Από τη Νέα Υόρκη: η «Αλκηστη» του Ευριπίδη αντήχησε στο Μανχάταν

Ο Στέφανος Διακρούσης (Stephen Diacrussi), ιδρυτής του «Θεατρικού Οργανισμού Θυμέλη Αμερικής» (American Thymele Theatre» φωτογραφίζεται στην «πρώτη» της παράστασης «Αλκηστις», του Ευριπίδη, με τη σκηνοθέτιδα Lorca Peress και την ηθοποιό, στον ρόλο της Τροφού, Jessica Levesque.

«Χτυπήσαμε» φλέβα χρυσού, αναγγέλλοντας τις πέντε παραστάσεις που έδωσε από 6 έως 10 Ιουλίου, σε τρία θέατρα του Μανχάταν ο «Θεατρικός Οργανισμός Θυμέλη Αμερικής» με ιδρυτή και παραγωγό τον Στέφανο Διακρούση, γνωστό Ελληνοαμερικανό ηθοποιό και σκηνοθέτιδα τη Lorca Peress και ηθοποιούς του σωματείου American Equity. Οι παραστάσεις γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στα τρία κεντρικά θέατρα, με κρατήσεις θέσεων, από εβδομάδες, ειδικά για το Marilyn Monroe Theatre – Σχολή Θεάτρου και Κινηματογράφου Strasberg, στην 115 East 15η Οδό και Union Square East, όπου δόθηκαν οι δύο τελευταίες. Λέμε «κρατήσεις θέσεων», και όχι εισιτηρίων, γιατί η είσοδος είναι ελεύθερη, όπως στην αρχαιότητα! Η πρεμιέρα δόθηκε σε συνθήκες τροπικού καύσωνα στο East River Park Amphitheatre, δίπλα στο ποτάμι, με ευεργετική δροσιά και τον αστραφτερό λόγο της «Αλκηστης» του Ευριπίδη, σε αγγλική μετάφραση από το αρχαίο κείμενο του διαπρεπούς ελληνιστή καθηγητή Richmond Lattimore. Ηρθαν οι πρώτες φωτογραφίες από τις παραστάσεις με τον ιδρυτή του «American Thymele Theatre» Stephen Diacryussi και σκηνές από την «Αλκηστη» που δίδεται με προσωπεία και κοστούμια από τη Μαρία Νιόρα και γνήσια μουσική από τον Κώστα Κουρή. Στο πρόγραμμα υπήρχε σύντομη περίληψη του αρχαίου κειμένου της «Αλκηστης» και ο λόγος του Ευριπίδη στην αγγλική γλώσσα κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού από Ελληνοαμερικανούς κυρίως, που η ελληνική γλώσσα ομιλείται μόνο στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Εγράφησαν πολλές κριτικές, επαινώντας την ποιοτική αυτή πρωτοβουλία του Stephen Diakryssi και τη σκηνοθεσία της Lorca Perres, υπήρξε δε και σχετική ανταπόκριση στο ιταλικό Oggi.

Οι παραστάσεις δόθηκαν στο πλαίσιο του θερινού Ευριπίδειου Φεστιβάλ Νέα Υόρκης, με κυριότερη χορηγό την ελληνική κοινότητα της Νέας Υόρκης. Το πείραμα της μεταφοράς του ευριπίδειου λόγου σε τρία θέατρα στο Μανχάταν πέτυχε και, όπως μας είπε, τηλεφωνικά, ο ιδρυτής του ΑTT Στίβεν Ντάικρουσι θα τους ενδιέφερε να δώσουν παραστάσεις στην Ελλάδα, σε σχολεία και κολέγια, σε αγγλική γλώσσα και με απαγγελία αποσπασμάτων του αρχαίου κειμένου στα ελληνικά στην εισαγωγή, όπως ήδη έχει γίνει και στη Νέα Υόρκη. Ωραίες ιδέες έρχονται για τη δύναμη και απήχηση του αρχαίου λόγου από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού!

• Tης Eλενης Mπιστικα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 17 Iουλίου 2010

Περί Καραγκιόζη σκιάς

• Τούρκος και με τη βούλα της UNESCO είναι εδώ και εννέα μήνες ο Καραγκιόζης και ας το μάθαμε την Τετάρτη. Με το θέμα ασχολήθηκε και το κεντρικό δελτίο της ΝΕΤ, στο οποίο μίλησε, με πάθος και με γνώση, ο καραγκιοζοπαίχτης Κώστας Μακρής, ενώ η πανεπιστημιακός Κατερίνα Μυστακίδου εξήγησε ότι «το λαϊκό θέατρο αντιπροσωπεύει τη χώρα στην οποία παίζεται» και ότι ο Καραγκιόζης «έχει όλα τα στοιχεία της ελληνικής προφορικής παράδοσης».

Γραφειοκρατική σκόνη αποπνέει η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού («…ένα ζωντανό κεφάλαιο της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς που εμπλέκει αδιάρρηκτα το άυλο με το υλικό, προασπίζοντας παραδοσιακές αξίες»), ενώ ευτράπελο τόνο είχαν τα σχόλια ενός βουλευτή του ΛΑΟΣ, που μοιάζει να εναποθέτει τις ελπίδες του στον Μπαρμπαγιώργο.

Ναι, το θέατρο σκιών το πήραμε από τους Τούρκους, όμως και αυτοί το είχαν πάρει από τα βάθη της Ασίας. Είναι φυσικό να μιλάμε για τον «ελληνικό Καραγκιόζη», όπως μιλάμε για το «ελληνικό ποδόσφαιρο», παρ’ όλο που αυτό το άθλημα δεν είναι ιθαγενές.

Η περιβόητη τουρκική διπλωματία αποδείχτηκε πιο αποτελεσματική από την ελληνική και στον πολιτιστικό τομέα. Οι γείτονές μας μας πρόλαβαν κι έτσι δεν καταφέραμε να ελληνοποιήσουμε και επισήμως τον Καραγκιόζη. Αδήλωτο τον αφήσαμε τον δόλιο! Ωστόσο, η απόφαση της UNESCO δεν πρόκειται να επηρεάσει τη σημερινή σχέση μας με την τέχνη του Καραγκιόζη, μια σχέση που δεν έχει πια τον άμεσο, τον βιωματικό χαρακτήρα που είχε κάποτε. Για δεκαετίες ο Καραγκιόζης ήταν μια μορφή λαϊκής τέχνης με πολύ πλατιά απήχηση, όμως η θέση του ζωντανού ήρωα είναι στη μάντρα, στο θεατράκι: όχι στο μουσείο, στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο, στο κομψό καφέ, στα φεστιβάλ των «ψαγμένων» ή στις σχολικές παραστάσεις. Η τηλεόραση, όπως παλαιότερα η δισκογραφία, συνέβαλε ώστε να γνωρίσουν τον Καραγκιόζη οι γενιές που δεν είχαν προλάβει να τον χαρούν στις υπαίθριες παραστάσεις, να τον γνωρίσουν, χωρίς όμως να ζήσουν τη μαγεία του.

Ο Ελληνας Καραγκιόζης είναι το αιώνιο μπασταρδάκι. Ναι μεν κάποτε η Ελλάδα τον υιοθέτησε, όμως δεν στάθηκε στοργική μάνα, αφού πολλοί από τους σημαντικότερους καραγκιοζοπαίχτες του 20ού αιώνα (π.χ., ο Μίμαρος ή ο Ορέστης) πέθαναν μες στη φτώχεια και την αφάνεια.

