Από τον καταναλωτισμό μας τρώμε τις σάρκες μας

ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΑΥΡΙΟ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ

«Το «Δείπνο» είναι ένα έργο για την υπερβολή και την παρακμή. Για το χρήμα που μας διαφθείρει». Η ιρλανδικής καταγωγής 45χρονη Βρετανίδα Μόιρα Μπουφίνι, στην άλλη μεριά της τηλεφωνικής γραμμής, εκ πρώτης όψεως μοιάζει να μην περιγράφει το υποψήφιο για Βραβείο Ολιβιέ καλύτερης κωμωδίας έργο της, αυτό που ανεβαίνει αύριο στο Θέατρο Τέχνης (Υπόγειο) σε σκηνοθεσία του Διαγόρα Χρονόπουλου.

«Δεν λέω ιστορίες για γυναίκες. Με ενδιαφέρει το ανθρώπινο είδος», λέει η Μ. Μπουφίνι

Κι όμως. Αυτό το σκληρό «ιακωβιανό», όπως η ίδια χαίρεται να λέει, θρίλερ που κάνει «φέτες» τη μεσοαστική τάξη και έγινε καλλιτεχνικό γεγονός όταν ανέβηκε το 2003 στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, για να πάρει λόγω επιτυχίας παράταση στο West End, ήταν υποψήφιο για καλύτερη… κωμωδία.

Σε ένα δείπνο, με ομοτράπεζους εύπορους οικοδεσπότες -ο σύζυγος έχει μόλις εκδώσει το νέο βιβλίο του – και προσκεκλημένους καλλιτέχνες και επιστήμονες, όπου τηρούνται όλοι οι τύποι με τη βοήθεια ενός αμίλητου σερβιτόρου, που προσελήφθη από ιστοσελίδα, ξαφνικά όλα καταρρέουν. «Καταλύτης» γίνεται η… άφιξη ενός άγνωστου ξένου. Τους ήρωες της Μπουφίνι υποδύονται οι Δήμητρα Χατούπη, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μυρτώ Αλικάκη, Θόδωρος Κατσαφάδος, Κίμων Φιορέτος, Ερρικα Μπίγιου και Κωστής Καπελώνης.

«Το έργο εκτυλίσσεται γύρω από ένα τραπέζι, που περιβάλλεται από σκοτάδι. Ξαφνικά εκεί ο θάνατος εισβάλλει. Ο θάνατος πάντα φέρνει την αλλαγή», λέει η Μπουφίνι. «Δεν είναι ένα έργο για μια γυναίκα απελπισμένη μες στο γάμο της», αισθάνεται την ανάγκη να τονίσει η Μ. Μπουφίνι. Προσπαθεί να αποσείσει από πάνω της αυτό που κατ’ επανάληψη της έχει «προσάψει» ο βρετανικός Τύπος: ότι είναι βασικά «δραματουργός γυναικείων χαρακτήρων».

• Δραματουργός γυναικών

Δεν απέχει, πάντως, από την πραγματικότητα ο χαρακτηρισμός. Στο έργο της «Welcome to Thebes», που παιζόταν μέχρι πριν από λίγο στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, την εξουσία δεν την έχει ο Κρέων αλλά η Ευρυδίκη. Ενώ στο «Handbagged» η Μπουφίνι φαντάζεται τη φιλία μεταξύ της Μάργκαρετ Θάτσερ και της βασιλίσσας Ελισάβετ, που με το ζόρι μιλιούνταν. «Ηταν γνωστό ότι η μία αντιπαθούσε την άλλη», σχολιάζει σήμερα. «Το έργο είναι μια υπόθεση για το τι μπορεί να είχε συμβεί μεταξύ τους. Ηταν ενδιαφέρον ενώ μισούσα τη Θάτσερ να μπω στο πετσί της».

