ευαισθησία της, χωρίς να απουσιάζει η λαϊκότητα από τον τρόπο που θυμάται περιστατικά του παρελθόντος. Δεν σας κρύβω ότι η ηρωίδα μου πηγάζει από λογοτεχνικές ηρωίδες, που χαρακτηρίζονται από τραγικότητα. Η Ρένα θα μπορούσε να είναι ένας τύπος που βγαίνει κατευθείαν από τη «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη».

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης αντιμετωπίζει την ηρωίδα του ως μία γυναίκα που προσπαθεί να βρει την ταυτότητά της σε νέους καιρούς: «Είναι η νέα μητέρα του 21ου αιώνα, που κουβαλάει ένα παρελθόν μιας παλαιότερης Ελλάδας, αλλά πασχίζει να προσαρμοστεί με τα καινούργια πράγματα, που έρχονται και δεν μπορεί να τα κοντρολάρει. Ταυτόχρονα ανήκει στο «αγαπημένο» μου μοτίβο: είναι πάλι μια Βορειοελλαδίτισσα, η οποία θα αντιμετωπίσει το παρελθόν και τα μυστικά του μέσα στην Αθήνα».

Η «Δεύτερη γέννα» δεν παύει να είναι ένα στοίχημα του συγγραφέα με τον εαυτό του και με τους αναγνώστες του ή τους θεατές του, γεγονός που το αφήνει ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης να βγει στην επιφάνεια: «Στηρίζεται στην παρατήρηση, σε αναγνώσεις γυναικείων χαρακτήρων που συναντάμε σε άλλους συγγραφείς και στην ανδρική ευαισθησία που έχει πολλά στοιχεία με τα γυναικεία. Σήμερα, ο συγγραφέας πάνω απ’ όλα πρέπει να γράφει αλλάζοντας προσωπεία και ύφος, χωρίς να είναι προβλέψιμος».

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης γνώρισε την πρωταγωνίστρια του έργου του, Φιλαρέτη Κομνηνού, από τα χρόνια που ήταν και οι δύο φοιτητές, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκείνος φοιτούσε στην Αγγλική Φιλολογία κι εκείνη στη Φιλοσοφική Σχολή. Τους ένωσε και τους δύο η κοινή τους αγάπη για το θέατρο και τον κινηματογράφο, που στεγάστηκε στη φοιτητική θεατρική ομάδα Ομιλος Θεάτρου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η Φιλαρέτη, όπως θυμάται ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, είχε δείξει από τότε το ταλέντο της. Αυτός μια φορά ανέβηκε στο θεατρικό σανίδι και κατέβηκε…*

• Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 22 Ιουλίου 2009

Οπως… «χαμένοι στη μετάφραση»

• Τάσος Ράτζος, Θοδωρής Γκόνης, οι δύο σκηνοθέτες της παράστασης, μιλούν για τη διαχρονικότητα του έργου του Δ. Βυζάντιου, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1937. Η «Βαβυλωνία» του Δ. Κ. Βυζάντιου, κλασική και δημοφιλής κωμωδία, αν και πρωτοπαρουσιάστηκε στην Αθήνα το 1937, παραμένει επίκαιρη και θίγει τους προβληματισμούς του σήμερα.

• Σκηνή από την παράσταση της «Βαβυλωνίας» του Δ.Κ. Βυζαντίου, που παρουσιάζεται τη Δευτέρα στο θέατρο της Ρεματιάς Χαλανδρίου, σε συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με τα ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και Κομοτηνής. Η παραγωγή στις 21/7 θα παιχτεί στο Αττικό Αλσος, στις 22/7 στο Θέατρο Πέτρας και στις 23/7 στο Κηποθέατρο Παπάγου

• Το έργο με σύγχρονη εικαστική ματιά παρουσιάζεται τη Δευτέρα στο θέατρο της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι, σε μία συμπαραγωγή των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Σερρών και Κομοτητής σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο, το οποίο στηρίζει έτσι έμπρακτα την ποιοτική θεατρική παραγωγή της περιφέρειας. Η παραγωγή περιοδεύει ανά την Ελλάδα.

