Η συναρπαστική έναρξη της Καλαμάτας

• Αποκάλυψη η περφόρμανς/εγκατάσταση «Park» της Ιταλίδας χορογράφου Claudia Triozzi

ΧΟΡΟΣ. Μια γυναίκα καθισμένη, με το πρόσωπό της κρυμμένο πίσω από μια κατασκευή με σειρές από λουκάνικα Φρανκφούρτης, γαβγίζει ακατάπαυστα. Εχει αφήσει αναμμένο το γκάζι το οποίο έχει αρχίσει να καίγεται, ενώ από τα παπούτσια της τα οποία λειτουργούν και ως πεντάλ ακούμε τον ήχο του κουδουνιού μιας πόρτας που χτυπάει…Η περφόρμανς/εγκατάσταση «Park» («Πάρκο») της Ιταλίδας χορογράφου Claudia Triozzi που παρουσιάστηκε το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε στο πλαίσιο του φετινού 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας ήταν μια αποκάλυψη. Και δεν ήταν μόνο το φαινόμενο να βλέπεις μια ομάδα ανθρώπων συγκεντρωμένη ευλαβικά στο Γυμνάσιο Παραλίας της πόλης (πρώτη φορά φέτος που χρησιμοποιείται ο συγκεκριμένος χώρος) να παρακολουθούν με προσήλωση (όρθιοι για πενήντα λεπτά!) το έργο μιας από τις πλέον πρωτοποριακές Ευρωπαίες περφόρμερ. Μια νοικοκυρά τραγουδάει άριες σέρνοντας με θόρυβο το καλάθι των πιάτων, καπνίζει ξαπλωμένη σε ένα χαλί/κήπο ακούγοντας Βιβάλντι, βγάζει έρρινους ήχους εκπνέοντας τον καπνό και κόβει ένα κέικ από το οποίο ξεθάβει διάφορα αντικείμενα μεταξύ των οποίων τη μινιατούρα ενός ζευγαριού από γαμήλια τούρτα. Στην πορεία, οι πρώτες αντιδράσεις που σε κάνουν να θέλεις να γελάσεις ή να ουρλιάξεις δίνουν τη θέση τους σε μια απόλυτη ταύτιση με τη γυναίκα που περιπλανιέται ανάμεσα στο κοινό, βάζει κάτι σαν χώμα/παγωτό σε μπολάκια που πέφτουν το ένα μετά το άλλο στο πάτωμα και μπαίνει μέσα στο καλάθι του μπάσκετ, καθώς ένας προβολέας και η αργή, κυκλική μεταφορά του σώματός της αφήνουν τους θεατές γεμάτους σκέψεις και αισθήσεις.

Η πρεμιέρα

Σε εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα, στο οικείο και πολυαγαπημένο αμφιθέατρο του Κάστρου της Καλαμάτας παρουσιάστηκε την Πέμπτη (ημέρα της πρεμιέρας του Φεστιβάλ) και την Παρασκευή (16/7) το Μπαλέτο της Λωρραίνης με τρία έργα του Γουίλιαμ Φορσάιθ και το εξαιρετικό ντουέτο της Μαγκί Μαρέν «Duo d’ Eden» (οι πρωτόπλαστοι χορεύουν υπό τους ήχους της βροχής, μαγικό…). Ολα τους παλαιότερες χορογραφίες που με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησε το κοινό το οποίο γέμισε το θέατρο και στις δύο παραστάσεις. Νωρίτερα, στο Δημοτικό Θέατρο της Καλαμάτας τρεις νέοι χορογράφοι, η Λία Χαράκη από την Κύπρο, η Ζωή Δημητρίου η οποία ζει και εργάζεται στο Λονδίνο και οι Ισπανοί La Macana ανέβασαν τις δουλειές τους (με πολλά τεχνικά προβλήματα η πρώτη παράσταση, με την παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλου Γερουλάνου η δεύτερη) στο πλαίσιο της ενότητας «Fresh! Νέοι χορογράφοι».