Αχ, βρε Καραγκιόζη, δεν προλάβαμε να σε νομιμοποιήσουμε σαν να ’σουν ημιυπαίθριος, να κατοχυρώσουμε την ονομασία προέλευσής σου σαν να ’σουν φέτα ή τουλουμοτύρι και τώρα διεκδικούμε λίγα κουρέλια από τα χιλιομπαλωμένα ιμάτιά σου. Εσύ έχεις φύγει, όμως πληθαίνουν οι Χατζηαβάτηδες που υποκλίνονται μπροστά στους σύγχρονους πολυεθνικούς πασάδες – και ίσως κι εμείς οι γραφιάδες θα πρέπει, μαζί με τους πολιτικούς, να πηγαίνουμε τοίχο τοίχο και γωνιά γωνιά μην τυχόν μας πετάξεις κανένα ποτιστήρι στο κεφάλι.

• Tης Mαριαννας Tζιαντζη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 17 Iουλίου 2010

Με Όσκαρ Ουάιλντ στο θέατρο Πέτρας

• Το έργο του Όσκαρ Ουάιλντ «Η σημασία τού να είναι κανείς σοβαρός», της ομάδας Θεατρίνων Θεατές, που τόσο εκτιμήθηκε τον θεατρικό χειμώνα που μας πέρασε, ανεβαίνει την προσεχή Πέμπτη στις 9 το βράδυ στο Διεθνές Φεστιβάλ Πέτρας. Πρόκειται για μια υπέροχη ρομαντική κωμωδία, τοιχογραφία εποχής, με πολύ γοητευτικό θέμα.

Ένα ερωτικό παιχνίδι διεκδίκησης, με αφορμή την αναζήτηση του ανθρώπου για την ουσιαστική του ταυτότητα, και την προσπάθεια να ‘διπλώσουμε’ για να μην πορευόμαστε μόνοι. Έπειτα από το Φεστιβάλ Πέτρας, θα ακολουθήσουν παραστάσεις στο Πυθαγόρειο της Σάμου, στο Ξυλόκαστρο, στον Δήμο της Αθήνας (Αττικό Άλσος), στον Δήμο Κρυονερίου και αλλού. Στο έργο που έχει σκηνοθετηθεί από τον Γιώργο Λιβανό, πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Καίτη Ιμπροχώρη, Στέφανος Κακαβούλης, Ιορδάνης Καλέσης, Ισμήνη Καλέση, Χρήστος Λιακόπουλος, Γιώργος Μάζης, Μιλένα Παρθενίου και Τέτη Σχοινάκη.

Ο Σέξπιρ τόκιζε το κείμενό του για τους ποιητές που θα ‘ρθουν

• Ο Θοδωρής Γκόνης είναι η «ψυχή» του εγχειρήματος. Ονόμασε άλλωστε φέτος το Φεστιβάλ Φιλίππων Καβάλας (1 Ιουλίου έως 27 Αυγούστου) «Γιώργος Χειμωνάς. Ο Αμλετ της Καβάλας». Για την παράσταση «Ο Αμλετ του Γιώργου Χειμωνά. Τίποτα από μένα δε φαίνεται» ανέλαβε και ρόλο «προξενήτρας». Λέει χαριτωμένα: «Ηρθαν πολλοί γαμπροί στην πόρτα μου…».

Τα συνοικέσια ήταν πολλά: η συνεργασία του κατ’ αρχάς με τον Γιάννη Λεοντάρη και την ομάδα του «Κανιγκούντα», που υποδέχτηκε για τη συγκεκριμένη παράσταση μία επιπλέον ηθοποιό, τη Λυδία Φωτοπούλου. «Αν και δικαιωματικά θα μπορούσε να υποδύεται μόνη τον Αμλετ», λέει ο Θοδωρής Γκόνης, «παίζει σαν πρωτοετής φοιτήτρια». Ολοι μαζί εμπιστεύτηκαν για τα αφαιρετικά σκηνικά και τα σύγχρονα κοστούμια τούς φοιτητές του Εργαστηρίου Σκηνογραφίας του Τμήματος Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ – υπό την εποπτεία του Απόστολου Βέττα.

Οι παραπάνω συνεργασίες επιβαιώνουν την εξαρχής ιδέα μιας παράστασης που αντιστέκεται στο «εγώ» για χάρη του συλλογικού πνεύματος. Το επιβεβαιώνει και η ίδια η απόφαση «Αμλετ να είναι όλη η ομάδα». «Αναζητούσα έναν ολόκληρο θίασο και όχι έναν μόνο σταρ. Δεν με ενδιέφερε ο Αμλετ ως Αμλετ, αλλά ως γεωμετρικός τόπος», λέει ο Θοδωρής Γκόνης. Και με το ίδιο σκεπτικό αιτιολογεί την επιλογή της μετάφρασης του Χειμωνά, «ο οποίος είχε έναν τρόπο να βασανίζεται με τις λέξεις. Ετσι άρθρωσε σε λόγο την κραυγή του Αμλετ».

Και αυτός, αντίστοιχα, προσπαθεί να μεταφέρει την κραυγή που ο ίδιος ο Χειμωνάς ύψωσε μέσω της σεξπιρικής απόδοσης. «Με γοητεύει ο Χειμωνάς ως Αμλετ. Εψαχνε τη μετρική του κειμένου στη διαδρομή που έκανε από το «Αιγινήτειο» στο σπίτι του. Τον φαντάζομαι να περπατά ως Αμλετ στην Αθήνα», λέει.

«Τέτοια έργα κουβαλάνε σπουδαίους μεταφραστές ανά τους αιώνες. Ο Σέξπιρ τόκιζε το κείμενό του για τους μεγάλους ποιητές που θα έρθουν».

Στην παράσταση, που είναι μια «γενναία διασκευή», ενσωματώθηκαν αποσπάσματα από το «Μυθιστόρημα» του Χειμωνά. Η δική του φράση «Τίποτα από μένα δεν φαίνεται» έδωσε τον υπότιτλο της παράστασης. Οσο για τους δημιουργικούς ρόλους, αυτοί μοιράστηκαν από την αρχή: ο Γκόνης ανέλαβε τη σύνδεση του κειμένου με την παράσταση, φωτίζοντας τον λόγο του Χειμωνά, και ο Λεοντάρης, τον συντονισμό της ομάδας.

«Ο θεατής που περιμένει να δει την πλοκή του «Αμλετ», θα απογοητευτεί», λέει ο Γιάννης Λεοντάρης. Αντί της γραμμικής εξέλιξης του κειμένου, «θα δει τη σκέψη αυτού του ήρωα». Αλλωστε τα περιφερειακά στοιχεία της δράσης έχουν κοπεί. Ολο το κείμενο επικεντρώνεται στη δράση του Αμλετ. Δεν έχει κρατηθεί λόγος που να φωτίζει τους άλλους ήρωες.

Αντιθέτως ο Αμλετ (Πέτρος Μάλαμας) είναι αυτός που φωτίζεται από ακόμη τέσσερις ηθοποιούς γυναίκες, που τις καλεί να τον ερμηνεύσουν. Από τη στιγμή που ο Αμλετ μοιράζει στους ηθοποιούς τον ρόλο, ό,τι συμβαίνει το παρακολουθούμε παράλληλα ως πραγματικό θέατρο αλλά και ως θέατρο σκιών πίσω από τους ηθοποιούς. «Προσπαθεί να μοιραστεί την οδύνη του. Θέλει να δει πώς θα κατάφερναν να σηκώσουν το δικό του βάρος», λέει ο Γιάννης Λεοντάρης.