• Σύμφωνα με την υπόθεση του έργου, ένας Ανατολίτης, ένας Μωραϊτης, ένας Χιώτης, ένας Κρητικός, ένας Αρβανίτης, ένας Κύπριος κι ένας λογιότατος από την Κω, μαθαίνοντας στο Ναύπλιο το νέο της καταστροφής της αρμάδας του Ιμπραήμ (1827), αποφασίζουν να γιορτάσουν το ευχάριστο γεγονός μ’ ένα γλέντι στη λοκάντα του Χιώτη μισέ Μπαστιά. Τα παραπίνουν όμως πάνω στον πατριωτικό ενθουσιασμό τους κι ο αψύς Αρβανίτης που δεν καταλάβαινε το γλωσσικό ιδίωμα του Κρητικού, νομίζοντας σε μία στιγμή πως ο τελευταίος τον πρόσβαλε, τον τραυματίζει με μία πιστολιά. Φτάνει η αστυνομία, γίνονται ανακρίσεις από τον Επτανήσιο αστυνόμο Διονύσιο Φάντε, που μ’ όλη την ανακριτική πείρα του δεν τα καταφέρνει να εξακριβώσει τι έγινε, επειδή ούτε αυτός καταλαβαίνει το γλωσσικό ιδίωμα των μαρτύρων ούτε οι μάρτυρες το δικό του. Οι πανηγυριστές οδηγούνται στην αστυνομία μαζί με τον Χιώτη καταστηματάρχη και τελικά αποφυλακίζονται όλοι με διαταγή της διοίκησης για να φιληθούν σαν αδέρφια.

• «Αυτούς όλους και όλα αυτά η παράστασή μας -το θέατρο έχει τον τρόπο- θα τους φέρει, θα τους βγάλει, θα τους αναστήσει στις μέρες μας, θα δείξει πόσο απελπιστικά παραμένουμε ίδιοι από την εποχή της απελευθέρωσής μας από τους Τούρκους», σημειώνει ένας εκ των σκηνοθετών της παράστασης, ο Τάσος Ράτζος.

• «Αυτό που μας συγκινεί και σήμερα στη θρυλική Βαβυλωνία του Δ. Κ. Βυζάντιου είναι ότι υπάρχει στ’ αλήθεια μία βαβυλωνία, μία ασυνεννοησία στη «Βαβυλωνία» του, μία σύγχυση που συνεχίζεται έως τις μέρες μας», προσθέτει ο έτερος σκηνοθέτης, Θοδωρής Γκόνης. «Μπορεί σήμερα να μη μιλούμε διαλέκτους και ντοπιολαλιές, να μιλούμε την κοινή ελληνική, όμως η συνεννόηση μεταξύ μας είναι αδύνατη όσο ποτέ, κάτι που κάνει το έργο σήμερα τραγικά επίκαιρο. Αν το πούμε λίγο πιο κινηματογραφικά, είναι σαν να είμαστε όλοι μας «χαμένοι στη μετάφραση»», προσθέτει ο ίδιος. Και συνεχίζει: «Αυτή είναι ίσως μία σκέψη εκκίνησης για μας. Η ασυνεννοησία, η σύγχυση, το κομφούζιο, που κυριαρχεί στον νεοελληνικό βίο, το μαζί μιλούμε και χώρια καταλαβαίνουμε, το σκόρδο ο ένας κρεμμύδι ο άλλος. Κατά τα άλλα η υπόθεση του έργου είναι ίσως σε όλους μας γνωστή. Ακόμα και σε αυτούς που δεν την έχουν διαβάσει ή δεν την έχουν δει ποτέ. Είναι μέσα στη μνήμη μας».

• ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

• Ο πρόλογος και η επεξεργασία του κειμένου είναι του Θόδωρου Γρηγοριάδη, η σκηνοθεσία των Θοδωρή Γκόνη – Τάσου Ράτζου, τα σκηνικά – κοστούμια της Ελένης Στρούλια, η σύνθεση των τραγουδιών του Γιώργου Ανδρέου και η μουσική της παράστασης του Κωνσταντίνου Ευαγγελίδη. Παίζουν: Ταξιάρχης Χάνος, Θάνος Δόβρης, Παναγιώτης Παναγόπουλος, Νίκος Τουρνάκης, Αρης Τσαμαπαλίκας, Στράτος Παυλίδης, Κώστας Βασαρδάνης, Θύμιος Κούκιος, Παντελής Δεντάκης, Κώστας Κοράκης, Ερατώ Πίσση, Βάσια Χρήστου, Τάσος Δημητρόπουλος.

• ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 17/07/2009

«Βαβυλωνία» με Μανού Τσάο. Ο Θ. ΓΚΟΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Δ.ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΒΑΛΑΣ

• Ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων- Καβάλας, συν-σκηνοθετεί την «Βαβυλωνία» για το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών το οποίο διευθύνει αλλά δεν ξεχνάει να γράφει και στίχους ο Θοδωρής Γκόνης.

Τι γυρεύει στη Λάρισα αυτός, ένας Υδραίος; Τι γυρεύει στις Σέρρες και στην Καβάλα αυτός, ένας Ναυπλιώτης; Ένα δημιουργικό πεδίο γυρεύει ο Θοδωρής Γκόνης, ηθοποιός, σκηνοθέτης, στιχουργός και λογοτέχνης. Και βρέθηκε καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών δημιουργώντας εκεί, τον χειμώνα που πέρασε, μία έντονη καλλιτεχνική ζύμωση. Τόσο επιτυχημένη που ο δήμαρχος της γειτονικής Καβάλας Κωστής Σιμιτσής τού πρότεινε να αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων, του οποίου επιθυμούσε την αναβάθμιση.

Εν τω άμα και το θάμα. Το Φεστιβάλ, 52ο φέτος, αποκτά νέο πρόσωπο. Μετονομάζεται σε Φεστιβάλ Φιλίππων και Καβάλας και διακτινίζεται σε χώρους που ορίζουν τη γεωγραφία της πόλης. Το Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων θα φιλοξενήσει, όπως πάντα, παραστάσεις από τα Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών ή τις καλύτερες από τις περιοδεύουσες του καλοκαιριού- δέκα, συνολικά, φέτος. Το καινούργιο όμως είναι πως το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καβάλας, περιλαμβάνει εννέα ακόμα παραγωγές- παραγγελίες του Φεστιβάλ, που κατά κανόνα, ως θέματα και πρόσωπα, συνομιλούν με το παρελθόν και το παρόν της πόλης.

«Το συγκινητικό», λέει ο Θοδωρής Γκόνης, «είναι πως στην Καβάλα υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που θέλουν αλλαγές. Είναι επίσης πολύ συγκινητικό πως, επειδή ο προϋπολογισμός μας είναι πολύ μικρός- 200 χιλιάδες ευρώ-, οι καλλιτέχνες φάνηκαν πολύ γενναιόδωροι. Έρχονται σχεδόν εθελοντικά. Ναι, επιδίωξα να έχουν σχέση με την Καβάλα. Αλλά να είναι πανελλήνιας εμβέλειας».

• Επτά χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου αναλάβατε από πέρσι το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών. Πιστεύετε στον θεσμό που κλονίζεται;

«Ναι, στον θεσμό πιστεύω. Δεν πιστεύω, βέβαια, πως τα ΔΗΠΕΘΕ περνούν τη χρυσή τους εποχή. Και αλήθεια είναι επίσης ότι κάποιοι δήμοι δεν τα θέλουν. Αλλά το πείραμα στις Σέρρες απέδειξε πως ο κόσμος θέλει να έχει θέατρα στην περιφέρεια. Στις Σέρρες κατάλαβα ότι σημασία δεν έχει το να σκηνοθετώ ή να παίζω εγώ ή οι φίλοι μου. Αλλά πως πρέπει να φτιαχτεί ένα «γήπεδο» για να ΄ρθουν και άλλοι άνθρωποι να δείξουν τη δουλειά τους».

Το καλοκαίρι θα συν-σκηνοθετήσει με τον Τάσο Ράτζο την «Βαβυλωνία» του Δημήτριου Βυζάντιου σε συμπαραγωγή των ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και Κομοτηνής με το Εθνικό Θέατρο που εγκαινιάζει συνεργασία με την περιφέρεια.

• Πώς βλέπετε το έργο σήμερα;

«Το βρίσκω απολύτως σημερινό. Μια Βαβυλωνία βλέπω γύρω μας. Σαν να είμαστε χαμένοι στη μετάφραση. Οι μετανάστες, οι χωρίς τέλος ανακρίσεις…».

• Θα κρατήσετε την εποχή του έργου (1827);

«Θα φύγουμε. Λίγο όμως. Θα κυριαρχεί, για παράδειγμα, ένα τραγούδι του Μανού Τσάο».