Ο Γιαν Φαμπρ

Ηταν η δεύτερη φορά που παρουσίασε έργο του στο Φεστιβάλ ο γνωστός Βέλγος καλλιτέχνης και φέτος είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε την Ελληνίδα χορεύτρια Αρτεμις Σταυρίδη (καλυμμένη με κάρβουνο στο τέλος του έργου!) στο εξουθενωτικό από κάθε άποψη «Another Sleepy Dusty Delta Day» (16, 17/7, Γυμναστήριο Πολυκλαδικού Λυκείου). Πολλοί λυπήθηκαν τα καναρίνια σε κλουβιά (μέρος του σκηνικού) τα οποία δέχτηκαν αρκετούς «βανδαλισμούς» κατά τη διάρκεια της παράστασης…Πάντως, το χειροκρότημα για ένα έργο τόσο προσωπικό, που δημιούργησε ο Φαμπρ ύστερα από τον θάνατο της μητέρας του, ήταν πολύ, πολύ θερμό.

Οι εκδηλώσεις του 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ολοκληρώνονται την Πέμπτη (22/7). Πληροφορίες: τηλ. 27210 -83.086.

Της Σαντρας Bουλγαρη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20-07-10

«Προμηθέας» εκτός πρωτοτύπου

ΦΕΣΤΙΒΑΛ. «Εχουμε αρκετό Προμηθέα μέσα μας, για να ορίσουμε τον κόσμο σύμφωνα με τη βούλησή μας;». Το ερώτημα, όπως διατυπώθηκε από τον δραματουργό του προμηθεϊκού κύκλου Frank Raddatz, στο σημείωμά του στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών, ήταν ορατό και στις τρεις παραστάσεις. Η Σαϊκά Τεκάντ στην Πειραιώς 260, ο Θόδωρος Τερζόπουλος στο Παλιό Ελαιουργείο στην Ελευσίνα και οι Rimini Protokoll στο Ηρώδειο, από την Τουρκία, την Ελλάδα και την Γερμανία, έδωσαν τις απαντήσεις τους, ο καθένας με τον τρόπο του. Οι δυο πρώτοι μέσα από θεάματα φορμαλιστικά, στα οποία η τελετουργική επανάληψη των κινήσεων έδινε τον τόνο και όριζε το περιεχόμενο. Η ομάδα των Rimini Protokoll πιστή σε ό,τι θα αποκαλούσαμε θέατρο–ντοκουμέντο, μετέφερε μια όψη της σύγχρονης, ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας στη σκηνή, μέσα από ένα δείγμα 103 κατοίκων της Αθήνας.

Οι τρεις αναγνώσεις της τραγωδίας του Αισχύλου άφησαν πίσω τους το πρωτότυπο κείμενο (με εξαίρεση τον Θόδωρο Τερζόπουλο που φάνηκε να είναι πιστός αλλά η απουσία υπέρτιτλων για τεχνικούς – αισθητικούς λόγους, μας στέρησε την «οπτική» επαφή με το λόγο) και προσπάθησαν να ανιχνεύσουν τον σύγχρονο άνθρωπο, παγιδευμένο σε σκληρούς αγώνες, υπαρξιακούς και επιβίωσης.

Η απόσταση από τους εγκλωβισμένους στο μικρόκοσμό τους «παίκτες» της Τεκάντ, ζωσμένους με ένα μικρό βουνό από καρέκλες που κουβαλάνε στην πλάτη, ώς το ανοιχτής πλεύσης θέαμα των Rimini, είναι μεγάλη. Η Τεκάντ έστησε ένα (αδιέξοδο) εικαστικό δρώμενο παρά μια παράσταση. Ο Θόδωρος Τερζόπουλος ισορρόπησε σε μια εντυπωσιακής ακρίβειας και οργάνωσης «χορογραφία» ψυχών και σωμάτων, όπου ο Προμηθέας του «διεσπάτο» σε 12 μέρη–μέλη (χορός αντρών) για να ανασυγκροτηθεί και πάλι σε ένα.

