ΠΕΤΕΡ ΖΑΝΤΕΚ (1926-2009). Πέθανε ο αντισυμβατικός της γερμανικής σκηνής

Ενας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες της γερμανικής σκηνής, ο γνωστός για την αντισυμβατικότητα και προκλητικότητα της θεατρικής του γλώσσας Πέτερ Ζάντεκ, πέθανε χθες στο Αμβούργο από φυσικά αίτια. Ηταν 83 ετών.

Με Ζενέ έγινε γνωστός και με Ζενέ… κατέληξε. Εδώ σκηνή από το «Μπαλκόνι» του Ζενέ, την τελευταία θεατρική παράσταση του Πέτερ Ζάντεκ

Γεννημένος το ’26 στο Βερολίνο, με την άνοδο των ναζί στην εξουσία, θα μετακομίσει με την εβραϊκή οικογένειά του στην Αγγλία το ’33, όπου θα σπουδάσει στο Old Vic Theatre. Το θεατρικό του ντεμπούτο θα το κάνει σε λονδρέζικη σκηνή με τη «Σαλώμη» του Οσκαρ Ουάιλντ. Από το τέλος της δεκαετίας του ’40 αλλά και τη δεκαετία του ’50 εργάστηκε συστηματικά ως σκηνοθέτης στο Λονδίνο. Είχε την τύχη να σκηνοθετήσει την παγκόσμια πρεμιέρα του «Μπαλκονιού» του Ζαν Ζενέ το ’57. Ηταν η παράσταση που τον έκανε γνωστό εν μια νυκτί. Την ίδια περίοδο δουλεύει ως σκηνοθέτης στο BBC. Μάλιστα, η πρώτη του επαγγελματική εργασία ήταν μοντέρ αλλά και σκηνοθέτης στη βρετανική τηλεόραση.

Το ’58, αμέσως μετά την επιτυχία με τον Ζενέ, θα επιστρέψει στη Γερμανία για να αναδειχτεί αμέσως σε «τρομερό παιδί» του γερμανόφωνου θεάτρου. Θα γίνει «όνομα» για την τόλμη, τις σκηνές βίας και γυμνού. Σκηνοθέτησε στα Deutsches Schauspielhaus του Αμβούργου, στο Berliner Ensemble, στο Burgtheater της Βιέννης «Οθέλο» του Σέξπιρ, «Αντώνιο και Κλεοπάτρα» του Σέξπιρ, «Δούκισσα του Μάλφι» του Γουέμπστερ, «Λούλου» του Βέντεκιντ.Υπήρξε μεγάλος «μάστορας» στον Σέξπιρ και τον Τσέχοφ.

Από τις μεγάλες στιγμές του θεωρείται ο «Αμλετ» που ανέβασε στη Βιέννη το ’99 , με τη Γερμανίδα ηθοποιό Ανγκελα Βίνκλερ σε όλους τους ρόλους. Από τις σημαντικές παραστάσεις του και ο «Ορλάντο» της Β. Γουλφ αλλά και το σεξπιρικό «Με το ίδιο μέτρο», δουλειά που ανέδειξε την Ιζαμπέλ Ιπέρ. Ο Πέτερ Ζάντεκ ήταν «συνυποψήφιος» με τον Χάινερ Μίλερ για τη διεύθυνση του «Μπερλίνερ Ανσάμπλ». Τελικά επικράτησε ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας.

Επτά δεκαετίες εν ενεργεία σκηνοθέτης, ο Πέτερ Ζάντεκ

«Ενεργός» μέχρι τέλους, σκηνοθέτησε την τελευταία του παράσταση («Να ντύσουμε τους γυμνούς» του Πιραντέλο) πέρσι στο Αμβούργο.

ΙΩ.Κ., Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009

Με τον συγγραφέα που του έλειπε

• Τον πρώτο Αλμπι της καριέρας του σκηνοθετεί φέτος ο Αντώνης Αντύπας στο «Απλό Θέατρο». Αργησε, αλλά θα «παλέψει» με το αξεπέραστα διαχρονικό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;», παρέα με τους μόνιμους συνεργάτες του, τον Δημήτρη Καταλειφό (Τζορτζ) και τη Ράνια Οικονομίδου (Μάρθα).

Η «τετράδα» του «Φύλλα από γυαλί», του Φίλιπ Ρίντλεϊ: Θ. Δόβρης, Θέμιδα Μπαζάκα, Μαρία Παρασύρη, Γ. Τσαμπουράκης

Κι ο ίδιος παραδέχεται ότι καθυστέρησε να ασχοληθεί με τον βραβευμένο με τρία Πούλιτζερ, κορυφαίο εν ζωή, Αμερικανό δραματουργό -τη στιγμή που έχει ανεβάσει σχεδόν τα άπαντα του Βρετανού Χάρολντ Πίντερ. «Μου έλειπε αυτός ο συγγραφέας», προσθέτει.