Αυτό τον καιρό κυκλοφορεί ο δίσκος του Παντελή Θαλασσινού «Μόνο κόκκινο» με τον τραγουδοποιό και την Μελίνα Κανά να τραγουδούν στίχους του ενώ ετοιμάζει δίσκο και με τον Γιώργο Ανδρέου για την Γιώτα Νέγκα. Παλιά του τέχνη κόσκινο;

«Μου είναι εύκολο να γράψω στίχους. Η διαδρομή Αθήνα- Σέρρες μπορεί να είναι ένα τραγούδι. Παίζω με τα στιχάκια και τις ρίμες. Και είμαι ευγνώμων που έχω τη λύση αυτή- ως προς τα οικονομικά μου. Τα σκυλιά θα με είχαν φάει». Γελάει. «Εξάλλου η ιδιότητα του στιχουργού με βοήθησε και στους άλλους χώρους. Ήταν ο δικός μου «μπάρμπας στην Κορώνη»».

Το διάβασμα, πάντως, παραμένει το πάθος του. «Το φωναχτό διάβασμα», μου τονίζει. Τον χειμώνα διάβαζε Ασλάνογλου, τώρα διαβάζει τα δοκίμια του Τερζάκη. «Ωραία είναι. Έρχονται και με βρίσκουν ο Ασλάνογλου, ο Τερζάκης… Κι ας ακουστώ σαν ψώνιο».

ΙΝFΟ

«Βαβυλωνία»: η πρεμιέρα στις Σέρρες στις 29 Ιουνίου.

• Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καβάλας

7/7. Κάστρο: «Η σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου. Με Λυδία Φωτοπούλου. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Σωτηρίου.

14, 15, 16/7. Τελωνείο: «Πάχνη» των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη. Με Γιώργο Ντούση, Μάνο Καρατζογιάννη. Σκην. Τάκης Τζαμαργιάς.

20/7. Χαλίλ Μπέη Τζαμί (Παλιά Μουσική): «Ο γέρος χορευτής» του Μάνου Ελευθερίου. Με Μάνο Ελευθερίου.

22/7. Λιμενοβραχίονας: Συναυλία με Γιώργο Ανδρέου, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Μανώλη Καραντίνη.

27, 28, 29/7. Τελωνείο: «Η ζωή εφάμιλλη» (από αφηγήσεις καπνεργατών). Με Γιώργο Μοσχίδη, Λυδία Φωτοπούλου, Αργύρη Μπακιρτζή. Σκην. επιμέλεια Θοδωρής Γκόνης.

5, 6/8. Κάστρο: Διήμερο σύγχρονου χορού με τις ομάδες «Υelp» και «Πρόσχημα».

12, 13/8. Λασπόλουτρα Κρηνίδων: «Ακρόπολις 2». Περφόρμανς από την Εύα Στεφανή (συμπαραγωγή με τον Δήμο Φιλίππων).

24/8. Χαλίλ Μπέη Τζαμί (Παλιά Μουσική): «Η δεύτερη γέννα» του Θόδωρου Γρηγοριάδη. Με την Φιλαρέτη Κομνηνού.

30, 31/8. Ιμαρέτ:«Αλεξανδρινό κουαρτέτο- Κλέα» του Λόρενς Ντάρελ. Με Όλια Λαζαρίδου, Παρθενόπη Μπουζούρη, Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη. Σκην. Άντζελα Μπρούσκου.

• Του Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 22 Μαΐου 2009

Ενα φεστιβάλ που κατεβάζει ιδέες

• Ο Θοδωρής Γκόνης, που ανέλαβε το Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας, δεν το είδε ως σταθμό περιοδευουσών παραστάσεων. Έστησε 9 πρωτότυπες παραγωγές. Μπορεί ο Θοδωρής Γκόνης να ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας μόλις τον περασμένο μήνα, όμως όχι μόνο κατέληξε, αλλά και παρουσίασε ήδη το εντυπωσιακό πρόγραμμα της φετινής, 52ης διοργάνωσης.

