«Μάθημα» και «Νέος ενοικιαστής» στο θέατρο Παραμυθίας

• Με αφορμή τη συμπλήρωση της εκατονταετηρίδας από τη γέννηση του Ευγένιου Ιονέσκο, η θεατρική ομάδα ΩΡΚΑ παρουσιάζει από σήμερα έως και τις 13 Ιουνίου, στο θέατρο Παραμυθίας, δύο από τα μονόπρακτα του Γαλλορουμάνου συγγραφέα. Πρόκειται για το πολύ γνωστό Μάθημα, όπου ο Ιονέσκο αναποδογυρίζει τη διδασκαλική διαδικασία και μας δείχνει τη σκοτεινή της όψη, καθώς και το περισσότερο άγνωστο στη χώρα μας Ο νέος ενοικιαστής (1955), όπου στο μικροσκόπιο του συγγραφέα μπαίνει η μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου και το «αντίδοτό» της, η προσφυγή στην κατανάλωση και την υπερσυγκέντρωση αγαθών -τόσο που στο τέλος στη νέα κατοικία του ενοικιαστή δεν μένει χώρος ούτε για τον ίδιο και έτσι πνίγεται μέσα στον ασφυκτικό κλοιό των ίδιων των επίπλων του… Τα δύο μονόπρακτα σκηνοθετεί ο Λουκάς Ζήκος, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελείται η Σάλλυ Ασημάκη και τη μουσική ο Χρήστος Δοδόπουλος. Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Δοδόπουλος, Ανθή Λουκάτου, Γιώργος Κομνηνάκης, Ιωάννα Λεούση, Μιχάλης Σαββίδης, Παυλίνα Τσίκνα.

Ιστορία αγάπης στη Σύρο

«Αγαπημένε μου συγγραφέα… Αγαπητή πρωταγωνίστρια…», έτσι τιτλοφορείται η ιστορία αγάπης που ανεβάζει η Θεατρική Εταιρεία Πόλις έως τις 29 Μαΐου (21:15) στο Θέατρο Απόλλων της Σύρου. Το έργο βασίζεται στην ερωτική αλληλογραφία (περίπου 800 γράμματα) του θεατρικού συγγραφέα Άντον Τσέχοφ με την ηθοποιό Όλγα Κνίπερ καθώς και στις βιογραφίες του συγγραφέα και της ηθοποιού, καθώς και από το έργο της Κάρολ Ροκαμόρα: «Παίρνω το χέρι σας στο δικό μου…». Εκείνος είναι ο 38χρονος ήδη διάσημος συγγραφέας Άντον Τσέχοφ κι εκείνη η νέα ηθοποιός και ιδρυτικό μέλος του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας, Όλγα Κνίπερ. Η γνωριμία τους εξελίχθηκε σε φιλία, στη συνέχεια σε ερωτική σχέση και τέλος σε γάμο που κράτησε μέχρι τον θάνατο του συγγραφέα. Η αναγκαστική απόσταση που τους χωρίζει (καθώς ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας σε προχωρημένο στάδιο φυματίωσης ζει αναγκαστικά στη Γιάλτα, ενώ η ηθοποιός παίζει στο θέατρο στη Μόσχα), καταγράφεται, άλλοτε δραματικά κι άλλοτε με χιούμορ.

Επίσκεψη – αστραπή του Πέτερ Στάιν

• Στην Αθήνα βρέθηκε για μία μέρα ο Πέτερ Στάιν, ο Γερμανός σκηνοθέτης που θα ανεβάσει την… οχτώμισι ωρών (!!!) παράσταση «Οι δαίμονες», τη θεατρική μεταφορά του διάσημου μυθιστορήματος του Ντοστογιέφσκι, προκειμένου να ελέγξει τον χώρο Δ στην Πειραιώς 260, όπου θα φιλοξενηθεί η παράσταση στις 3 και 4 Ιουλίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

• Σε αυτήν την επίσκεψη-αστραπή ο Στάιν μίλησε στους Έλληνες δημοσιογράφους για το δέσιμό του με τους Έλληνες και την Ελλάδα, που προέκυψε μετά την εμπειρία του με την «Ηλέκτρα», όπου συνεργάστηκε με Έλληνες ηθοποιούς αλλά και για την οικονομική κρίση της χώρας μας. «Καλό θα ήταν για την Ελλάδα να βγει από την Ευρωζώνη, κρίμα που δεν είχαμε προνοήσει να υπάρχουν νόμοι ώστε να μπορεί μια χώρα να βγει» τόνισε ενώ για την αντίδραση των Γερμανών στο οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είπε πως «δεν είναι κάτι τρελό αυτό, το ίδιο θα έκαναν και οι Έλληνες αν τους ζητούσαν να πληρώσουν για την επανένωση της Γερμανίας τότε» ενώ υπογράμμισε πως «αυτές είναι σκέψεις απλών ανθρώπων. Οι πολιτικοί είναι υποχρεωμένοι να τα λένε διαφορετικά γιατί έχουν στο μυαλό τους να εκλεγούν και στις επόμενες εκλογές» και τελείωσε αναφερόμενος στην σχέση αγάπης μεταξύ των δύο χωρών ιδιαίτερη, «γιατί και ο γερμανικός πολιτισμός άντλησε πολλά από την ελληνική αρχαιότητα».