Επιθυμούσε να αναπληρώσει τον χαμένο… χρόνο στήνοντας τη σεζόν 2009-2010 στο «Απλό» ένα μεγάλο αφιερώμα στον 81χρονο Αλμπι. Σχεδίαζε την παράλληλη παρουσίαση τριών έργων του. Εκτός απ’ τη «Βιρτζίνια Γουλφ», θα ανέβαζε το «Τρεις ψηλές γυναίκες» και το «Ζοο story». Ηταν ανέφικτο όμως να στηθούν οι τρεις διανομές ταυτόχρονα και έτσι το «ραντεβού» με τα δύο έργα σκοπεύει να το ανανεώσει ξανά μέσα στα προσεχή χρόνια.

Ο Αλμπι, έπειτα από επικοινωνία με τον Ελληνα σκηνοθέτη, έχει εκφράσει την επιθυμία να έρθει στην Αθήνα για να δει την ελληνική σκηνική εκδοχή του κορυφαίου ίσως θεατρικού έργου του. Μάλιστα, ενδιαφέρθηκε να δει από τώρα και τη μακέτα του σκηνικού της Μαγιού Τρικεριώτη.

Ξανά μαζί ο Δημήτρης Καταλειφός και η Ράνια Οικονομίδου για έναν Αλμπι. Μαζί τους στο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» η Σωτηρία Ρουβολή και ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης

Το «κενό» που δημιουργήθηκε απ’ το μη ανέβασμα των δύο έργων του Αλμπι αναπλήρωσε ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης αγγλικής δραματουργίας: το «Φύλλα από γυαλί» του γνωστού και για την πολυβραβευμένη ταινία «Διάφανο δέρμα» (1990) συγγραφέα, κινηματογραφιστή και ζωγράφου Φίλιπ Ρίντλεϊ. Θα είναι η δεύτερη παράσταση στο «Απλό» (στη Νέα Σκηνή) τη σεζόν 2009-2010.

Ο Αντύπας διαισθάνεται ότι έρχεται μια δύσκολη για το θέατρο σεζόν, λαμβάνοντας υπόψη και «τον πανικό που έχει προκαλέσει η νέα γρίπη».

Γνωρίζει όμως καλά ότι «το θέατρο είναι ένα ρίσκο». Και ρίχνεται με όρεξη εφήβου στην προετοιμασία του «ανθρωποφαγικού Αλμπι», που κάνει πρεμιέρα αρχές Δεκεμβρίου στην Κεντρική Σκηνή του «Απλού» (στη μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη). Τη μουσική θα συνθέσει η Ελένη Καραΐνδρου. Ανάμεσα σε ουίσκι, τσιγάρα, υστερίες, μέσα από έναν ανελέητο «αλληλοσπαραγμό», σιγά σιγά «ξηλώνεται» ο μύθος του ζευγαριού, τόσο απ’ το κουρασμένο, πνιγμένο στα κατά συνθήκη ψεύδη μεσήλικο ζευγάρι του Τζορτζ (Δημήτρης Καταλειφός) και της Μάρθα (Ράνια Οικονομίδου), όσο και και από τους νιόπαντρους φερέλπιδες Νικ (Αλέξανδρος Μπουρδούμης) και Χάνι (Σωτηρία Ρουβολή). Η «αποκαθήλωση» συντελείται μέσα σε μια βασανιστικά ατέλειωτη βραδιά.

«Ξαφνικά μου γεννήθηκε μια βαθιά επιθυμία να ανεβάσω το έργο», αποκαλύπτει ο Αντύπας. «Είμαι ενθουσιαμσένος που θα δουλέψω τη «Βιρτζίνια Γουλφ». Παρ’ όλο που το έργο έχει γραφτεί το ’61, ανταποκρίνεται στο σημερινό παρόν. Μιλά για τη δυσκολία που υπάρχει στα σύγχρονα ζευγάρια και το ζωτικό ψέμα που τα «πνίγει»».

Θεωρεί τη Μάρθα, κόρη του «μεγάλου αφεντικού», του πρύτανη του Πανεπιστημίου, «ένα συγκλονιστικό πλάσμα». «Είναι τα εντελώς αντίθετα με τον σύζυγό της Τζορτζ, καθηγητή Ιστορίας. Το τερατώδες είναι ότι και το νεαρό ζευγάρι, ο καθηγητής Βιολογίας και η γυναίκα του, παρουσιάζουν τα σημάδια της κόπωσης των γηραιότερων».

Οταν όμως συνέγραφε το έργο με την παροιμιώδη διεισδυτικότητά του ο Αλμπι, «μαζί με την κόπωση του ζευγαριού απέδιδε και την κόπωση της αμερικανικής κοινωνίας», υποστηρίζει ο σκηνοθέτης. «Πιστεύω ότι αυτό ταιριάζει «γάντι» με τη σημερινή δύσκολη κατάσταση. Ανεβάζουμε το έργο σε μια κρίσιμη στιγμή».

Σ’ αυτό το σημείο έρχεται να συναντηθεί η δεύτερη παράσταση του «Απλού Θεάτρου», το σύγχρονο «Φύλλα από γυαλί», που θα σκηνοθετήσει η Βίκυ Γεωργιάδου, με πρωταγωνίστρια τη Θέμιδα Μπαζάκα. Η πρεμιέρα προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο.

