ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ «Οιδίπους» µε αστυνοµική πλοκή

• Τον «Οιδίποδα τύραννο», «ένα µεγαλούργηµα µε συναρπαστική «αστυνοµική πλοκή»», όπως χαρακτηρίζει την τραγωδία του Σοφοκλή, ανεβάζει ο Σπύρος Ευαγγελάτος

«Ο “Οιδίπους τύραννος” είναι µία από τις δύο τραγωδίες του Σοφοκλή που δεν είχα σκηνοθετήσει _ η άλλη είναι ο “Φιλοκτήτης”. Τον σκεφτόµουνα και ζύγιζα το πράγµα από χρόνια. Περίµενα την κατάλληλη στιγµή και την κατάλληλη ηλικιακά διανοµή. Τώρα που ήρθαν…».

Τώρα που ήρθαν ο Σπύρος Ευαγγελάτος είναι και πάλι στην Επίδαυρο και ανεβάζει µε το «Αµφι – Θέατρό» του και σε συµπαραγωγή µε την «Culture Factory» την κορυφαία ίσως δηµιουργία του αρχαίου ελληνικού δράµατος. Η «κατάλληλη ηλικιακά διανοµή», το ένα από τα βασικά κίνητρά του, είναι ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης στον επώνυµο ρόλο και η Καρυοφυλλιά Καραµπέτη ως Ιοκάστη.

Η παράσταση ανεβαίνει στη µετάφραση του Κ. Χ. Μύρη, µε σκηνικά και κοστούµια Γιώργου Πάτσα, «προαιώνιου» συνεργάτη του Σπύρου Ευαγγελάτου, και µουσική Γιάννη Αναστασόπουλου. Κρέων είναι ο Νίκος Αρβανίτης, Τειρεσίας ο Μάνος Βακούσης, Εξάγγελος ο Θανάσης Κουρλαµπάς και παίζουν επίσης ρόλους ή συµµετέχουν στον Χορό οι: Νικόλας Παπαγιάννης, Κώστας Ανταλόπουλος, Σωτήρης Τσακοµίδης, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Δηµήτρης Παπανικολάου, Λευτέρης Πολυχρόνης, Βασίλης Πουλάκος, Βαγγέλης Ψωµάς, Τίνα Αλεξοπούλου, Μαρία Πανίδου, Ελενα Χατζηαυξέντη. «Η βασική σκηνοθετική σύλληψη» εξηγεί ο σκηνοθέτης «αφορά αυτό που κρύβει το κείµενο: την αναµέτρηση του ανθρώπου µε τις υπερκείµενες δυνάµεις. Υπερκείµενες δυνάµεις υπάρχουν, είτε το θέλουµε είτε όχι. Και µόνο αν ατενίσει τον έναστρο ουρανό και ο πιο σκληρός υλιστής θα παραδεχθεί πως υπάρχουν δυνάµεις ανώτερες που δεν τις ελέγχει ο ανθρώπινος νους. Ωστόσο αν οι δυνάµεις αυτές διαθέτουν τις αγαθές προθέσεις που τους αποδίδουν οι θρησκείες δεν έχει αποδειχθεί στην πράξη… Από την άλλη το έργο αυτό, ένα µεγαλούργηµα, έχει µία συναρπαστική “αστυνοµική πλοκή”. Ο Οιδίπους ψάχνει να βρει τον δολοφόνο και ο δολοφόνος είναι ο ίδιος. Ανάµεσα στα µεγάλα έργα µόνο το “Εγκληµα και τιµωρία” του Ντοστογιέφσκι έχει κάτι ανάλογο».

Για τον ρόλο του Οιδίποδα που θεωρείται ότι απαιτεί ωριµότητα επέλεξε τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, έναν ηθοποιό σχετικά νέο, τον οποίο µάλιστα θεωρεί «διανοµή ηλικιακά ιδανική». Με ποιο σκεπτικό;

Απλό: «Ο Οιδίπους, από τα συµφραζόµενα του έργου, δεν µπορεί να είναι παρά κοντά στα σαράντα».

Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, όταν του πρότεινε τον Οιδίποδα ο Σπύρος Ευαγγελάτος και πριν τον αποδεχθεί δεν σκέφτηκε πως µπορεί να είναι ακόµα νέος ή και µε µικρή πείρα στον χώρο του αρχαίου δράµατος για έναν τέτοιο ρόλο;

«Για να είµαι ειλικρινής όχι» απαντάει. «Ισως επειδή σε ανύποπτο χρόνο είχα σκεφτεί: “Γιατί δεν βλέπουµε τον Οιδίποδα σε µια ηλικία σαν αυτή που θα έπρεπε να είναι;” Σίγουρα βέβαια αισθάνθηκα το – δηµιουργικό, πάντως – άγχος της αντιµετώπισης ενός τόσο µεγάλου ρόλου. Αλλά µε τον ίδιο τρόπο που το αισθάνθηκα και για άλλους µεγάλους ρόλους στους οποίους έχω δοκιµαστεί. Φυσικά οι ρόλοι στο αρχαίο δράµα, όταν µάλιστα ερµηνεύονται σε ανοιχτούς χώρους ξεκινώντας από την Επίδαυρο, έχουν συγκεκριµένες τεχνικές απαιτήσεις – για τις οποίες έχω εργαστεί πάρα πολύ – αλλά και ζητούν µία πνευµατική ωριµότητα συνήθως µεγαλύτερη από την ηλικία του ερµηνευτή».

«Επειδή συνήθως δουλεύω ρόλους κλασικού ρεπερτορίου που και εκείνοι είναι πολυσύνθετοι και µεγάλων απαιτήσεων», συµπληρώνει η Καρυοφυλλιά Καραµπέτη, «τους αντιµετωπίζω µε την ίδια σοβαρότητα και την ίδια σκληρή δουλειά.