• Όσο για τους «Δαίμονες» παραδέχεται ότι αποτελεί τρομερή εξαίρεση: «Είναι η πρώτη φορά που ξεπερνάω τα όριά του» είπε χαρακτηριστικά το ότι δεν καταπιάνεται με καθαρόαιμο θεατρικό αλλά με τη μεταφορά ενός μυθιστορήματος στη σκηνή. Θεώρησε ωστόσο το έργο του Ντοστογιέφσκι ιδανικό ώστε να πει αυτά που ήθελε να πει και ζήτησε μόνο να έχει τη δυνατότητα να έχει όσο χρόνο επιθυμεί ώστε να μπορεί να αναλύσει τα στοιχεία και τις σκηνές όπως αυτός θέλει.

• Στη δεύτερη παράσταση, της 4ης Ιουλίου θα παίζει ο ίδιος τον ρόλο του πάστορα ενώ θα είναι υπεύθυνος να οδηγεί το κοινό από και προς την σκηνή, «με την κουδούνα θα κυνηγάω το κοινό» τόνισε χαρακτηριστικά για τα έξι διαλείμματα-μεταξύ των οποίων για γεύμα και για δείπνο- ενώ πρόσθεσε, «επειδή στα ιταλικά δεν μπορώ να παίξω καλά, γι’ αυτό θα διαβάζω…».

• Όσο για το… μακρόν των παραστάσεών του, διευκρίνισε ουσιαστικά ότι το θέατρο έτσι ξεκίνησε, για να κρατάει όλη μέρα και πως ο ίδιος το ξεκίνησε με την «Ορέστεια» και είδε ότι αυτό που κρατούσε τόσες ώρες επιστρέφει το θέατρο σε μια μαζική τελετουργική διαδικασία που είχε αρχικά, το κοινό γίνεται μια κοινότητα, «δένεσαι και μεταδίδεται μια αίσθηση φιλοξενίας στους θεατές, ότι είναι καλεσμένοι στην παράσταση…» είπε χαρακτηριστικά… Η παράσταση ανεβαίνει στα ιταλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους, ξεκινά στις 11 το πρωί και τελειώνει στις 10.30 το βράδυ και έχει έξι διαλείμματα… Της ΣΟΝΙΑΣ ΜΑΓΓΙΝΑ, Αδέσμευτος Τύπος, 28/05/2010

«Οff Off» φεστιβάλ… Επί Κολωνώ

Υπάρχουν όμως και φεστιβάλ που… γίνονται! Περισσότερο ευέλικτα και χαμηλόφωνα, όπως το Οff Off Athens που διοργανώνει για τρίτη συνεχή χρονιά το Θέατρο «Επί Κολωνώ». Έτσι, από τη Δευτέρα και για δύο ολόκληρους μήνες ανοίγει τις πόρτες του σε 29 νέες θεατρικές ομάδες, προκειμένου να παρουσιάσουν τη δουλειά τους που κινείται γύρω από τη θεατρική περφόρμανς. Ο τίτλος της διοργάνωσης παραπέμπει στον off-off theater χαρακτήρα του φεστιβάλ, καθώς διεξάγεται στη σκηνή του φουαγιέ του θεάτρου, που αποτελεί «τόπο» δημιουργικότητας, πειραματισμού και συνάντησης νέων καλλιτεχνών.

Εναρκτήρια παράσταση στο Οff-Off Athens 3 ένα εργαστήριο υποκριτικής με θέμα την πείνα και τον κανιβαλισμό, το Πεινάει κανείς της ομάδας «Συν Αθηνά…», σε σκηνοθεσία Αθηνάς Παππά, ενώ την Τετάρτη τη σκυτάλη παίρνει η ομάδα Αλμαγέστη, με την Γριά Μώρα του Γιώργου Παναγιωτίδη σε σκηνοθεσία Σαμψών Φύτρου. Το μονόπρακτο του Κρίστοφερ Ντουράνγκ Η επίσκεψη της Γουάντα, σκηνοθετημένο από τον Άντονυ Μπερκ παρουσιάζεται την Παρασκευή, ενώ η πρώτη εβδομάδα ολοκληρώνεται με την ομάδα Upopirates που παρουσιάζει την παράσταση Μια σκέψη πάνω στον Σκοινοβάτη του Ζαν Ζενέ, σε σκηνοθεσία Εύης Σταματίου. Κάθε παράσταση θα παρουσιάζεται στο φουαγιέ του θεάτρου για δύο ημέρες.