«Είναι κι αυτό ένα έργο σκληρό για τις οικογενειακές σχέσεις και όλα όσα κρύβουμε κάτω απ’ το χαλάκι», σχολιάζει ο Αντύπας. Εχει ήδη αναθέσει τη μετάφρασή του στον Ευάγγελο Τυρόγλου. Το «σκηνικό» στο «Φύλλα από γυαλί» (2007) είναι ένα νεκροταφείο. Σε αυτό ο κεντρικός ήρωας θα συναντήσει μια νεαρή που ψωνίζει πελάτες. Την Μπαζάκα θα πλαισιώσουν οι Μαρία Παρασύρη, Γιωργής Τσαμπουράκης και Θανάσης Δόβρης. *

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009

Διαγωνισμός συγγραφής θεατρικού έργου

Το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας προκηρύσσει τον Δεύτερο Διαγωνισμό για τη Συγγραφή Πρωτότυπου Ελληνικού Θεατρικού Έργου από νέους έως 35 ετών.

Οι βασικοί όροι του διαγωνισμού είναι οι εξής:


1.Οι συγγραφείς δεν πρέπει να έχουν συμπληρώσει τα 35 χρόνια ως την ημερομηνία λήξης του διαγωνισμού, δηλαδή τις 26 Φεβρουαρίου 2010.


2.Τα έργα δεν πρέπει να έχουν παρουσιαστεί στο παρελθόν, κατατεθεί σε παλαιότερους διαγωνισμούς ή εκδοθεί. 3. Τα έργα υποβάλλονται με ψευδώνυμο.

Η επιτροπή του διαγωνισμού μετά την αξιολόγηση των κειμένων θα απονείμει ένα Πρώτο Βραβείο και έναν Έπαινο. Το Πρώτο Βραβείο θα ενταχθεί στο ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου, ενώ ο Έπαινος θα παρουσιαστεί σε μορφή Θεατρικού Αναλογίου.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν την αναλυτική προκήρυξη με τους όρους και τις προϋποθέσεις του διαγωνισμού είτε παραλαμβάνοντας αντίγραφό της από τη βιβλιοθήκη του Εθνικού Θεάτρου (Φειδίου 5, Αθήνα, τηλ. 210 38 20 525), είτε κάνοντας download δεξιά στο σχετικό αρχείο.

Υποδέχεται παράσταση 23 αιώνες μετά. Το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας, αποκαταστάθηκε και θα λειτουργήσει στις 29 Αυγούστου

Εχουν περάσει 23 αιώνες από την τελευταία φορά που δόθηκε παράσταση στο αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας. Η ασυνήθιστα μεγάλη αυτή παύση διακόπτεται στις 29 Αυγούστου με μια παράσταση με μονολόγους του Ευριπίδη που θα ερμηνεύσει η Λυδία Κονιόρδου σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη.

Μόνο 200 θεατές θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν την παράσταση που θα εγκαινιάσει τη νέα φάση της λειτουργίας του θεάτρου, έπειτα από τις εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης. Το θέατρο, που βρίσκεται έξω από το χωριό Μαρώνεια στον νομό Ροδόπης, έχει γίνει και πάλι προσβάσιμο χάρη στην επιμέλεια των αρχαιολόγων της ΙΘ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Η παράσταση με τη Λυδία Κονιόρδου αποτελεί ένα εορταστικό γεγονός. Ομως, σύμφωνα με την αρχαιολόγο της Εφορείας Χρύσα Καραδήμα, η ΙΘ΄ ΕΠΚΑ ελπίζει ότι στο μέλλον και εφόσον ολοκληρωθούν οι έρευνες και οι εργασίες στο μνημείο θα μπορεί να φιλοξενεί εκδηλώσεις σε σταθερή βάση.

Η κ. Καραδήμα είναι υπεύθυνη της ανασκαφής από το 2000, όταν άρχισε η τελευταία φάση των εργασιών. Η ανασκαφή είχε αρχίσει από το 1981, αλλά διακόπηκε το 1994. Το θέατρο ωστόσο ήταν ήδη γνωστό από τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οικοδομικό υλικό του χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του δημοτικού σχολείου του χωριού της Μαρώνειας. Σύμφωνα με την υπεύθυνη αρχαιολόγο της ανασκαφής, η αποκατάσταση του μνημείου έγινε στη ρωμαϊκή φάση, η οποία είναι η πληρέστερα διατηρημένη από τις τρεις. Αποκαταστάθηκε το θωράκιο και τα ανοίγματά του προς την ορχήστρα, επανατάχθηκαν και συμπληρώθηκαν τα εδώλια, ενώ αποκαταστάθηκε η επιφάνεια της ορχήστρας στη στάθμη της ρωμαϊκής εποχής.