Υποδέχτηκε με χαρά την πρόταση της συνεργασίας, αφού η φιλοσοφία της ομάδας του στηρίζεται στην επιθυμία «να κάνουμε πράγματα που μας ξεβολεύουν». Αλλωστε η καλλιτεχνική σύμπνοια είναι ζητούμενο. «Μας δίνει αισιοδοξία σε μια εποχή με τεράστια εγώ. Αν η οικονομική κρίση φέρει ένα μοναδικό καλό, αυτό θα είναι η ανάγκη των ανθρώπων να συναντηθούν».

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

Στο διάστημα με τη γαλανόλευκη

• Με βραβείο και μεγάλες ευρωπαϊκές προοπτικές επέστρεψαν οι «AbOvo» από το Μπέρμιγχαμ και το παρθενικό πανευρωπαϊκό ΒΕ Theatre Festival, για θεατρικές ομάδες που ασχολούνται με σύγχρονες εκδοχές σωματικού θεάτρου.

Οι AbOvo στον «Πλανήτη»

Εκτός από το Judges Grand Prize-exposure Award, που κέρδισαν για την κωμωδία τους «Ο Πλανήτης», οι AbOvo εξασφάλισαν ήδη τη συμμετοχή τους στο Act Festival 2011 του Μπίλμπαο του χρόνου τον Ιούνιο, καθώς και πρόταση για περιοδεία στη Βρετανία.

Η βράβευση της νεανικής ελληνικής θεατρικής ομάδας, που απαρτίζεται από τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Γιάννη Σαρακατσάνη και τους ηθοποιούς Γιάννη Γιαννούλη, Λευτέρη Ελευθερίου, Βάσω Καβαλιεράτου, Μαρία Μπαλούτσου, Φάνη Παυλόπουλο, Σωσώ Χατζημανώλη και Βάσω Χελά, αποκτά πρόσθετη αξία καθώς συνυποψήφιοι για το βραβείο Judges Grand Prize «για την πιο ολοκληρωμένη παράσταση» ήταν ομάδες από την Αγγλία, την Αυστρία, την Ισπανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Δανία.

Η ιδιότυπη, σύγχρονη ματιά απέναντι στα παραδεδεγμένα, τα ιερά και τα όσια, η τολμηρή πολιτική και κοινωνική σάτιρα, σε συνδυασμό με τη χρήση στοιχείων του σωματικού θεάτρου, ήταν από την πρώτη στιγμή το στίγμα των AbOvo. Η 30λεπτη κωμωδία «Ο Πλανήτης», μέρος του ρεπερτορίου της ομάδας που ιδρύθηκε και δρα από το 2005, αφηγείται τι συμβαίνει όταν το πρώτο ελληνικό επανδρωμένο διαστημόπλοιο ανακαλύπτει έναν βιώσιμο πλανήτη, ικανό να φιλοξενήσει τον αθάνατο ελληνικό πολιτισμό. Η γαλανόλευκη θα κυματίσει επιτέλους σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Αλλά μήπως επιφυλάσσει εκπλήξεις… ο Πλανήτης;

Φέτος, έτσι κι αλλιώς, οι ανήσυχοι AbOvo είχαν την τιμητική τους. Πριν από το ευρωπαϊκό βραβείο με τον «Πλανήτη», είχαν προλάβει να ασχοληθούν με το τελευταίο έργο τους «Μαμά Ελλάδα2» πολλά ξένα μέσα και έντυπα, όπως τα «BBC World», «Le Monde», «Der Spiegel», «Washington Times», «Suddeutsche Zeitung» κ.ά.

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

Μπαλαφάρας εγκώμιο

ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 17 Ιουλίου 2010

Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

• Εβλεπα τις προάλλες στο κανάλι της Βουλής, στο Θέατρο της Δευτέρας (που το εγκαινίασα πριν από χρόνια προλογίζοντας 100 παραστάσεις του Μπρόντγουεϊ) τη φάρσα του Μολιέρου «Γιατρός με το στανιό». Τη φάρσα αυτή προσαρμοσμένη στα καθ΄ ημάς έχω μεταφράσει και πριν από δύο χρόνια παίχτηκε ανά την Ελλάδα με πρωταγωνιστή τον Βασίλη Τσιβιλίκα. Αν μένω σ΄ αυτή την αναφορά είναι γιατί η σκηνοθεσία και η ερμηνεία τού Τσιβιλίκα αντιμετωπίστηκαν από τη σοβαροφανή δημοσιογραφία ως τάχαμου φτηνή μπαλαφάρα με περίσσεια αυτοσχεδιασμών και κωμικών προσθηκών και παρενθέσεων.

Αν μπορούσα να καταδικάσω αυτήν την έρπουσα λογιότητα να δει την παράσταση που είδα στο κανάλι της Βουλής, πολύ θα το γλεντούσα. Εν πρώτοις, η παραγωγή και η παρουσίαση του μολιερικού έργου είχε γίνει το 1992 στην Κομεντί Φρανσέζ. Ναι, ναι, στον Οίκο Μολιέρου με επιστράτευση όλου του τερατώδους σε τεχνική και πείρα υποκριτικού του οπλοστασίου. Πώς παίχτηκε η φάρσα του μεγάλου κωμωδιογράφου στη «συντηρητική» σκηνή του Παρισιού: ως μια τρελή μπαλαφάρα. Πέρα από τους θεότρελους ρυθμούς που δεν σ΄ αφήνουν ν΄ ανασάνεις, ο πρωταγωνιστής G. Gerardon, ως υποκριτικό στυλ κάτι ανάμεσα στον μακαρίτη Εξαρχάκο, τον Γιώργο Κάπη και το υποκριτικό στίγμα του Τσιβιλίκα, τράβηξε την παράσταση σε διάρκεια διπλάσιου χρόνου, αυτοσχεδιάζοντας έξω από το κείμενο και έξω από το ήθος του ρόλου. Με μια ταχυλογία που άφησε άναυδους τους συνομιλητές του, αεικίνητος, πηδούσε πάνω σε τραπέζια, χειρονομούσε πριονίζοντας τον αέρα, έσπρωχνε τους ανθρώπους με την κοιλιά του, έβαζε το δάχτυλό του στις μύτες τους, στον πισινό τους και στις γυναίκες στα πλούσια εκτεθειμένα ελέη των μαστών τους. Την άρρωστη και τάχα μουγγή κόρη που εκλήθη ως «ειδικός» να την εξετάσει, τη δίπλωσε στα δύο, της άνοιξε τα πόδια, τη σήκωσε από τη μέση σαν σακί, την έκανε σαμπρέλα και στο τέλος κάθησε επάνω στην κοιλιά της και «κάλπασε». Την τροφαντή γυναίκα του επιστάτη για της οποίας το στήθος ο μολιερικός ήρωας αισθάνεται ακατακίνητη έλξη, ο πρωταγωνιστής την έβαλε κάτω και την άρμεγε σαν γελάδα. Αλλά εκεί που ο κώδικας της λαϊκής φάρσας απογειώθηκε ήταν όταν ο ψευτογιατρός απαριθμώντας τάχα στα λατινικά σωτήριες συνταγές έκανε ένα τέταρτο της ώρας συναξάρισμα. Συναξάρισμα δε είναι πανάρχαιο κωμικό στοιχείο της λαϊκής φάρσας. Ο ηθοποιός με ταχύτητα λόγου δομεί με αναγνωρίσιμα στοιχεία της γλώσσας του ανοήτους άσημους ήχους που μοιάζουν με τους ήχους της καθημερινότητας, αλλά είναι μια γλώσσα ξένη, άγνωστη και, βέβαια, πλαστή. Ο συνομιλητής νομίζει πως δεν πιάνει τον ρυθμό, άρα δεν αντιλαμβάνεται το νόημα, όπως όταν ο άλλος μας μιλάει ψιθυριστά και προσπαθούμε να καταλάβουμε από τον σχηματισμό των χειλέων. Το ελληνικό θέατρο έχει να επιδείξει ιδιοφυείς χειριστές του συναξαρίσματος (ο όρος είναι δάνειο από τον τρόπο που οι λαϊκοί ψαλτάδες διαβάζουν επί τροχάδην τα συναξάρια). Αναφέρω τον Μαυρέα, τον Χατζηχρήστο, τον Αυλωνίτη, τον Μουστάκα, τον αξεπέραστο Εξαρχάκο και από τους σημερινούς τον Βουτσά, τον Τσάκωνα, τον Χάρρυ Κλυνν και βέβαια τον Τσιβιλίκα και τον μέγα Καρακατσάνη.