Ένας «αντιθεατρικός» πρωτοπόρος

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΔΙΑΚΟΥΜΟΠΟΥΛΟΥ*

Ο Ευγένιος Ιονέσκο γεννήθηκε το 1909 στην μικρή πόλη Σλάτινα της Ρουμανίας (αν και ο ίδιος, μπερδεύοντας τους μελετητές με μια δόση κοκεταρίας, ανέφερε το 1912 ως ημερομηνία γέννησής του). Τα παιδικά του χρόνια στιγματίζονται από την οικονομική ανέχεια και τις οικογενειακές συγκρούσεις, ενώ διαρκώς μετακινείται μεταξύ Ρουμανίας και Γαλλίας -η μητέρα του ήταν Γαλλίδα. Τα χρόνια του Μεσοπολέμου σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου, το οποίο, χάρη στην επίδραση της γαλλικής κουλτούρας, μεταμορφώνεται σε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της εποχής, με κύριο άξονα την ομάδα Criterion, της οποίας μέλη είναι και οι δύο σπουδαίοι Ρουμάνοι διανοούμενοι Mircea Eliade και Emil Cioran. Ωστόσο ο ναζισμός και η ανελευθερία έκφρασης δηλητηριάζουν τη Ρουμανία και ο Ιονέσκο το 1938 εγκαταλείπει το Βουκουρέστι και μεταβαίνει στο Παρίσι. Μετά τον πόλεμο η οικογένεια -ο συγγραφέας, η σύζυγος και η κόρη τους- αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και ο ίδιος εργάζεται ως διορθωτής, αλλά και ως εργάτης σε εργοστάσιο χρωμάτων, ενώ παράλληλα διεισδύει στους λογοτεχνικούς κύκλους του Παρισιού.

Τον Μάιο του 1950 στο θέατρο των Noctambules ανεβαίνει H φαλακρή τραγουδίστρια, σημειώνοντας αποτυχία. Σύσσωμη η γαλλική κριτική καταδίκασε το έργο, εκτός από τους Μπρετόν, Σουπώ και τον Σαρτρ, οι οποίοι απροσδιόριστα άρχισαν να διαισθάνονται ότι ένα νέο θεατρικό είδος γεννιόταν. Συνοδοιπόροι του Ιονέσκο στην προσπάθεια ανατροπής του συμβατικού θεάτρου ήταν ο Ρωσοαρμένιος Αντάμοφ, που τα έργα του Η μεγάλη και η μικρή επιχείρηση και Η εισβολή παίχτηκαν την ίδια περίοδο, αλλά και ο Ιρλανδός Μπέκετ, που τρία χρόνια αργότερα, το 1953, κατέκτησε το Παρίσι με το έργο του Περιμένοντας τον Γκοντό.

Ο Ιονέσκο, απτόητος από την αρνητική κριτική, γράφει Το μάθημα, που επίσης δεν σημειώνει επιτυχία. Παρόλ’ αυτά, ο συγγραφέας, ακλόνητος από τους επικριτές του, γράφει τα έργα: Οι καρέκλες, Ο αφέντης, Η έκθεση αυτοκινήτου, Το μέλλον είναι στα αυγά, Τα θύματα του καθήκοντος, Ανιψιά-σύζυγος, Η κοπέλα της παντρειάς κ.ά., τα οποία σχεδόν στο σύνολό τους δεν αξιολογούνται θετικά από την κριτική. Το αρνητικό κλίμα θα ανατραπεί το 1953, όταν ο Ιονέσκο είναι 44 ετών. Ο Άγγλος σκηνοθέτης Πήτερ Χωλ -τότε ήταν μόλις 25 ετών- αποφάσισε να ανεβάσει Το μάθημα στο Royal Court του Λονδίνου, σημειώνοντας για πρώτη φορά μεγάλη επιτυχία, θέτοντας τη θεμέλια λίθο στην καταξίωση και πρόσληψη του Γαλλορουμάνου συγγραφέα. Το 1957 τα έργα του Η φαλακρή τραγουδίστρια και Το μάθημα έκαναν πρεμιέρα στο θέατρο Huchette και… συνέχισαν να παίζονται έως και σήμερα. Ο σκηνοθέτης Μπατάιγ είπε για το έργο το 2007: «Το ανεβάσαμε για ένα μήνα και το παίζουμε μισόν αιώνα…». Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 γράφεται Ο ρινόκερος, έργο που θα παρουσιαστεί αρχικά στο Ντύσελντορφ, στη συνέχεια στο Royal Court του Λονδίνου σε σκηνοθεσία του Όρσον Γουέλς με τους Λώρενς Ολιβιέ και Τζόαν Πλόουραϊτ. Στη Γαλλία παίχτηκε το 1960 στο Odeon, σε σκηνοθεσία του Ζαν Λουί Μπαρώ, δηλαδή στο σπουδαιότερο γαλλικό θέατρο και από τον σπουδαιότερο Γάλλο σκηνοθέτη της εποχής. Από κει και στο εξής η καλλιτεχνική του πορεία συνεχίζεται αδιάλειπτη και επιτυχής: Ο βασιλιάς πεθαίνει, Η πείνα και η δίψα, Μακμπέτ κ.ά. Το 1970 εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1994, δέχτηκε αμέτρητες διακρίσεις: Το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής, Διεθνές Βραβείο Σύγχρονης Τέχνης, Βραβείο T.S. Eliot, Μετάλλιο της Πόλης των Παρισίων και άλλα πολλά.