Το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας βρισκόταν σε συνεχή χρήση από την ελληνιστική εποχή μέχρι τον 4ο αιώνα μ. Χ. Κατά την παλαιοχριστιανική εποχή είχε περιορισμένη χρήση, γεγονός που βεβαιώνεται από τα λιγοστά αρχιτεκτονικά μέλη και νομίσματα αυτής της εποχής. Αυτή ήταν και η τελευταία περίοδος χρήσης του θεάτρου, το οποίο εγκαταλείφθηκε και μετατράπηκε σε νεκροταφείο. Η αποκατάσταση του μνημείου έγινε με την υποστήριξη της Κίνησης Πολιτών «Διάζωμα», που έχει στόχο τη μελέτη και ανάδειξη των αρχαίων ελληνικών θεάτρων, αρχίζοντας από το αρχαίο θέατρο της Σικυώνας. [Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Πέμπτη, 30 Iουλίου 2009]

Ελευσίνα, σταθερό σημείο πολιτισμού

Το φετινό φεστιβάλ περιλαμβάνει δέκα θεατρικές παραστάσεις, πέντε συναυλίες, ημερίδα και ντοκιμαντέρ

ΦΕΣΤΙΒΑΛ Δεν είναι ένα ακόμα φεστιβάλ τα «Αισχύλεια» που έχουν συνδέσει το όνομά τους με μια ευρύτερη προσπάθεια αναβάθμισης και ανάκτησης της φυσιογνωμίας της πόλης της Ελευσίνας. Συμβαίνει, χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων του φεστιβάλ και της εκάστοτε δημοτικής αρχής, αυτός ο θεσμός να εκφράζει με τον καλύτερο και αυθεντικότερο τρόπο την πίστη των κατοίκων της Ελευσίνας σ’ ένα καλύτερο μέλλον. Η συγκινητική αγάπη για τον τόπο τους έχει μεταμορφώσει το φεστιβάλ σε σταθερό σημείο αναφοράς της καλοκαιρινής Αθήνας μ’ ένα εξαιρετικά ποιοτικό πρόγραμμα εκδηλώσεων που φέτος αρχίζει στις 22 Αυγούστου και θα «τρέχει» μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου.

Επίκεντρο των εκδηλώσεων για τέταρτη συνεχή χρονιά στο Παλαιό Ελαιουργείο, ύστερα από παραχώρηση της Εθνικής Τράπεζας, ένας χώρος που, όπως τόνισε χθες ο δήμαρχος της πόλης, Γιώργος Αμπατζόγλου, «σημειολογικά συνοψίζει όλη την ιστορία της Ελευσίνας, αφού γειτνιάζει με τον ιερό αρχαιολογικό μας χώρο και αποτελεί μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής μας ιστορίας». Επιπλέον, για το 2009, ο χώρος του Παλαιού Ελαιουργείου εντάχθηκε στο πρόγραμμα Art Locus του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, ένα πρόγραμμα περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης.

Το Παλαιό Ελαιουργείο ήταν ένας από τους πέντε χώρους που προκρίθηκαν πανελλαδικά και πρόκειται να εγκαινιάσει το πρόγραμμα με μια σειρά παραστάσεων από θεατρικές ομάδες και ομάδες χορού, παραστάσεις που θα διεξαχθούν το Σάββατο 22 και την Κυριακή 23 Αυγούστου με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Στο πρόγραμμα των φετινών «Αισχυλείων» περιλαμβάνονται δέκα θεατρικές παραστάσεις («Πέρσες» από Εθνικό Θέατρο, «Τρωάδες»/ΚΘΒΕ, «Δον Κιχώτης»/ ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, «Χοηφόρες»/Θεσσαλικό Θέατρο κ.ά.), πέντε συναυλίες (Μανώλης Μητσιάς, Φοίβος Δεληβοριάς, Μόνικα, Νίκος Ξυδάκης – Νανά Μπινοπούλου, Τάνια Τσανακλίδου – Μάρθα Φριντζήλα), μια Επιστημονική Ημερίδα με θέμα «Η υποκριτική στο αρχαίο ελληνικό δράμα», καθώς και ένα τριήμερο οικολογικών ντοκιμαντέρ. Σημειώστε επίσης την παρουσία της πρωτοποριακής καλλιτέχνιδας περφόρμερ, Λήδας Παπακωνσταντίνου, η οποία, παρεμβαίνοντας με σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα, video art και κατασκευές σε μία έκταση 5.000 τ.μ. στις ανενεργές βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Παλαιού Ελαιουργείου, θα επιχειρήσει να αναπαράξει τον αρχαίο μύθο της αρπαγής της κόρης και της καθόδου στον Αδη.