Ακόμη και στο «Δείπνο», οι κριτικές εστίασαν στην «έξυπνη οικοδέσποινα», που «ο θάνατος την κάνει να συνειδητοποιήσει το κενό της ζωής της». Στην παράσταση την υποδύεται η Δήμητρα Χατούπη. «Δεν λέω ιστορίες για γυναίκες. Με ενδιαφέρει το ανθρώπινο είδος – άνδρες και γυναίκες. Και το «Δείπνο» δεν είναι ένα έργο για τη γυναικεία εμπειρία, αλλά για την ανθρώπινη», επιμένει η Μ. Μπουφίνι. «Το έργο μου μιλά για τον θάνατο. Γι’ αυτό τον λόγο είναι τόσο τρομακτικό και όχι μόνο καταθλιπτικό. Εχει χαρακτηριστεί «ιακωβιανό» γιατί είναι πολύ κωμικό, πολύ σκοτεινό και ταυτόχρονα δολοφονικό. Εν ολίγοις, είναι ένα τρομακτικό έργο που έχει μεταμφιεστεί σε κοινωνική κωμωδία!»

Το παράδοξο είναι ότι ξεκίνησε να το γράφει σε μια από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής της. «Ημουν πάρα πολύ ευτυχισμένη στην προσωπική ζωή μου. Είχα μόλις γεννήσει. Ηθελα όμως να εξερευνήσω τη σχέση μας με το κενό που προκαλεί ο καταναλωτισμός. Ηθελα να γράψω για τη «λαιμαργία» μας, που τρώει από τις σάρκες της. Επειδή το έργο γράφτηκε λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ήθελα να γράψω για την αλλαγή που συντελείται στον κόσμο μας. Ηταν ένας συνδυασμός ελπίδας και απελπισίας. Τα έργα δίνουν την ευκαιρία να παρουσιάσουμε πιθανότητες. Μπορούμε να δούμε στη σκηνή μια εναλλακτική. Η τέχνη πάντα οδηγεί σε αλλαγή, μπορεί να «σκουντήξει» το σύστημα».

• Υπάρχει «κόλλημα» με Σέξπιρ

Για τη νέα δραματουργία της Αγγλίας, η Μάιρα Μπουφίνι δηλώνει χωρίς περιστροφές ότι «δίνει ενέργεια στο βρετανικό θέατρο». «Ωστόσο, συνεχώς υπενθυμίζουμε στους παραγωγούς ότι τα πράγματα πρέπει να μοιράζονται μεταξύ ζώντων και πεθαμένων δραματουργών. Υπάρχει, ακόμα, το «κόλλημα» με τους νεκρούς κλασικούς, όπως ο Σέξπιρ. Κάθε εποχή, όμως, προσδιορίζεται από τα έργα της».

Εχουν κοινά χαρακτηριστικά οι νέοι Αγγλοι δραματουργοί; «Η θεματολογία μας ποικίλλει», απαντά η Μ. Μπουφίνι. «Ομως πάντα, οι δραματουργοί βλέπαμε το θέατρο σαν έναν τόπο αμφισβήτησης του κατεστημένου, χώρο για την εξερεύνηση της ηθικής, της πολιτικής και της συζήτησης για τη μεταφυσική».

Με τις περικοπές που επέβαλε ο Κάμερον, μεταξύ 20% και 30% στα κρατικά κονδύλια για τις τέχνες, «κάποιες ομάδες σίγουρα θα εξαφανιστούν», διαπιστώνει με πίκρα. «Αλλά το θέατρο υπέφερε και στο παρελθόν. Κακόπαθε επί Θάτσερ και συνεχίζει να μας αφηγείται την ίδια ιστορία. Πάντως, στην Αγγλία οι καλλιτέχνες ακόμη αισθανόμαστε ότι είμαστε προστατευμένοι -ειδικά στο Λονδίνο».

Αυτό τον καιρό, παρ’ όλο που, όπως λέει, γράφει «το είδος των έργων που η ίδια λαχταρώ ως θεατής να δω», η Μπουφίνι έχει συστρατευτεί σε ένα ομαδικό -για 4 δραματουργούς- πρότζεκτ που αφορά τις κλιματικές αλλαγές στη Γριλανδία. Θα κάνει πρεμιέρα στο Εθνικό Θέατρο τον Φεβρουάριο.

info: μετάφραση Μαρλένας Γεωργιάδη. Σκηνικά – κοστούμια: Ελλη Παπαγεωργακοπούλου. Μουσική: Μαρίνα Χρονοπούλου. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος.

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2010