Η πρόταση όμως που αιφνιδίασε με την αμεσότητα και «πολυγλωσσία» της, συγκίνησε, αγαπήθηκε και συζητήθηκε από το κοινό, ήταν της περασμένης Πέμπτης στο Ηρώδειο. Οι 103 «Αθηναίοι» που συμμετείχαν, κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα ταξικό, επαγγελματικό, ηλικιακό, μορφωτικό. Μετανάστες, δικηγόροι, αρχιτέκτονες, γιατροί, δημόσιοι υπάλληλοι, καλλιτέχνες, άνεργοι, συνταξιούχοι. Από τον «Προμηθέα στην Αθήνα», ανάβλυζε «ζωή». Ζωή αδιαμεσολάβητη, ατόφια, πολύχρωμη, απρόβλεπτη.

Ο καθένας επέλεξε τον ήρωα του «Προμηθέα» που τον αντιπροσωπεύει, με επιχείρημα ή χωρίς, με ελεύθερους ή «επιβεβλημένους» από την προσωπική ή επαγγελματική του πορεία συνειρμούς: «Γουστάρω πάρα πολύ τον Ηφαιστο. Γιατί η ζωή είναι τέχνη. Δεν μπορείς να ζεις έτσι….» ή «η καρδιά μου θα ’θελε να ταυτιστεί με τον Προμηθέα, η ζωή μου όμως είναι πολύ πιο κοντά στον Ηφαιστο». Εκατό διαφορετικές απαντήσεις, υλικό πρόσφορο για παρατηρήσεις. Η ευφορία της συμμετοχής, η αφήγηση μιας καθημερινότητας οικείας και την ίδια στιγμή άγνωστης. Το μπαράζ των ερωτήσεων που ακολούθησε έδωσε την ευκαιρία για μια εμπειρική κοινωνική έρευνα. Το πλήθος των Αθηναίων μετακινιόταν κάτω από τις ενδείξεις «εγώ» – «εγώ όχι», ανάλογα με την θέση του καθενός. Ποιος έχει αλλάξει πολιτικές πεποιθήσεις τα τελευταία 10 χρόνια; Ποιος κρύβει εισοδήματα από την εφορία; Ποιος πιστεύει ότι ευθύνεται και ο ίδιος για την οικονομική κρίση; Ποικίλες ερωτήσεις, ευρέος φάσματος.

«O Προμηθέας στην Αθήνα» έφερε το έργο πιο κοντά στην πόλη και την πόλη πιο κοντά στους θεατές–κατοίκους της.

Της Μαριας Kατσουνακη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20-07-10

Mια «Λυσιστράτη» που αιφνιδίασε

• H παράσταση του Γιάννη Kακλέα κινήθηκε σε διαφορετικούς από τους συνήθεις δρόμους της κωμωδίας

EΠIΔAYPOΣ. Eνα τμήμα αυτοκινητόδρομου να χάσκει, σαν από σεισμό ή φυσική καταστροφή, αναπηρικά καροτσάκια, έργα οδοποιίας, άστρωτα κρεβάτια, κάδοι απορριμμάτων, ένα σκηνικό που παραπέμπει ευθέως στο χάος, στη διάλυση, στην καταστροφή… Aυτή η ατμόσφαιρα υποδεχόταν τους περίπου 8.000 θεατές το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στο αρχαίο θέατρο της Eπιδαύρου. Πάνω σ’ αυτό το αλλόκοτο επικλινές σκηνικό του Mανώλη Παντελιδάκη κινήθηκαν για δύο περίπου ώρες -και μάλιστα πάνω σε ψηλά τακούνια- η Λυσιστράτη (Bασίλης Xαραλαμπόπουλος), η Kλεονίκη (Γιώργος Xρυσοστόμου), η Mυρρίνη (Mάκης Παπαδημητρίου), η Λαμπιτώ (Λαέρτης Mαλκότσης), η Aρχιδάμεια, η Φρύση, η Γοργώ, η Yψιπύλη, αλλά και οι άντρες ήρωες της πιο δημοφιλούς κωμωδίας του Aριστοφάνη, έτσι όπως την παρουσίασαν το Eθνικό Θέατρο και ο σκηνοθέτης Γιάννης Kακλέας.

