- Τα «κακά» παιδιά της καταλανικής ομάδας «La Fura dels Baus» παίρνουν τον «Μπορίς Γκοντουνόφ» του Πούσκιν και τον συνδέουν με τα αιματηρά γεγονότα του 2002 στο μοσχοβίτικο θέατρο «Ντούμπροβκα». Δεν αφήνουν πίσω τους νεκρούς. Μόνο θεατές, που αναρωτιούνται για τα αίτια της τρομοκρατίας
- Δεν χρειάζεται να φαντασιωθείτε τη βίαιη είσοδο οπλισμένων κουκουλοφόρων την ώρα που θα παρακολουθείτε τον «Μπορίς Γκοντουνόφ» του Πούσκιν, παρέα με εκατοντάδες θεατές. Μπορείτε να ζήσετε την ιδια τη σοκαριστική εμπειρία της ομηρίας και του συνεπακόλουθου μακελειού live -σε ένα crash test ψυχραιμίας- αν βρεθείτε στη φεστιβαλική Πειραιώς 260 από την Τετάρτη ώς την Κυριακή.
Τα «κακά» παιδιά της καταλανικής σκηνής «La Fura dels Baus» για πέντε βραδιές θα παρουσιάσουν, σε σκηνοθεσία Αλέξ Ολέ, τη δική τους interactive εκδοχή πάνω στον «Μπορίς Γκοντουνόφ» του Αλεξάντρ Πούσκιν. Τον συνδέουν με τα αιματηρά γεγονότα της 23ης Οκτωβρίου του 2002 στο μοσχοβίτικο θέατρο «Ντούμπροβκα». Κατά τη διάρκεια του ρωσικού εθνικοπατριωτικού μιούζικαλ «Nordost» -υπήρχε βλέπετε σημειολογία πίσω απ’ την «επίθεση»- 50 Τσετσένοι αυτονομιστές (άνδρες και γυναίκες) κατέλαβαν το θέατρο με τους 850 θεατές. Η ομηρία τους κράτησε τρεις φοβερές ημέρες. Οταν εισέβαλαν οι ρωσικές δυνάμεις -είχε προηγηθεί η χρήση υπνωτικού αερίου- το αποτέλεσμα ήταν ένα άνευ προηγουμένου μακελειό. Νεκροί 115 Ρώσοι όμηροι και 34 Τσετσένοι.
Αν μπορείτε να διαχειριστείτε τα αισθήματα του τρόμου και του πανικού, η παράσταση, θρυμματίζοντας τα όρια σκηνής-πλατείας, υπόσχεται μια εξαιρετικά πρωτόγνωρη εμπειρία και για τους πλέον τολμηρούς.
- Με ποιον τρόπο συνδέετε τον «Μπορίς Γκοντουνόφ» με τα αιματηρά γεγονότα στο μοσχοβίτικο θέατρο; Φαντάζουν άσχετα.
«Ενώ η παράσταση βασίζεται στα τραγικά γεγονότα του «Ντούμπροβκα», όσα εκτυλίσσονται σε αυτή βρίσκονται έξω από το πολιτικό και γεωγραφικό context τους. Δεν είναι πρόθεσή μας να αναπαρασταθούν συγκεκριμένες πράξεις τρομοκρατίας. Το έργο του Πούσκιν μιλά για τη διαφθορά, την εξουσία αλλά και την «προσβολή» της από έναν άνδρα που υποκρίνεται ότι είναι ο νόμιμος διάδοχος του ρωσικού θρόνου. Στην παράσταση παραλληλίζονται δυο κόσμοι, που συναντώνται και αγγίζονται: η πραγματικότητα (η ομηρία στο θεάτρο) και η μυθοπλασία (η παράσταση του «Μπορίς Γκοντουνόφ»). Από την ένωση προκύπτει μια οργισμένη αντιπαράθεση μεταξύ των τρομοκρατών και των ηθοποιών, που παρουσιάζουν τον «Μπορις Γκοντουνόφ»».
- Ονομάζετε τη δουλειά σας docu-drama, επειδή η δραματουργία σας βασίζεται σε αληθινά ντοκουμέντα. Πώς ακριβώς τα χρησιμοποιείτε στη συγκεκριμένη δουλειά;
«Ξεκινάμε από ένα αληθινό γεγονός, που βαθμηδόν μετατρέπεται σε μυθοπλασία. Βασιστήκαμε σε μαγνητοσκοπήσεις επιζώντων, τις οποίες επεξεργαστήκαμε εξαντλητικά για τη δραματουργία. Το ενδιαφέρον είναι ότι πολλές καταστάσεις που φαντάζουν ψεύτικες απορρέουν από την πραγματικότητα. Εναν από τους χαρακτήρες, της Τσετσένης ηθοποιού-τρομοκράτισσας, την εμπνεύστηκα από τόν Τσετσένο τρομοκράτη, που σπούδαζε θέατρο. Η παράσταση δεν στοχεύει σε καμία περίπτωση στον υπερρεαλισμό».