Απλώς οι ρόλοι στο αρχαίο δράµα έχουν µεγαλύτερες τεχνικές απαιτήσεις από τον ηθοποιό, δεδοµένης της ιδιοµορφίας των ανοιχτών θεάτρων. Η ανάγκη να ακουστείς µέχρι τις τελευταίες σειρές αλλά να περάσεις και το ρίγος των κειµένων αυτών ζητάει το µέγιστο της ενέργειάς σου. Πρέπει να παντρέψεις τις δύο αυτές ανάγκες αποφεύγοντας τον κίνδυνο να πέσεις στην παγίδα του στόµφου».

«Η Ιοκάστη», λέει η ερµηνεύτρια του ρόλου «διαπράττει µία τεράστια Υβρι: να αµφισβητεί επανειληµµένα τους θεϊκούς χρησµούς. Το χτύπηµα από τον Θεό έρχεται ακαριαία: µία απίστευτη αποκάλυψη. Πως το παιδί που βγήκε από το σώµα της επέστρεψε στο σώµα αυτό ως εραστής και µέσα από τη µιαρή αυτή πράξη γεννήθηκαν άλλα τέσσερα παιδιά. Σε εξαιρετικά συµπυκνωµένο χρόνο, χωρίς λόγια για να την εκφράσει, η ηθοποιός πρέπει να δηλώσει την καταστροφή. Είναι από τα δυσκολότερα… Η Ιοκάστη ουσιαστικά πεθαίνει επί σκηνής. Δεν µπορεί να ζήσει πια µε τη συνείδηση του ποια είναι και του τι έχει κάνει. Η αυτοκτονία είναι µονόδροµος. Και είναι η επισφράγιση ενός θανάτου που έχει συµβεί επί σκηνής».

• Ποιες πλευρές του ρόλου προσπαθήσατε να φωτίσετε; Ρωτώ τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη.

«Υπάρχει µία πλευρά η οποία µε ενδιαφέρει πολύ και νοµίζω πως ταιριάζει στη συγκεκριµένη διανοµή που έχει επιλέξει ο κ. Ευαγγελάτος. Είναι η ορµή και η αλαζονεία της νεότητας ειδικά όταν είσαι προικισµένος – ο δικός µας Οιδίπους είναι στα σαράντα και ξεκινάει µε µια αλαζονική πίστη στις ικανότητες της λογικής να λύσει τα προβλήµατα του κόσµου και τα δικά του. Η ορµή αυτή, όµως, όταν αρχίζει η πτώση του, τον παρασύρει προς τα κάτω µε φόρα».

• Συνεργάζεστε, κ. Ευαγγελάτε, µε δύο σταρ και για πρώτη φορά µε µία εταιρεία παραγωγής. Στις επιλογέςαυτές σάς οδήγησαν οι ου µενετοί και για το θέατρο καιροί;

«Πιθανόν. Ο Σάκης Μανάφης και η Νόρα Χριστοδούλου της Culture Factory οργάνωσαν, πάντως, µια περιοδεία σε σαράντα πιάτσες που το “Αµφι – Θέατρο” είχε πολλά χρόνια να κάνει».

• Οι «υπερκείµενες δυνάµεις» δεν ήταν ιδιαίτερα στοργικές µαζί σας τα τελευταία χρόνια. Χάσατε τη γυναίκα και τον γιο σας… Εχει επηρεάσει το γεγονός αυτό την καλλιτεχνική οπτική σας;

«Μόνο υποσυνείδητα. Τα αγαπηµένα πρόσωπα που έχασα τα κουβαλάω µέσα µου διαρκώς».

• ΙΝFΟ

• Αύριο και µεθαύριο στις 21.00 στην Επίδαυρο.
  Εισιτήρια: 50, 40, 30, 20, 15, (φοιτητικό) 10 ευρώ.

«Θέµα καλού και κακού γούστου»

Η Καρυοφυλλιά Καραµπέτη πιάνει ένα θέµα φλέγον. «Κάθε φορά που παίζω τραγωδία, δεδοµένου ότι χρόνο µε τον χρόνο οξύνεται η συζήτηση για το πρόβληµα της ερµηνείας του αρχαίου δράµατος, ειδικά τα τελευταία χρόνια µε τις νεωτεριστικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί και τις βίαιες αντιδράσεις του κοινού, αναρωτιέµαι κατά πόσο αυτό που κάνω προωθεί το θέµα. Η κοινωνία εξελίσσεται. Και ο καλλιτέχνης αισθάνεται την ανάγκη του προχωρήµατος. Δεν είναι δυνατόν να µένουµε προσκολληµένοι σε συντηρητικές φόρµες. Γιατί τότε η τραγωδία καταντάει µουσειακό είδος. Η συζήτηση αυτή είναι νόµιµη, αναγκαία και εποικοδοµητική».

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος δεν φαίνεται να συµµερίζεται απόλυτα τις απόψεις της. «Εκείνο που πιστεύω είναι πως πρόκειται απλώς για θέµα καλού και κακού γούστου, θέµα γνώσης και άγνοιας. Για µένα οι σκηνοθέτες που υπηρετούν το αρχαίο δράµα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: εκείνοι που πιστεύουν πως τα κείµενα αυτά είναι ζωντανοί οργανισµοί και πως αν προβληθούν τα νοήµατά τους είναι κέρδος για το κοινό να επικοινωνήσει µαζί τους κι εκείνοι που τα θεωρούν αφορµή και µόνο για σκηνοθετική δεξιοτεχνική επίδειξη».

• Του Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, ΤΑ ΝΕΑ Πέμπτη 8 Ιουλίου 2010