Oταν πριν από λίγα χρόνια είχε επισκεφθεί την Αθήνα και είχε παρουσιάσει στο Ηρώδειο αποσπάσματα από το έργο του ο νομπελίστας Ντάριο Φο, είχε κάνει μια αξέχαστη επίδειξη μιας συναξαριστικής παρλάτας, ξεκαρδιστικής.

Γι΄ αυτό η έκπληξή μου έγινε θαυμασμός όταν στους τίτλους του τέλους της παράστασης του «Γιατρού με το στανιό» διάβασα πως την παράσταση της Κομεντί Φρανσέζ είχε σκηνοθετήσει ο Ντάριο Φο!

Δηλαδή οι σοφοί εταίροι του Μολιερικού Οίκου κάλεσαν τον πλέον ειδικό, τον κληρονόμο της αυτοσχέδιας επαγγελματικής κομέντια ντελ άρτε, από την οποία άντλησαν και υποθέσεις και χαρακτήρες και σκηνικό ύφος και ο Σαίξπηρ και ο Λόπε ντε Βέγκα και ο Μολιέρος και ο Γκολντόνι και βέβαια ο Ντε Φιλίπο και ο Σκαρπέτα (ο Εντουάρντο ντε Φιλίπο ήταν νόθος γιος του Σκαρπέτα, στον θίασο του οποίου πρωτοεμφανίστηκαν ο Εντουάρντο, η Πιπίνα κ.λπ. Ντε Φιλίπο!).

Οι αδελφοί Ταβιάνι στο έξοχο κινηματογραφικό τους «Χάος» (ο τόπος όπου γεννήθηκε στη Σικελία ο Πιραντέλο) απέδειξαν πως και ο Πιραντέλο αντλεί τις ιλαροτραγικές «γυμνές του μάσκες» από τη λαϊκή φάρσα και την κομέντια ντελ άρτε.

Η ελληνική κωμωδία του 19ου αιώνα που στηρίχτηκε κυρίως σε διασκευασμένες στα καθ΄ ημάς ιταλικές κωμωδίες γαλούχησε τους μεγάλους κωμικούς από τον Παντόπουλο και τον Πλέσσα έως τον Νέζερ και τον Μαμία και από τον Τηλ. Λεπενιώτη έως τον Καλογιάννη και τον Αργυρόπουλο. Εκεί όπου θριάμβευσε η αυτοσχέδια συγκρότηση ήταν σαφώς στα μπουλούκια και τις νούτικες κωμωδίες (έχω ασχοληθεί με αυτές παλαιότερα σ΄ αυτή τη θέση).

Οποιος από τους παλαιότερους έχει δει να παριστάνει ο Μανέλλης, ο Γιαννακός (γνωστότερος ως Κοκωβιός), ο Λουκάς Μυλωνάς (πρόσφατα του αφιέρωσα ένα δοκίμιο για την τέχνη του στο αφιέρωμα του περιοδικού «Λέξη»), ο Χρέλιας, ο Κατσουλίνος, ο Αντώνης Παπαδόπουλος αντιλαμβάνονται τι ισχυρίζομαι. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν κληρονόμοι και φορείς μιας μακραίωνης παράδοσης, σκυταλοδρόμοι μιας συντεχνίας με σοφία, πυκνότητα και σαφήνεια σημάτων.

Δεν είναι τυχαίο με το θέμα που συζητώ σήμερα πως ο Σωτήρης Μουστάκας και ο Στάθης Ψάλτης ξεκίνησαν, νέοι, την καριέρα τους από δύο σημαδιακούς υπηρέτες κλασικών συγγραφέων. Ο Μουστάκας στον «Ασυλλόγιστο» του Μολιέρου έκλεψε την παράσταση με το έξοχο εύρημά του «οπαλάκια». Ο Ψάλτης στη σαιξπηρική κωμωδία «Ημέρωμα της Στρίγγλας» ως Τράνιο.

Ο μακαρίτης δάσκαλός μου Δημ. Ροντήρης (έχω παλαιότερα αναπτύξει και θεωρητικά το γιατί) όταν τον ρώτησα γιατί δεν καταπιάστηκε με το αριστοφανικό έργο, μου δήλωσε πως δεν είχε βρει λύση αισθητική για να αποδώσει σκηνικά την παράβαση και κυρίως γιατί, αν ανέβαζε, ήθελε να ξεκινήσει με τους «Ιππής», μόνο με τον Αυλωνίτη, τον Σταυρίδη και τον Χατζηχρήστο θα επιθυμούσε να το αποπειραθεί.

Αυτές οι «θέσεις» ως απάντηση όσων εξεγείρεται η λογιότητά τους όταν ο Καρακατσάνης στις «Νεφέλες» αυτοσχεδίαζε δέκα λεπτά με μια μύγα που της είχε δέσει το πόδι με κλωστή ή με τον Βουτσά στις «Θεσμοφοριάζουσες» που ένα τέταρτο αυτοσχεδίαζε ακροβατώντας πάνω στα ψηλά τακούνια ή τον Τσιβιλίκα που στον «Ασυλλόγιστο» και τον «Γιατρό με το στανιό» συναξάριζε αφήνοντας εμβρόντητους τους επί σκηνής «συνομιλητές» του.

Αλλά αυτοί οι «υπερασπιστές» (τίνος άραγε;) της θεατρικής «αξιοπρέπειας» γράφουν δοκίμια θαυμασμού για τον Τσάπλιν, όταν με τον Μπάστερ Κίτον στα «Φώτα της πόλης» αυτοσχεδίαζε με τον ψύλλο, ονόματι Φίλις ή τους τερατώδεις αδελφούς Μαρξ, τον συναξαριστή ιταλό Τοτό και τον μπούφο ισπανό Καντίφλας για να μην αναφέρω τους μίμους Τατί, Ντε Φινές, Φερναντέλ, Τονιάτσι, Μπένι Χιλ. Αλήθεια, ενθυμήστε άραγε τις μπαλαφαριές στο σινεμά του μεγάλου Τζέρι Λιούις αλλά και του εξαίσιου Βιτόριο Γκάσμαν;

ΥΓ: Ο Μπαλαφάρας ήταν υπαρκτό πρόσωπο έλληνα μπουλουκτζή.

«ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ» Απόν το τραγικό ρίγος

• Ο Γιώργος Δ.Κ. Σαρηγιάννης , προτείνει και αντιπροτείνει, ΤΑ ΝΕΑ: Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

ΤΟ ΕΡΓΟ. Λοιμός πλήττει την Θήβα. Βασιλιάς της, ο Οιδίπους. Κάποτε, αυτός, ένας ξένος, γιος, όπως νόμιζε, της Μερόπης και του Πόλυβου, βασιλιά της Κορίνθου- απ΄ όπου είχε φύγει όταν χρησμός τον προειδοποίησε πως θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα γίνει αιμομίκτης με τη μάνα του- έσωσε την πόλη από την κατάρα της Σφίγγας, αναγορεύτηκε βασιλιάς της, μια και ο θρόνος της χήρευε μετά το φόνο του βασιλιά της Λάιου και παντρεύτηκε τη χήρα του Ιοκάστη με την οποία έχουν κάνει τέσσερα παιδιά. Χρησμός από τους Δελφούς προειδοποιεί πως η πόλη θα απαλλαγεί μόνον αν βρεθεί ο δολοφόνος του Λάιου. Ο μάντης Τειρεσίας πιεζόμενος από τον Οιδίποδα θα του αποκαλύψει πως ο φονιάς που ψάχνει είναι ο ίδιος ο Οιδίπους. Η Ιοκάστη με τη μαρτυρία της θα τον κάνει να θυμηθεί πως πριν φτάσει στην Θήβα, κάτω από τις συνθήκες που η βασίλισσα περιγράφει, ύστερα από καβγά, είχε σκοτώσει στο δρόμο έναν γέροντα. Που, προφανώς, ήταν ο Λάιος. Ταυτόχρονα του αποκαλύπτει πως με τον Λάιο γέννησε ένα γιο που, επειδή ο χρησμός είχε προφητεύσει πως κάποτε θα σκοτώσει τον πατέρα του, τον έδωσαν, βρέφος ακόμα, σ΄ ένα δούλο να τον παρατήσει στον Κιθαιρώνα. Ενας κορίνθιος βοσκός που φέρνει την είδηση ότι ο Πόλυβος πέθανε και ένας βοσκός άλλοτε θεράπων του Λάιου, εκείνος που του είχαν παραδώσει το μωρό, θα διασταυρώσουν τις μαρτυρίες του αποκαλύπτοντας πως το παιδί δεν ήταν παρά ο Οιδίπους που γλίτωσε και τον υιοθέτησε ο άτεκνος Πόλυβος. Ο Οιδίπους τώρα Ξέρει: όπως ο Απόλλων προφήτευσε έχει σκοτώσει τον πατέρα του και έγινε αιμομίκτης. Δεν τους μένει παρά στην Ιοκάστη να κρεμαστεί, στον Οιδίποδα να βγάλει τα μάτια του και να ζητήσει από τον Κρέοντα που αναλαμβάνει την εξουσία να τον εξορίσει. Ο «Οιδίπους τύραννος» του Σοφοκλή (429- 425 π.Χ.) είναι το τελειότερο, ίσως, δημιούργημα του αρχαίου ελληνικού δράματος.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ. Ο Σπύρος Ευαγγελάτος αντιμετώπισε το έργο όπως αναμενόταν: με σεβασμό. Οργάνωσε μια σφιχτή, γρήγορη παράσταση, με εξπρεσιονιστικό άρωμα- σκιές, ερμηνείες…- που άφησε την καθαρή μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη να ακουστεί καθαρά. Ολα όμως θύμιζαν δεκαετία του ΄80- σαν όλα να τα είχα ξαναδεί: η σκηνογραφική λύση του Γιώργου Πάτσα με το πατάρι που αποσυναρμολογείται, τα «ορύγματα», οι καρέκλες που ο Χορός ανεβοκατεβάζει στο πατάρι, τα βαμμένα λευκά πρόσωπα, οι μνήμες από το ιαπωνικό θέατρο, το μπεζ που κυριαρχεί… Οσο για τα πλαστικά αδιάβροχα που καλύπτουν όλα τα κοστούμια του Γιώργου Πάτσα ενώ δεν με έπεισαν πως συμβολίζουν το μίασμα, τα βρήκα επιπλέον να αλλοιώνουν επικίνδυνα τις φιγούρες. Οι μουσικές του Γιάννη Αναστασόπουλου, χορταστικές και πολύ «κινηματογραφικές», στο σασπένς μάλλον του «Ψυχώ» με παρέπεμπαν παρά στο υπαρξιακό του «Οιδίποδος». Πιστεύω επίσης πως ο πολύ καλά δουλεμένος φωνητικά Χορός είχε ανάγκη χορογράφου που να φροντίσει γενικά και την κίνηση της παράστασης- αμήχανες πτώσεις στα «ορύγματα» κ.λπ. Ομολογώ και αμαρτίαν ουκ έχω: το τραγικό ρίγος δεν το ένιωσα.

ΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ. Από τους μικρότερους ρόλους βρήκα κάπως αδύναμο τον καλό ηθοποιό Σωτήρη Τσακομίδη, ικανοποιητικό τον Νικόλα Παπαγιάννη και πιο πειστικό, παρά τη νεαρή ηλικία του, τον Κωνσταντίνο Ανταλόπουλο. Αψογος Εξάγγελος ο Θανάσης Κουρλαμπάς- όλο και συχνότερα δίνει δείγματα ωριμότητας. Ηθοποιός με κύρος ο Νίκος Αρβανίτης έφτασε τον Κρέοντα ώς εκεί που του επέτρεψε η σκηνοθεσία. Ο Μάνος Βακούσης, πολύ εύπλαστος ηθοποιός, έχει όμως μια τάση στην υπερβολή που εδώ φάνηκε περισσότερο. Σωστή Ιοκάστη η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη υπάκουσε στον εξπρεσιονισμό που της ζητήθηκε. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης έχει ικανότητες αλλά ίσως όχι ακόμα την ωριμότητα για τον ρόλο. Είναι σωστός εκφραστικά και τεχνικά αλλά μου άφησε μία αίσθηση μάλλον καλού μαθητή παρά τραγικού ρίγους.

info

Η παράσταση, συμπαραγωγή του «Αμφι- Θεάτρου» και του «Culture Factory» περιοδεύει. Απόψε Φίλιπποι (Αρχαίο Θέατρο). 19/7 Πάτρα (Αρχαίο Ωδείο). 20/7 Ηλιδα (Θέατρο Αρχαίας Ηλιδας). 21/7 Σπάρτη (Σαϊνοπούλειο Αμφιθέατρο). 23/7 Γιάννινα (Υπαίθριο Θέατρο ΕΗΜ)
24/7 Δελφοί (θέατρο «Φρύνιχος»).

Εν ολίγοις.

Ούτε κρύο, ούτε ζέστη. Και μια αίσθηση d j vu.