Η Φιλαρέτη Κομνηνού θα ερμηνεύσει κείμενο του Θ. Γρηγοριάδη υπό μορφή αναλογίου. Η Λυδία Φωτοπούλου θα συμμετάσχει στην παράσταση «Η ζωή εφάμιλλη» του Θ. Γκόνη

• Συνδυάζει πανελλαδικές πρωτιές με επιδαυρικά βαριά «πυροβολικά», παραστάσεις και καλλιτεχνικά γεγονότα που θα διαχέονται από τις 4 Ιουλίου ώς τις 2 Σεπτεμβρίου σε επτά χώρους της Καβάλας, ζωντανεύοντας και την τελευταία γωνιά της πόλης. Θα αξιοποιηθούν για πρώτη φορά καλλιτεχνικά, πέραν του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων, ο Λιμενοβραχίονας της Καβάλας, οι Αποθήκες Οργανισμού Λιμένος-Τελωνείο, το Χαλίλ Μπέη Τζαμί-Παλιά Μουσική, το Ιμαρέτ, το Κάστρο και τα Λασπόλουτρα Κρηνίδων. Εξ ου και η μετονομασία του φεστιβάλ από Φιλίππων σε Φιλίππων-Καβάλας.

• Ο Γκόνης φαίνεται πως θα κάνει και φέτος τη διαφορά: από τις 19 παραγωγές του φεστιβάλ τουλάχιστον οι 9 είναι πρωτότυπες παραγωγές που εμπνεύστηκε ο ίδιος. Στην Καβάλα θα ανηφορίσουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο από τον Μάνο Ελευθερίου και τον Γιώργο Μοσχίδη ώς τη Λυδία Φωτοπούλου, τη Φιλαρέτη Κομνηνού και την Ολια Λαζαρίδου. Δεν είναι οι μόνοι. Στις πρωτότυπες παραγωγές του φεστιβάλ συγκαταλέγονται και: «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γ. Ρίτσου, που θα ερμηνεύσει η Λυδία Φωτοπούλου, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Σωτηρίου (7/7). Η παράσταση της «Πάχνης» των ταλαντούχων Καβαλιωτών αδελφών Κούφαλη (14, 15, 16/7). «Ο γέρος χορευτής» του Μάνου Ελευθερίου, με τον ίδιο αφηγητή (20/7). «Η ζωή εφάμιλλη», σε σκηνοθετική επιμέλεια Θοδωρή Γκόνη, με τους Γιώργο Μοσχίδη, Λυδία Φωτοπούλου, Αργύρη Μπακιρτζή (27, 28, 29/7). «Η δεύτερη γέννα» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, σε θεατρικό αναλόγιο, με τη Φιλαρέτη Κομνηνού (24/8). Το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο – Κλέα» του Λόρενς Ντάρελ με τους Ολια Λαζαρίδου, Παρθενόπη Μπουζούρη και Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη (30, 31/8).

• Η εκκίνηση του φεστιβάλ θα δοθεί στις 4 Ιουλίου με συναυλία του Αλκίνοου Ιωαννίδη στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων. Θα ακολουθήσουν: Η «Οπερα της πεντάρας» με τους Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Στέλιο Μάινα, Ρένια Λουιζίδου, Αλέξανδρο Μπουρδούμη (9, 10/7). «Χοηφόρες» του Αισχύλου από το ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας (18/7). «Τρωάδες» του Ευριπίδη από το ΚΘΒΕ (25/7). «Δον Κιχώτης» από το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης (31/7, 1/8). «Κατά φαντασίαν ασθενής» σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπέζου που επίσης πρωταγωνιστεί (4/8). «Αι δύο Ορφαναί» του Δ’Ενερί με τους Παύλο Χαϊκάλη, Γιάννη Βούρο, Αργύρη Αγγέλου (7,8/8). «Πέρσες» Αισχύλου από το Εθνικό Θέατρο (22/8). «Αλκηστις» Ευριπίδη από το Εθνικό Θέατρο, με τους Μαρία Σκουλά, Χρήστο Λούλη (28/8). «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» του Λιούις Κάρολ από το Παιδικό Στέκι του Εθνικού Θεάτρου (2/9). Συναυλία των Γιώργου Ανδρέου, Ελένης Τσαλιγοπούλου και Μανώλη Καραντίνη (22/7). «Ακρόπολις 2» (Προσωρινός τίτλος): περφόρμανς από τη βραβευμένη σκηνοθέτιδα και εικαστικό Εύα Στεφανή (12,13/8 – Λασπόλουτρα Κρηνίδων), «Yelp» και «Πρόσχημα» σε ένα διήμερο σύγχρονου χορού (5, 6/8).