Όταν το 1989 νοσηλευόταν σε κλινική ζήτησε από την κόρη του να μεταφέρει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιστολή του εναντίον του Τσαουσέσκου. Στο κατηγορητήριό του κατήγγελλε την πνευματική αφαίμαξη της Ρουμανίας και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης του ρουμανικού λαού.

Οι θεατρολόγοι χωρίζουν την εργογραφία του Ιονέσκο σε δύο περιόδους. Η πρώτη, από το 1949 έως το 1952, χαρακτηρίζεται σχεδόν «αντιθεατρική», με έργα δίχως πλοκή, δράση, αρχή και τέλος. Κυρίαρχα θέματα είναι η αδυναμία επικοινωνίας των «αντιηρώων», ο φόβος του θανάτου, το παράλογο της ύπαρξης. Στην επόμενη περίοδο, μετά το 1958, στα έργα του εντείνεται η αγωνία του θανάτου, αλλά και δεσπόζει η αδυναμία κατάκτησης της ευτυχίας. Πέρα από την τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης, θέματα πολιτικά δεσπόζουν στα τελευταία έργα του συγγραφέα. Ο ίδιος ο Ιονέσκο καταδίκαζε την στρατευμένη τέχνη, δίχως όμως να καταφέρει να απαλείψει ιδεολογικές τοποθετήσεις από τα δικά του έργα. Προασπίζεται την ελευθερία έκφρασης-λόγου, καταδικάζει την πολιτική βία, αλλά και τη ρηχότητα της μικροαστικής τάξης, όπως παράδειγμα στο Μάθημα, όπου ο Καθηγητής θέλει να επιβάλει την στείρα γνώση.

Ο Ιονέσκο ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια μελέτησε τους Γάλλους συμβολιστές και υιοθέτησε την αγάπη τους για την ποιητική γλώσσα, όχι όμως για τον λυρισμό. Κατέρριψε τους γλωσσικούς κανόνες και δημιούργησε το δικό του γλωσσικό κόσμο. Πολλές φορές έδειξε απέχθεια για το θέατρο, λάτρευε όμως το θέατρο μαριονέτας. Απέρριψε τον ορθολογισμό και επαίνεσε το παράλογο και γι’αυτόν τον λόγο έλαβε την ετικέτα του πρωτοπόρου του θεάτρου του παραλόγου από τον Άγγλο μελετητή-κριτικό Μάρτιν Έσλιν, ο οποίος στην ίδια κατηγορία ενέταξε πολλούς σύγχρονους του Ιονέσκο δραματογράφους, οι οποίοι όμως, χάρη στις γλωσσικές και δραματουργικές ιδιαιτερότητες τους, χρήζουν ειδικής μελέτης. Ο Ιονέσκο ήρθε σε ρήξη με τα ανάλαφρα έργα του γαλλικού βουλεβάρτου του εύπορου κοινού. Υπήρξε ένας τολμηρός ανανεωτής του γαλλικού θεάτρου, ένας απ’ τους πρωτοπόρους του νέου θεάτρου. [Η ΑΥΓΗ: 28/05/2010]

* Η Κ. Διακουμοπούλου είναι θεατρολόγος

Ο Πέτερ Στάιν μιλά για τους «Δαίμονές» του

Με έναν ακόμη από τους αγαπημένους του θεατρικούς μαραθωνίους επιστρέφει στη χώρα μας ο διάσημος Γερμανός (…Πρώσος, όπως αυτοχαρακτηρίστηκε) σκηνοθέτης Πέτερ Στάιν. Στις 3 και 4 Ιουλίου πρόκειται να παρουσιάσει, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, τους Δαίμονες, μια παράσταση συνολικής διάρκειας 12 ωρών, βασισμένη στους Δαιμονισμένους του Ντοστογιέφσκι και παιγμένη στα ιταλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους.

Ο Πέτερ Στάιν βρέθηκε για λίγες ώρες στην Αθήνα και, με την ευκαιρία αυτή, μίλησε στους δημοσιογράφους, στους χώρους της Πειραιώς 260, όπου και θα φιλοξενηθεί η παράσταση, για το πώς γεννήθηκε η ιδέα της σκηνικής παρουσίασης του αριστουργήματος του ρώσικου 19ου αιώνα.

Η αρχική πρόταση του διευθυντή του Teatro Stabile του Τορίνου αφορούσε την προσαρμογή των Δικαίων του Αλμπέρ Καμύ, που βασίζονται στους Δαιμονισμένους. Σύντομα όμως, όπως είπε ο Π. Στάιν, κατάλαβε ότι το κείμενο του Καμύ δεν μπορούσε να παιχτεί στη σκηνή, καθώς ο Γάλλος συγγραφέας είχε αφαιρέσει τα πιο ενδιαφέροντα, δραματουργικά, στοιχεία του έργου του Ντοστογιέφσκι. Στράφηκε έτσι στο αυθεντικό κείμενο, το οποίο επιδίωξε να αποδώσει με θεατρικό τρόπο, ανεξάρτητα από τον χρόνο που θα απαιτούσε κάτι τέτοιο.