«Το φάντασμα του Δαρείου είναι ένας σύγχρονος δικτάτορας». ΕΞΙ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΣΤΟΥΣ «ΠΕΡΣΕΣ» ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ

• Καθημερινά ρούχα αντί για βασιλικές εσθήτες χρησιμοποιεί για τους ανατρεπτικούς αισχύλειους «Πέρσες» του με το Εθνικό ο Ντίμιτερ Γκότσεφ, με μοναδικό σκηνικό αντικείμενο έναν περιστρεφόμενο μπλε τοίχο

Oι «Πέρσες» του Αισχύλου, η τραγωδία της ήττας και ένα από τα σπουδαιότερα αντιπολεμικά κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας, έχει πολλές φορές κι από πολλούς παρουσιαστεί στην Επίδαυρο. Όλα όμως δείχνουν πως στην εκδοχή του Γκότσεφ, στην παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, θα είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τους θεατές. Δύο ημέρες πριν από την πρεμιέρα στο αρχαίο αργολικό θέατρο, υπάρχει πλούσιο υλικό για «υπόγειες» αντιδιαστολές. Σαν να έχει ήδη κριθεί, τόσο από τους εκ προοιμίου αρνητές της, όσο και από τους υποστηρικτές της. Πολυαναμενόμενη επομένως, ικανή να ανάψει τα αίματα, με μια σειρά από ανατροπές:

1 Ο Χορός των γερόντων, πιστών του Πέρση βασιλιά, έχει αντικατασταθεί από επταμελή Χορό νεαρών γυναικών (Στεφανία Γουλιώτη, Εύη Σαουλίδου, Κόρα Καρβούνη, Αλεξία Καλτσίκη, Έλενα Τοπαλίδου, Ρηνιώ Κυριαζή, Σύρμω Κεκέ), με το σκεπτικό ότι στα Σούσα δεν ξέμειναν μόνο οι γέροντες αλλά γυναίκες, που είναι πιο ευαίσθητες στα δεινά του πολέμου.

2 Ο μεγαλύτερος και πυκνότερος θεατρικός μονόλογος του Αγγελιαφόρου, που φτάνει στα Σούσα και πληροφορεί για την πανωλεθρία της Σαλαμίνας, μνημειώδες κομμάτι, έχει «σπάσει» σε επτά, σαν να έχει αντικατασταθεί από επταμελή Χορό (Νίκος Κουρής, Δημήτρης ΄Ημελλος, Γιώργος Γάλλος, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Πανανικολάου, Λαέρτης Βασιλείου, Πρόδρομος Τσινικόρης).

3 Η Άτοσσα (Αμαλία Μουτούση), γυναίκα του πεθαμένου Δαρείου και μητέρα του ηττημένου στη Σαλαμίνα Ξέρξη (Νίκος Καραθάνος), δεν φοράει στέμμα μεν, παραμένει όμως μια αυταρχική βασίλισσα.

4 Ο παιάνας της νίκης- η πιο ηχηρή φράση, «΄Ιτε παίδες Ελλήνων», που εγείρει τους Έλληνες θεατές- θα ακουστεί σβησμένα, σαν μελαγχολικό σχόλιο για περίοπτες νίκες, που σωρεύουν νεκρούς και στρατιές ηττημένων.

5 Η επίκληση στον νεκρό Δαρείο και η επίγεια παρουσία του ως φάντασμα, έχει μετασχηματιστεί σε σύμβολο μοναρχίας, έναν αναγνωρίσιμο δικτάτορα (Μηνάς Χατζησάββας) που ξεπροβάλλει από τον τοίχο του σκηνικού. «Ως μαρξιστής, δεν θα μπορούσα να βρω καμιά μεταφυσική ερμηνεία στην επίκληση».

6 Η εμβόλιμη παρουσία ενός πλάσματος (Λένα Κιτσοπούλου), που κινείται με οίστρο ανάμεσα στην παρόρμηση και στον θυμό, στο ανοίκειο και στο αληθινό, θα διατρέχει όλη την παράσταση, σχολιάζοντας από μικροφώνου τα δρώμενα.

Η παράσταση του Ντίμιτερ Γκότσεφ, όπως το θέατρο του σύγχρονου δημιουργού, βρίθει από καινοτομίες, από αναφορές στο σήμερα, από επιθετικότητες στα ταμπού. Οι νεωτερισμοί του γερμανοθρεμμένου σκηνοθέτη περιφρονούν τις εκμοντερνιστικές λύσεις που καταφεύγουν σε μονοσήμαντες αισθητικές εικόνες. Αντίθετα, στη γυμνή αρχαία ορχήστρα το μοναδικό σκηνικό αντικείμενο είναι ένας περιστρεφόμενος μπλε τοίχος, ενώ τα κοστούμια των τραγικών ηρώων και των μελών του Χορού είναι συλλεκτικά καθημερινής ζωής. Ακραία, απροσάρμοστα σε ωραιοποιήσεις, σχεδόν άσχημα- με μια εκ προθέσεως ασχήμια.