«Το κοινό έχει από την πρώτη στιγμή επίγνωση ότι παρακολουθεί μία παράσταση .Η πολυπλοκότητα του θέματος, ο συνδυασμός βίας και τρομοκρατίας, απαιτεί μεγάλη ευαισθησία και προσοχή στη σκηνική παρουσίασή του».
- Τι ακριβώς θέλετε να πείτε στο κοινό με την παράσταση;
«Οσο τα διεθνή μέσα είχαν στραμμένη την προσοχή τους στην τρομοκρατική επίθεση στο «Ντουμπρόβκα», η προσωπική μου αντίδραση ήταν η… κατάπληξη. Είδαμε ξαφνικά να εισέρχεται η βία σε έναν τόπο, το θέατρο, που μέχρι τότε ήταν συνδεδεμένος αποκλειστικά με χαρούμενα αισθήματα. Θέλω, λοιπόν, ο θεατής να σκεφτεί και να αναρωτηθεί για τη «σκανδάλη», που όπλισε όσα συνέβησαν στο μοσχοβίτικο θέατρο».
- Μέρος του κοινού συμμετέχει ενεργά στην παράσταση με κάποιον τρόπο;
«Είναι σωματικά παθητικό αλλά πνευματικά ενεργό. Δουλεύουμε με τις μνήμες του, όσα θυμάται από τον Τύπο και τις ειδήσεις γενικά για τις τρομοκρατικές ενέργειες. Το τοποθετούμε στο μέσο της σκηνικής δράσης -οι τρομοκράτες βρίσκονται και στην πλατεία και πάνω στη σκηνή. Μέσω οθόνης μπορεί να βλέπει πότε φτάνουν στο θέατρο οι δυνάμεις ασφαλείας, αλλά και την κυβέρνηση σε «κατάσταση κρίσης», την ώρα που αναζητά λύση για το πρόβλημα. Μας ενδιέφερε να σπάσουμε τον θώρακα ασφαλείας που έχει κάθε θεατής, ώστε για ένα έστω δευτερόλεπτο να μπει στη θέση των ομήρων».
- Τα αισθήματα που θέλετε να αφυπνίσετε ποια είναι; Φόβος, οργή;
«Την αντίδραση που όλοι νιώθουμε για την τρομοκρατία, χωρίς ωστόσο να αναρωτιόμαστε για τα αίτιά της. Τα αισθήματα εξαρτώνται από την ικανότητα του θεατή να επιτρέπει στα «φαντάσματά» του να εμφανίζονται στο φως».
- Τριάντα χρόνια Fura dels Baus. Εχετε δημιουργήσει θεατρική ορολογία: τη «furana language». Μπορείτε να περιγράψετε τα συστατικά της;
«Διεπιστημονικό προφίλ των μελών, έρευνα, ρυθμός, σωματική άσκηση. Η δυνατότητα, τελικά, να ανακαλύπτουμε εκ νέου τους εαυτούς μας».
- Δεν αναφέρατε την τεχνολογία, ένα από τα πιο δυνατά «όπλα» σας.
«Η ομάδα γεννήθηκε την εποχή που αναπτύσσονταν οι νέες τεχνολογίες. Στον «Μπορίς Γκοντουνόφ» η τεχνολογία είναι παρούσα μόνο στην προβολή κάποιων εικόνων, που λειτουργούν σαν ένα 3D εικονικό σκηνικό, βάζοντας τον θεατή στο «κλίμα» .Επίσης υπάρχουν μίνι κάμερες που αναμεταδίδουν live παντού τις σκηνές της απαγωγής των ομήρων».
- Ποια κείμενα σάς ενδιαφέρουν; Πριν από τρία χρόνια είχατε έρθει στην Αθήνα με τη «Μεταμόρφωση» του Κάφκα.
«Αν δείτε και κάποια αλλα από αυτά που έχουμε δουλέψει θα καταλάβετε: «Φάουστ» του Γκέτε, «Η Φιλοσοφία του Μπουντουάρ» του Ντε Σαντ».
- Ταξιδεύετε διαρκώς σε όλο τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι καταφέρνετε να υπερβείτε τα σύνορα των γλωσσών;
«Εχουμε πάει σε περισσότερες από 250 πόλεις και στις πέντε ηπείρους. Τα πρώτα χρόνια, τότε που εμφανιζόμασταν σε αντισυμβατικούς χώρους, δεν είχαμε καθόλου κείμενο. Η δύναμη των εικόνων, η ζωντανή μουσική και το ότι οι ηθοποιοί «κατέβαιναν» ανάμεσα στους θεατές δημιούργησαν μια «γλώσσα» που μπορούσε να απευθυνθεί σε οποιοδήποτε κοινό. Αργότερα αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε κείμενα, όπερες, κάνοντας και θεάματα μεγάλης κλίμακας (σ.σ. οι τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης το 1992)». *
- Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009