Σύντομα το τορινέζικο θέατρο όμως έκανε πίσω, έτσι ο Π. Στάιν συνέχισε την παραγωγή με δικά του έξοδα, και τελικά το παρουσίασε για τέσσερις παραστάσεις στην έπαυλή του, στην Ούμπρια. Μόλις 400 άνθρωποι μπόρεσαν να δουν το αποτέλεσμα, κι όμως αυτό άρκεσε για να ανακηρυχθεί στην καλύτερη ιταλική παράσταση του 2009 και να προσκληθεί στα μεγαλύτερα φεστιβάλ ανά τον κόσμο.

Σε ερώτηση αν τον φοβίζει η πιθανή δυσαρέσκεια του κοινού για τη μεγάλη διάρκεια, ο Γερμανός σκηνοθέτης απάντησε πως στόχος του, μέσα από τις μαραθώνιες παραστάσεις, είναι να ανατρέξει στις απαρχές του θεάτρου στην αρχαία Αθήνα, που δίνονταν κατά τη διάρκεια μιας ημέρας, και ιδιαίτερα, μέσα από την εμπειρία της από κοινού παρακολούθησης επί δωδεκάωρο, οι θεατές να πάψουν να αισθάνονται θεατές αλλά να αποτελέσουν μία κοινότητα -γι’ αυτό άλλωστε ο ίδιος θεωρεί ιδανικό έναν αριθμό θεατών που δεν θα ξεπερνά τους 500. Ίσως αυτός είναι και ένας από τους λόγους που επιλέγει να κρατήσει ένα μικρό ρόλο στην παράσταση, αυτόν του παπα-Τύχωνα…

Όσο για τα επόμενα σχέδιά του, ξεκινούν με τον Οιδίποδα επί Κολωνώ, που σκηνοθετεί για το Berliner Ensemble, με τον Κλάους Μαρία Μπραντάουερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, έργο που, όπως είπε, θα μπορούσε να παιχτεί και στην Αθήνα το 2012, αν του γίνει η σχετική πρόταση -ο Γ. Λούκος όμως, που παραβρισκόταν στη συζήτηση, φρόνιμα ποιών, εσιώπησε…

Η ΑΥΓΗ: 28/05/2010

«Το αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου» στο Θέατρο Τέχνης

• Τι δουλειά έχει «Το αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου» στο Θέατρο Τέχνης; Εχει, όταν πρόκειται για έργο που υπογράφει η εξαιρετική Πόλα Βόγκελ, με ηρωίδες της πέντε πολύ ώριμες κυρίες που συναντιούνται σε ένα πάρκο, έχοντας ένα κύριο… κοινό σημείο! Υπήρξαν και οι πέντε εκδιδόμενες κι ανεβαίνουν στη σκηνή για να μιλήσουν για τις ιστορίες και τις εμπειρίες τους. Την παράσταση θα σκηνοθετήσει η Νικαίτη Κοντούρη.

• Παραμένω στα του «Αρχαιότερου επαγγέλματος του κόσμου» μια και υπάρχει μία σημαντική είδηση σ’ αυτό. Εναν απ’ τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στο έργο τον ανέλαβε, όπως έμαθα, η Μάρω Κοντού, που με τη συνεργασία αυτή πραγματοποιεί την πρώτη της εμφάνιση στο Θέατρο Τέχνης και το χαίρεται ιδιαίτερα. Μαζί της θα δούμε την Εφη Παπαθεοδώρου και τη Μαρία Κωνσταντάρου, ενώ σύντομα θα κλείσει και η υπόλοιπη διανομή της παράστασης που θα δούμε απ’ τη νέα χρονιά…

• Η Μάρθα Καραγιάννη πολύ το απολαμβάνει το νούμερο που θα παίξει στην επιθεώρηση «Πού πας Γιωργάκη με τέτοιον καιρό;» που θα ανέβει σύντομα στο θέατρο «Αθήναιον» της οδού Πατησίων. Η ηθοποιός θα υποδυθεί μία γυναίκα που έχει «φρικάρει» από την τηλεοπτική υποκουλτούρα και τα «σκουπίδια» που αυτή φιλοξενεί κι αφού καυτηριάζει όλα τα τρωτά της, παίρνει την απόφαση να την πετάξει από τη ζωή της για να ησυχάσει… Το κείμενο των Σπυρόπουλου-Γαλίτη εκφράζει απόλυτα την ηθοποιό που ζει ανάλογες στιγμές…