• ΙΝFΟ «Πέρσες» από το Εθνικό Θέατρο στις 31 Ιουλίου και την 1η Αυγούστου στην Επίδαυρο (τηλ. 210-3272.000, 27530-33036, 27530-22096). Τιμές: 50, 45, 25, 15 ευρώ

• «Σιγανή κι αβάσταχτη αλήθεια»

Ριζοσπάστης στη σκηνή, αλλά συμβιβαστικός στον λόγο, ο Βούλγαρος σκηνοθέτης Ντίμιτερ Γκότσεφ δεν απολογείται. Εξηγεί: «Ανεβάζω τους «Πέρσες» με σεβασμό στον Αισχύλο. Η συνάντηση με το κείμενο, των ηθοποιών και του κοινού, πρέπει να έχει δριμύτητα. Τα πρωτογενή υλικά, απλότητα. Το παρελθόν, ως σελίδες ενός βιβλίου που ξεφυλλίζεται τώρα. Δεν θα παρουσιάσουμε την ιστορία όπως ήταν πριν από 2.500 χρόνια. Γιατί στο μεταξύ, όσα μεσολάβησαν έως σήμερα, καταστάλαξαν σε έναν πεσιμισμό, σε μια αμετάκλητη απογοήτευση. Η παράστασή μας λαμβάνει υπόψη της τις διαψεύσεις, στις οποίες αναφέρεται διαρκώς ο Χάινερ Μίλερ». Η προσέγγιση των ηρώων γίνεται μέσα από το πρίσμα της μιλερικής μελαγχολίας, απέναντι στην αιώνια βία της εξουσίας. Για τον Γκότσεφ ο Μίλερ είναι θεός. Έκοψε κομμάτια του Αισχύλου και πρόσθεσε φράσεις του Μίλερ, ενώ ένα ολόκληρο απόσπασμα από τον «Φιλοκτήτη» κλείνει την παράσταση, που κινείται «ανάμεσα στη σιωπή και τον ήχο». Θεωρώντας ότι ο στίχος του Χάινερ Μίλερ «και η αλήθεια σιγανή κι αβάσταχτη» είναι κορυφαίο σχόλιο για την αλήθεια, εύχεται με τους δικούς του «Πέρσες» να ακουστεί η αλήθεια στην Επίδαυρο. «Σιγανή κι αβάσταχτη».

• Της Έλενας Δ. Χατζηιωάννου, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 29 Ιουλίου 2009

«Πέρσες» στην Επίδαυρο

Οι «Πέρσες», ένα από τα κορυφαία έργα του τραγικού λόγου, παρουσιάζονται από το Εθνικό Θέατρο στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στις 31 Ιουλίου και 1 Αυγούστου, σε σκηνοθεσία του Ντίμιτερ Γκότσεφ που έχει ήδη στις αποσκευές του την παράσταση των «Περσών» που ανέβασε στο «Deutsches Theater» του Βερολίνου (η παράσταση ανακηρύχθηκε η καλύτερη του 2008). Με την παράσταση της Επιδαύρου, ο σκηνοθέτης δεν εκπληρώνει μόνο ένα παλιό όνειρο, αλλά έρχεται ξανά αντιμέτωπος με το έργο του Αισχύλου, συνεχίζοντας την αναζήτηση στην αρχαία τραγωδία και προτείνοντας μια νέα εκδοχή.Το έργο του Αισχύλου που κέρδισε το πρώτο βραβείο ανήκει στη χαμένη τετραλογία: Φινεύς, Πέρσες, Γλαύκος Ποτνιεύς και Προμηθεύς Πυρκαεύς (σατιρικό δράμα), η οποία διδάχτηκε την άνοιξη του 472 π.X. Oι «Πέρσες» είναι η μοναδική σωζόμενη τραγωδία που επικεντρώνεται σε ένα ιστορικό γεγονός και όχι σε ένα μυθικό επεισόδιο, καθώς πραγματεύεται τον αντίκτυπο που είχε στην περσική αυλή η συντριπτική ήττα των Περσών στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.X. Η συγκλονιστική περιγραφή της καταστροφής του περσικού στόλου από τον αγγελιοφόρο, η οδύνη των Περσών για την ήττα τους και η επιστροφή του ταπεινωμένου Ξέρξη συνθέτουν ένα από τα σπουδαιότερα αντιπολεμικά κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

28/5/2009

— «Μηχανή Αμλετ»

8/5/2009

— Το καλοκαίρι του Εθνικού Θεάτρου

17/9/2008

— Παραστάσεις Δημοτικών Θεάτρων

28/6/2006

— Εναρξη με «Πέρσες»

30/7/2000

— Αναβίωση μιας ιστορικής παράστασης

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου. Σκηνικά – κοστούμια: Μαρκ Λάμερτ. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Φωνητική διδασκαλία: Ρηνιώ Κυριαζή. Δραματουργική συνεργασία: Ελενα Καρακούλη. Παίζουν: Αμαλία Μουτούση (Ατοσσα), Μηνάς Χατζησάββας (Δαρείος), Νίκος Καραθάνος (Ξέρξης), Στεφανία Γουλιώτη, Νίκος Κουρής, Λένα Κιτσοπούλου, Δημήτρης Ημελλος, Εύη Σαουλίδου, Κόρα Καρβούνη, Γιώργος Γάλλος, Βασίλης Ανδρέου, Αλεξία Καλτσίκη, Ελενα Τοπαλίδου, Δημήτρης Παπανικόλαου, Λαέρτης Βασιλείου, Ρηνιώ Κυριαζή, Σύρμω Κεκέ, Πρόδρομος Τσινικόρης.