Φεστιβαλάρχης! Ο Θοδωρής Γκόνης ανέλαβε για δύο χρόνια το Φεστιβάλ των Φιλίππων.

Σε μια χώρα γεμάτη ανιαρά θερινά φεστιβάλ και… φεστιβαλάκια, αυτή είναι είδηση.

Ο Θοδωρής Γκόνης, ο άνθρωπος που απ’ όπου κι αν πέρασε αναμόρφωσε φεστιβάλ και ΔΗΠΕΘΕ (αιχμή του δόρατος υπήρξε το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου), ανέλαβε για δύο χρόνια το Φεστιβάλ των Φιλίππων. Δεν σκοπεύει να το περιορίσει στο αρχαίο θέατρο. Η πόλης της Καβάλας, τζαμιά, καπνεργοστάσια, το περίφημο Ιμαρέτ, θα ζωντανέψουν με πρωτότυπα θεατρικά δρώμενα και γεγονότα που θα επιστρατεύσουν την Α’ Εθνική της ελληνικής σκηνής. Λεπτομέρειες εντός των ημερών. [ΙΩ.Κ., Ελευθεροτυπία, Τρίτη 28 Απριλίου 2009]

Σαν σερραίικη γλυκειά μπουγάτσα. «Sugar babes» από το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

• Τι κοινό έχουν η μπουγάτσα, το ευρώ, η ελληνική επιστράτευση του ’74, τα μπισκότα, η Ινδία, οι Απόκριες, τα κορν-φλέικ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, το δουλεμπόριο, τα βιοκαύσιμα, η ανεργία; Τι δουλειά έχουν επί σκηνής ένας διαιτολόγος, μία νηπιαγωγός, ένας συνταξιούχος εκπαιδευτικός, μία νοσηλεύτρια, ένας άνεργος, μία χημικός, μία δασκάλα;

• Η απάντηση βρίσκεται στις Σέρρες, στην πρωτότυπη και ηδύτατη παράσταση «Sugar babes», που είδαμε στο θέατρο-κόσμημα «Αστέρια» από το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών (φέτος έχει «γκαζώσει» μ’ εξαιρετικές παραγωγές γνωρίζοντας μεγάλες πιένες υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Θοδωρή Γκόνη).

• Μια αναδρομή στην ιστορία της ζάχαρης με αφετηρία το τοπικό εργοστάσιο στο Λευκώνα, βασισμένη σ’ αναμνήσεις-μαρτυρίες δέκα ντόπιων, διανθισμένη με ιστορικά στοιχεία από την ελληνική και διεθνή πραγματικότητα. Ενα θεατρικό «ντοκιμαντέρ» κοινωνικού προβληματισμού. Μια προχωρημένη «επιθεώρηση» με ιστορίες αληθινές, γλυκόπικρες κι αστείες, με νόστιμη μουσική και τραγούδια αφορώντας την πόλη, τους κατοίκους της αλλά και κάθε θεατή της ελληνικής επικράτειας.

• Η ευρηματική ιδέα και σκηνοθετική σύλληψη ανήκει στον ταλαντούχο Βορειοελλαδίτη Ανέστη Αζά που έχει φτιάξει μια ζαχαροζυμωμένη παράσταση, εύθυμη, νοσταλγική και ρεαλιστική (δραματουργική επεξεργασία Κατερίνας και Παναγιώτας Κωνσταντινάκου). Με άξιο συνεργάτη τον συνθέτη Κώστα Κοράκη, που δίνει τον μουσικό οίστρο της παράστασης ζωντανά με πιάνο και ακορντεόν.

• Δέκα Σερραίοι διαφόρων ηλικιών «γράφουν» αυθεντικά επί σκηνής με τις γλαφυρές ζαχαρο-ιστορίες τους. Επιδέξιοι μπαλαντέρ με συνεχείς μεταμορφώσεις οι ηθοποιοί Σύρμω Κεκέ, Στράτος Παυλίδης. Συμπαθέστατη η τοπική επταμελής χορωδία στις εμβόλιμες εμφανίσεις της, ιδίως με το γλυκόλαλο κομμάτι «όλα πηγαίνουν ζάχαρη». Οπως και το ντόπιο τετραμελές «Youth Groop» δίνοντας ένα δυνατό ροκ φινάλε με όλο τον θίασο να χορεύει και να γεύεται…μαλλί της γριάς. Μια αξιοζήλευτη δουλειά που θα άξιζε να παιχτεί και στην Αθήνα.

• ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 18/02/2009

Ενας Ισραηλινός γράφει για το ανθρώπινο πρόσωπο του «εχθρού»

Της Γιωτας Συκκα, Η Καθημερινή, Πέμπτη, 8 Iανoυαρίου 2009

Στις Σέρρες ήταν συνέχεια sold out. Στο ανακαινισμένο θέατρο του ΔΗΠΕΘΕ της πόλης, το «Σφαγείο» του Ιλάν Χατσόρ, του Ισραηλινού συγγραφέα που επέλεξε να σκηνοθετήσει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (συμπαραγωγή με το Θέατρο του Νέου Κόσμου), έκανε ένα κλικ. Η επιλογή του συγκεκριμένου έργου δηλώνει καλά αντανακλαστικά. Ανέβηκε άλλωστε πριν ξεσπάσουν τα γεγονότα στη Γάζα. Από τις επίκαιρες παραστάσεις της χρονιάς κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί. Ακόμη και για τα γεγονότα που προηγήθηκαν στην Αθήνα.

• Η άλλη πλευρά

Μιλάει για το καθήκον, την εξέγερση και την προδοσία. Μέσα από την τραγωδία μιας οικογένειας που αφανίζεται στο άγριο σκηνικό μιας διαμάχης. Εκεί που οι δεσμοί του αίματος, οι ηθικές αρχές και οι ανάγκες της επιβίωσης δεν συναντιούνται πουθενά και που πρέπει να διαλέξεις ανάμεσα στον εαυτό σου, στην οικογένεια και στον λαό σου.

Διαδραματίζεται στην Παλαιστίνη. Λίγα χρόνια πριν θα μπορούσε να ήταν στο Σαράγεβο ή στο Μπέλφαστ. Ολα συμβαίνουν σε ένα χωριό της Δυτικής Οχθης στη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα με ήρωες τρία αδέρφια. Το θέμα του -η σύγκρουση ανάμεσά τους- είναι βέβαια παλιό αλλά συνάμα και τόσο καινούργιο. Τρία παιδιά πιασμένα στο δίχτυ της αδυσώπητης αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης. Εχει ενδιαφέρον, όμως, ότι ο συγγραφέας διηγείται την ιστορία από τη σκοπιά των Παλαιστινίων. Εδειξε στο κοινό της πατρίδας του το ανθρώπινο πρόσωπο του «εχθρού». «Παραθέτει και τις δύο πλευρές. Αυτή είναι η ουσία του πολιτικού θεάτρου», επισημαίνει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Με λίγα λόγια δεν κάνει προπαγάνδα».

Από την εφηβεία του ακόμη, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος έτρεχε σε διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων. Πάντα όμως τον απασχολούσε να μάθει τη γνώμη και τα αισθήματα της άλλης πλευράς. Αυτό ακριβώς βρήκε στο έργο του Χατσόρ όταν το είδε -ύστερα το διάβασε- στη Νέα Υόρκη. «Ενα έργο με ήρωες τρία αδέρφια από την Παλαιστίνη, που δείχνει πώς ο πόλεμος μεταφέρεται στο εσωτερικό της οικογένειας και αποδίδει με λεπτότητα τον ψυχισμό των εγκλείστων στην ίδια τους τη χώρα. Εργο που μιλάει για τα δεινά του πολέμου από τη σκοπιά του “εχθρού”. Οπως έκανε ο Ευριπίδης στις Τρωάδες…».

Το όνομα Σφαγείο είναι για μας. O τίτλος του στα εβραϊκά είναι Reulim. Στα αγγλικά Masked. Αλλά τι τύχη θα είχε με αυτόν τον τίτλο στην Ελλάδα; Η λέξη «Κουκουλοφόροι» άλλωστε έχει κακό παρελθόν. Τους συνειρμούς φοβήθηκε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, από τους κουκουλοφόρους συνεργάτες των Γερμανών που κατέδιδαν τους συμπατριώτες τους φορώντας κουκούλα μέχρι τους χούλιγκαν που τα σπάνε, τα κλεφτρόνια, τους αστυνομικούς που μεταμφιεσμένοι χώνονται ανάμεσα στους διαδηλωτές, την ισοπεδωτική χρήση του όρου από τα ΜΜΕ. Το Σφαγείο, ταίριαζε περισσότερο άλλωστε σε ένα τέτοιο χώρο διαδραματίζεται η ιστορία.