• Προσκήνιο

Με πυγμή η σκηνοθεσία του Κρζιστόφ Βαρλικόφσκι στη διασκευή του «Λεωφορείου Ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς με τον τίτλο «Ενα λεωφορείο» που παρουσιάστηκε από γαλλικό θίασο (Φεστιβάλ Αθηνών, «Πειραιώς 260»). Αλλά μου έβγαλε όλη την αγωνία του σκηνοθέτη να υπάρξει πάνω και πέραν από το κείμενο. Με το βίντεο να κατακλύζει και να πνίγει κάθε απόχρωσή του. Οσο για τον καταιγισμό των σκηνοθετισμών, ομολογώ πως καθόλου δεν με γοητεύει το εύρημα η Μπλανς, για να διαπιστώσει πώς πέρασαν τη νύχτα τους η αδελφή της Στέλλα με τον Κοβάλσκι, να γονατίζει και να οσμίζεται το αιδοίο της.

Η ερμηνεία, πάντως, ως Μπλανς μιας ηθοποιού με τάλαντο δαιμονικό, αντιστρόφως ανάλογο προς το σωματικό της μέγεθος, όπως η Ιζαμπέλ Ιπέρ, απόλυτα ταυτισμένης με τη σκηνοθετική άποψη, αφοπλιστική.

Μια γιγαντιαία νωπογραφία, διάρκειας, με τα διαλείμματα, δώδεκα ωρών, επιχειρεί ο Πέτερ Στάιν διασκευάζοντας το μυθιστόρημαποταμός του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι «Δαίμονες» και ανεβάζοντάς το με ιταλικό θίασο. Εγχείρημα παράτολμο. Και είναι επιτυχία ότι καταφέρνει με μία ρωμαλέα παράσταση που ελάχιστες κοιλιές κάνει και που το χιούμορ της καθόλου ευκαταφρόνητο δεν είναι, να κρατήσει το κοινό του. Αλλά το αποτέλεσμα δεν κρίνεται από το μέγεθος, κρίνεται από την ποιότητα. Οι «Δαίμονες» του Στάιν παραμένουν βασικά μία εικονογράφηση. Μία ανάπτυξη εις πλάτος και όχι εις βάθος. Με μερικές- λίγες όμως – εξαίρετες στιγμές όπως η εξομολόγηση του Σταβρόγκιν. Την αίσθηση του αβαθούς μού άφησαν και οι ερμηνείες στο σύνολό τους έστω και αν η παράσταση διαθέτει μια θεατρίνα με στόφα όπως η Μανταλένα Κρίπα. Ατυχή, πάντως, βρήκα την επιλογή του Ιβάν Αλοβίζιο για τον ρόλο του Σταβρόγκιν.

Αριστοφάνη εσύ, σούπερ σταρ

Οι τέσσερις από τις συνολικά επτά παραστάσεις της Επιδαύρου βασίζονται φέτος σε έργα του. Δίπλα στον «Οθέλλο» του Τόμας Οστερμάγιερ, τον «Οιδίποδα τύραννο» του Αμφι-Θεάτρου- που άφησε μουδιασμένους τους θεατές την περασμένη εβδομάδα- και τον «Ορέστη» του Εθνικού, ο Αριστοφάνης έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα. Η αρχή έγινε με τους «Ιππείς» και τον Παύλο Χαϊκάλη σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Η «Λυσιστράτη», σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, άρχισε χθες και συνεχίζει απόψε με βασικό «διαπραγματευτικό» χαρτί τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο. Σειρά έχουν οι «Αχαρνής» του ΚΘΒΕ και του Σωτήρη Χατζάκη, που κατηφορίζουν στην Επίδαυρο με την υπεροπλία των Σταμάτη Κραουνάκη (Δικαιόπολις), Γρηγόρη Βαλτινού και Κώστα Βουτσά. Την τετράδα των αριστοφανικών διασκευών κλείνει στα μέσα Αυγούστου ο «Πλούτος» του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου, μετάφραση Γιάννη Βαρβέρη (στις υπόλοιπες τρεις υπογράφει ο Κ. Χ. Μύρης) και πρωταγωνιστές τους Κάτια Γέρου, Μάνια Παπαδημητρίου, Δ.Λιγνάδη. > «Λυσιστράτη», Επίδαυρος, απόψε στις 21.00. «Αχαρνής», 23- 24/7. Κρατήσεις: Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς) και greekfestival.gr.

Δημήτρης Δουλγερίδης, ΤΑ ΝΕΑ, 17/07/2010

Η φωνή της Κούνεβα συγκλονίζει το Ηρώδειο

• Συγκίνηση, προβληματισμό αλλά και γέλιο πρόσφεραν οι εκατό υπέροχοι νεοέλληνες που γέμισαν τη σκηνή του Ρωμαϊκού Ωδείου στην πρωτότυπη παράσταση των Γερμανών Rimini Ρrotokol «Ο Προμηθέας στην Αθήνα»

• ΑΣΤΕΡΟΠΗ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ | Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

• Μια γυναίκα προχωρεί αργά αλλά σταθερά στο κέντρο της σκηνής του Ηρωδείου. Είναι η μόνη που φορά μάσκα, οι υπόλοιποι 99 έχουν τα πρόσωπά τους ακάλυπτα. Αρχίζει να μιλά με χροιά καταπονημένη, φωνή διακεκομμένη: «Είμαι άνθρωπος… γυναίκα… μετανάστρια από τη Βουλγαρία. Είμαι γονέας ενός παιδιού… είμαι 47 χρονών… είμαι η Κωνσταντίνα Κούνεβα ».

Το πολυάριθμο κοινό που βρέθηκε το βράδυ της Πέμπτης στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού με αφορμή την παράσταση των Γερμανών Rimini Ρrotokoll «Ο Προμηθέας στην Αθήνα» ξέσπασε σε παρατεταμένο χειροκρότημα. Ηταν η στιγμή που κατάλαβε γιατί η μία πλευρά της μάσκας ήταν αλλοιωμένη, γιατί η όψη ήταν παραμορφωμένη: «Η τωρινή μου κατάσταση είναι σαν να ΄μαι δεμένη σ΄ έναν βράχο, όπως ο Προμηθέας. Κάθε μία ώρα μού κάνουν διάφορες νοσηλείες, που μοιάζουν το ίδιο επώδυνες με το βιτριόλι που μου έριξαν… Η τραχειοτομή στον λαιμό μου είναι το κόσμημά μου… με βοηθά να αναπνέω και να μιλάω… Απόψε δυστυχώς δεν μπορούσα να είμαι μαζί σας, ήθελα όμως να σας μιλήσω. Θα είμαι διαρκώς σε τηλεφωνική επικοινωνία με την κοπέλα που φοράει τη μάσκα κι έτσι θα ΄ναι σαν να είμαι κι εγώ εδώ». Ηταν μία από τις συγκλονιστικότερες στιγμές μιας παράστασης που τελικά μας αφορούσε πολύ περισσότερο απ΄ ό,τι αρχικά πιστεύαμε. Και ακολούθησαν πολλές ακόμη.

Οι θεατές έπιαναν τους εαυτούς τους να ανατριχιάζουν, να γελάνε, να κλαίνε σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εστω για ένα βράδυ, στη σκηνή του Ηρωδείου οι αριθμοί έγιναν άνθρωποι. Και άρχισαν να μας συστήνονται ο ένας μετά τον άλλον. Και οι εκατό ήταν υπέροχοι.