Mε ένα χορευτικό που παρέπεμπε στον μύθο του ανδρόγυνου και στο Συμπόσιο του Πλάτωνα ξεκίνησε η παράσταση, όταν ξαφνικά από τις κεντρικές κερκίδες ακούστηκαν φωνές, τσακωμοί, βρισιές. Eνα ζευγάρι βρισκόταν σε έξαλλη κατάσταση, ο άντρας κινούνταν απειλητικά προς τη γυναίκα, ένας θεατής παρενέβη για να τη σώσει… Tο ζευγάρι (Γιώργος Παπαγεωργίου, Aλεξάνδρα Aϊδίνη) βρέθηκε ξαφνικά στην ορχήστρα της Eπιδαύρου και ενώ κάποιοι από τους εμβρόντητους θεατές φώναζαν «αίσχος», «ντροπή» κ. λπ. έγινε αντιληπτό ότι όλο αυτό ήταν εύρημα του Γιάννη Kακλέα, ένα μοτίβο που παρέπεμπε στην προσπάθεια επικοινωνίας και κατανόησης των δύο φύλων, ένα ζευγάρι που εμφανίστηκε αρκετές φορές στη διάρκεια της παράστασης, μέχρι να καταφέρει να επικοινωνήσει στο τέλος.

Hταν μια παράβαση σε δόσεις και μία από τις πολλές καινοτομίες του Γιάννη Kακλέα, που ομολογουμένως αιφνιδίασε τους πάντες με τη «Λυσιστράτη» του. Tόσο που πολλοί δεν κατάφερναν να εκφράσουν γνώμη με τη λήξη της παράστασης, σαν να ήθελαν να ζυγίσουν τα καινούργια στοιχεία, τις διαφορετικές αναγνώσεις. Iσως γιατί ήταν, έπειτα από πολλά χρόνια, η πρώτη παρουσίαση κωμωδίας του Aριστοφάνη που δεν είχε στοιχεία επικαιρότητας, δεν δανείστηκε γνωστά σουξέ για τη μουσική υπόκρουση, δεν σήκωσε τεράστιους και κακόγουστους φαλλούς – μόνο φουσκωμένα παντελόνια. Aπό τα στοιχεία που υπάρχουν εν αφθονία τα τελευταία χρόνια σε παραστάσεις κωμωδιών του Aριστοφάνη, ο Γιάννης Kακλέας φαίνεται ότι κράτησε -κάποιες στιγμές υπερβολικά- τις φράσεις που παραπέμπουν στη γενετήσια διαδικασία…

Drag show και σουτιέν

O Γιάννης Kακλέας έδωσε ύφος μιούζικαλ και καμπαρέ στην παράστασή του, αλλά και έντονα στοιχεία drag show, μια αντίληψη που υποστηρίχτηκε απολύτως και από τα ευρηματικά κοστούμια (Eλένη Mανωλοπούλου), όλα καμωμένα από σουτιέν, αλλά και από τον τρόπο που δίδαξε τους ηθοποιούς του να αποδώσουν τους γυναικείους ρόλους. Θέλησε να ανιχνεύσει τον πόλεμο ανάμεσα στα δύο φύλα μέσα από τη «Λυσιστράτη», θέλησε να ανιχνεύσει τα θηλυκά και τα αρσενικά στοιχεία των δύο φύλων, αναζήτησε το σημείο όπου συναντιούνται οι διαφορές τους. Tην οπτική του υπηρέτησαν στοιχεία που ήταν πρωτότυπα και εντυπωσιακά (όπως το αρχικό εύρημα με το ζευγάρι), μερικές σκηνές χοροθεάτρου, τα σκηνικά και τα κοστούμια και πολλές από τις ερμηνείες (ιδίως της Λυσιστράτης, της Kλεονίκης, της Λαμπιτώς και της Mυρρίνης). Iδιαίτερα αβανταδόρικη, μια σκηνή που κέρδισε το θερμό χειροκρότημα των θεατών, ήταν η συνάντηση Mυρρίνης – Kινησία, με τον Mάκη Παπαδημητρίου να αλλάζει επί σκηνής και μια νέα Mυρρίνη (η Eλένη Kοκκίδου) να εμφανίζεται. Yπήρχαν όμως και στοιχεία υπερβολής, ακόμα και υπερφόρτωσης, στην παράσταση: όπως οι σκηνές με το γυμνό χορευτικό -για να μην πούμε τα χορευτικά γενικά-, οι συχνές εμφανίσεις του ζευγαριού, αλλά και κάποιες στιγμές που η έντονη δράση έκανε τον θεατή να χάνει την εξέλιξη της υπόθεσης. Παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις, ήταν μια παράσταση που κινήθηκε από την αρχή μέχρι το τέλος με άποψη και συνέπεια.