Τι θα δούμε στο Θέατρο Τέχνης τον ερχόμενο χειμώνα

Πέντε νέες παραγωγές περιλαμβάνει το πρόγραμμα του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν» για τη νέα σεζόν. Μαζί και επαναλήψεις που έκαναν επιτυχία τον περασμένο χειμώνα. Στο Υπόγειο της οδού Πεσμαζόγλου θα ανεβεί (από 22/10) το έργο «Τα μάτια τέσσερα» του Γιάννη Τσίρου, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη και (από 28/1/2010) το «Feel Good» του Αλιστερ Μπίτον σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου. Τη σκηνή του θεάτρου της οδού Φρυνίχου θα μοιραστούν τρεις παραγωγές: «Cafe la femme – Η πιο δυνατή» του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, σε σκηνοθεσία Δέσποινας Γκάτζιου (από 15/10), «Σήμα κινδύνου» του Αντώνη Σαμαράκη σε διασκευή και σκηνοθεσία του Αγγελου Αντωνόπουλου (από 16/11) και «Ο βασιλιάς πεθαίνει» του Ευγένιου Ιονέσκο σε σκηνοθεσία Μάνιας Παπαδημητρίου (από 17/12). Στην Παιδική Σκηνή θα ανεβεί το έργο «Αλαντίν – Το μαγικό λυχνάρι» σε διασκευή Αντρης Θεοδότου και σκηνοθεσία Δημήτρη Δεγαΐτη (από 11/11).

Πρώτα πτυχίο και μετά θέατρο

Οι περισσότεροι γονείς αποδέχονται τις επιλογές των παιδιών τους, επηρεασμένοι από το δέλεαρ της τηλεόρασης

«Κάνε παιδί μου θέατρο, αλλά, για καλό και για κακό, πάρε και ένα πτυχίο». Αυτό ζητούν οι γονείς από τα παιδιά τους, που ονειρεύονται να βρεθούν κάτω από τους προβολείς της θεατρικής σκηνής και των τηλεοπτικών πλατό. Οι εποχές άλλαξαν. Παλιότερα, οι νέοι που ήθελαν να γίνουν ηθοποιοί συνήθως εισέπρατταν την αποδοκιμασία της οικογένειάς τους. Τώρα όλο και περισσότεροι μέλλοντες ηθοποιοί έχουν τους γονείς τους στο πλευρό τους, αφού η τηλεόραση έχει κάνει οικείο το επάγγελμα του ηθοποιού. Πόσω μάλλον που σκέφτονται ότι μία επιτυχία σε κάποιο σίριαλ αποτελεί διαβατήριο καλής καριέρας. Βέβαια, οι γονείς προτείνουν στα παιδιά τους να ολοκληρώσουν και κάποια πανεπιστημιακή σχολή, το πτυχίο της οποίας δίνει μία επαγγελματική διαφυγή στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε.

Ειδικότερα, την ίδια στιγμή που πολλοί συνομήλικοί τους έχουν ως «όνειρο» να εισαχθούν σε κάποια σχολή με γρήγορη επαγγελματική εξασφάλιση στο Δημόσιο, όπως οι παιδαγωγικές και οι αστυνομικές ακαδημίες, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο αποφοιτούν περίπου 700 νέοι ηθοποιοί από τις δραματικές σχολές.

• Εύκολη διασημότητα

«Τα παιδιά έχουν παρασυρθεί από την τηλεόραση και από την πιθανότητα της εύκολης διασημότητας. Δεν είναι, όμως, αυτό η δουλειά του ηθοποιού. Η επιτυχία απαιτεί μόρφωση, ουσιαστική παιδεία, σκληρή δουλειά» ανέφερε στην «Κ»  η γνωστή ηθοποιός και δασκάλα στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης κ. Εύα Κοταμανίδου.

«Παλαιότερα, η επιλογή του θεάτρου ήταν κάτι σαν προσωπική επανάσταση. Τώρα, βλέπουμε γονείς να συνοδεύουν τους υποψηφίους στις εξετάσεις εισαγωγής» λέει, από την πλευρά του, στην «Κ» ο ηθοποιός και υπεύθυνος της Δραματικής Σχολής «Πράξη Επτά» κ. Θόδωρος Γράψας.

«Στην πορεία οι γονείς μου είδαν πόσο αληθινά ήθελα να σπουδάσω θέατρο, πόσες ώρες ξόδευα στη σχολή, πόσο κουραζόμουν γι’ αυτό. Ετσι, άρχισαν να αποδέχονται τις σπουδές μου» αναφέρει η Μαρία Αδάμ, φοιτήτρια στη σχολή «Πράξη Επτά». «Βέβαια, μου ζήτησαν να πάρω και ένα δεύτερο, πανεπιστημιακό πτυχίο. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι ότι οι γονείς μου δεν ήθελαν να σπουδάσω Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με αποτέλεσμα να επιλέξω το τμήμα Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής Ψυχολογίας, το πτυχίο του οποίου δίνει τη δυνατότητα πρόσληψης στη δημόσια εκπαίδευση».