• Στη «Μαύρη» κωμωδία» του Πίτερ Σάφερ που θα ανεβάσει ο Πέτρος Φιλιππίδης στο»Μουσούρη» του με τους Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη – Ζέτα Δούκα πρόκειται να δούμε τον Θανάση Τσαλταμπάση, την Πηνελόπη Αναστασοπούλου και τη Χριστίνα Τσάφου. Ξεχωριστά να αναφέρουμε τον Τάσο Χαλκιά.
• Ποιοι «έκλεισαν» για να είναι στο «Ψέμα στο ψέμα» που θα ανεβάσει -και πάλι- ο Πέτρος Φιλιππίδης στο θέατρο «Ηβη» και που θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη με τον Λαέρτη Μαλκότση και τον Κρατερό Κατσούλη πρωταγωνιστές; Η Ελένη Καρακάση, η Ελένη Αποστολοπούλου και ο Γιώργος Γαλίτης, ενώ η διανομή θα ολοκληρωθεί τις επόμενες μέρες.
• Ο Μελέτης Ηλίας θα είναι ο παρτενέρ της γοητευτικής και ταλαντούχας Μαρίας Ναυπλιώτου στο πειραγμένο ανέβασμα της «Κάρμεν» που ετοιμάζει ο καλός Στάθης Λιβαθινός για το θεατρικό καλοκαίρι. «Παιδί» του Θεάτρου Τέχνης, ο Ηλίας έχει κάψει πολλά χιλιόμετρα στο θεατρικό σανίδι κι αντιμετωπίζει την πρόκληση της παράστασης αυτής με μεγάλο ενδιαφέρον!

Βασίλης Μπουζιώτης, ΕΘΝΟΣ, 28/05/2010

Νουθεσίες προς Γερμανούς

• Μίλησε για τη 12ωρη παράσταση των «Δαιμονισμένων» αλλά και για την οικονομική κατάστασην, τονίζοντας ότι όλα ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ που σε 5-6 χρόνια θα βρίσκονται στην κατάσταση της Ελλάδας

Ο Πέτερ Στάιν μιλάει για τους «Δαίμονες» (φωτό Εύη Φυλακτού) βασισμένους στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι που παρουσιάζεται τον Ιούλιο στο πλαίσιο του φεστιβάλ Αθηνών. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης συμμετέχει σε μερικές παραστάσεις, κάτι που θα προσπαθήσει και στη δεύτερη αθηναϊκή παράσταση

• Ο Πέτερ Στάιν, γνώριμός μας και αγαπημένος του ελληνικού κοινού, διασκευάζει τους «Δαιμονισμένους» του Ντοστογιέφσκι σε μια παράσταση-ποταμό, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. «Οι Δαίμονες», όπως τιτλοφορείται η παράσταση, παρουσιάζεται στις 3 και 4 Ιουλίου στην Πειραιώς 260 (Δ), στα ιταλικά (με ελληνικούς υπέρτιτλους). Ο καλλιτέχνης θέλησε να συμπεριλάβει στην παράσταση όλο το μυθιστόρημα. Οι 950 σελίδες του έγιναν ένα θέαμα συνολικής διάρκειας 12 ωρών – από τις 11 π.μ. έως τις 10.30 μ.μ., με 6 ενδιάμεσα διαλείμματα, τα δύο μονόωρα για φαγητό και δείπνο.

Οι τριάντα ηθοποιοί κάθονται, κινούνται και «ζουν» ανάμεσα στο κοινό, με αποτέλεσμα στο τέλος της ημέρας ο θεατής να αισθάνεται ο ίδιος μέρος της παράστασης, αλλά και να νιώθει μέσα του τους «Δαίμονες» που κατέστρεψαν μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων. «Το θέατρο προέρχεται από μια τελετουργική μαζική δραστηριότητα», λέει ο Στάιν.

• Γραμμένο το 1871-72, το «προφητικό» μυθιστόρημα του Ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι μιλάει για μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων που έχασε την πίστη της στον Θεό και έπεσε θύμα της ιδεολογίας, όπως συνέβη στην πραγματικότητα λίγα χρόνια αργότερα στη Ρωσία με το σταλινικό καθεστώς. Αυτό είναι το κεντρικό σημείο της ματιάς του Πέτερ Στάιν, που με τους «Δαίμονες» παρουσιάζει επί σκηνής ανθρώπους που μεγάλωσαν σε μια ιδιαίτερη χρονική συγκυρία, σε μια κοινωνία σε κρίση. «Οπως και σήμερα. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν αξίες. Υπάρχουν. Αλλά δεν υπάρχει αξιολόγηση και ιεράρχηση», εξηγεί. Ιστορίες τρυφερών αλλά και απάνθρωπων ανθρωπίνων σχέσεων εκτυλίσσονται σε ένα σκοτεινό σκηνικό, όπου διαφορετικά πρόσωπα αντιμετωπίζουν με τον δικό του τρόπο το καθένα τις δυσκολίες της ζωής και τα διαχρονικά ερωτήματα για ζητήματα όπως η πολιτική, η θρησκεία, ο ρόλος της διανόησης, η έννοια του ηθικού χρέους.

• Ομως, μαζί με την απελπισία, την τρέλα, τους φόνους και τις αυτοκτονίες, το κοινό μπορεί να διακρίνει και την αστεία πλευρά της ζωής. «Στο θέατρο πρέπει να λέμε ιστορίες, παραμύθια που δεν έχουν να κάνουν με το παρόν… Αναλύοντάς τες αντιλαμβανόμαστε τη σύνδεσή τους με το τώρα». Εκμοντερνισμοί και απλουστεύσεις κειμένων τον βρίσκουν αντίθετο: «Εκμοντερνίζοντας χάνεις την πνευματικότητα».

