- Η ιστορία του χθες γίνεται σημερινή μέσα από το «Διπλό Βιβλίο» του Δημήτρη Χατζή
- Του Ηλια Μαγκλινη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 14/4/2012
«Είμαι, λοιπόν, ένας άνθρωπος που δεν έχει πατρίδα» λέει ο αφηγητής του «Διπλού Βιβλίου», Ελληνας μετανάστης στη Γερμανία το ’60 – μα θα μπορούσε να είναι και φράση ενός Ελληνα στην Ελλάδα του 2012, προτού καν σκεφτεί να μεταναστεύσει, όχι ως εργάτης όπως τότε, αλλά ως εξειδικευμένος επιστήμονας. Η πρόσκληση εξάλλου από τα χείλη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της Γερμανίδας υπουργού Εργασίας, ήταν προς άπαντες τους άνεργους πτυχιούχους του ευρωπαϊκού νότου: «Ελάτε στη Γερμανία να δουλέψετε ώστε κι εσείς να έχετε δουλειά αλλά και η χώρα να επωφεληθεί, καλύπτοντας περισσότερο από ένα εκατομμύριο κενές θέσεις εργασίας που απαιτούν υψηλή εξειδίκευση».
Οταν την περασμένη Δευτέρα η πρόσκληση της Γερμανίδας υπουργού έγινε είδηση, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, η θεατρική ομάδα Pequod ξεκινούσε πρόβες στη Μικρή Σκηνή για την παράσταση του «Διπλού Βιβλίου» του Δημήτρη Χατζή. Συνάντησα εκεί τους συντελεστές αλλά όχι μόνος: είχα μαζί μου τον συγγραφέα Γιώργο Μαντζουράνη και τη γυναίκα του Ευσταθία. Είχαν γνωρίσει τον Χατζή σ’ ένα λιμανάκι της τότε Γιουγκοσλαβίας, το Πιράνο, και ειδικά τους δύο άνδρες το «Διπλό βιβλίο» τους ένωσε με έναν ιδιαίτερο τρόπο.
Ξανά ο ευρωπαϊκός νότος
Το 1966 ο Γ. Ματζουράνης ξεκίνησε μεταπτυχιακά στο Μόναχο, με διπλωματική εργασία στη μετανάστευση. Εκανε πάνω από μια δεκαετία για να επιστρέψει στην Ελλάδα – ένεκα και της δικτατορίας. Τα καλοκαίρια, μαζί με τη γυναίκα του, την οποία γνώρισε εκεί, παραθέριζε στο Πιράνο, όπου πήγαινε και ο Δημήτρης Χατζής. Αναπτύχθηκε μια βαθιά σχέση και ο συγγραφέας ενδιαφέρθηκε πολύ για την έρευνα πάνω στους μετανάστες. Ηταν την εποχή που το «Διπλό βιβλίο» κυοφορούνταν μέσα του. «Μερικούς τους συνάντησε και ο ίδιος τα καλοκαίρια στη Γιουγκοσλαβία», εξήγησε ο Γ. Ματζουράνης στην ομάδα Pequod.
Οταν αναφέρω την πρόσκληση της Γερμανίδας υπουργού, ο Γ. Ματζουράνης τονίζει ότι και τότε οι μετανάστες ήταν από τον νότο. Ελληνες, Τούρκοι, Ισπανοί, μα και πολλοί Ιταλοί – από τον ιταλικό νότο, μεταξύ αυτών και Ελληνόφωνοι. «Οι Γερμανοί έκαναν πολύ αυστηρές ιατρικές εξετάσεις και ζητούσαν πιστοποιητικό φρονημάτων – μέχρι να γίνει η χούντα. Μετά, αφού άρχισαν να έρχονται διάφοροι κυνηγημένοι από την Ελλάδα, οι Γερμανοί, ατομικά και συλλογικά, βοήθησαν πάρα πολύ». Συνέχεια →