«Η σκηνή είναι η πόλη μας. Το καμαρίνι είναι το σαλόνι μας». Με αυτές τις εισαγωγικές φράσεις, μας καλησπέρισαν οι 100 Αθηναίοι. Ανδρες και γυναίκες από δύο ως 92 ετών, δικηγόροι, στελέχη πολυεθνικών, φοιτητές και άνεργοι, έπαιρναν το μικρόφωνο και δήλωναν μπροστά στην κάμερα, που αυτομάτως πρόβαλε στη γιγαντοοθόνη το πρόσωπο και το χαριτωμένο τρακ τους, όνομα, ηλικία, επάγγελμα και με ποιον ήρωα της αισχύλειας τραγωδίας ταυτίζονται. Ξαφνικά, σε μια απρόσωπη πόλη, ένιωθες ότι μέσα σε μια νύχτα γνώρισες τόσους πολλούς συμπολίτες σου. Ηταν μια συλλογικότητα που τόσο έλειπε από την καθημερινή μίζερη φοβία της κρίσης- σαν μια χαρούμενη μέσα στη θλίψη της τελετή λήξης.

«Δουλεύω από το 2001 στη φυλακή ως σωφρονιστικός υπάλληλος, υποδέχομαι τους νέους κρατουμένους. Οταν βγω στη σύνταξη θα έχω περάσει τη μισή μου ζωή στη φυλακή. Θα είναι σαν να έχω κάνει δύο φορές ισόβια! Εξω από τη φυλακή είμαι ο Γιάννης, παίζω μουσική και τραγουδάω. Γνωρίζω όμως συναδέλφους που ταυτίζονται με τον ρόλο. Ποιον ρόλο; Του δεσμοφύλακα…»/ «Είμαι ο Λάζαρος και υπέφερα πολλά ως αντιρρησίας συνείδησης. Οταν ο στρατός με τη βία με κάλεσε να μάθω να πολεμάω και να σκοτώνω,αρνήθηκα. Μου πήραν το διαβατήριο,μου στέρησαν τη χαρά να ταξιδεύω. Μου πρότειναν τρελόχαρτο, το αρνήθηκα. Πέρασα δεκαέξι δίκες, τρεις φυλακίσεις, σήμερα έχω έναν γιο που τελειώνει το σχολείο και σε λίγο θα αποφασίσει αν θα πάει στρατό ή όχι. Πλέον όμως μπορεί να μιλά γι΄ αυτό χωρίς να φοβάται. Και αυτή είναι δική μου νίκη»: Κοινοί θνητοί που τόλμησαν να τα βάλουν με τον εκάστοτε Δία και γι΄ αυτό ταυτίζονται με τον Προμηθέα…

Εκτός από τις καρδιές μας, η παράσταση των Ντάνιελ Βέτσελ και Χέλγκαρντ Χάουγκ είχε τη δυνατότητα να μιλήσει απευθείας και στους κωφάλαλους, χάρη στην απευθείας μετάφρασή της στη νοηματική – η ικανότατη διερμηνέας βρισκόταν επί σκηνής καθ΄ όλη τη διάρκεια. Οι μετανάστες τρύπωσαν από μια καταπακτή στο δάπεδο του σκηνικού και το κοινό τούς επεφύλαξε θερμότατη υποδοχή. Ηταν ένα από εκείνα τα σπάνια βράδια που ένιωθες ότι όλοι βρίσκονται στην ίδια συχνότητα. Αρα το πείραμα πέτυχε.

• ΖΩΝΤΑΝΗ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ

Κάθε Αθηναίος πλησίαζε το μικρόφωνο και έκανε μια ερώτηση, αναγκάζοντας τους υπόλοιπους 99 να χωρίζονται σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, ανάλογα με την απάντηση που θα διάλεγαν: «Εγώ» ή «Οχι εγώ». Τα στιγμιότυπα ήταν διασκεδαστικά.

• Ποιος θυσιάζεται για τους άλλους;
• Ποιος περιμένει από τους άλλους να θυσιαστούν για αυτόν;
• Ποιος ασχολείται επαγγελματικά με αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα;
• Ποιος κρύβει εισοδήματα από την Εφορία;
• Ποιος είναι δεμένος με την οικογένειά του; (Μόνο οι ξεριζωμένοι μετανάστες έμειναν στο «Οχι εγώ».)
• Ποιος καταπιέζεται από την οικογένειά του; (Και πάλι μόνο οι μετανάστες έμειναν στο «Οχι εγώ».)
• Ποιος θα σκότωνε για να προστατεύσει την οικογένειά του; (Σχεδόν όλοι.)
• Ποιος θα σκότωνε για να προστατεύσει την Αθήνα; (Σχεδόν κανένας.)
• Ποιος είναι μέλος πολιτικού κόμματος; (Μόλις τέσσερις. Το κοινό ξέσπασε σε γέλια.)
• Ανάμεσα στο πολύχρωμο πλήθος, και το κορίτσι με τη μάσκα σε διαρκή επικοινωνία με την Κούνεβα, ώστε να της λέει σε ποιο μετερίζι να σταθεί. Τα στιγμιότυπα που μας έμειναν
• «Παντρεύτηκα 16 ετών, έκανα παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα. Σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε στα 92 μου χρόνια!» (μία συγκινητική κυρία που διέσχισε τη σκηνή με τη μαγκούρα της).
• «Με λένε Θανάση, είμαι ψυχολόγος και ταξιτζής».
• «Είμαι φοιτήτρια και σε λίγο θα ΄μαι άνεργη».
  «Είμαι πολιτικός επιστήμων, αλλά εργάζομαι σε εταιρεία κούριερ».
• «Είμαι μαθητής ακόμη, στη Β΄ Τάξη, του χρόνου θα πάω Γ΄ Τάξη και τα καλοκαίρια στύβω πορτοκάλια στις παραλίες».
  «Είμαι αιώνιος φοιτητής στα ΤΕΙ Αιγάλεω, αλλά για τις επόμενες δύο ώρες θα είμαι ηθοποιός στο Ηρώδειο».

• Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=343673&dt=17/07/2010#ixzz0tvBCXkTF

Η Κούνεβα στο Ηρώδειο

• «Είμαι η Κωνσταντίνα Κούνεβα». Η κοριτσίστικη φωνή, πίσω απ’ την αρχαιοπρεπή μάσκα με το παραμορφωμένο κατά το ήμισυ πρόσωπο, διαπέρασε σαν ηλεκτρικό ρεύμα τις κερκίδες του σχεδόν γεμάτου Ηρωδείου χθες το βράδυ, στην παράσταση «Ο Προμηθέας στην Αθήνα» των Γερμανών Rimini Protokoll.

Κάτω από τη μάσκα βρισκόταν η Έφη Κιουρτίδου, η οποία ενσαρκώνει την ηχογραφημένη φωνή της άτυχης συνδικαλίστριας, που πρωταγωνίστησε με τρόπο καίριο, ως σύγχρονος Προμηθέας, στην παράσταση, μια πρωτότυπη ζωντανή πληθυσμιακή καταγραφή της Αθήνας, σε διαρκή εύστοχο διάλογο με τους ήρωες της τριλογίας του «Προμηθέα».