Tην Παρασκευή το κοινό χειροκρότησε θερμά αυτή τη νέα πρόταση. Tα δάκρυα του Bασίλη Xαραλαμπόπουλου ήταν ορατά διά γυμνού οφθαλμού από τις πρώτες κερκίδες. Hταν η ανακούφιση από το τέλος μιας μεγάλης προσπάθειας, μια πολύ ανθρώπινη εκδήλωση.

• Tης Oλγας Σελλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20-07-10

Πειραματική «Ερωφίλη»

Σχέδιο του Γιάννη Τσαρούχη για την παράσταση της «Ερωφίλης» από τη «Λαϊκή Σκηνή» του Κάρολου Κουν, το 1934

Με μια παραστασιακή πρόταση που βασίζεται σε αριστουργήματα του αναγεννησιακού Κρητικού Θεάτρου, θα εμφανιστεί, στις 30-31/7 στο μικρό, σωζόμενο θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ, η θεατρική ομάδα από τη Θεσσαλονίκη «Χώρος». Πρόκειται για την παράσταση «Ερωφίλη – Ασκηση 2», που προέκυψε από μια δεύτερη προσέγγιση της «Ερωφίλης» του Χορτάτση, με την οποία ερευνάται η θεατρικότητα του έργου και κατά πόσο αυτή έλκει στοιχεία από την κρητική παράδοση, ιδιαίτερα όσον αφορά στην εκφορά του λόγου. Η ομάδα αποδόμησε το κείμενο ώστε να βρει νέους «δρόμους» για τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία. Τα μέρη του Χορού, που έλειπαν από την πρώτη «άσκηση», η οποία παίχθηκε πέρσι για μια βραδιά στην Κρήτη, περιλαμβάνονται στην «Ασκηση 2», για να συμβάλει σε μια μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά στις θεατρικές τεχνικές απεικόνισης και αφήγησης, ενώ αντίθετα περικόπηκαν – περισσότερο ή λιγότερο – οι ρόλοι.Την πρώτη ημέρα (30/7) θα παιχθεί μόνο η «Ερωφίλη», ενώ τη δεύτερη μέρα (31/7) μετά την «Ερωφίλη», οργανώνεται ένα ανοιχτό κρητικό «γλέντι» με τον «Ερωτόκριτο» (με αναγνώσεις και τραγούδια) από τους ηθοποιούς και όποιον θέλει να συμμετάσχει, είτε ως τραγουδιστής, είτε ως αφηγητής, είτε ως οργανοπαίχτης.

Σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας. Επεξεργασία κειμένου: Μαργαρίτα Κρανά. Φιλολογική σύμβουλος: Ναταλία Δεληγιαννάκη. Σκηνικά – κοστούμια: Μάρθα Φωκά. Κίνηση: Δημήτρης Σωτηρίου. Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης. Παίζουν οι ηθοποιοί (αλφαβητικά): Σίμος Κακάλας, Δήμητρα Κούζα, Ελενα Μαυρίδου, Γιάννος Περλέγκας, Χρήστος Σαπουντζής. Μουσικοί (αλφαβητικά): Κωστής Κυριτσάκης, Χρήστος Μπάρμπας, Γιάννης Παπαδόπουλος, Χάρης Πορφυρίδης.