Το 1990 που το έγραψε ο Ιλάν Χατσόρ σπούδαζε θέατρο στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. Εκτοτε, γνώρισε πάνω από 70 ανεβάσματα σε διάφορες χώρες, σ’ όλο τον κόσμο. Πώς ένας Ισραηλινός διάλεξε αυτόν τον δρόμο για να τα πει;

«Επέλεξα να διηγηθώ αυτή την ιστορία από την πλευρά των τριών Παλαιστίνιων αδερφών, ώστε το ισραηλινό κοινό να γνωρίσει τον εχθρό μέσα από τη δύναμη του θεάτρου. Ηταν μια οπτική διαφορετική από αυτήν που είχαν συνηθίσει – οι Παλαιστίνιοι όχι σαν ανθρωπόμορφα τέρατα αλλά σαν ανθρώπινα όντα που εξωθούνται σε ακραία διλήμματα και συγκρούσεις».

Στη διάρκεια της συγγραφής, ποτέ δεν σκέφτηκε- όπως σημειώνει σε κείμενο του 2007 για την παράσταση της Νέας Υόρκης- τα πρόσωπα του έργου μου σαν «Αραβες» ή «Παλαιστίνιους». «Για μένα ήταν και είναι ακόμα τρία αδέρφια. Σ’ αυτή την περίπτωση είναι Παλαιστίνιοι. Θα μπορούσαν κάλλιστα να ήταν Ιρλανδοί, Βόσνιοι ή Γερμανοί, που η ζωή τους έχει γίνει άθυρμα στη δίνη μεγαλύτερων και ισχυρότερων δυνάμεων. Οι καταστάσεις που παρουσιάζονται στο έργο ξεπερνούν τα όρια ενός συγκεκριμένου απελευθερωτικού αγώνα και θα μπορούσαν να συμβούν (όπως και έχουν συμβεί) σε διάφορους τόπους και χρονικές στιγμές όπου υπήρχε κατοχή, καταπίεση, εμφύλιος κ.τλ.».

• Στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών

Στις Σέρρες το ΔΗΠΕΘΕ -είναι που έχει και έναν εμπνευσμένο διευθυντή στο τιμόνι, τον Θοδωρή Γκόνη- το κοινό αφυπνίστηκε. «Ο κόσμος ταυτίστηκε με τα γεγονότα που έγιναν στην Αθήνα. Ο ένας από τους δύο ήρωες για παράδειγμα περιγράφει πως πήγε σε διαδήλωση κι έχασε τον μικρό του αδερφό από σφαίρα στο κούτελο’. Υστερα ήρθαν τα τελευταία συμβάντα στη Γάζα. Ενας από τους ήρωες του έργου θα μπορούσε να είναι μέλος της Χαμάς ή της Φατάχ. «Ευτυχώς ο συγγραφέας δεν παίρνει θέση ούτε βάζει θρησκευτικό στίγμα στο έργο. Παρατίθενται οι θέσεις του καθενός μέσα από όσα τους συμβαίνουν. Εκεί είναι και η ουσία του σύγχρονου πολιτικού θεάτρου. Να μη δίνεις στον θεατή μασημένη τροφή».

Στο Σφαγείο -που θα παίζεται από 13 Ιανουαρίου στον Κάτω Χώρο του Θεάτρου του Νέου Κόσμου- από τους Μιχάλη Οικονόμου, Γιώργο Παπαγεωργίου, Ορέστη Τζιόβα, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος έδωσε και κάτι που έχει συναισθηματική αξία. Η παλαιστινιακή μαντίλα που φοράει στην παράσταση ένας από τους ήρωες είναι δώρο από το 1984 του Παλαιστίνιου Σαλάχ από την πολυφυλετική θεατρική ομάδα που είχαν φτιάξει στη Φοιτητική Εστία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στον Σαλάχ λοιπόν αφιερώνει την παράσταση και στους φίλους του.