«Είμαι άνθρωπος. Είμαι γυναίκα. Είμαι μετανάστρια από την Βουλγαρία. Είμαι 47 ετών και είμαι η Κωνσταντίνα Κούνεβα. Απόψε δεν μπορώ να είμαι μαζί σας. Με αντιπροσωπεύει ένα άλλο άτομο», ήταν ο ηχογραφημένος χαιρετισμός που συγκλόνισε το κοινό. Μπορεί να απουσίαζε ως φυσική παρουσία, όμως η Κούνεβα ήταν ουσιαστικά παρούσα σε αυτή την ιδιαίτερη, συγκινησιακά φορτισμένη βραδιά. Ήταν ένας από τους 103 ανθρώπους που αντιπροσώπευαν στον «Προμηθέα στην Αθήνα» τον πληθυσμό της πόλης, καλύπτοντας ηλικιακά τη γκάμα από ένα έτος έως 92 χρονών.

«Είμαστε η Αθήνα», μας συστήθηκε με μια φωνή το πολύχρωμο, πολυεθνικό -από Αλβανία, Ασία, Αφρική, Δ. Ευρώπη, Αν. Ευρώπη – «δείγμα», που συμπεριελάμβανε αστροφυσικούς, νεφρολόγους, ταξιτζήδες- ψυχολόγους, φανοποιούς-ντελιβεράδες, αντιρρησίες συνείδησης, στατιστικολόγους, εθελοντές, δικηγόρους, μεταφορείς , συμβούλους ανθρωπίνου δυναμικού, ονειροποιούς, μαθητές, φοιτητές, οικοδόμους, συνταξιούχους, κωφάλαλους, ιδρυτικά μέλη της γραμμής SOS , ακτιβιστές, άνεργους και νήπια .»Αντιπροσωπεύουμε όλες τις περιοχές της πόλης», δήλωσαν, εξαιρώντας πάντως -άγνωστο γιατί;- τον Πειραιά και τη Νομαρχία Δυτικής Αττικής. «Είμαστε 48% άνδρες και 52% γυναίκες». Είμαστε η Αθήνα γιατί τουλάχιστον τρεις από εμάς δεν είναι καταγεγραμμένοι», είπαν κάποιοι, για να εισπράξουν το αυθόρμητο χειροκρότημα .

Σιγά σιγά σε μια αδιάρρηκτη σκυταλοδρομία ο ένας μετά τον άλλο, ακόμη και τα συνοδευόμενα μωρά, μας συστήνονταν ενώ, συγχρόνως, δήλωναν τον ήρωα της τριλογίας του Προμηθέα, με τον οποίο ταυτίζονται -Προμηθέα, Ωκεανό, Ιώ, Κράτος, Βία, Ερμή και Ωκεανίδες. Πίσω από την ταμπελίτσα του Προμηθέα, όπως αναμενόταν, στριμώχτηκαν οι περισσότεροι -ανάμεσά τους, και η θαλερή 92Χρόνη κυρία Στέλλα Μαυρογιάννη, με παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα που όπως δήλωσε «μας αγαπάει όλους». Προφανώς, ο ιδεαλισμός περισσεύει στην πρωτεύουσα. Στις εξαιρέσεις, ο παραπονιάρης καλλίφωνος πρώην πρωταθλητής δισκοβολίας και νυν σωφρονιστικός υπάλληλος Γιάννης Μυλωνάς, που ταυτίστηκε με το Κράτος, η κ. Σταυρούλα, μοδίστρα στο επάγγελμα, που αγαπά τις Ωκεανίδες, χωρίς ειδική εξήγηση, τα άτομα που δεν ταυτίζονται με κανέναν αλλά κι εκείνοι που η βούλησή τους συγκρούεται με την πραγματικότητα -όπως η υπάλληλος στο ΕΣΠΑ που ενώ θα ήθελε να ταυτιστεί με τον Προμηθεά «η ζωή με κάνει να ταυτίζομαι με τον Ήφαιστο», όπως εξομολογήθηκε.

Σιγά σιγά η παράσταση ένα ζωντανό σκηνικό «πείραμα» άλλαξε φόρμα και οι 103 πρωταγωνιστές του και συμπολίτες μας έπρεπε να μοιράζονται ανάμεσα στην κατάφαση (Εγώ) και την άρνηση (όχι εγώ) ενός καταιγισμού από ερωτήματα: Ποιος πιστεύει ότι θα αλλάξει αν αποκτήσει εξουσίας; Ποιος έχει αλλάξει πεποιθήσεις τα 10 τελευταία χρόνια. Ποιος αγαπάει τη μαμά του; (εδώ όλοι σταθήκαν στην ταμπελίτσα με το Εγώ). Ποιος θα σκότωνε για να προστατεύσει την οικογένειά του; Την Αθήνα; Ποιος έχει εμπειρία από πόλεμο;

Στα εμβόλιμα βιωματικά «ιντερμέτζα» ο Γιώργος Ντούρος υπάλληλος της Εθνικής στατιστικής μας μίλησε για τη ζοφερή πραγματικότητα των 5.000 αστέγων της Αθήνας και του 14% των εργαζόμενων φτωχών κι ο αντιρρησίας συνείδησης ο Λάζαρος Πετρομελίδης για τον προσωπικό του Γολγοθά, που συμπεριλάμβανε 16 δικαστήρια και 3 φυλακίσεις.

Η Κούνεβα παρενέβη ακόμη δυο φορές: «Νιώθω σαν να είμαι δεμένη σε έναν βράχο», ακούστηκε η φωνή της. «Κάθε μια ώρα κάνω θεραπείες». Η Βουλγάρα που η πολιτική συνείδησή της παρ’ ολίγο να της κοστίσει τη ζωή, μίλησε ξανά στο ρωμαϊκό ωδείο, κάτω απ΄το Παρθενώνα, για τη γυναικεία φωνή που υποδυόταν στο τηλέφωνο την ανδρική απειλώντας τη «αν δε σταματήσεις θα σε σκοτώσουμε». «Αλλά δεν το πίστεψα», αποκάλυψε .»Είχαμε ανακαλύψει παρανομίες των εργοδοτών».

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, enet.gr, 20:40 Παρασκευή 16 Ιουλίου 2010

Στην κατακλείδα, ενός θεάματος με την υπογραφή του Φεστιβάλ Αθηνών που είχε την θερμοκρασία, τη δύναμη και την αλήθεια της ζωής, τα 103 άτομα «αγκαλιάστηκαν» κάτω από τα ερωτήματα: «Έχουμε παραβεί ένα νόμο», «Ξέρουμε πώς τελειώνει η τραγωδία. Ξέρουμε ότι ο Προμηθέας θα νικήσει».

Η Κούνεβα μπορεί να μην ανέβηκε στη σκηνή, όμως βρέθηκε στο τέλος αυτού του σκηνικού θριάμβου στα παρασκήνια με μαύρα γυαλιά, ένα γλυκό χαμόγελο για να προσφέρει στους Γερμανούς σκηνοθέτες Χέλγκαρντ Χάουγκ και Ντάνιελ Βέτσελ δυο γλαστράκια. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. Όπως εξηγούσε νωρίτερα σαν μικρό παιδάκι η φωνή της στη σκηνή: «Δεν είχα μιλήσει πολύ και τώρα που μιλάω δε σταματάω». Έτσι μίλησε για την τραχειοτομή, «το κόσμημά μου που θα το φοράω για χρόνια άγνωστα», τα μάτια της, που δεν την νοιάζει αν θα είναι ένα ή δυο, δίνοντας ένα μέγιστο μάθημα ψυχικού σθένους κι ανθρωπιάς.