• Ποια η γνώμη σας για τη στάση της Γερμανίας απέναντι στην οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα;, ρωτήθηκε ο Πέτερ Στάιν. «Η αντίδραση των Γερμανών ήταν ανάλογη με αυτή των Ελλήνων, εάν, υποτιθέστω, έπρεπε να πληρώσουν για την επανένωση της Γερμανίας. … Οι Ελληνες δεν θα πρέπει να αντιδρούν παρορμητικά και εύθικτα. Και οι Γερμανοί δεν χρειάζεται να λένε σαχλαμάρες… Ως Ευρωπαίοι πρέπει να τα βγάλουμε πάρα με όλο αυτό το χάος…». Περί Μέρκελ: «Οταν η Μέρκελ πρότεινε να βγει η Ελλάδα από το ευρώ δεν ήταν μια κακή πρόταση, αλλά δεν μπορούσε να υλοποιηθεί λόγω οικονομικής ευρωπαϊκής συνοχής». Η γνώμη του, πάντως, είναι ότι όλα ξεκίνησαν από την κρίση στις ΗΠΑ, οι οποίες «σε 5-6 χρόνια θα βρίσκονται στην κατάσταση της Ελλάδας, γιατί έχουν έλλειμμα μεγαλύτερο από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη μαζί…».

Το θέμα της… τουαλέτας

• Στον Πέτερ Στάιν αρέσει να ανακαλύπτει καινούργιους χώρους (όπως πρώην εργοστάσιο μπίρας, γήπεδο μπάσκετ και το νησάκι απέναντι από το Αγαλμα της Ελευθερίας), δεν του αρέσει το μεγάλο κοινό, αλλά αγαπά τα πολύωρα θεάματα, αρκεί να υπάρχει απόλυτη οργάνωση: «Το σημαντικό είναι να κάνεις τους θεατές να αισθάνονται άνετα». Γι’ αυτό μπορεί να μιλάει ώρα για το πώς οργάνωσε το θέμα της… τουαλέτας σε προηγούμενη πολύωρη παράστασή του!

• Σχέδια έως το 2015
  

• Τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» με τον Κλάους Μαρία Μπραντάουερ σκηνοθετεί αυτόν τον καιρό, θα σκηνοθετήσει «Μάκβεθ» υπό τη διεύθυνση Μούτι, ενώ έχει σχέδια έως το 2015 «αν και θα έπρεπε να σταματήσω γιατί είμαι πολύ… γέρος!».

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ, ΕΘΝΟΣ, 28/05/2010

Ενας μπούσουλας

• Το Πνεύμα του Τόνου

• ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

• Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

• Παρόλο που τα τελευταία χρόνια με την ίδρυση των πέντε θεατρολογικών τμημάτων των πανεπιστημίων μας υπάρχει μια πλούσια παραγωγή μεταπτυχιακών και διδακτορικών εργασιών πάνω στην ιστορία και την παραστασιολογία και την πρόσληψη του θεάτρου μας, αλλά και επιμέρους μελέτες με οικονομικά και κοινωνιολογικά ζητούμενα του θεάματος στον τόπο, έλειπε ένα εργαλείο για την έρευνα, την τεκμηρίωση και την ταξινόμηση ενός πλούσιου και πολυθεματικού αρχειακού υλικού. Και επιτέλους ήρθε από τη διδάκτορα και ερευνήτρια σε πανεπιστημιακές μονάδες αλλά και πολύτιμη ερευνήτρια και υπάλληλο του Θεατρικού Μουσείου Αννα Μαυρολέων. Το βιβλίο της (Εκδόσεις Ι. Σιδέρη) έχει τον ενδεικτικό τίτλο «Η έρευνα στο θέατρο- ζητήματα μεθοδολογίας». Πρόκειται πράγματι για ένα εμπεριστατωμένο, ακριβές, επιστημονικά έγκυρο, εύχρηστο, μεθοδικό πασπαρτού, πολύτιμο βοήθημα για φοιτητές, μεταπτυχιακούς, ερευνητές αλλά και κάθε ασχολούμενο με την έρευνα και τη μελέτη των ποικίλων τεκμηρίων της θεατρικής μας ιστορίας τριών τουλάχιστον αιώνων. Το πόνημα της Αννας Μαυρολέων, που δούλεψε με μέντορες τον Γιάγκο Ανδρεάδη και την καθηγήτρια Βασιλάκου, αν εισαχθεί στα πανεπιστήμια θα αποτελέσει μπούσουλα πρώτης ανάγκης.
  

//

Με αρχαιοελληνική συνταγή. Ο ΠΕΤΕΡ ΣΤΑΪΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ 12ΩΡΟΥΣ «ΔΑΙΜΟΝΕΣ» ΤΟΥ

• «Οι σχέσεις µεταξύ Γερµανίας και Ελλάδας έχουν πολλές ιδιαιτερότητες. Ο πρώτος βασιλιάς σας ήταν Βαυαρός. Και η δική µας πνευµατική και καλλιτεχνική ζωή επηρεάστηκε πάρα πολύ από την αρχαία Ελλάδα. Οι Γερµανοί, κατά κάποιον τρόπο, είναι που “ανακάλυψαν” τον µύθο της αρχαίας Ελλάδας. Αυτή είναι η αλήθεια».