«Επειδή υπάρχει επαγγελματική ανασφάλεια, πολλοί νέοι σκέφτονται ότι πρέπει να έχουν και μια εναλλακτική επαγγελματική επιλογή. Γι’ αυτό σπουδάζουν σε κάποιο πανεπιστήμιο. Από την άλλη όμως, η σημερινή νεολαία έχει αλλάξει. Οι νέοι στην εποχή μας είναι πιο ελεύθεροι να ακολουθήσουν τις επιλογές τους, τις κλίσεις τους, χωρίς αυτό να γίνεται με συνθήκες… επανάστασης» συμπληρώνει η Βένια Σταματιάδη, τελειόφοιτος της Σχολής του Θεάτρου Τέχνης.

• Κορεσμός

Ο κορεσμός που υπάρχει στη θεατρική αγορά αποτυπώνεται και στα περίπου 600 θεατρικά σχήματα που έχουν εγγραφεί στο ελληνικό θεατρικό τοπίο. Τον κορεσμό τροφοδοτούν οι όλο και περισσότερες δραματικές σχολές. «Υπάρχουν πλέον τόσες σχολές και studio υποκριτικής! Εμείς οι δάσκαλοι οφείλουμε να είμαστε αυστηροί. Υπάρχουν παιδιά με μόρφωση, ανοιχτόμυαλα, με πάθος για το θέατρο, που θέλουν να δουλεψουν. Ομως, υπάρχουν και άλλοι νέοι που θαμπώνονται από την εφήμερη λάμψη της τηλεόρασης» λέει η κ. Κοταμανίδου. «Η σχολή οφείλει να διακρίνει το ταλέντο και κατόπιν να το καλλιεργεί. Υπάρχουν ταλέντα που δεν γίνονται ποτέ ηθοποιοί, γιατί δεν δουλεύουν, δεν καλλιεργούνται, δεν μορφώνονται» συμπληρώνει ο κ. Γράψας. «Ανεργία στο θέατρο υπάρχει. Πάντοτε υπήρχε, ποτέ δεν ήταν σίγουρο επάγγελμα. Νιώθω, όμως, ότι πρέπει να ακούμε το ένστικτό μας, να ακολουθούμε τον δρόμο που νιώθουμε ότι θέλουμε αληθινά» μας λέει ο πρόσφατα απόφοιτος της σχολής και πλέον μέλος του Θεάτρου Τέχνης Αλέξανδρος Πέρρος. «Είναι ωραίο να ζεις από αυτό που αγαπάς. Ωραίο και επίπονο», καταλήγει ο ίδιος.

• Του Αποστολου Λακασα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Tετάρτη, 29 Iουλίου 2009

Υπό κατάρρευση το «Μπολσόι»

Αποψη του κτιρίου του «Μπολσόι»

Με τον κίνδυνο της κατάρρευσης βρίσκεται αντιμέτωπο το κτίριο του φημισμένου θεάτρου «Μπολσόι», στη Μόσχα, «θύμα» και αυτό, όπως και άλλα ιστορικά κτίρια, μιας πολιτικής που απαξιώνει και εμπορευματοποιεί την αρχιτεκτονική και γενικότερα πολιτιστική κληρονομιά της πάλαι ποτέ σοβιετικής πρωτεύουσας. Πρόσφατη έκθεση που ήρθε στο φως αναφέρει ότι ιστορικά κτίρια της πόλης βρίσκονται στα πρόθυρα καταστροφής εξαιτίας πρόχειρων ανακαινίσεων και αλόγιστων κατεδαφίσεων. Μέσα στον τελευταίο χρόνο ισοπεδώθηκαν ή υπέστησαν μη αναστρέψιμες ζημιές πολλά ιστορικά κτίρια – ανάμεσά τους το παλαιότερο ξύλινο οικοδόμημα της πόλης.

Απερίγραπτη είναι η κατάσταση στο «Μπολσόι», με τις ρωγμές να διατρέχουν ολόκληρο το κτίριο, που πλέον κινδυνεύει να καταρρεύσει. Με ισοπέδωση ή κατάρρευση απειλούνται επίσης αρχιτεκτονικά αριστουργήματα του 19ου αιώνα, αλλά και μεταγενέστερα, της σοβιετικής περιόδου. Η άρνηση της κυβέρνησης να καλύψει το κόστος συντήρησης των ιστορικών κτιρίων, σε συνδυασμό με την άκρατη εμπορευματοποίηση και μια νομοθεσία που δεν προβλέπει κυρώσεις για τους κατασκευαστές που καταστρέφουν διατηρητέα οικοδομήματα, αποτελούν τον «οδοστρωτήρα» που καταστρέφει με γοργούς ρυθμούς την αρχιτεκτονική κληρονομιά της ρωσικής πρωτεύουσας.