• Ευρυµαθέστατος. Ευφυής άνθρωπος. Πανέξυπνος. Κοφτερό µυαλό ο Πέτερ Στάιν. Ο εγκατεστηµένος στην Ιταλία κορυφαίος γερµανός σκηνοθέτης, εξαιρετικά ακµαίος στα 73 του που καθόλου δεν τα δείχνει, βρέθηκε για λίγο στην Αθήνα και µας µίλησε, καθισµένος πλάι στον πρόεδρο του Ελληνικού Φεστιβάλ Γιώργο Λούκο, για τη βραβευµένη από τους κριτικούς δωδεκάωρη (!) _ οκτώµισι ώρες «ψαχνό» συν έξι διαλείµµατα _ ιταλική παράστασή του πάνω στους «Δαίµονες» του Ντοστογιέφσκι, έναν µήνα περίπου πριν παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Αθηνών.

• Η πρόσκληση του σκηνοθέτη Μάριο Μαρτόνε, καλλιτεχνικού διευθυντή του Τεάτρο Στάµπιλε του Τορίνου στον γερµανό σκηνοθέτη να κάνει εκεί τους «Δαίµονες» στη διασκευή του Αλµπέρ Καµί ήταν η αφετηρία για την παράσταση αυτή. Ο κ. Στάιν µας εξέθεσε τις αδυναµίες της συγκεκριµένης διασκευής που τελικά δεν την ανέβασε _ το τορινέζικο Θέατρο ακύρωσε, άλλωστε, το ανέβασµα λόγω οικονοµικών προβληµάτων. Στη συνέχεια αποφάσισε να αναλάβει το βάρος της παραγωγής _ για την οποία µπήκε µέσα, όπως µας είπε _ ο ίδιος ο σκηνοθέτης µε συµπαραγωγό το Τεάτρο Στάµπιλε αλλά σε δική του πλέον διασκευή. Η παράσταση, που ανέβηκε πέρσι τον Μάιο, επαινέθηκε εξαιρετικά και παίχτηκε και θα παιχτεί σε διάφορα φεστιβάλ. Γνωστός… µαραθωνοδρόµος του θεάτρου _ «Ορέστεια» «Φάουστ», «Τριλογία του Βάλενστάιν», στα επιτεύγµατά του… _ ο χειµαρρώδης Πέτερ Στάιν µε χιούµορ µίλησε για τις εξωκαλλιτεχνικές οργανωτικές απαιτήσεις που έχουν αυτά τα πολύωρα θεάµατα _ από τους χώρους εστίασης µέχρι τις δεκάδες χηµικές τουαλέτες που απαιτούνται… Και θύµισε ότι ουσιαστικά δεν πρόκειται παρά για µια επιστροφή στην αρχαιοελληνική εποχή, όταν οι τριλογίες µε το σατυρικό δράµα που τις συνόδευε παίζονταν όλη τη µέρα.

ΙΝFΟ

• «Οι δαίµονες» στις 3 και 4 Ιουλίου, στις 11.00, «Πειραιώς 260» / Κτίριο Δ’.
• Εισιτήρια: 25, 20 (µειωµένο) , 15 ευρώ (φοιτητικό) .
• Πληροφορίες: τηλ. 210 32.72.000, http:// http://www.greekfestival.gr

• «Μη θίγεστε τόσο εύκολα»

• «Η αντίδραση των Γερµανών σήµερα για την ελληνική οικονοµική κρίση», είπε ο Πέτερ Στάιν, «είναι ακριβώς η ίδια µε αυτή που θα είχαν οι Ελληνες αν καλούνταν να πληρώσουν για την επανένωση των δύο Γερµανιών. Και οι πολιτικοί, ειδικά όταν έχουν να αντιµετωπίσουν εκλογές, δεν γίνεται να µη λαµβάνουν υπόψη τους τη γνώµη των πολιτών… Αλλά όταν οι Γερµανοί αντιδρούν έτσι _ που κάποτε µπορεί να λένε και σαχλαµάρες _ δεν πρέπει και οι Ελληνες να θίγονται τόσο εύκολα. Πρέπει όλοι µαζί να τα βγάλουµε πέρα µε το χάος που έχει προκύψει. Και αν θέλετε τη γνώµη µου, πιστεύω πως σε πέντε – έξι χρόνια οι ΗΠΑ θα αντιµετωπίζουν την ίδια οικονοµική κρίση που περνάει τώρα η Ελλάδα. Γιατί το έλλειµµα που έχουν είναι µεγαλύτερο από όλων των ευρωπαϊκών κρατών µαζί. Και αν οι Κινέζοι πάψουν να τους δανείζουν, το πρόβληµα θα είναι µεγάλο».

• Του Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 28 Μαΐου 2010